Articulus 1

Questio. I. PRimo ostendo quod in deo non sit liberum arbitrii Quia actus liberi ari est eligere. Sed secundum philosophum. 3. ethi. cap. 5. electio sequitur consilium. Sed sicut dicit Damas. lib. 2. cap. 21 deus non consiliatur: ergo in ipio non est liberum arti.

¶ Item eodem cap. dicit Damas. quod oportet scire: quoniam voluntatem in deo dicimus: electionem autem principaliter non dicimus: sed vbi non est electio non est liberum arbitrii

¶ Item Ber. de libero arbitrio non multum post principium. Ubi necessitas: iam non est voluntas: ergo ex conseqenti nec liberum arbitrium. Sed quicquid est in deo est necessitas: ergo in ipso non est liberum ar.

¶ Item in his que per naturam determinata sunt ad alteram partem non est. liberum arbitrii. Sed voluntas dei per naturam determinata est ad alteram partem scilicet ad bonum: ergo non habet liberi arbitrii rationem.

Contra. Aug. 2 de ciuitate cap. 30 deus ipse nunquio quia peccare non potest: ideo liberum arbitrii habere negandum est. q. d. non videtur ergo quod liberum arbrio in deo est.

¶ Item in illo est maxime liberum arbirii qui sine omni coactione facit quicquid vult. Sed deus est huiusmodi: ergo in ipso maxime est liberum arbitrium.

Respondeo quod in deo est liberum arpbi. Ddem: in sume elongatus est ab omni materialitate. Substantia autem quanto magis elongata est a materia tanto plus habet de cognitione et libertate. Unde oportet quod in deo sit summa cognitio et summa libertas: et ex conseqenti sequitur quod liberum arbitrium summe sit in deo. In deo tamen non est veritibile propter summam eius perfectionem: sed in creatura liberum ari est veritibile per naturam propter eius defectibilitatem quam habet ex hoc quod est de nihilo.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod electio sequituconsilium etc. Dico quod verum est in nobis propter nostram imperfectionem: in deo autem non est verum quia intellectus eius propter summam eius perfectionem sine omni inquisitione semper recte iudicat: et voluntas eius recte eligit.

¶ Ad secundum dicendum quod Damas. negat electionem esse in deo inquantum sequitur consilium secundum quod confilium dicit quaestio nem que cum quadam collatione inuestigatur quid agendum: sic enim consilium in deo non est. Hoc enim modo de consilio dicit Damas. lib. 2. cap. 2 quod ignorantie est consiliari: quia de eo quod certitudinaliter cognoscitur nullus consiliatur.

¶ Ad tertium dicendum quod Ber. in illa auctoritate loqutur de necessitate coactionis: talis autem necessitas in deo non est.

¶ Ad quartum cum dicitur: quod in his que per naturam determinata sunt ad alteram partem non est liberum arbitrium etc. Dico quod hoc verum est de his: que ita per naturam determinata sunt ad alteram partem quod effectum quem faciunt non possunt non facere. Sic autem voluntas dei ad alteram partem non est determinata: quia omnemeffectum quem facit potuisset non fecisse: et quem facturus est posset non facere. Uoluntatis autem deliberatio per naturam ad bonum libertati non repugnat: sed concordat. Talis autem determinatio est ex voluntatis perfectione. Hec autem determinatio est in diuina voluntate.

¶ Questio II. Secundo queritur vtrum libexm arpbi. sit in aliquo bruto. Et videtur quod sic. prouidentia de futuris: non videtur esse sine libero arbitrio. Sed in quibusdam brutis videtur esse prouidentia de futuris vt informicis: vnde dicit sapiens Prouer 6 quod formica parat estate cibum sibi et congregat in messe quod comedat: ergo videtur quod liberum arbitrium sit in eis.

¶ Item ea que sunt susceptibilia discipline: videntur esse liberi arbitrii: sed aliqua bruta sunt discipline susceptibilia. Dicit enim philosophus primo metaphm quod animalia quaecunque habent cum memoria sensum auditus addiscunt Multa autem bruta sunt huiusmodi: ergo in multis brutis est liberum arbitrium vt videtur.

¶ Item refrenare defiderium suum non videtur esse nisi per liberum arbitrium: sed aliqua bruta quandoque frenant appetitum suum in non prosequendo cibum desideratum propter aliquod malum vitandum. Unde Aug. lib. 83. q. q. 36. Uidemus immanissimas bestias a maximis voluptatibus abstinere dolorum metu: ergo quedam bruta habent liberum arbitrium.

¶ Item vbicumque est voluntas est liberum arbitrium. Sed secundum philosophum. 3. ethicorum. cap. 4. aliqua animalia alia ab homine voluntarie operantur: ergo in illis est liberum arbitrii

Contra Damas. libr. 2. cap. 21. irrationalis est appetitus irrationalium: et aguntur a naturali appetitu. Sed liberum arbitrium magis agit quam agatur: ergo nullum animal irrationale habet liberum arbitrium.

¶ Item Damas. vbi prius irrationalium appetitus non dicitur voluntas: sed liberum arbitrium non est sine voluntate: ergo nullum animal irrationale habet liberum arbitrium.

¶ Item bruta per suos actus nec merentur nec demerentur: quod non esset verum si haberent liberum arbitrii

Respondeo quod in nullo bruto est liberum arbitrium: quia eorum potentia apprehensiua et potentia appetitiua in eis sunt per forma edu ctam de potentia materie dependentem ex corporis dispositione: cuius actualitas non transcendit vel eleuatur vltra possibilitatem sue materie: et ideo non possunt operari nisi mediantibus organis quibus sunts naturaliter ailigate: et dependet earum salus ex bona organorum dispositione. Et ideo apprehensiua in brutis non potest moueri nisi secundum exigentiam obiecti et organi: nec eorum appetitiua potest appetere nisi secundum quod exigit dispositio organi sui et influentia obiecti. Ex quibus patet quod nec habent liberum iudicium nec liberum appetitum: ergo sequitur de necessitate quod non habent liberum arbitrium.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod prouidentia de futuris non videtur esse sine libero arbitrio etc. Dico quod verum est de illa prouidem tia que est per liberam dilectionem et cognitionem: talis autem prouidentia non est in brutis: sed est ex quodam iustinctu nature et de necessitate. Facta enim in eis aliqua naturali motione per aeris immutationem vel per aliquam influentiam celestem naturale est eis quedam opera facere de necessitate.

¶ Ad secundum cum dicitur quod quedam bruta sunt susceptibilia discipline etc. Dico quod non est verum de disciplina proprie dicta: quia non sunt actus disciplinati: proprie loquendo nisi procedentes ex habitum electiuo: vel saltem disponentes ad talem habitum. Inquibusdam tamen brutis propter eorum subtilem extimatiuam potest esse aliquid simile discipline: vnde philosophus in auctoritate praeallegata extendit nomen discipline ad illud quod est simile discipline

¶ Ad 3m cum dicitur quod refrenare appetitum suum non videtur esse nisi per liberum arti etc. Dico quod verum est quando illa refrenatio est ex apporetitus libertate: bruta autem non refrenant appetitum suum nisi ex naturali necessitate: quando scilicet canis vel catus retrahitur a capiendo cibum quia sibi videt imminere ictum baculi: hoc est: quia magis amat vita suam quam illum cibum: et ideo sicut necessarium esset sibi capere cibum quando esurit nisi timeret malum sibi inferri: ita metu mali de necessitate refugit cibum. Unde nec proprie loquendo appetitum frenat: sed corporis priorem motum.

¶ Ad quartum dicendum quod philosophus in auctoritate illa extendit voluntarie operari ad operari per animalem appetitum.