Articulus 5

Quaestio I.

PRimo ostendendo quod superior potest excommunicari ab interiori: apostolus ad Gal. I. Lincet nos aut angelus de celo euangelizet vobis preterquam quod euangelizauimus vobis anathema sit: sed apostolus erat inferior quolibet angelo: quia de Io. baptista dicitur Mat. xi. Qui minor est in regnocelorum maior est illo: ergo superior potest excommunicari abinferiori.

¶ Item capellanus qui est inferior episco potest ipsum absoluere in soro penitentie: et etiam ligare: ergo similiter in foro exteriori vt videtur.

Contra vt habitum est in precedenti quaestione excommunicare est actus potestatis iurisdictionis: sed inferior in superiorem talem potestatem non habet

Respondeo. acumque habet potestatem iurisdictio nis super alium: in hoc superior est il lo: sed nullus est superior sibi equali nec suo superiori: ergo nullus habet potestatem iurisdictionis cuius actus est excommunicare super sibi equalem: nec super suum superiorem: et ideo quamuis homo possit facere quare debeat excommunicari: tamen nullus potest excommunicare sibi equilem: nec suum superiorem.

Ad primum in oppositum dicendum: quod apostolus perillud verbum non intendebat excommunicare angelum absolute: nec etiam sub hac conditione sieuangelizaret contrarium huic quod apostolus euangelizabat: quia si angelus: qui non peccauit peccaret: non subesset foroecclesie militantis: sicut nec illi quae peccauerunt: sed intendebat dicere apostolus quod si angelus euangelizaret contra illud quod euangelizauerat non crederent ei: sed maledicerent. Unde ibi accipitur anathema pro perditione seu maledictione: anathematizare enim vno modo idem est quod maledi cere: et apostolus licuit maledicere angelo sub illa conditione quam apposuit: quia si ponatur per impossibtle quod angelus bonus peccaret: dignus esset maledictione.

¶ Ad secundum dicendum quod capellanus quamuis possit episcopum absoluere per potestatem ex commissione acceptam vel ab episco vel superiori suo: qui potestate accepta in foro penitentie superior est episco: quia in tali foro peccatum hominem inferiorem constituit. In foro tamen exteriori capellanus etiam ex commissione episcop non posset ipsum episcoptum ligare vel soluere: quamuis hoc possit ex commissione pape vel eius legati: peccatum enim non sic constituit hominem inferiorem in foro exteriori sicut interiori.

Questio II

SEcundo queritur vtrum excomncatus possit excommunicari. Et videtur quod non. Apostolus 1 Cor. 5. Quid ad nos de his qui foris sunt iudicare. Sed excommunicatus iam est extra ecclesiam ergo ecclesia non potest illum iudicare: et ex consequenti nec excommunicare.

¶ Item per excommunicationem homoextra communionem ecclesiasticam eiicitur: sed eiectus non potest eiici: ergo nec excommunicatus excommunicari.

Contra excommunicatus pro vna causa potest edhuc excommunicari pro alia. extra de sentem. excom. Cum pro causa: quod verum non esset: nisi excommunica tus adhue posset excommunicari.

Respondeo excomuncatus potest excomuncari: sicut enim christianus per primum peccatum mortale a deo separatur: et per secundum plus elongatur: et sic deinceps. Sic homo per primam excomunicationem a communione ecclesie separatur: et per sequentes excommunicationes amplius elongatur.

Ad primum in oppositum dicendum quod apostolus ibiloquitur de his qui ita foris sunt quod numquam intrauerunt: vt pagani et iudei: qui nunquam sacramentum bapetismi: per quod intratur in ecclesiam: sumpserunt.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis eiectus non possit eiici: potest tamen amplius elongari

Quaestio III

TErtio queritur vtrum communitas possit excommunicari. Et videtur quod sic: quia si caput potest excommunicari: multo fortius et corpus: cum caput preemineat corpori. Sed princeps qui es caput communitatis potest excommunicari dicitur enim decre. 96. di. Duo quod beatus Ambro. Theodosium magnum imperatorem excommunicans ab ecclesia exclusit: ergo multo fortius communitas potest excommunicari.

¶ Item tota communitas potest esse in culpa: pro qua excommunicatio ferenda est: sed quos attingere potest causa: attingere potest effecctus: ergo communitas potest excommunicari.

¶ Item potest interdici: ergo a simili excommunicari.

Contra glo. super illud Math. 13 Inimicus homo hoc fecit. Multitudo non est exeommu nicanda nec princeps populi.

¶ Item decre. di. 44. Co messationes. leuissimis et instantissimis ammonitionibus multitudo tangatur: sed excommunicatio non est ammonitio leuissima: sed pena grauissima: ergo multitudo non est excommunicanda.

Respondeo quod communitatem non debere excommunicari certum est. extra de sen. excom. Romana ecclesia. §. vltimo vbi dicitur sic. In vni uersitatem vel collegium proferri excommunicationis sententiam penitus prohibemus volentes animarum vitare periculum: quod exinde sequi posset: cum nonnunquam contingeret innoxios etiem huiusmodi sententia irretiri.

¶ Sed vtrum si seratur sententia teneat: dixerunt quidam quod sic: quia multa contra prohibitiones fiunt: que facta tenent: quamuis contra prohibitiones faciens grauiter peccet.

¶ Alii respicientes non tantum ad verba: sed etiam principaliter ad intentionem constituentis qui principalius est consideranda. C. de legibus l 2. dicunt et bene quod sententia si feratur in communitatem non tenet: si enim teneret per hanc constitutionem non caueretur animarum periculo quod institutio vitare intendit.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis princeps sit caput communitatis: tamen magis potest caueri periculum ligationis innoxiorum: cum solus princeps excommunicatur: quam si excommunicaretur communitas.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis possibile sit omnes de vna communitate commisisse crimen pro quo ferenda est excommu nicatio: hoc tamen raro contingit: ad ea vero que frequenter accidunt iura aptantur.

Ad primum in oppositum ad partem aliam dicendum quod illa gl. quantum ad hoc quod dicit principem non esse excommunicandum intelligenda est sic: quod non debet excommunicari nisi pro grauissimis causis.

Questio. IIII QUarto queritur vtrum mortuus possit excommunicari. Et videtur quod non extra. de sententia excom. Cum medicinalis: die quod excommunicatio debet esse medicinatper: sed non potest esse medicinalis mortuo: ergo mortuus non potest excommunicari.

¶ Item. 24. q. 2. Damnationis: dicitur quod viuentes: non mortuos soluere possumus vel ligare.

Contra. 24. q. 2. Sane profertur: habetur quod heretici t schismatici illi quorum scripta heresim continent post mortem sunt excommunicandi.

¶ Item si aliquo mandet alicui subdito suo vt occidat clericum Titium: et moriatur antequam mandatarius exequatur mandatum post mortemmandatis: mandatarius mandatum exequitur: mandans carere debet ecclesiastica sepultura: si efficaciter non reuocauit mandatum reintegraliter: ita quod ad mandatarium reuocatio peruenerit: sed non deberet priuari sepultura prooccasione illius clerici occisi post mortem nisi pro hoc in curreret excommunicationem iam mortuus: quia viuens co hoc excommunicationem non incurrit: cum mortuus suerit ante factum: ergo aliquis post mortem potest incurre re excommuoicationis sententiam.

Respondeo quod excommunicari possunt homines post mortem id est heretici et schismati ci: et qui hereticum constituunt heredem. 24. q. 2. Sane pro fertur: et illi qui seipsos voluntarie occidunt 23 q. 5Placuit. et hi excommunicantur: non quia illa excommunicatio sit illis pena vel medicina: sed in detestationem criminis ad terrorem aliorum.

¶ Unde huiusmodi quo ad hoc est aliis medicina. Er sic patet solutio ad primum in oppositum.

¶ Ad secundum patet solutio per illud quod in eodem decreto immediate subiungitur: post verbum enim allegatum dicitur: verum hoc non est de omni crimine intelligendum. sunt enim quedam de quibus etiam possunt post mortem accusari quilibet vel danari: veluti heresis. Ad argumentum secundum ad partem secundam dicunt aliqui quod verum concludit.

¶ Alii dicunt quod talis excommunicatus non est et tamen si peccatum suum fuit notorium et in fine signa penitentie non apparuerint non debet sepeliri in terra sacrat: quia si signa penitentie non ostendit presumitur decessisse in sue voluntatis damnabili peruersione.

Quaestio V

QUinto queritur vtrum hebes priuilegiunquod non possit excommunicari ab ordinario possit ab eo excommuuicari.

¶ Respondeo: aut habens tale priuilegium allegat ipsum in sui defensionem antequam contra ipsum feratur sententia: aut non: si prmo modo non valet sententia contra ipsum lata ab ordinario: si secundo modo aut illud priuilegium est publicatum: aut non: si est publicatum non tenet sententia contra ipsum ab ordinario lata: si non est publicatum: aut est notum iudici: aut non: si notum est iudici credo quod non valet sententia ab ipso comtra priuilegium lata: argumentum ad hoc extra de appel. Siduobus: in tex. et expressius in glo. si aute non est iudici notum: nec priuilegiatus fuit in longo tenore libertatis illius: tunc tenet sententia contra eum lata: argumentum ad hoc in decretali immediate allegata: quod credo esse intelligendum si iu dex in ferendo sententiam obseruauerit formam iuris: et ferat sententiam non sub conditione: sed absolute: et si non continetur in priuilegio quod doins papa omnes sententias si quas in posterum centa ipsum priuilegium promulgare contigerit: extunc decreuit irritas et inanes: et eas penitus non tenere: si etiam priuilegiatus allegat priuilegium non publicatum nec iudici notum: nec fuit in longo tenore libertatis illius: et iudici petenti priuilegium sibi ostendi: non vult priuilegium ostendere: nec clausulam continentem suam libertatem: tenebit sententia si feratur contra eum: extra de priuile. Quia persone. Nec properter ostensionem priuilegii sequentem iudicabitur sententia fuisse nusla: nec eltiam reuocanda: argumentum ad hoc extra de sententia et re iudi. Suborta. in fine: vbi dicitur quod si priuilegi um ante sententiam non fuerit exhibitum pretextu priuilegii de nouo reperti non debet sententia reuocari: quod est intelligendum nisi dominus papa aliter faceret ex gratia.