Articulus 1

Quaestio I.

PRimo ostendo quod ecclesie non sunt date claues quia claues aut sunt ad clandendum: aut ad aperiendum: sed vt habetur Apo. 3. Cachristus aperit et nemo claudit: claudit et nemo aperit: ergo ecclesie non sunt date claues.

¶ Item cuicumque aperti tur caelum clauditur infernus: et econuerso: sed ecclene non sunt date claues inferni: sed eas habet solus christus: iuxta illud Apo. I. Habeo claues mortis et inferni: ergo ecclesienon sunt date claues regni celorum.

Contra. christus dixit hetro: vt habetur math. id Tibi dabo claues regni caelorum: ergo ecclesia claues accepit mediante Petro.

Respondeo quod claues regni celorum date sunt ecclesie: et accipiuntur hic claues ad silitudinem ciauium materialium per quas hostium clauditur et aperitur: claues enim ecclesie sunt quedam potestas data ecclesie in prelatis suis ad apiendnum et claudendum homnibus re¬ gnum celorum quod caluditur homni per peccatum vel obligationem ad penam pro peccato: et aperitur per remotionem vtriusque.

¶ Et hec potestas triplex est: quedam auctoritatis: que est in solo deo: qui solus aperit effectiue per infusionem gratie: et claudit permissiue permittendo iusto iudicio hominem ruere in peccatum et gratiam non conferendo.

¶ Quedam excellentiem scilicet in christo ratione humane nature: qui celum apetit per meritum passionis sue.

¶ Alia ministerialis scilicet in prelatis ecclesie qui caelum aperiunt per ministerium sacramentorum qui operantur in virtute passionis christi.

Ad primum in oppositum dicendum: quod clausura regni caelorum tripliciter potest acciperi: vel pro illa que erat clausum generi humano propter peccatum primorum parentum vel pro illa qua claudetur omnibus reprobis per sententiam diffinitiuam in die iudicii: vel pro illa qua clauditur interim homoni per culpam et penas remittendas. prima clausura fuit vniversalis: sed non perpetua: quia fuit aper ta per meritum passionis christi: per cuius solius meritum poterat aperiri: et de hac intelligitur: aperit et nemo claudit. Alia clausura erit perpetaa de qua dicitur Matth. 25. Et clausa est ianua: et de hac intelligitur quod dictum est claudit et nemo aperit. Alia est particularis non perpetua: et hanc clausu ram possunt prelati ecclesis ministerialiter aperire.

¶ Ad secundum dicendum: quod ecclesia aliquo modo habet claues inferni inquantum claudit infernum illis quibus aperit celum: non tamen ita proprie potest dici quod per claues ecclesie aperia tur infernus sicut caelum: quia ecclesia non aperit infernum remouendo gratiam qua homoni clauditur infernus: nec disponendo ad illam remotionem: sicut disponit ad remotionem culpe: qua caelum clauditur: et ita proprie non potest dici haberi claues inferni sicut paradisi. In illo tamen verbo Apoc. primo accipiuntur claues pro potestate excellentie.

Questio.

SEcundo queritur vtrum ciates sint date ad aperiendum tantum. Et videtur quod sic: quia virtus clauium est a merito passionis christi. Sed meritum passionis christi ordinatum suit ad aperiendum tantum: ergo claues date sunt ad aperiendum ita quod non ad claudendum.

¶ Item quamuis homo per liberum arbitrium possit benefacere et male: tum deus non dedit ipsum homoni ad malefaciendum: ergo a simili quamuis sacerdos claues possit caelum aperire et claudere: non tamen est dicendum quod deus eas dederit ad caludendum.

Contra Math. 16 Tibi dabo claues regni celorum: et quodcumque ligaueris super terram erit ligatum et in celis: et quodcumque solueris super etc. sed sacerdos hominem ligando sibi claudit regnum celorum: ergo claues non tantum date sunt ad aperiendum sed etiam ad claudendum.

¶ Item claues materiales sunt ad claudendum et aperiendum: ergo a simili claues spitrituales: cum claues dicantur secundum similitudinem materialium.

Respondeo quod clanes quamuis date sint pricipaliter ad aperiendum: tamen ex conseqenti date sunt ad claudendum: per potestatem autem clauiu iudex ecclesiasticus aperire potest: et claudere tripliciter. Uno modo iudicando scilicet dum examinata hominis conscientia iudicat eicaelum esse apertum vel clausum. Alio modo aperit relaxando aliquam partem pene peccato debite: et claudit penitentem aliqua pena sensus ligando quam explere oportet in hoc seculo vel purgatorio antequam illi pateat ingressus celi. Tertio modo aperit et claudit excommunicando et ab excommunicatione absoluendo: sed hic moduo claudendi et aperiendi magis respicit sorum contentiosum quam penitentie: et istos tres modos tangit magister in littera: primum. ca. 6. dis. huius secundum et tertium. c. 7.

Ad primum in oppositum dicendum: quo pastio christi et si principaliter fuerit ad aperiendum tamen: per eam obligamur ad aliquam penitentiam: per quam aliquo modo illi passioni conformemur: quam nos adultos opoertet soluere antequam celum ingredi valeamus.

¶ Ad secundu dicendum: quod malum culpe a deo non est: quamuis permittatur ab ipso: sed malum pene a deo est: illa autem celi clausio que est per claues ecclesie non est culpa: sed pena ordinata ad hoc vt efficacius et expeditius aperiatur homni in celum. Unde illa pena medicinalis est.

¶ Ad sercundum ad partem aliam dicendum quod quamuis claues ecclesie sicut et materiales sint ad aperiendum et ad claudendum: tamen differunt: quia materiales principaliter sunt ad claudendum: et secundario ad aperiendum: sed claues ecclesie principaliter sunt ad aperiendum: et secundario ad claudendum: quia illa clausura ordinatur ad apertionem.

Questio. III. TErtio queritur quot et que sint ille claues.

¶ Respondeo quod claues due sunt quantum ad effectus et relationes. ad illos effectus: vnu tamen in radice: claues enim ecclesie sunt potestas iudicandi in foro animarum que potestas ex duobus integratur scilicet ex potestate discernendi in cause exanimatione: et potestate diffiniendi in cause determinatione.

¶ Prima potestas dicitur clauis scientie. Unde clauis scientie non est habitus scientie nec actus sciendi: quamuis claues ecclesie recipere non debeat nisi habes scientie habitum conuenientem seu sufficientem ad executionem potestatis illius.

¶ Secunda dicitur clauis potentie cuius actus est deterinare causam ligando vel absoluendo: et ista clauis est principalior: quia prima ordinatur ad istam potestas autem ligandi et soluendi in foro contentioso proprie loquendo clauis non est: quia hanc potestatem habent quandoque non sacerdotes vt inferius declarabitur: et quamuis predicte due claues distinguantur penes actus: vt ostensum est: tamen in radice vna sunt: non tantum inter se: et sed etiam cum potestate conficiendi: quia iste tres potestates fumdantur in sacerdotali charactere. Unde quod aliqui sacerdo tes non possint absoluere veliligare hoc no est propter defectum potestatis ex parte sua: sed propter defectum materie quam non habent nisi mediante iurisdictione: potestas antem iurisdictionis accidit claui proprie dicte.

¶ Ex predictis patet quod claues ecclesie sunt aliqua potestas super naturalem facultatem que principium est aliquorum actuum supernaturalium sicut potestates naturales principia sunt actuum facultatem naturalem non transcendentium.

Questio. IIII QUarto queritur vtrum liceat sacerdotibus vti clauibus pro sua voluntate.

¶ Respondeo quod cum sacerdos operetur per istas claues instrumentaliter: et sicut minister: et instrumentum efficaciam non habeat in agendo: nisi secundum quod mouetur a principali agente: si sccerdos vtatur istis clauibus secundum proprium arbitrium dimittens rectitudinem motionis diuine: peccat: nec ille circa quem operatur clauium recipit effectum: quia tamen pene satisfactorie infligende sunt vt medicine et pene satisfactorie determinate in canone non omnibus competunt: ideo variande sunt secundum sacerdotis arbitrium regulatum diuina motione: sicut videmus quod medicinam determinatam in arte contra aliquam infirmitatem variat medicus secundum conditionem loci temporis et infirmi: et omnibus pensatis que pensanda sunt: non in hoc propriam voluntatem sequens: sed scientiam medicine: et sicut non dat aliquando medicinam efficacemqua posset morbum curare: ne propter debilitatem nature patientis ex alia parte magis periculum oriatur. Sic sacerdos diuina motione directus non semper totam penam peccato debitam iniungit: ne infirmus propter magnitu dinem pene desperet: et eam facere negligat: et a veritate penitentie recedat: nec hoc est in aliquod preiudicium iustitie: quia in purgatorio erit expletio residui pene.

QUinto queritur vtrum penitens teneatur tentione necessitatis recipere et explere poenitentiam sibi iniunctam a sacerdote. Et videtur quod non: quandoque enim sacerdos posset sibi iniungere poenitentiam nimis grauem: vt familiaritatem cum amiets interdicere: vel iniungere poenitentiam periculosam: vt me lancholico prono ad desperationem abstinentiam a vino iniungere et a risu et solatio cum sociis abstinere: sed tales poenitentias non teneretur penitens recipere: quia essent sibi nociue: ergo non semper tenetur penitens recipere poenitentiam iniunctam a sacerdote.

Contra magister dis. 16. c. 2. dicit de penitente ponat se omnino in iudicio et potestate sacerdotis nihil sui reseruans sibi: vt omnia eo iubente paratus sit facere pro recipienda vita anime que faceret pro euitanda corporis morte:

Respondeo quod sacerdos aut iniungit poenitentiam rationabilem et discretam aut irrationabilem et indiscretam: si secundo modo penitens non tenetur eam recipere: nec explere: quia sacerdos talem poenitentiam iniungendo abutitu claue scientie et potentie.

¶ Si primo modo: dico quod penitens tenetur tentione necessitatis eam recipe et pro viribus explere: quia talem penitentiam iniungendo clauibus vtitur recte: quilibet autem tenetur sui iudicis iustam sententiam obseruare. Unde si penitens talem poenitentiam scienter et ex deliberatione et absque legitima casa omiserit explere: mortaliter peccat. Si tamen penitens sentiat poenitentiam sibi nimis grauem: et ad obseruandum periculosam sua infirmitate pensata: debet ad illum eundem confessorem vel ad alium: siillum non potest habere humiliter recurrere: et alleuiationem vel commutationem petere: et confessor debet concedere etiam si videat quod poenitentia alleuiata non sufficeret plenarie pro emenda peccati. Sed si post eam expletam adhuc remaneret aliquid in purgatorio explendum: tutius enim est reseruare penitentem inpurgatorio puniendum quam impsum exponere periculo cadendi in peccatum mortale propter poenitentie transgressionem: et expedit quod confessor hoc totum penitenti exponat: nisi in ipso videret conditionem propter quam iudicet omnibus pensatis magis esse tacendum quam exponendum.

¶ Ad argumentum in oppositum patet solutio quantum ad illud quod in ea tangitur de peni tentia nimis graui. De interdictione autem habendi cum amicis familiaritatem: sciendum quod aut illi amici sunt veri amici: hoc est amici anime: cuiusmodi sunt diligentes personam sancto amore: et secundum deum: aut illi amici sunt veri inimici cuiusmodi sunt diligentes personam propter de lectationem illicitam: vel propter aliam causam in anime eius praeiudicium: et contra dei honorem. Si sacerdos interdiceret familiaritatem cum amicis primo modo dictis abuteretur claue scientie: nec credo quod penitens illam penitentiam recipere teneretur si autem interdiceret penitenti familiaritatem cum inimicis secundo modo dictis: penitens eam recipere et obseruare teneretur regulariter: quod ideo dico: quia omnes particulares casus a confessore praeuideri non possunt. Sciendum etiam quod homoni prono ad desperationem ad quam disponit tristitia non debet sacerdos iniungere ea que augmentant melancholiam et tristitiam. Unde talibus moderatum vini vsum: et cum sanctis personis et honestis honestum solatium prohibere non debet