Articulus 3

Quaestio I

PRimo ostendo quod copula matrimonia. lis non fuit in precepto ante peccatum. Dama. libro 2. c. vltimo dicit de primo homine quod sciens precognitor deus quod in transgrei sionem fieret: et sub corruptione caderet: fecit ex ipso seminam auxiliatricem sibi ipsi secundum ipsum. Et simile dicit libro 4. c. 16. ergo videtur quod copula matrimonialis numquam fuisset si non fuisset peccatum: non fuit ergo sub precepto prostatu ante peccatum.

¶ Item secundum philosophum 2. de anima. Multiplicatio indiuiduorum in eadem specie est propter conseruationem speciei: sed ante peccatum species poterat conseruari in vno indiuiduo: quia non erat necessitati corruptionis subiecti ergo copula matrimonialis non fuit in precepto pro statu ante peccatum.

Contra magister hulus di. c. 2. dicit quod prima ingitutio matrimonii habuit preceptum.

Respondeo quod deus homini ante peccatum triplex dedit preceptum. Unum discipline pertinens ad profectum gratiae. cum dixit vt habetur Gensm 2o de ligno scientie boni et mali ne comedas. Alterum pertinens ad conseruationem nature. cum dixit eodem. cap. De omni ligno paradisi comede. Alterum pertinens ad multiplicationem indiuiduorum speciei humane propter impletionem numeri electorum. cum vt habetur. Gene. primo dixit. Crescite et multiplicamini et replete terram. Quare tamen fuit preceptum affitmatiuum: non obligabat nisi pro loco et tempore: et ideo non fuerunt transgressores precepti istius: quamuis nunquam in paradiso fuerunt carnaliter copulati. Ratio autem quare non coierunt potest assignari triplex: vna quia satis cito post formationem mulieris facta est illa transgressio propter quamde paradiso eiecti suunt. Alia quia deterinationem temporis quo corre inciperent expectabant ab auctoritate diuina. 3o quia nondum erat in eis superfluitas cibi tertia digestione digesti. que est materia seminis. vt in in libro 2. ostensum est. Prime due rationes tanguntur ab eug. 9. super Gen. longe. post principium.

Ad primum in oppositum dicendum quod hic non est tenenda opinio Damasceni. dicit enim Aug. 14. de. ci. c. 23. Quiiquis dicit homines non fuisse coituros nec generaturos: nisi peccassent. quid aliud dicit nisi propter numerositatem sanctorum necessarium hominis fuisse peccatum. qu. d. hoc dicere inconueniens est.

¶ Ad secundum dicendum quod ibi philosophus non tangit totam causam multiplicationis indiuiduorum in eadem specie. sed partem. alteram autem partem que est impletio numeri electorum non tangit: quia ad propositum suum non pertinebat: vel forte quia eam ignorabat.

Questio

SEcundo queritur vtrum copula matrimonialis fuerit sub preceptopost peccatum. Et videtur quod non non enim est licitum alicui vouere aliquid contra preceptum: sed glo. super illud Luce. primo. Quoniam virum non cognosco dicit. Ecce tangit quod ipsa vouerat castitatem: ergo copula matrimonialis non erat sub praecepto.

¶ Item magister huius. di. c. 2. dicit quod secunda institutio matrimonii habuit indulgentiam: sed quod indulgetur non precipitur.

Contra sicut primis parentibus ante peccatum dictum est. Crescite et multiplicamini et replete terram. ita hoc idem dictum est Noe et filiis eius post diluuium. vt habetur Genesis. 9.

¶ Item magis fuit necessarium matrimonium post peccatum quam ante. quia ante peccatum non fuit nisi in officium. post peccatum vero et in officium et in remedium: ergo cum fuerit in precepto ante peccatum: multo fortius post peccatum.

Respondeo quod matrimonium post peccatum fuit in officium: et in remedium. Quo ad primum fuit in precepto etiam post peccatum quousque facta fuit sufficiens multiplicatio hominum ad cultum diuinum: et quod tot fuerunt vacantes illi operi quod melius erat aliquos manere in castitate virginali vel viduali quam omnes copulematrimoniali intendere. Quo ad secundum autem nunquam fuit in precepto: quia morbum carnalis concupiscentie efficacius possunt homines temperare per exercitium. meditationum: et affectionum spiritualium: et degustationum celestium: et macerationum corporum quam per matrimonialem concubitum. sicut enim dicit Ber. in epilura ad proprios parentes. Gustato spiritu: necesse est desipere carnem. affectanti celestia: terrena non sa piunt. eternis inhianti: fastidio sunt transitoria.

Ad primum in oppositum dicendum: quod tempore virginis Marie iam erat factam sufficiens multiplicatio hominum ad diuinum cultum. et ideo iam copula matrimonialis non erat sub precepto. Unde nec Ioannes baptista contraxit matrimonium.

¶ Uel potest dici quod priuilegiate persone: vt beata virgo. et Ioannes baptista erant de illo precepto per diuinam dispensationem secretam exempte.

¶ Ad secundum patet solutio ex dictis in questione. Duo argumenta ad partem aliam procedunt de matrimonio inquantum est in officium: et pro illo tempore quo erat modicus numerus hominum colentium deum.

Quaestio III.

TErtio queritur vtrum modo obligentur homines ad illud preceptum. Et videtur quod sic. preceptum quod est de iure nature semper durat: sed vt superius visum est: matrimonium est de iure nature: ergo preceptum de matrimonio contrahendo adhuc durat.

¶ Item preceptum durat quousque reuocatur. sed nusquam in sacra scriptura inuenimus huius precepti reuocationem.

¶ Item preceptum quod dedit de homni ad conseruationem indiuidui que est per actum nutritiue adhuc durat: ergo a simili preceptum quod dedit deus homini ad conseruationem speciei que est per actum goneratiue adhuc obligat.

Contra consilium non contraeatur praecepto: sed virginitas contrariatur copule matrimoniali: quam tamen eonsulit apitulus prime Cor. 7. ergo copula matrimonialis modo non est sub praecepto.

¶ Item laudantur homines castitatem seruantes: de quo tamen laudari non deberent si adhuc esset matrimonialis copuia sub precepto.

Respondeo quod preceptum illud fuit affirmatiuum precepta enim affirmatiua non obligant pro semper: sed pro loco et tempore conuenientibus: et ideo quaediu suit modicus numerus hominum deum colentium: illud praeceptum obligauit: que causa modo cessat: quia magna est multiplicatio hominum deum colentium: et tot sunt vacantes copule matrimoniali: quod expediens est vt multi maneant in continentia viduali et virginali. Unde Aug. libro de bono cdiu gali ante medium. Ita iam sese habet genus humanum vt aliis qui se non continent non solum per nuptias occupatis sed multis etiam per illicitos concubitus luxuriantibus bono creatore de malis faciente: quod bonum est vt non desit numerositas protolis et abundantia successionis: vnde scem amicitie conquirantur.

Ad primum in oppositum dicendum quod naturale iudicium rationis quedam dictat vt semper facienda: et sic copula matrimonialis non est de dictamine naturalis rationis: quedam dictat vt facienda pro loco et tempore. et sic matrimonium est de dictamine rationis naturalis.

¶ Ad tertium dicendum quod istud praeceptum in hoc satis reuocatum est quod apostolus continentiam virginalem praesert copule coniugali: vt patet 1. Cor. 7. et per hoc quod iam cessat causa pro qua datum fuit illud praeceptum.

¶ Ad tertium dicendum quod conseruatio indiuidui non potest suppleri par alium quam per ipsummet indiuiduum: sed conseruatio speciei suppletur per multos: quamuis alii maneant in continentia viduali vel virginali. Si tamen redigeretur mun dus ad ita paruum numerum hominum quod quibusdam castitatem seruantibus aliis non sufficerent ad sufficientem multiplicationem hominum ad cultum diuinum: tunc matrimonialis copula omnibus illi actui vacare potentibus esset praeceptum. tamen iam tot creduntur saluati: et ita sunt homines per mun dum multiplicati quod sicut dicit Augustinus de bono coniugali ante medium: si omnes vellent contiuere ab omni concubitum de corde puro et conscientia bona et fide non ficta. multo citius ciuitas dei compleretur et accelerare. tur terminus seculi.