Articulus 1

Queflio I

Rimo ostendo quod tria praedicta non sunt partes poenitentie: quia non sunt partes poenitentie: que est virtus: cum virtus sit forma simplex. nec poenitentie que est sacramentum: quia quodcumque sacramentum conferia ministris ecclesie: sed contritio et confessio non conferuntur a sacerdote: ergo non sunt partes poenitentie.

¶ Item non sunt subiectiue partes poenitentie: quia totum praedicatur de qualibet parte subie¬ ctiua per se: sed poenitentia non praedicatur de confessione per se: nec partes integrales: quia totum integrale non constituitur ex suis partibus nisi simul existant. hec autem tria non sunt simul. confessioenim sequitur compunctionem: et satisfactio vtrumque: ergo non sunt partes poenitentie.

¶ Item Luce. 3. Facite fructus dignos poenitente: sed secundum magistrum in littera huius di. c. 2. Digni fructus poenitentie sunt quibus vera satisfactio expletur: cum ergo fructus non sit parerei cuius est fructus: satisfactio non est pars poenitentie.

Contra. Eaque requruntur ad perfectionem rei sunt partes eius: sed sicut dicit magister in praesenti di. in principio. In perfectione poenitentie tria obseruanda sunt scilicet compunctio cordis: confessio oris: satisfactio operis: ergo sunt partes poenitentie.

¶ Item partibus morbi respondere debent partes medicine: cum ergo partes peccati sint peccatum in corde: in ore et in opere: vetu quod poenitentia: cum sit medicina partes habeat istis correspondentes: he autem sunt compunctio: confessio: et satisfactio.

Respondeo quo poenitentia quaedrupliter potest accipi scilicet propoenitentia que est virtus: vel pro actu talis virtutis: vel pro passione quandoque concomitante actum vel praecedente vel sequente tanquam effectus causam: vel pro poenitentia que est sacramentum. Primo modo tria praedicta non sunt partes eius: quia sic est forma simplex: vt tangebatur in argumus. Secundo modo sunt partes penitentie quasi subiectiue: quia de qualibet illarum potest dici quod est act poenitentie: non tamen ad plenum partes sunt subiectiue: quia esse actum penitentie non conuenit equaliter cuilibet illarum: quia principaliter conuenit compunctioni cordis: confessioni autem et satisfactioni exteriori conuenit inquantum procedunt ex compunctione interioriTertio modo non sunt partes poenitentie. sed quarto modo sunt partes poenitentie integrales. Sacramentum enim poenitentie sine tribus praedictis non integratur: cum enim in sacramento poenitentie sit emenda voluntaria per viam iudiciivoluntarie suscepti requiritur ibi quaedam citatio ad voluntarie subeundum illud iudicium: et hec est cordis compunctio: et coram iudice veritatis confessio: et secundum arbitrium iudicis satisfactio vel in re vel saltem in proposito: si in opere exteteriori expleri non potest.

Ad primum in oppositum dicendum: quod non opetet quod libet sacramentum secundum totum quod est de ratione sacramenti ministrari ab alio: sed secundum aliquid eius. A sacerdote autem administratur absolutio: in sacramentis autem in quibus actus hominis non est sacramenti materia sicut in baptismo et confirmatione omnes partes sacramenti ministrantur a ministris ecclsie.

¶ Ad secundum dicendum: quod poenitentia secundum quod accipitur pro actu praedicatur de qualem istarum paertium per se. Unde poenitentie sic sunt partes quasi subiectiue: vt dictum est: sed de nulla istarum per se praedicatur poenitentia que est sacramentum: quia sunt parte: eius integrales: quamuis non sint simul: quia non opetet esse simul omne: partes totius integralis non habentis esse permanens: sed successiuum: tale autem totum integrale est sacramentum poenitentie

¶ Ad 3m dicendum: quod compunctio confessio et satisfactio et si sint fructus poenitentie que est virtus: quia per fructus intelliguntur opera secundum glo. Matth. 7. Arbor bona fructus bonos facit: tamen sunt partes: non poenitentie que est virtus: sed que est sacramentum.

Quaestio II.

SEcundo queritur vtrum absolutio sacerdotis sit principalior pars saIcramenti poenitentie quam compunctio cordis. Et videtur quod sic. In vnoquoque composito: principalior est persforma quam materia: sed compunctio numeratur inter partes materiales huius sacramenti: absolutio autem est pars formalis: quia forme sacramentorum consistunt in verbis ministri: ergo absolutio est principalior pars huius sacramenti quam compunctio.

¶ Item si absolutionon esset principalior pars huius sacramenti quam compunctio: cum peni tens compunctionem a ministro non suscipiat: sed tantum ab solutionem: verius diceretur penitens non suscipere sacramentum poenitentie a sacerdote: quam suscipere: quod falsum est.

¶ Item illa pars principalior est in sacramento que magis cooperatur ad effectu sacramenti. Sed absolutio magis cooperatur ad sacramenti effectum: qui est peccatorum remissio. Unde habetur Ioan. 20. christus dixit discipulis suis. Quorum remiseritis peccata remittuntur eis: ergo absolutio est principalior pars huius sacramenti quam compunctio.

Contra in artificialibus pars principalior est materia quam forma: quia materia est substantia: et forma est accidens. Sed sacramentum poenitentie est quoddam totum artificiale: cuius partes materiales sunt: compunctio: confessio: et satisfactio: pars formalis absolutio: ergo principalior est in hoc sacramento conpunctio quam absolutio.

¶ Item in praesenti di. c. 1. inter partes sacramenti non numerantur nisi ea que sunt ex parte penitentis: ergo inconueniens esset omittere partem magis principalem: absolutio sacerdotis non est pars principalior huius sacramentia

Respondeo in sacramento illa pars est per incipalior que principalius cooperatur ad principalem sacramenti effectum: principalior autem effectus sacramentorum noue legis est sanctificare: quam sanctificationem significare: illa ergo pars sacramenti poenitentie est principalior: que magis ex vi sacramenti cooperatur ad remissionem culpe et pene eterne: qui remittun tur per gratiam sanctificantem: compunctio autem non tantum coopiratur ad remissionem culpe ex vi sacramenti: sed etiam inquantum est act virtutis: vel efficax dispotio ad virtutem: dico ergo quod si conparetur compunctio cum vtraque vi sua coniunctim ad absolutionem: principalius cooperatur ad remissionem culpe quam abso lutio. Si autem consideratur illud ad quod operatur compunctio ex vi sacramenti tantum: sic dico quod non ita cooperatur principaliter ad remissionem culpe sicut absolutio sacerdotis: quia cum sacerdos sit vicarius christi principalius et per prius assistit verbis suis: in quibus absolutio consistit: virtus sanctificans quam partibus sacramenti: que sunt ex parte penitentis: quantum etiam ad actum significandi principalior est absolutio quam compunctio: quia sensibilius et magis per se significat peccati remissionem quam ipsa compunctio: que illam sensibiliter non significat per se nisi ipsi compuncto. Aliis autem hoc non significat nisi inquantum manifestatur in confessione oris et satisfactione operis: predictam autem comparationem non intelligas in efficiendo gratiam: sed in disponendo ad eius susceptionem.

Ad primum argumentum dicendum: quod absolutio non est forma sacramenti poenitentie nisi secundum illum modum quo dicimus partem principaliore totius integralis esse formam: sicut dicunt homines quod tectum est forma domus: sed sic forma improprie accipitur. Sed dico quod forma huis sacramenti est ordo ad significandum dispositiue et efficiendum peccati remissionem respectu cuius forme: compunctio: confessio: et satisfactio: absolutio: materiales sunt: absolutionem tamen esse principaliorem partem huius sacramenti compunctione non probant argumenta: nisi considerata compunctione quantum ad illam vim quam habet ratione sacramenti tantum.

Ad primum ad partem aliam dicendum: quod quamuis mam artificialium absolute sit res principalior quam forma: tamen sub ratione rei que artificialis est: principalior est forma artificialis quam materia.

¶ Ad secundum dicendum: quod postea per se tractat magister de absolutione inquantum tractat de clauibus ecclesie: et hoc signum est quod absolutio est pars buius sacramenti principalior quam alie.