Articulus 1

¶ Questio I.

PRimo ostendo quod non omnia sacramenta no scilices fuerunt instituta in remedium contra aliquem defectum: quia matrimonium fuit institutum in statu innocentie in quo nullus erat defectus nec culpe nec pene.

¶ Item omnis defectus aut est pena aut culpa: sed non fuerunt instituta contra defectum pene: quia gratia que datur in eis pene non opponitur: nec con defectum culpe: quia existentes in culpa saltem mortali non debent recipere sacramenta: ergo non fuerunt contra defectum instituta.

Contra secundum Hu. libro 1 de sacr. pr. 8. ca. 12. Sacramenta no l. sunt medicamenta perfecta: sed omne medicamentum est contra aliquem defectum institutum: ergo omnia sacramenta contra aliquem defectum instituta sunt.

Respondeo illud quod ad alicuius perfectionem adhibetur quo ille non indiguisset secundum ordinem institutionis sue nature: adhibetur ei contra aliquem defectum: sed sacramenta no l. adhibentur ad hominis perfectionem: quibus tamen non indiguisset si seruasset ordinem institutionis sue nature: ergo adhibentur contra aliquem hominis defectum culpe vel pene: vel contra vtrumque: Si n. homo remansisset in statu nature integre ad eius perfectionem non requereretur nisi deus influens: et gratia et virtutes ab ipso influxe.

Ad primum in oppositum dicendum: quod mrimonium in ftatum innocentie proprie loquendo non fuit sacramentum nisi large vocando sacrum signum rei sacre: nec fuit institutum in remedium: sed tantum in officium. in no. autem .l est institutum est in remedium contra defectum concupinie: inquantum excusat virtutis generatiue actum qui ex tra matrimonium non excusatur a peccato mortali si fiat ex pleno voluntatis consensu:

¶ Ad 2m dicendum: quod sacramenta non tantum sunt in remedium contra peccatum ipsum expellendo: sed illa que nullus debet recipere qui credit se non habere gratiam sunt in remedium a peccato preseruando: contra etiam penam a peccato causatam: sicut est ad malum pronitas: et ad bonum difficultas bene sunt aliqua sacramenta directe: quia gratia que datur in eis minuit penam predictam inquantum illa pena est disponens ad peccatum: et ex peccato causata.

¶ Questio. II SEcundo queritur vtrum sacramentano l. debuerunt institui ante christi passionem. Et videtur quod sic: quia prudens et fidelis medicus statim adhibet infirmo vtiliorem medi¬ cinam: cum ergo deus sit prudentissimus et fidelissimus medicus statim post homis lapsum debuit sibi adhibere vtilissimam medicinam: extem ergo debuerunt institui sacramenta noile cum sit vtilissima medicima.

¶ Item sacramenta no scilicet cum conferant gratiam statim debuerunt dari cum fuit tempus plenitudinis gratie: sed illud tempus incepit a natiuitate christi secundum apo. ad Gal. 4. ergo extunc debuerunt sacramenta no .l. institui.

Contra effectus non debet praecedere causam: sed virtus sacramentorum est a passione christi: ergo non debuerunt institui nisi post christi passionem.

¶ Item sacramenta no. l. debuerunt institui quamdiu sacramenta ve l.t fuerunt in suo vigore: sed vsque ad passionem christi tenebantur iudei ad sacramentorum legalium obserutionem de necessitate: ergo sacramenta no l. institui non debuerunt ante christi passionem.

Respondeo quod sacramenta noles non debuerunt institui ante christi passionem: sicut enim d. Hu. libro de sacr. per. 8. cap. penlis ex quo homo a statu prime incorruptionis lapsus in corpore per mortalitatem: in anima propter iniquita tem cogitare cepit continuo deus reparando sacramentis suis medicinam preperauit: que quidem prout ratio postulabat et causa diuers temporibus et locis ad curationem illius exihibuit aliqua ante let aliqua sub .liet aliqua sub gratia. cum enim sacramenta l. gratie sint perfecta institui non debuerut in ilice. nature: nec in il. scripta: et propter statum morbi et infirmi. a printia enim morbi debent dari remedia minus perfecta: et in profectu perfectiora: et in statu perfectissima. Et quia morbus peccati circa illud tempusm quo christus praedicare incepit vehementer inualuerat: ideo tuc primo debuerunt institui sacramenta l. gratie que sunt perfectissima: hoc etiam exigebat status infirmi. primo enim conueniens fuit vt per sacramenta l. nature que erant imperfectissima respectu sequentium manuducerem tur homines ad modum peruulorum ad recognoscendum defctum sue ignorantie: et postea in tempore scilicet scripte tanquam prouectores instrue rentur per sacramenta in significando expressiora ad cognitionem infirmitatis sue: vt sic desiderarent medicinam illuminantem contra de fectum ignorantie: et fortitudinem contra vehementiam concupientie: per christi autem praedicationem fuerunt multo plenius instructi de vtroque: et ideo te fuit tempus instituendi sacramenta no. l. que conferunt gratiam illumi nantem contra ignorantiam: et reprimentem concupientiam.

Ad primum in oppositum dicendum: quod statim a prinus morbi deus adhibuit vtilissimam medicinam per comparationem ad statum morbi et infirmi omnibus pensatis.

¶ Ad 2m dicendum: quod plenitudo gratiae incepit in incarnatione: sed incepit infundi in christi baptismo et praedicatione: et ideo ante non debuerunt institui sacramenta: decuit enim vt ante sacramentorum institutionem esset popostolus instructus per christi praedicationem: institui tamen debuerunt ante christi passionem: decens enim fuit vt illa institueret dum simul erat viator et comprehensor.

Ad primum ad partem alia dicendum: quod potest quam incepit praedicare iam erat passio aliquoo quasiproesenus propter eius propinquitatem et passuri praesentialittem: et assumptam pena litatem.

¶ Ad 2m dicendum: quod maior est falsa: ab institutione enim sacramentorum no cilie.t vsque ad christi pass. simul concurretert sacramenta legalia et euangelica: omnes enim res in suis confiniis aliquomodo similitudinem habent et ideo quia illo tempore euangelica erant in sui initio et legalia prope suum finem: conueniens fuit vt in modico tempore simul currerent.

Quaestio III. TErtio queritur vtrum omnia sacramenta no l. instituta fuert a deo immediate. Et videtur quod nonnon enim inuenitur quod instituerit extremam vnctionem: sed Iaco. eam instituisse videtur: vt patet per illud quod dicitur Ia. 5. Infirmatur quis in vobis: inducat praesbyteros eccle: et orent siteter eum vngentes olutio in nomine domini.

¶ Item non legitur vbi instituerit confirmationem: sed inuenitur quod apostoli instituert: quod patet Act. 8. cum dicitur. tunc ponebant manus super illos: et accipiebant spiritum scilicet

Contra que ab homine instituuntur per hominem possent destitui: sed facramenta per hominem non possunt destitui: ergo nec a puro homine fuerunt instituta.

¶ Item ad .l. latorem pertinet potionere fundamenta .l. Sed sacramenta sunt sundamta sciliest no. ergo cum christus fuerit llator omnia sacramenta cilest no. instituit immediate.

Ad istam quaestionem dixerunt aliqui quedam sacramenta fuisse a christo immediate instituta: quedam mediam tibus apostolis: sicut confirmatio: et extrema vnctio. Quod de ex trema vnctione videtur expresse sentire magister in littera. di. 23. ca. 2. et hu libro 2. de sacr. per. ii. ca. 2.

¶ Alii dicunt omnia a christo immediate instituta fuisse: quia cum ex sua institutione habeant virtutem: conueniens fuit ea institui ab eo solo immediate a quo habent scinificandi virtutem que eis dari non potuit ab aliquo homine puro. Qui vult tenere hanc opionem potest dicere ad posipium in oppositum: quod legitur christum instituisse sacramentum extreme vnctionis: vt habetur Mar. vi. in haec quod disciptulivngebant olutio multos egros: et sanabantur: et non est probabile quod hoc fecissent nisi accepissent a christo. Unde verbum magistri: et verbum Hum qui videntur sentire contrarium: vt allegatum est in corpore quaestionis: exponi debent de institutionis promulgatione vel de institutionis memoratione.

¶ Ad 2m dicendum: quod legitur christum in stituisse sacramentum confirmationis in hoc quod scriptum est Mar. X. quod peruulis sibi oblatis vt tangeret eos. mponebat manus: et benedicebat eos. Unde cum Apstouli manus imponebant vtebantur sacramento iam instituto. Ubi autem immediate instituerit sacramentum penitentie dicetur inferius. distin. 23

¶ Questio. IIII.

QUarto queritur de numero sacramentorum no. legis et eorum ordine.

Respondeo. sacramenta sunt. 7 et modo debito ordinata: sacramenta enim gratiam conferunt et sunt in remedium contra defectum: et in adiutorium ad bonum: et ideo eorum numerus sumi potest et ex parte defectuum contra quos sunt: et ex parte boni quod promouent: et ex parte gratiae quam conferunt.

¶ Primomodo sic. duplex est defectuscilicet culpalis et peciealis

¶ Primus triplex scilicet clpe originalis contra quam principaliter est baptismus: et clpa actualis mortali: contra quam est poenitentia: et culpa veniatlu contra quam est extemma vnctio.

¶ Defectus penali est quadrupliter scilicet ignrantia in ratione: contra quam est ordo: inclinatio ad malignitatem in voluntate: contra quam est eucharistia: infirmitas in irascibili: contra quam est confirmatio: concupscentia in concupiscibili: contra quam est matrimonium.

¶ Secundo sic. ad actum fidei adiuuat baptismus: ad actum spei vnctio extrema: ad actum caritatis eucharistia: ad actum prudentie ordo: ad actum fortitudis confirmatio. ad actum iustitie poenitentia: ad actum temporantie matrimonium: et sic septemnarius sacramentorum respondet septemnario virtutum.

¶ Tertio modo sic. Triplex est actus gratie scilicet purgare: perficere: illuinare. Unde Dio. 7. ca. angelice hierar. dicit quod purgatio: illu minatio et perfectio est diuine scientie assumpsus: quia scientia e per gratiam: necessarius autem est triplex purgationis actus: vnde respectu originalis peccati ad quem actum institutus est baptismus: alis respectu culpe actualus: ad quem actum est poenitentia instituta. 3o respectum mali meus modo se habente: quod est concupiscentia: ad quem institutum est matrimonium.

¶ Actus illuinationis est duplex: vnus in via per gratiam: ad quem institutus est ordo: alius in patria per glutiam. ad co immediatam dispositionem instituta est vnctio extrema.

¶ Actus perfectionis est duplex: vnus ad resistendum terribili malo: ad quem instituta est confirmaus: alius ad perficiendum in bonum ad quem instituta est eucharistia.

¶ Ordo praedictorum sacramentorum sic potest accipi: quamuis enim bonum commune intentione praepotesni debeat bono singiluraris persone: secundum sententiam philosophi. i. eth. c. i. vnde in via generationis prius est bonum singituaris persone: sic prius est homo quam domus: et domus peior ciuitate: et pears generaliter prior toto: et ideo quo ad nos sacramenta que pertinent ad bonum persone praeordinantur ordini et matrimonio que pertinent ad bonum commune: et inter illa que pertinent ad bonum persone prior est baptismus: quia est sacramentum intrantium: vl timum est extema vnctio: quia est sacramentum exeuntium. Confirmaus ex charistia et poenitentia sunt sacramenta progredientium: inter que prior est confirmatio quia est ad gratiae in baptismo collate conseruationem: 2o eucharistia: quia est ad gratiae conseruate augmentationem 3o est poenitentia: quia est ad gratie admisse recuperationem. Inter sacramenta que sunt ad bonum commune prius est ordo quam matrimonium: quia per ordinem matrimonii sacramentum dispensari debet