Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
Quaestio 1
PRimo ostendo quod hoc sacramentum non possit conferri a non episco. philosophus. 2. physi. In his que secundum artem materiam facimus propter opus. nobilius ergo est vti materiam disposita quam ipsam disponere: cum ergo consecratio olei sit materie huius sacridispositio: et vnctio infirmorum sit eius vsus: nobilius est in firmos vngere oleo consecrato quam ipsum consecrare: sed oleum non potest consecrari a non epsto: ergo nec aliquis illo oleo vngi a non epscto.
¶ Item sicut non episctus non potest consecraresacramenti confirmationis materiam: ita nec confirmare: ergo a simili sicut non potest materiam huius sacramenti consecrare: inta nec ea infirmos vngere.
Contra Ia. 5. Infirmatur quis in vobis inducat prespyteros ecclesie: et orent super eum vngentes eum oleo in nomine domini.
¶ Item decre. di. 95 presbyteros. §. Sed istud. dicitur quod oleo sanctificato permittitur prespyteris vngere infirmos.
Respondeo quod hoc sacramentum a non episcopo potest conferri: et hoc propter statum infirmo rum qui non possunt episcos adire. Unde di. predicta. Illud. dicitur quod iccirco prelbyteris concessum est vngere infirmos sanctificato oleo: quia episcoi occupationibus aliis impedi ti ad omnes languidos ire non possunt.
Ad primum in oppositum quod et sivngere infirmos sit simpliciter nobilius quam olei scinificatio: cum eius scientificatio sit propter vsum: tamen propter necessitatem magis concessum est praesbyteris non episcopis: oleo sanctificato vngere quam oleum sanctificare: faciliter enim potest oleum sanctificatum ab episco per omnes parrochias episcopatus haberi: non sic autem episcopus potest presens esse cuilibet infirmo.
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum possit conferri a non presbytero. Et videtur quod sic. quia melior est oratio boni laici quam mali sacerdotis: sed hoc sacramentum efficaciam habet ex oratione. Unde forma eius est deprecatiua: ergo magis potest conferri a bono laico quam sacerdote minus bono.
¶ Item maius est baptizare quam hoc sacramentum conferre: sed non presbyte ri possunt baptizare: et hoc sacramentum conferre.
Contra vt superius visum est: effectus huius sacramenti est venialium peccatorum remissio: sed non presbyteri non possunt ministerialiter peccata remittere quamuis sancti homines orando possunt adiuuare peccatores ad impetrationem misericordie: ergo non presbyteri non possunt hoc sacramentum conferre.
Respondeo quod hoc sacramentum conserri non potest a non presbyteris. Soli enim praesbyteri propter sacramentorum ecclesiasticorum dignitatem constituti sunt administratores eorum. Unde illud quod legitur de sancta Genouefa quod oleo vngebat infirmos: et sanabantur: miraculosum fuit: non sacramentale.
Ad primum in oppositum dicentum: quod quamuis priuata oratio sacerdotis minus boni non sit ita efficax: sicut oratio laici melioris: tamen oratio eius inquantum eius persona est publica est efficacior: quia efficactanhabet ex vi meriti totius ecclesie: oratio autem inquantum est forma huius sacramenti conuenit praesbytero inquantum persona publica est.
¶ Ad secundum dicendum: quod quamuis baptismus sit nobilius sacramentum quam extrema vnctio: tamen quia est sacramentum simpliciter necessarium: ideo quilibet homo ipsum administrare potest: quamuis a solis sacerdotibus administrari debeat: casunecessitatis excepto: hoc autem sacramentum non sic necessarium est.
Quaestio 3
Tertio queritur vtrum conferri debeat aliquibus sanis. Et videtur quod sic. hoc sacramentum conferri debet constitutis in periculo mortis: sed multi sanifrequenter sunt in periculo mortis scilicet in bello: et in mari: et quidam sub certitudine mortem expectantes: vt ad mortem damnati: ergo talibus sanis debet hoc sacramentum conferri.
Contra beatus Iaco. in cano. sua. ca. 5. non fecit men tionem de conferendo hoc sacramentum nisi infirmis.
Respondeo quod cum effectus principalis huius sacramenti sit venialium remissio: non quecumque: sed plena et perfecta de proximo introducens ad incorruptibilem sanitatem vite eterne: que remissio de lege communi sanis conuenire non potest: ideo nulli sano debet hoc sacramentum conferri: nec infirmo nisi sic aggrauato: quod probabile sit ipsum esse in periculo mortis de proximo imminentis. Quia tamen defectus nature ex senio quasi quedam infirmitas est: ideo est senibus ex defectu nature solo constitutis in periculo mortis de proximo imminentis: hoc sacramentum conferri debet.
Ad primum in oppositum dicendum: quod hoc sacramentum conferri non debet nisi constitutis in mortis periculo proueniente ex recessu a debita proportione humorum: qui est infirmitas: vel infirmitatis proxima causa: vel ex consumptione radicalis humidi et caloris naturalis de fectu: quod periculum sanis hominibus non imminet.
Quaestio 4
QUarto queritur vtrum debeat conferri omnibus infirmis. Et videtur quod sic. secundum philosophum. 2. topi. Quod nullo addito dicis: simpliedicis. Sed beatus Iaco. in can. sua. cap. 5. dicit hoc sacramentum debere conferri infirmis nullam restrictionem apponendo: ergo videtur fuisse intentio sua quod dari debeat omnibus infirmis.
¶ Item planum est quod debeat dari omnibus infirmis ex infirmitate sua in mortis periculo constitutis: et infirmis de quibus non desperatur: quia medicima corporalis magis danda est infirmis de quibus non desperatur: quam illis de quibus desperatur: ergo hoc sacramentum dandum est omnibus infirmis.
Contra dec. 5 di. Illud. dicitur quod hec vnctio non penitentibus conferri non potest: sed non penitentium quidam sunt infirmi: hoc sacramentum non omnibus infirmis conferri debet
Respondeo quod hoc sacramentum conferi non debet nisi non habentibus obstaculum impediens sacramenti effectum: et habentibus deuotionem et reueretiam ad sacramentum: et habentibus vel habere potentibus de communi lege veniale peccatum: et quia in non penitentibus est obstaculum contra effectum sacramenti: et in perseueranter furiosis non est deuotio nec reuerentia ad sacramentum: et in paruulis non est veniale peccatum ideo hoc sacramentum conferri non debet impenitentibus: nec perseueranter furiosis: nec paruulis.
Ad primum in oppositum dicendum: quod quamuis determinatio verbi Iaco. non sit scripta tamen ex vsu ecclesie quem beatus Petrus introduxit est sufficienter habita.
Quaestio 5
QUinto queritur vtrum sola instrumenta sensuum debeant inungi. Et videtur quod non. quia vt superius habitum est lib. 1. Anima est in qualibet parte corporis tota: sed nullum peccatum est in corpore nisi per animam: ergo cum hec vnctio siat per remissione peccatorum venialium fieri sdebet in quaelibet parte corporis.
¶ Item vt habetur Matth. 15. De corde exeunt cogitationes male: sed sedes cordis est in pectore: ergo debet fieri inunctio in pectore.
Contra. vsus ecclesie habet quod omnia organa deserruientia sensitiue generatiue: et progressiue inungantur: et nulla alia. sitiue: generatiue: et progressiue: et non alie corporis partes debent inungi: et quoniam sunt quinque instrumenta deseruientia sensibus particularibus scilicet oculi: aures: nares: os: manus: et lumbi generatiue deseruiant: et pedes progressiue: ideo secundum morem romane ecclesie iste septem partes corporis: et non alie inunguntur.
Ad primum in oppositum dicendum: quod quamuis anima secundum essentiam sit in qualibet parte corporis tota: non tamen secundum cuiuslibet potentie sue vsum: et ideo non debent inungi omnes partes corporis: sed ille determinate que dicte sunt.
¶ Ad secundum dicendum: quod a corde dicuntur exire cogitationes male: propter hoc quod influentia anime deriuatur ad alia membra mediante corde: quamuis enim sit in qualibet parte corporis tota per essentiam: tamen cor recipit immediate eius influentiam: quapropter motus est Auic. ad dicendum libro 3. de animalibus quod anima occultatur in corde: et quia peccata venialia: vt frequentius contrahuntur ex occasionibus acceptis per partes illas determinatas que supradicte sunt: ideo magis inunguntur quam pectus.
Quaestio 6
SExto queritur vttum hoc sacramentum inte rabile sit. Et videtur quod non. Dignior est vnctio hominis quam altaris: sed vnctio altaris iterari non debet extra de consecra. ecclesie: vel altaris. cap. 1. ergo nec vnctio hominis.
¶ Item alia sacramenta que consistunt in vnctione non iterantur: vt confirmatio et ordo: ergo a simili nec istud.
Contra. Hum. secundo libro de sacra. parte. i5 ca. 3. Si vnctio iterari non potest nec oratio iterari potest sed oratio interari potest: ergo et vnctio.
Respondeo quod hoc sacramentum aliquo modo interabile est: aliquo modo non: circa enim eundem infirmum eadem infirmitate in numero respectu eiusdem infirmitatis status iterari non debet: quia quodlibet sacramentum circa materiam propriam vna vice sortitur totum suum effectum: si non fit indispositio in susceptione: et ideo eadem hostia bis non consecratur: quia in prima consecratione efficitur corpus christi: verum sub vna specie: nec eedem coniuges bis desponsantur. De baptismo: confirmatione et ordine clarum est: in solo sacramento penitentie dubium est: quod quidam dicunt respectu eorundem peccatorum in numero iteratum qualibet vice habere aliquem effectum: quia tantum idem homo in numero potest pluries infirmari: et in eadem infirmitate in numero possunt esse status diuersi in quorum quolibet infirmus est in notabili: et probabili periculo mortis: ideo cum infirmo nullum imprimat indelebile effectum potest et debet eidem homini pluries conferri: vel pro diuersis infir¬ mitatibus: vel pro eiusdem infirmitatis diuersis statibus supradictis.
¶ Nec te moueat: quod dictum est: sacramentum eucharistie vna vice circa eandem materiam totum suum fortiri effectum: quia ab eodem homine est pluries suscipiendum. In eius enim susceptione non consistit illius sacramenti essentia: et ideo quanuis pluries suscipiatur: et in eodem suscipiente pluries habeat effectum: tamen essentia sacramenti circa eandem materiam non iteratur: et iteratum non haberet effectum.
Ad primum dicendum: quod ratio quare vnctio altaris vel ecclesie consecratio non iteratur: est: quia ipsa consecratio et vnctio vna vice collate habent totum suum effectum: qui est esse dedicatum ad diuinum cultum: et simili ratione etiam consecratio materie confirmationis: et materie huius sacramenti non iteratur. Chrisma enim vna consecratione perfecte ordinatur ad vsum illius sacramenti: similiter dico de consecratione olei respectu vsus huius sacramenti: et quia circa eundem infirmum eadem infirmitate respectu eiusdem infirmitatis status hoc sacramentum totum suum fortitur effectum: si non sit aliquis defectus ex parte suscipientis: ideo hoc modo non iteratur: quia tamen morbus: contra qnem est: pluries potest reuerti: ideo circa eundem hominem potest pluries iterari: quia sic circa eundem hominem pluries effectum potest habere.
¶ Ad secundum dicendum: quod non est simile: quia confirmatio et ordo imprimunt characterem: qui est indelebilis effectus: nec morbus contra qnem principaliter sunt in eodem homine interatur: hoc autem sacramentum effectum indelebilem in suscipiente non imprimit: et ideo morbus contra quem est interatur.