Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 7
¶ Secundo vtrum aliter solenizetur votum quam per¬ religionis ingressum: vel sacri ordinis susceptionem.
Quaestio 1
PRimo ostendo quod matrimonum contctum post votum continentie simplex: sit dirimendum. Fortius est enim vinculum voti simplicis quam mrimonium. quia principum obligat deo 2m homini: sed votum simplex continentie superueniens matrimonio non tenet: ergo multo fortius non tenet matrimonium contractum post simplex continentie votum.
¶ Item itritandus est contractus in quo implicatur obligatio ad mortale peccatum: sed in contractu matrimonii contracti post simplex continemtie votum includitur obligatio ad mortale peccatum: quia includitur obligatio ad carnalem copulam que est contra continentie votum. ergo talis contractus est irritandus.
¶ Item secundum magistrum huius di. c. 2. ratio quare non sunt separandi contrahentes matrimonium post simplex continentie votum est: quia probarinon potest: sed multa sunt vota simplicia que probari possunt: ergo sunt multa simplicia vota propter que matrimonia sequentia dirimenda sunt.
Contra de contrahentibus potest simplex continentie votum dicitur decre. di. 17. Quidam et sumptum est ab Aug. in libro de bono coniugali: quod grauiter peccant quod tales diuidunt.
¶ Item extra. Qui clerici vel vouentes. Meminimus. dicitur quod si aliquis se ad religionem transiturum promisit: si non habitum suscepit nec professionem sed votum solummodo fecit: licet postea matrimonium contraxerit: non est cogendus ad religionem transire et matrimoniis votum rescindere.
¶ Item videtur quod potest contrahere absque peccato: quia contrahens non peccat si non intendit aliquid impossibile voto suo: aut obligat se ad illud: sed in contrahendo non obligat se ad aliquid incompossibile voto suo: quia statim post matrimonium contractum potest religionem intrare: quamuis est in contrahendo hoc intendat: nihilominus tenet contractus vt supra visum est. ergo absque peccato potest contrahere matrimonium.
Respondeo quod sicut difiter extra. Qui clerici vel vouentes. Consuluit. et c. Rursus. votum simplex impedit matrimonium contrahendum: quia in contractu matrimonii includitur sub conditione obligatio ad aliquid repugnans simplici continentie voto: quia ibi includitur obligatio ad reddendum carnale debstum si abter coniunx exigere voluerit. et ideo contrahens post simplex continentie votum impliciter obligat se ad frangendum votum suum si voluerit alter coniumx: quod sine peccato morta li non potest fieri. Ratio autem quare non dirimit iam contractum est quia votum continentie simplex non est nisi promissiosui. ipsius adicontinentiam deo obseruandum: promissio autem alicuius rei non transfert rem promissam in dominium illius cui promittitur: et ideo post promissionem ante traditionem rei promisse promittens remanet dominus rei. et ideo si eam donet alii tenet donatio: quamuis aliquam satisfactionem teneatur facere: seu recompensationem illi cui rem ipsam ante promiserat: et ideo post simplex continentie votum si homo dat mulieri et econuerio potestatem corporis sui per matrimonium contractum tenet donatio. sed deo tenetur ad emendam pro fractione promissionis.
Ad primum in oppositum dicendum quod non valet: quia res vni domionata alii promitti non debet: et si promittatur non tenet promissio: sed quamuis res vni promissa alteri dari non debeat: si tamen detur valet donatio: vt visum est in questione.
¶ Ad secundum dicendum quod quamuis ille qui contraxit post simplex votum continentie in consumando matrimonium mortaliter peccet: quia post contractum matrimonium licitum est sibi non consumare ipsum si vult religionem intrare: tamen post matrimonium consumatum non peccat reddendo debitum suo coniugi. quia tunc potestas corporis sui plene translata est in suum coniugem quantum ad carnale debitum quare tamen hanc translationem fecit per culpam suam: debet cum dolore debitum reddere: et tenetur nunquam exigere.
¶ Ad tertium dicendum quod illa ratio quam assignat magister non est sufficiens quia quamuis probari possit non propter hoc separandi sunt. sed Hugo. dicit quod in nullo casu est matrimonium post votum perpetue continentie quo ad deum vt recitatur extra. Qui clerici vel vouentes. Rursus. in glo scilicet Io. dicit contrarium vt habetur ibidem: sed Hugoni non est assentiendum in hac parte.
¶ Ad tertium: ad secundam partem dicendum quod contrahens post votum continentie simplex nisi certificatus sit per spiritum sanctum: quod deus sic ordinabit quod nunquam sequetur carnalis copula: peccat: quia alias iura prohibent tales contrahere etiam si ille qui vouit intendat religionem intrare ante matrimonii consumationem: et hoc prohibitum est ad vitandum periculum fractionis voti. periculum enim esset neper contractum illum mutaretur propositum quod ante habebat ad vitandum confusionem alterius coniugis. quia quodammodo confunderetur si alter coniunx matrimonium cum eo renueret consumare.
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum matrimonium contractum post votum solene continentie sit dirimendum. Et videtur quod non. extra qui clerici vouentes. Rursus. dicitur quod simplex votum apud deum non minus obligat quam solemne. sed matrimonium contractum post simplex continentie votum non est dirimendum: vt patet ex precedenti questione. ergo a simili nec contractum post solenne continentie votum.
¶ Item solennitas voti non magis roborat votum quam iuramentum: sed matrimonium conltractum post simplex votum iuramento confirmatum non est dirimendum: ergo nec contractum post solemne continentie votum.
¶ Item in contractu matrimonii nihil implicatur repugnans soleni continentie voto: quia non implicatur obligatio ad carnalem copulam cum post contractum matrimonium possit alter coniugum altero inuito renuere matrimonii consumationem si religionem intrare voluerit: ergo nulla videtur ratio quare non sit verum matrimoniale vinculum: quod contrahitur post solemne continentie votum.
Contra decretorum dist. 27. Presbyteris. Matrimonia contracta a presbyteris: diaconibus: subdiaconibus: monachis iudicantur debere disiungi.
¶ Item extra. qui clerici vel vouentes. Insinuante. dici tur de nobili muliere que votum castitatis emiserat et in habitu religionis biennio remanserat: et postmodum matrimonium contraxerat: quod ad resumendum religionis habitum et seruandum quod vouerat erat per censuram ec clesiasticam coercenda.
Respondeo quod matrimonium contractum potest solene continentie votum: dirimendum est: quia per tale votum homo non tantum promit tit continentiam et sed etiam alii dat dominum super se ipsum: vt ipsum possit cogere ad promissam continentiam obseruandam: vt patet quia vt habetur extra. Qui clericivel vouentes. Rursus in glo. non solenizatur votum continentie nisi per susceptionem ordinis sacri: aut per promissionem factam in religione modo debito: aut per susceptum religionis habitum qui profitentibus dari consueuit: nisi forte sit alicubi consuetum similem habitum dari nouitiis et professis: sed hic modus non videtur esse nisis quedam professio tacita vel presumpta: morari etiam vltra annum in religione sine protestatione de non profitendo est quedam presumpta professio. extra. de regularibus. Ex parte. in textu et glo. Quolibet autem predicto rum modorum: vouens dat alteri potestatem super seipsum ad cogendum ipsum ad continentie promisse obseruationem: qui autem dedit alicui rem ad vnum vsum non potest eandem rem alii dare ad vsum contrarium: et quia in contractu matrimonii coniuges mutuo sibi concedunt potestatem suorum corporum ordinatam ad vsum continentie contrarium: ideo non tenet matrimonium contractum post solemne continentie votum.
Ad primum in oppositum dicendum quod illud verbum sic intelligendum est: quod vtriusque fractio est peccatum mortale: maius tamen peccatum est fractio vnius quam fractio alterius secundum glo. ibidem.
¶ Ad 2sdicendum quod quamuis roboratio voti per iuramentum fortior sit quantum ad aliquid quam roboratioque est per solennitatem: tamen quantum ad impedimen tum matrimonii est econuerso: qui ad solennitatem voticontinentie spectat vt vouens transferatur in alterius dominium vt visum est: quod non sit per roborationem voti simplicis iuramento factam.
¶ Ad tertium dicendum. quod in matrimonio de lege communi includitur aliquid repugnans cuilibet continentie voto: quia quamuis quilibet coniunx altero inuito possit renuere consumationem matrimonii si vult religionem intrare: tamen ad hoc vt contrahatur vnum matrimonium: oportet bonum fidei esse in contrahentium intentione explicite vel implicite: bonum autem fidei consistit in reddendo carnale debitum si exigatur. Sed hec solutio non videtur aliquibus sufficiens: quia vt ostensum est supra: verum matrimonium contrahi potest quamuis alter contrahentium vel vterque intendat religionem intrare ante matrimonii consumationem. dum tamen in mente quilibet teneat explicite vel implicite quod nisi religionem vellet intrare alteri coniugi petenti vsum sui corporis non negaret: sed debitum redderet.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum aliter solennizetur votum quam per religionis ingressum vel sacri ordinis susceptionem. Et videtur quod sic. extra qui clerici vel vouentes. Insinuante. dicitur de quadam muliere que votum castitatis emisit in manibus cuiusdam de fratribus sancti Augustini eo tenore addito vt in domo sua cum sua substantia remaneret: et sic in eiusdem habitum ordinis permansit biennio: et postea de parentum consilio. P. Michaelis fuit matrimonialiter copulata: quod ad resumendum male dimissum religionis habitum erat per censuram ecclesiasticancoercenda: quod verum non esset nisi fuisset suum votum solemne. et tamen non fuit monacha: quia vt habetur extra. de statu monachorum. Cum ad monasterium. abdicatioproprietatis adeo est annexa regule monachali: vt contra eam nec summus pontifex possit licentiam indulgere: ergo aliter quam per professionem in religione potest votum solenizari. Connntra Aq. qtuliaetes. in dlo dicintut qu in copria domo vti vestibus monachalibus: et votum facere non solemnizat votum: et tamen videretur illud votum esse solemne si mulieris votum aliter posset solennizari quam per religionis ingressum.
Respondeo quod proprie loquendo differentia est inter votum publicum: et votum solenne: quia quodlibet votum coram multis in publico factum publicum dici potest: sed non quodlibet tale potest dici solene: non enim dicitur votum solemne nisi quod in se habet aliquid annexum vt in publicum debeat venire: et per quod vouens ponitur sub alterius hominis potestate: et tale est votum in susceptione sacri ordinis per quem suscipiens constituitur minister ecclesie deo publice seruiendum: et ponitur. aliter quam ante sub episcopi po¬ testate. vnde tale votum esset solenne etiam si predictum ordinem ab episco susciperet in secreto. professio etiam in religione facta in manum eius qui eam potest recipere in se aliquid habet annexum quo in in publicum debet venire: vnde talis professio solennizat votum etiam si in manueius qui eam potest recipere fieret in occulto: quia talem oportet secularem vitam dimittere et in claustro cum aliis sui ordinis conuersari. et ad hoc per prelatum cogi potest: nec aliter quam aliquo predictorum modorum votum solemnizari potest: susceptio enim habitus professorum vbi distinguitur ab habitu nouitiorum votum non dicitur solenizare nisi inquantum talis habitus susceptio est quedam presumpta professio: quare autem tale votum dirimat matrimonium iam contractum: in questione precedenti dictum est.