Articulus 5

¶ Questio I. PRimo ostendo quod deus non potuit creare plures angelos in eadem speciehilosophus. 3. metha. omne quod est diuisibile: autem est diuisisbile secundum quantitatem: aut secundum speciem. Sed angeli non possunt distingui secundum quantitate: nec angeli si essent eiusdem speciei possent distingui secundum speciem. Ergo in eadem specienon possunt esse plures angeli.

¶ Item dicit. 7. metha. quod Callias et Socra. sunt diuersa propter materiam: et loquaemur de maquanta. Sed talis materiam in angelis non est.

¶ Item philosophus. i. celi et mundi. non est possibile quod sint celi multi: quoniam celum factum est ex materia sua tota. Sed qualibet angelus cum sit incorruptibilis factus est ex materia sua tota. Ergo impossibile est vt in eadem specie possint esse angeli multi.

¶ Item quae differunt in essentia: differunt differentia esseutiali. Sed vnum in diuinis in essentia differt ab alio: quia essentia vnius non est essentia alterius. Ergo differunt differentia essentiali. Sed differentia essentialis adueniens cum eo cui aduenit constituit speciem. ergo necesse est tot esse species quot indiuidua.

Contra Anselus in libro cur deus hoc. c. i. omnes angeli sunt vnius nature. Sed quae sunt vnius nature: sunt vnius speciei. ergo omnes angeli sunt in vna specie.

¶ Item omnes anime sunt eiusdem speciei. ergo a simili omnes angeli.

Respondeo quod deus potuit creare plures angelos in eadem specie. Quia ille creature sunt in eadem specie: que habent vniuocam similitudinem in essentia: nec se in aliquo essentiali gradu ipsarum complete essentie se excedunt. Unde philosophus. 3. metha. dicit quod in indiuiduis eiusdem speciei non est hoc prius et illud posterius: supple in essentia: quod intelligendum est de indiuiduis completis in sua propria essentia. Si enim esset excessus in essentia in vno respectu alterius eiusdem speciei: non essent cum quibus excessus in graduessentiali posset designari essentiali diferentia: et differentia essentialis alicui adueniens: speciem constituit: aute specialissimam: aut subalternam. Esse autem plures angelos tales: nullam contradictionem includit: siue habeant materiam siue non. Quia quamuis supradicto modo sint similes: ad hoc se ipsis formaliter possunt distingui: quia vt superius in eadem distin. habitum est res est vna numero formaliter per essentiam suam: inquantum indiuisibilis: salua integritate sua. Sed per quod res est vna numero: distinguitur a re alia. Cum ergo deus possit facere quicquid non includit contradictionem: tenendum est quod potuit facere plures angelos in specie vna. Unde et dominus Stephanus parisiensis episcopus: et Magister in theologia excommunicauit istum articulum quo exprimitur quod deus non potest multiplicare indiuidua sub vna specie sine materia.

Ad primum in oppositum dicendum quod illa auctoritas philosophi intelligenda est per comparationem ad agens quod est natura creata aliter non haberet veritatem.

¶ Ad secundum dicendum quod illud verbum intelligitur de diuersitate indiuiduorum facta per naturalem virtutem

¶ Ad 3m cum dicitur. quod non possunt esse celi multi etc. Dico quod verum est per naturam: quia praeter materiam istius celi non est alia materia in potentia ad celi formam: et sic debet intelligi auctoritas. Quia tamen deus per omnipotentiam suam adhuc posset creare materiam vnigeneam: cum materia istius celi: et in illa ponere formam celi. Dico quod posset facere celos multos. Et similiter dico quod si ponatur quod deus non fecerit in qualibet speci nisi vnum angelum: et ita quod praeter materiam vniuscuiusque angeli non est materiam in potentia ad similem formam: tamen deus posset creare materiam similem: et similem formam sibi dare: et ita posset facere alium angelum qui cum alio iam facto esset in eadem specie.

¶ Ad quartum dicendum. quod differentia essentialis: qua differunt essentie solo numero differentes: vere est essentialis differentia: et tamen nullam speciem constituit: quia non dicit nisi illud per quod res formaliter est vna numero: et hec est essentia rei inquantum indiuisibilis modo supradicto: vnde super difserentiam specificam non addit nisi rationem indiuisibilitatis.

¶ Argumenta ad partem oppositam gratia principalis conclusionis possent concedi. Sed quia duo prima videntur concludere: omnes angelos factos esse in eadem specie: quod non credo esse verum.

¶ Ideo dicendum ad primum quod Anselmus in illa auctoritate non incedebat dicere omnes angelos esse eiusdem nature specifice. Sed ibi naturam accipit in generali pro intellectualitate. Uel voluit forte verbum illud intelligi conditionaliter. Dicit enim sic: nullus angelus per alium angelum saluari debet quamuis omnes sint vnius nature id est etiam si omnes essent vnius nature: quoniam sunt vnius generis: sicut homines.

¶ Ad secundm dicendum: quod non est simile de animabus. Quia sola corpora humana sunt perfectibilia ab anima intellectiua: et nullum corpus humanum perfectibile est alia specifica perfectione quam aliud: et ideo omnes anime intellectiue facte sunt in eadem speci.

¶ Quaestio II. SEcundo quaeritur vtrum angelorum existentium in eadem specie: potuerit esse inequaeIlitas in aliqua naturali proprietate. Et videtur quod non. Quia substantialis excessus respectu complete essentie mutat speciem: secundum quod vult philosophus 8 metha. vbi species assimulat numeris. Cum ergo quilibet angelus habeat suam essentiam completam: impossibile est angelos eiusdem speciei esse inequales in essentia. ergo ex consequenti et proprietatibus naturalibus essentie.

¶ Item Porphyrius equaliter sunt species hiis que eas participant: et propria quorum sunt propria. Ergo impossibile est angelos eiusdem speciei esse inequales in aliqua naturali proprietate.

¶ Item omnium indiuiduorum existentium in eadem specie: et habentium materiam: materia est vnigenea. Cum ergo angeli habeant materiam aliquam: omnium existentium in eadem specie: est nam vnigenea. Sed secundum philosophum primode generatione. Una tantum est materiam habentium a se inuicem tramsmutationem: et econuerso. Ergo si angeli eiusdem speciei haberent aliquam differentiam in proprietatibus naturalibus: transmutabiles essent a se inuicem substantialiter. quod falsum est.

Contra Magister infra dist. 30 dicit de animabus: quod pluribus non irrationabiliter videtur: quod ex ipsa creatione alie aliis excellant: in naturalibus donis: et paucis interpositis: dicit quod hoc non improbabiliter dicit: cum in angelis: ita fuisse constat.

Respondeo quod deus potuit angelos eiusdem speciei inequales facere in aliqua naturali proprietate: quia sicut dicit philosophus. 2. phy. non tantummodo formo est natura: sed etiam materia: habens naturam est suppositum: et ea que sunt secundum naturam sunt illa quecumque per se ipsa insunt hiis. ergo non tantum sunt proprietates naturales que insunt composito per naturam forme: sed etiam ille que insunt composito per naturam materie. Illle autem que dicuntur inesse per naturam forme: consequuntur de necessitate quodlibet indiuiduum speciei: quia res est in specie principaliter per formam. Ille autem dicun¬ tur inesse per naturam materie que insunt composito: per hoc quod materia sic disposita est ab agente. Sed plurium indiuiduorum eiusdem speciei: et habentium materiam: materia recipere potest ab agente dispositiones inseparabiles: et inequales: manente equalitate in essentia ex parte forme: et manente equalitate naturalium proprietatum consequentium ex parte forme. Sicut patet in masculinitate et feminitate: de quibus dicit philosophus. x. metha. quod sunt proprie passiones animalis: sed non secundum substantiam id est formam. Ut autem superius in eadem distinctionem ostensum est: in angelis est materia: quamuis non vniuoce cum materia corporalium cum corporalium que diuersas dispositiones ab angelo inseparabiles recipere potuit a creante manente equalitate essentie et proprietatum consentium substantiam angelicam ex parte forme. Cum ergo dispositiones inseparabiles debite alicui substantiae consequentes eam per naturam materiae: sicut proprietates naturales: sequitur quod deus potuit creare plures angelos eiusdem speciei inequales in aliqua proprietate naturali.

Ad primum in oppositum dicendum quod dato quod omnes angeli sint equales in essentia: tamen possunt esse inequales in aliqua proprietate naturali: consequente eos ex parte materie. Dato quod omnes proprietates que consequuntur eos ex parte forme maneant equales.

¶ Ad secundum cum dicitur quod propria equaliter insunt his quorum sunt propria id est indiuiduis participantibus speciem etc. Dico quod hoc intelligendum est de proprietate consequente indiuiduum ex parte forme: non autem de illa que consequitur indiuiduum ex parte materie

¶ Ad tertium dicendum quod existentia in eadem speciem quamuis habeant materiam vnigeneam et differentiam in aliquibus proprietatibus naturalibus: que insunt composito ex parte materie: non propter hoc sunt tramsmutabilia naturaliter abinuicem: qui enim sic sunt transmutabilia requirunt diuersitatem in forma secundum speciem.

¶ Uel potest dici quod forma naturalis et proprietates naturales conseequentes angelum siue ex parte materie siue ex parte forme: non sunt producibiles nisi a supernaturali agente scilicet a deo. a quo est et dependet immediate tantum tota essentia angelorum.