Articulus 10

Questio I

PRimo ostendo quod excommunica tus non potest absolui inuitus. nullus potest absolui inuitus in foro conscientie: ergo a simili nec in foro ex teriori.

¶ Item manente causa manet effectus: sed causa quare excommunicatio infligitur est contumacia: ergo illa manente non potest absolui.

Contra multa bona prestantur inuitis: ergo videtur quod beneficium absolutionis prestari possit inuito.

¶ Item proniora sunt iura ad absoluendum quam ad condemnandum: sed inuitus potest excommunicari: ergo et absolui.

Respondeo quod duplex est excommunicatio: quiedam a iudice: quaedam a iure. Prima si in iusta est: tenetur iudex relaxare etiam excommunicato inuito: si iusta est: non debet inuitum ab illa absoluere: tamen si absoluit: ille vere absolutus est: vt quidam dicunt: sicut enim contra voluntatem suam potuit ipsum excommunicare: ita contra voluntatem suam potest excommunicationem retractare: quamuis peccet hoc faciendo: nisi sorte in casu in quo videret quod illa ab solutio esset magis medicinalis anime contumacis quam ipsa excommunicatio. excommunicatus autem excommunicatione a iure: inuitus absolui non potest: et hoc est rationabile: quia cum voluntarie fecerit illud cui excommunicatio annexa est ipso iure aliquo modo ex voluntate sua excommunicatus est: et ideo sine sua voluntate et requisitione non potest absolui. 24. q. 2. nec quisquam. et. c. sequem. Et arad hoc extra de offi. iudi. delis. Cum contingat. in fi. et. ff. de re. iur. dicitur quod inuito beneficium non datur: si tamen negat se fecisse factum pro quo dicitur excommunicatus: vel sic esse excommunicatum pro tali facto: dum tamen petat ad cautelam absolutionem: si absoluitur: non debet dici absolui inuitus et tenet absolutio.

Ad primum dicendum: quod non est simile: quia fprus poenitentie quantum ad absolutione requirit poenitentiam eo quod absolutio est ex peccatis que non nisi voluntate committente vel omittente fiunt: excommunicatio autem a iudice est contra excommunicati voluntatem.

¶ Ad secundum dicendum: quod causa meritoria inflictionis est contumacia: sed causa efficiens est iudex: quando autem ad aliquem effectum concurrunt due cause per mutationem factam circa alteram causam maxime circa efficientem potest effectus destrui.

Ad primum ad partem alia dicendum: quod muitis quaneque possunt praestari et debent beneficia quae eis prosunt: absolutio autem ab excommunicatione non prodest inuitis. Preterea non sunt inuitis praestanda beneficia in praeiudiciumaliorum. Sed si excommunicatus maxime excommunicatione iuris absolueretur inuitus fieret praeiudicium bono communi: quia excommu. nicatio non tantum est propter vtilitatem illius in quem fertur: sed etiam propter vtilitatem aliorum: quia pena vnius metus est multorum.

¶ Ad secundum potest dici quod procedit de absolutione ab excommu nicatione quae est a iudice. Uel potest dici quod inflictio iuste excommunicationis vtilis est: absoluere autem inuitum nulli est vtile nec sibi nec aliis.

Questio. II.

SEcundo quaeritur vtrum excommunicatus absens possit per litteras absolui. Et videtur quod non: quia absens non potest absolui inforopoenitentie: ergo a simili nec in foro exteriori.

¶ Item extra de sen. excom. A nobis est. in fi. absolutionis forma ser uetur vt siat cum poenitentiali psalmo et tam oratione dominica quam alia consueta: sed hec non possunt obseruari circa absentem: ergo absens ab solui non potest.

Contra 2 q. 1. de manisesta: dicitur quod apostlus excommuni cauit absens: sed sicut dicitur extra de reg. iur. c. I. Omnis res per quascumque causas nascitur per easdem dissoluitur: ergo potest absolui absens. Item eadem. causa q. 4. quanto. habetur de quodam quod fuit per epluram absolutus.

Respondeo quod excommunicatus absens potest per lras absolui sicut expresse dicit gl2. q. 1. de manifesta: et super decretum etiam vltimo allegatum: et hoc est rationabile ex quo absens potest excommunicari: et si littera ad excommunicatum non perueniat vsque post mortem absoluentis: tamen absolutus est: sicut extunc quod sigillatur littera excommunicationis alicuius excommunicatus est: quamuis non teneatur se gerere pro excommunicato antequam possit ad eius notitiam peruenire: talis enim error facti non nocet: extra de clerico exco. mi. Illud.

Ad primum in oppositum dicendum: quod non est simile: absolutio enim in foro penitentie est forma sacramenti: alia autem absolutio non.

¶ Ad secundum dicendum: quod sic fieri debet sicut dicit illa decreet illud quod habetur 8 e ti. Cum desideres: et aliter faciens si non subsit necessitas vel euides vtilitas aliter faciendi: peccat tamen hoc omittens vere nihilominus absoluit: vnde glo. super illam decretalem. Cum desideres: dicit quod iuramentum non est de substantia absolutionis: sed recipitur potius ad caute lam: ne decetero talia praesumat: quod probat per hoc quod aliqui absoluuntur sine iuramento i e super eo. quod non fieret si esset de substantia. Simile habetur in illa decre. A nobis. in glo. dominus autem hosti. dicit iuramentum esse de substantia absolutionis. Si autem ille qui absoluitur erat excommunicatus a canone iniungendum est ei sub debito praestiti iuramenti: vt contra illum canonem scienter de cetero non veniat: nisi forte in casibus exceptis a iure. Unde percussori clerici iniungendum est ne de cetero in clericum vel religiosam personam manus iniiciat violentas: nisi se defendendo: aut de mandato prelatorum illius: vel nisi super eum praelationis ministerium aut magisterium habeat: autem cum ipso in eadem ecclesia socius esse noscatur: extra de sen. exco. ex tenore.

¶ Excipiendi etiam sunt omnes casus in quibus iniiciens manus violentas in clericum non incurrit excommunicationem. Ratio autem quare tale iuramentum non indicitur illis qui in eadem ecclesia socii esse noscuntur id est illis qui communiter viuunt et sub vno tecto dormiunt: et in eadem domo vescuntur: etiam sisint seculares est propter periculum periurii: quia praesumitur quod facilius veniunt ad verba: et inde ad factum: videtur etiam multis quod pro leui iniectione non est saltem passim tale iuramentum exigendum propter periculum periurii: quia homines et maxime iuuenes faciliter recidiuant in leuem iniectionem.

¶ Alii autem dicunt quod etiam ante absolutionem a leui iniectione praedictum iuramentum est regulariter exigendum: quia decre. alle gate non excipiunt leuem iniectionem: glo. etiam super illa decre. super eo. dicit quod illa forma quam habes 8 eo. ti. ex tenore: obseruanda est in absolutione cuiuslibet qui incidit in canonem.

Questio. III.

Tertio queritur vtrum excommumnicatus pluribus de causis: absoluatur simpliciter si non omnes causas excommunicationis sue exprimat.

Respondeo quod ille autem est excommunicatus a iudice: autm a iure. Si a iudice: aut ab vno: autem a pluribus. Si a pluribus: nisi absoluatur a quolibet non est simpliciter absolutus: nisi absoluatur a superiori eorum. Si ab vno: aut vna excommunicatione: aut pluribus: si pluribus non est simpliciter absolutus nisi exprimatur causa cuiuslibet excommunicationis. Si vna: aut ille qui absoluitur sue excommunicationis tacet causas aliquas fraudulenter: et alias exprimit: et talis absolutio sic accepta per surreptionem vel fraudem inanis est: extra de sen. exco. Cum pro causa aut eas tacet ignoranter: quia tunc non recolit: et tunc credo quod siabsoluens habet intentionem simpliciter relaxandi excommunica tionem quam tulit in eum simpliciter absolutus est. Si autem non intendit eum absoluere ab excommunicatione nisi per comparationem ad causas quas ipse exprimit: credo quod absolutus non est: nisi forte sint cause tales: quod vna sine alia non meretur excomunicationem.

¶ Ex dictis patet quid dicendum est de absolutione excommunicati a iure ex pluribus causis.

Quaestio IIII.

QUarto queritur vtrum absolutus ab officiali episcopi excommunicati: sit vere absolutus.

¶ Respondeo quod aute eprisctmus instituit illum officialem suum postquam erat iam excommunicatus: aut non. Si primo modo absolutus ab illo officiali vere non est absolutus: quia episopus excommunicatus maiori excommunicatione de qua loquor ab omni actu legitimo est suspensus: et ideo excommunicatus non potuit instituere officialem. Si autem instituit eum antequam esset excommunicatus: tunc distinguo: quia aut ceperat vti officioantequam eprisotus excommunicaretur: aut non. Si sic: tuc planum est quod absolutus ab illo vere est absolutus: nisi sit aliud quod obsistat. Si non: vt dicunt aliqui: absolutus ab illo non est vere absolutus: quia ex quo non cepit vti officio ante episcopi excommunicationem superueniente episcoi excommunicatione expirat iurisdictio que illi ab episcopo fuerat commissa: quod declarant per hoc: quia si episcotuos corporaliter moreretur: autm deponeretur antequam officialis inciperet vti officio suo: iurisditio ab episco sibi commissa expiraret. extra de offi. delis. Licet in glo. A similivolunt aliqui dicere de excommunicatione superueniente: sed opinio illorum non mihi placet: et quod in sua ratione adducunt pro simili non est simile: quia mors aufert potestatem: et depositio aufert in perpetuum potestatis executionem. excommunicatio autem non: sed suspendit eam ad tempus. Unde mihi videtur dicendum: quod posset procedere non obstante illius qui commisit excommunicatione superueniente post commissionem: quamuis superueniat ante inceptionem executionis sui officii: quod si verum est absolutus ab eo: vere debet absolutus reputari: et hec que dicta sunt possent aliquo modo probari per ea quae dicuntur extra de officio vicarii. Rom. in textu. et in glo. etiam supra de officio delis Licet in glo.

Quaestio

QUinto queritur vtrum excommunicatus cui excommunicator dicit reuoco excommunicationem seu relaxo quam in te tuli. et non dicit: absoluo te seu absoluimus: vere sit absolutus.

Respondeo quod non est simile de absolutione quae fit ex vi clauium in foro poenitentie: et de illa que sit ex vi iurisditionis in foro exteriori: quia prima est pers sacramenti poenitentie: alia non: et ideo in primo magis obseruanda sunt verba praecisa quam in secunda. Unde in prima absolutione debet dicere sacerdos: absoluo: quamuis autem hoc sit congruum obseruare in secunda non credo tamen quod hoc sit necessarium: immo sufficerent verba alia: significantia tamen excommunicationis remotionem: vnde si diceret excommunicator: reuoco vel relaxo excommunica tionem: quam in te tuli: ille vere esset absolutus: nisi aliquid aliud esset obsistens.