Articulus 3

PRimo ostendo quod non sit conuesniens dici de deo aliquid metaphorice: quia secundum philosophum secundo topico. Peccant qui extraneis nominibus res appellant. Sed qui de deo dicit aliquid translatiue: deum appellat extraneo nomine: ergo non est conueniens aliquid de deo dici metaphorice.

¶ Item secundum philosophum sextotopi. Omnes transferentes secundum aliquam similitudinem transferunt. Sed creature ad deum nulla est similitudo cum similitudo sit relatio equiparantie: ergo nihil debet dici translatiue de deo.

¶ Item Boetius i. libro de trinitate capit. ii. in diuinis intellectualiter versari oportet neque deduci ad imaginationem. Sed ea que dicuntur de deo translatiue sumun tur ex imaginibus et sensibilibus: ergo videtur quod non sit conueniens dici de deo aliquid translatiue.

Contra. Apostolus ad Roma prio. Inuisibilia dei a creatu ra mundi per ea que facta sunt intellecta conspiciuntur. ergo ad intelligentiam diuinorum prodest aliquid dici dedeo per similitudinem sensibilium.

¶ Item Diony. primo capitum. ange. hierar. Neque enim aliter nobis possibile est superlucere diuinum radium nisi varietate sacrorum velaminum anagogice circumuelatum. ergo ad intelligenda diuina prodest loqui de deo secundum similitudinem corporalium.

Respondeo quod comueueuis est aiqua dii de dneo rassatiue: et propter manuductionem intellectus fidelium per ista isensibilia nobis magis nota ad cognitionem diuinorum que nobis sunt magis abscondita. Innata est nobis via ex magis nobis notis ad vnius nobis nota: que tamen ex parte sue nature notiora sunt secundum philoso. primo physico. Et etiam vt infidelibus velentur diuinorum mysteriorum secreta. Dicit enim Dominus in euange. secundum Mathe. capitu. 7. Quod non sunt spargende margarite ante porcos: et hanc eandem rationem assignat Dionysius in libro de angelica hierarchia capitulo secundo.

Ad primum in oppositum dicendum quod dicialiquid de deo: sicut cum dicitur ignis consumens non est deum appellare extraneo nomine. Ignis enim non est extraneum nomen. Sed qui aliquid diceret de deo metaphorice aliquo nomine extraneo et ignoto non loqueretur de deo conuenienter translatiue.

Ad secundum dicendum quod cre ature ad deum est similitudo non participationis super aliquod commune vniuocum fundata: sed imitationis que est effectus ad: causam.

Ad tertium dicendum quod in diuinisoportet versari intellectualiter quantum ad tetminum nostre speculationis. Ei sic intelligit Boetius. non oportet tamen quo ad initium eoquod nostra cognitio nata est tendere a sensibilibus ad intelligibilia.

SEcundo queritur a quibus rebdebeat ad de um fieri metaphora et videtur quod a spiritualibus tcum metaphora fiat secundum similitudinem et spiritualia sint similiora deo quam corporalia.

¶ Item in deo non sunt nisi conditiones nobiles. ergo ad ipsum non debent trans ferri nomina rerum habentium conditiones viles: cuiusmodi sunt vermis: serpens: et sic de aliis.

¶ Item cum deus sit et mitis et pius: non debuit ad eum transferri nomen rei crudelis: sicut est leo: nec nomen rei dure sicut lapis.

¶ Item nomina rerum que transterruntur ad diabolum non debent transferri ad deum: cum ergo diabolus translatiue dicatur secpens antiquus et etiam leo. Unde prima Petri vltimo: dicitur quod tanquam leo rugiens circuit querens quem deuoret: videtur quod nomen serpentis et leonis non debuerunad deum transferri.

Contra: Diony. de angeli. Hierarch. c. ii. loquens de his que de spiritualibus translatiue dicuntur: dicit quia nostrum animum reducunt magis dissimiles similitudines non estimo quamquam bene sapientum contradicere: cum ergo corporalia sunt deo dissimiliora quam spiritualia: conuenientior est translatiofacta a corporalibus quam spiritualibus. Item omnibus effectibus dei est aliqua similitudo ipsius dei: quia secundum Diony. 2. c. de di. nominibus habent catiua causalium receptas imagines: si ergo translatio sit par aliquam similitudinem ab omnibus effectibus dei potest ad deum fieri translatio.

Respondeo quod nomnum creaturarum quedam cum esentia creaturarum significant cul pam vel miseriam: et talia non dicuntur ad deum transferri. Unde nomen diaboli nomen mortis: et sic de aliis ad diuinam naturam non debent transferri.

¶ Quedam significant solam essentiam: et conditionem nature: et illorum nominum: quedam significant rem: que est in creatura per participationem et posterius: in deo autem per essentiam: et per prius: sicut sunt illa de quibus dicit Anseli. monolis. 15 cap. Quod quodlibet illorum simpliciter melius est ipsum quamnon ipsum: sicut est essenta viuentem: sapientem: potentem: iustum et bonum: et sic de aliis: et hoc de deo non translatiue sed proprie dicuntur quantum ad illud quod per nomen sigulare intendimus: quedam significant conditionem que non est in deo nisi per similitudinem: et istorum quedam signisicant creaturas spirituales: et quedam substantias corporales nobiliores a quibus raro sit transtatio ad diuinam. Quedam significant creaturas corporales inferiores: a quibus frequentius sit translatio ad divina: quia secundum B. Diony. c. 2. de angelica Hierarch. Archanorum magis apta est per dissimiles formationes manifestatio: quia vt postea subdit in eodem. ca. magis reducunt animum nostrum ad veritatem: vt postea subdit per pretiosiores sacras formationes: consequens est seduci scilicet homines.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis spiritualia sint similiora deo quam corporalia omnibus pensatis tamen si frequenter ab illis fieret translatioad deum facilius esset simplicibus occasio errandi quam translatio frequenter facta a corporalibus. Facilius enim crederent homines deum esse animam et angelum quam leonem vel serpentem. Unde quamuis similitudo rquiratur ad translationem: illa tamen minus debet frequentari quae facilius in simplicibus posset esse errandi occasio. et preterea sensibilia magis nobis nota sunt.

Ad secundum dicendum quod quamuis in deo non sint nisi conditiones nobiles: tamen conuenientius est frequentare ttanslalionem a creaturis minus nobilibus quam multum nobilibus: quia minus prestat errandi occasionem: et quia quedam nobiles dei conditiones cognoscibilius nobis representantur in aliquibus creaturis minus nobilibus quam in aliis nobilio ribus: sicut seueritas diuine vltionis in leone magis quam in homine.

Ad tertium dicendum quod uomen lapidis non recte transfertur ad deum ratione duritie: sed ratione firmitatis: nec nomen leonis ratione crudelitatis: sed ratione fortitudinis vehementis in vlciscendo.

Ad quartum dicendum est quod nomen serpentis et leonis non transseruntur ad deum et ad diabolum ratione earundem conditionum: quia serpentis nomen transfertur ad deum ratione creationis in palo que significabat nostram medicinam futuram per eleuationem christi in cruce. De illa eleuatione serpentis Eue in palo: quomodo percussi a serpentibus illum aspicientes satiabantur. habetur nume 2. Ad diabolum autem transfertur ratione veneni et malitie. nomen leonis ad deum ratione fortitudsnis. ad diabolum vero ratione crudelitatis. Non est aunt inconueniens idem ratione diuersarum conditionum tranfferri ad diuersa.