Articulus 2

Questio. Rimo ostendo quod christus sibi meruit gloriam anime quamuis in angelis simul fuerit gratia et gloria: tamen per gratiam meruit gloriam: ergo a simili quamuis in christo simul fuerit gloria et gratia anime: tamen per gratiam meruit anime gloriam.

¶ Item impassibilitas anime est de ratione glorie eius: sed christus meruit anime sue impassibilitatem: ergo a simili meruit totam anime gloriam.

¶ Item magis est mereri nomen quod est super omne nomen quam anime gloriam: sed vt habetur ad philip. secundo. Christus per suam mortem meruit sibi donari nomen quod est super omne nomen: ergo multo fortius meruit anime gloriam.

Contra quod alicui debetur iure hereditario non sibi debetur per meritum: sed christo debebatur gloria iure hereditario: quia de ipso dicitur ad Galis 4 Quod si filius et heres: ergo christus gloriam anime non habuit per meritum.

¶ Item actus merendi praesupponit gratie habitum: sed in christo simul fuit gratia et gloria anime: ergo in ipso actus merendi presupponit gloriam: sed meritum praecedit praemium: ergo non meruit anime gltiam.

Respondeo quod christus non meruit gloriam anime sue siue accipiatur gloria pro habitu siue pro actu. Quod autem non meruerit habitum glorie ipsi us anime: quidam declarant sic habitus glorie prius fuit ordine nature in anima christi quam ipsa vniretur verbo: quia fuit dispositio congruitatis in ipsa anima ad illam vnionem dispositio autem ordine nature praecedit effectum ad quem disponit. Sed in anima christi nullus fuit actus merendi qui non praesupponeret ipsius vnionem cum verbo: quia omnis actus merendi praesupponit natura vel duratione actualem existentiam in merente: anima autem christi nun quam habuit actualem existentiam: nisi per sui vnionem cum verbo. patet ei go quod habuit habitum glorie ante omnem merendi actum: cum ergo praemium praesupponat meritum natura vel duratione sequitur quod gloria antime christi non suit sibi data per aliquem merendi actum.

¶ Sed contra hoc quod dicunt quod habitus glorie prius fuit in anima christi quam ipsa vnretur verbo: sic arguunt aliqui substantiam esse subiectum accidentis presupponit ipsam actum existere: sed vt supe rius ostensum est. vlti. q. distin. secunda. Natura humanachristi non prius fuit in actu reali: nec duratione: nec natura quam esset vnita verbo: quia suum existere actu est ipsam esse actu vnitam verbo: vt naturam supposito: ergo non prius ordine nature fuit subiectum gratie vel glorie quam fuerit vnita verbo. Et hi dicunt quod meruit animegloriam loquendo de illo modo merendi: quo per bonum voluntatis actum fecit vt sibi debitum vno modo sibi deberetur alio modo. Quod etiam non meruit glorie actum patet sic: quia si habitus non cadit sub merito proprius et principalis illius actus non cadit sub merito: quia eo ipso quod aliquis habet habitum dignus est habere actum illius.

¶ Preterea actus glorie presupponit actualem existentiam illius substantie cuius est actus: sed vt iam dictum est: anima christi non habuit actualem existentiam nisi per sui vnionem cum verbo: ergo prius ordine nature vni ta fuit quam haberer actum glorie: sed eo ipso quo fuit vnita verbo que est vnio maxima debebatur sibi vnio que est per actum glutie. Cum ergo prima vnio non ceciderit sub aliquo merito: vt ostensum est: nec alia potut cadere sub merito.

Ad primum in oppositum dicendum quod non est simile de angelis et de anima christi: quia in angelis vsas liberi arbitrii praecessit duratione infusionem gratie et glorie: ita quod ille actus formatus per gratiam potuit mereri gloriam. In anima autem christi actus liberi arbitrii non precessit: nec duratione: nec ordine nature gratie: nec glorie infusione: vt dicunt multi. Uel potest dici quod non precessit vnionem nature humane: cum verbo ratione cuius vnionis debita fuit illi nature gratia et glutia.

¶ Ad secundum dicendum: quod eo modo quo christus meruit impassibilitatem anime meruit gloriam eius: sed christus ab instanti sue conceptionis non habuit gloriam anime nec eius impassibilitatem nisi ratione superioris portionis consisiderate: vt ratio est sub ratione comprehendendo intellectum et voluntatem: et sicut gloriam superioris portionis non meruit. ita nec impassibilitatem eius: ab instati autem sue conceptionis non habuit gloriam anime considerate vt natura est nec secundum inferiorem eius portionem: nec etiam hoc modo tunc habuit eius impassibilitatem: et sicut secundum istum modum meruit eius impassibilitatem sic et eius gloriam.

¶ Ad tertium dicendum quod nomen quod est super omne nomen datum est christo ratione persone ab eterno inquantum a patre accepit naturam diuinam datum est etiam ex tempore secundum rem homini christo per idiomatum communicationem: donatum etiam fuit homini christo in manifestatione per suam resurrectionem.

¶ Primo modo non meruit nomen quod est super omne nomen sicut non meruit quod generaretur a patre: nec etiam secundo modo: quia non cecidit sub merito vnio humane nature ad verbum in vnitatem persone. Sed tertio modo meruit sibi donari illud nomen: et sic non fuit magis mereri sibi donari nomen quod est super omne nomen quam anime sue gloriam.

¶ Argumenta ad partem aliam gratia conclusionis possunt concedi.

Questio. II.

SEcundo Queritur vtrum christus sibi meruit gloriam corporis. Et videtur quod non. Anima christi habuit gloriam sine meritis propter vnionem sui cum verbo: ergo cum corpus vnitu verbo fuerit: videtur a simili quod sine meritis glutriam habere debuit.

¶ Item in epistola ad dioscorum secundum Augu. Gloria corporis est ex redundantia glorie anime: ergo cu christus glaiam anime non habuit per merita: vt superius ostensum est non meruit glatriam corporis: quia qui non meretur causam non meretur effectum.

Contra glo. super illud ad Philip. 2. Exaltauit illum dicit dando immortalitatem et impassibilitatem: sed hoc non potest referri ad animam quia est naturaliter immortalis ergo hoc intelligitur de dotibus corporis. Sed qua ratio ne meruit corporis immortalitatem et impassibilitatem eadem ratione meruit corporis agilitatem et clariratem: ergo meruit totam corporis glurtiam que in praedictis quatuor dotibus consistit.

Respondeo quod christus metuit sibi glatiam corporis. Ad hoc enim quod aliquis realiquam mereatur non requiruntur nisi tria scilicet quod ille sit in statu in quo sibi possit mereri: et quod faciat actum dignum tanto praemio: sicut est illa res quam meretur: et quod illa res nata sit cadere sub merito illius. Christus autem quamuis inquantum conprehensor nunquam fuerit in statu in quo sibi posset aliquid mereri: tamen inquantum viator fuit in statu in quo potuit sibi mereri: fecit est actus dignos remuneratione tate rei quam ta est gloria corporis: quia omnes actus eius fuerunt perfectissima charitate formati. Glutia estcorporis nata erat cadere sub merito christi: quia fuit possibilis haberi a christo: et aliquando non habita: et secundum aliquem modum non debita: quia etiam si ab instanti sue conceptionis fuerit sibi debita propter gluram anime: et propter vnionem nature humane cum verbo: et per aliquem actum merendi: tamen non fuit sibi debita: tunc per multos bonos actus quos postea exercuit: per quos factum est: vt gloria corporis modis pluribus: vel per plura christo deberetur: ipsa eti am glaria corporis non fuit radix merendi sicut est gratia gratum faciens: nec de necessitate presupponebatur a merito: sicut potentie naturales. Predicta autem quatuor sufficiunt ad hoc quod res aliqua nata sit cadere sub merito: et ad hoc sunt necessaria: quia res impossibilis haberi non cadit submerito: nec res que nunquam fuit non habita: quia actus merendi debet precedere premium: nec etiam res debita es modo quo est debita: quia nullus meretur quod suum est eo modo: quo suum esta. Ea etiam que de necessitate pesupponuntur a merito non cadunt sub merito. Unde natura et gratia sub merito non cadunt. Ex dictis sufficienter est declaratum quomodo christus gloriam sui corporis meruit.

Ad primum in oppositum dicendum quod nonest simile de gloria anime et corporis: nec simpliciter: nec per comparationem ad vnionem cum verbo: quia vt dicunt multi: anima non fuisset congrua ad sui vnionem cum verbo: nisi mediante habitu glorie corpus autem: quia ordinatur ad animam eo ipso congruum fuit ad sui vnionem cum verbo: quia ordinabatur ad animam gloriosam. Uel potest dici quod eo ipso quod corpus christi vnitum suit verbo: sibi gloria debebatur: sed dispensatiue fuit dilata: vt pati posset. Unde christus gloriam corporis sui meruit non faciendo de non debita sibi: debita sibi: sed faciendo vt quod sibi debebatur vno modo: sibi deberetur alio odo: et faciendo vt quod sibi debebatur per vnam causam: sibi deberetur per aliam.

¶ Ad secundum dicendum quod ex gloria anime redundat gloria in corpus diuina influentia ad hoc assistente: que ad hoc non astitit: quamdiu christus gloriam corporis non habuit: et quamuis christus non meruerit gloriam anime: meruit tamen quod adesset diuina influentia ad hec vt gloria anime redundaret in corpus: et ita meruit aliquid: quod includitur in causa glorie corporis.

Questio. III Ertio queritur vtrum christus nobis meruerit ianue paradisi aperitionem: et videtur quod non. Omne meritum consistit in radice charitatis: sed per opera que fecit christus ex charitate ante suam passionem nobis aperitionem ianue non meruit: ergo nec per suam passionem: quamuis eam ex maxima charitate sustinuerit.

¶ Item gratia meretur vitam eternam. Unde ad Ro. 6 dicitur gratia dei vita eterna: sed ante passionem christi multi habuerunt gratiam: ergo ante eius passionem multi intrauerunt vitam eternam.

¶ Item sicut se habet culpa ad gratiam: ita miseria ad gloriam: sed ante christi aduentum multi transierebantur a culpa ad gratiam: ergo similiter et a miseria in vitam eternam.

Contra magister in littera dicit quod christus per suam mortem ingressum regni celestis omnibus suis impleto dei decreto aperire valuit: dans etiam in elligere quod voluit.

Respondeo: quantum sufficit ad praesens quod paradisus tripliciter potest accipi: vno modo pro paradiso corporali et terrestri: de quo dicitur Genesis secundo. Plantauerat dominus deus paradisum voluptatis in quo posuit hominem quem formauerat. Secundo nodo pro paradiso corporali et celesti: qui est locus beatis conueniens scilicet caelum empyreum. Tertio modo pro paradisospirituali: qui est clara dei visio. Quocunque istorum modo rum assumpto paradiso: potest dici ianua paradisi fuisse clausa clausione vniuersali: per peccatum primo. um parentum et hoc per quandam similitudinem. Clausio enim ianue prohibet ingressum in domum: sic dico quod per peccatum primorum parentum ex decreto diuine sententie prohibebatur omni homini descendenti ab Adam per viam propagationis ingressus in paradisum d. spensatiue tamen factum fuit: vt Heno hc et Hel vas terrestrem paradisum intrarent: et fuit clausio paradisi terrestris signum clausionis paradi si spiritualis: et clausio paradisi spiritualis aliquo modo causa clausionis paradisi corporalis celestis: quia locus ille non est conueniens nisi beatis: clausione autem particulari quilibet sibi claudit paradisum spiritualem et celestemper peccatum: ergo quod christus per suam passionem amouit clausionem vnde uersalem paradisi spiritualis: inquantum per eam sufficienter satisiecit pro peccato primorum parentum. Unde christus in cruce latroni penitenti dixit. Amen dico tibi: quia hodie mecum eris in paradiso id est in clara dei visione per sui autem ingressum in celum empyreum in quo ingressus est die ascensionis remouit clausionem paradisi corporulis celestis: quia decretum erat quod antequam christus illuc asenderet: nulla anima locum illum intraret. Uunde Michee. 6 dicitur de christo. Ascendet pandens iter ante eos: quod interlinearis exponit de ascensu in paradisum: paradisum autem terre strem aperire non oportuit: quia locus est nimis dignus pro existentibus in miseria huius vite: nec est satis dignus pro beatis. Utrum autem christus paradisum eperuit nobis aperitione opposita clausioni particulari: patebit in quaestione sequanti.

Ad primum dicendum quod quamuis meritum vite eterne consistit in charitate: tamen meritum remissionis pene cum hoc consistit in passionis acerbitate: et ideo clausionem paradisi que erat pena oportebat remouere secundum decretum diuine sententie per acerbitatem passionis acceptatam ex charitate.

¶ Ad secundum dicendum quod per gratiam sancti patres ante passionem christi erant dignt vita eterna habenda post christi passionem: non ante: et sic in telligenda est auctoritas apostoli praeallegata.

¶ Ad tertium dicendum quod non praecedit per bonum simile. obligatio enim ad penam non potest simul stare cum glutia: sed obligatio ad penam finiendam bene potest simul stare cum gratia: et quia homines ante passionem christi manebant obligati ad penam carentie visionis dei: terminanda per christi passionem: ideo ante christi passionem homines poterat transferri a culpa ad gratiam: non tamen a miseria ad gloriam.

Questio. IIII Uarto queritur vtrum christus nobis meruit praemam gratiam gratum facientem: et videtur quod non: quia radix merendi non cadit sub merito: sed praema gratia graium faciens est radix merendi: ergo sub nullius vndequam potuit cadere merito.

¶ Item ad Ro 1 si gratia dei iam non ex operibus alioqun gratia: non est iam gratia: ergo nunquam cecidit sub aliquo merito.

¶ Item multi sancti patres ante aduentum christi: humerunt gratiam non ergo per merium christi.

¶ Item christus non meruit inquantum deus: sed inquantum homo: sed vnus homo non meretur alii: nisi de congruo: ergo nec christus primam gratiam nobis merui: merito proprie dicto.

Contra Augu. 13 de trini. c. 10. Ea quae dicuntur merita nostra dona dei sunt. Non ergo meruimus ea: et tamen merita sunt: ergo nobis alius meruit. Constat autem quod nullus potuit nobis mereri: nisi christus: christus ergo meruit nobis ea quae dicuntur mer ita nostra: quod verum non esset: nisi primam radicem merendi: quae est prima gratia gratum faciens nobis meruisset.

¶ Item Apoc. 1. dicitur de christo: quod lauit nos a peccatis nostris in sanguine suo: sed nullus abluitur a peccato: nisi per primam gratiam gratum facientem: ergo meruit nobis primam gratiam gratum faciente in per suam passionem.

Ad istam questionem volunt aliqui dicerem quod gratia prima gratum faciens sub nullius vnquam merito potuit cadere: loquendo de merito proprio dicto. Si enim christus tali merito nobis meruisset ea nobis redderetur ex debito: quia sicut dicit apostolus ad Ro. 4. Ei quae operatur merces non imputatur secundum gratiam: sed secundum debitum. Sed quantucumque peccator se disponat: non datur sibi gratia tanquam ex debito sibi reddis a: sed ex mera liberalitate diuina.

¶ Preterea meritum christi non attingit: nisi illos qui sibi coniuncti sunt: tanquam corpus capiti: hec aut coniunctio est per gratiam gratum facientem: ergo soli habentes gratiam gratum facientem attinguntur a merito christi quod non esset verum: si sub christi merito cecidisset. Sed contra hoc aliqui sic arguunt: dicit apostolus ad colo. 2. de deo: quod conuiuisicauit nos cum illo id est christo donans nobis omnia debita. et ad Hebre. 9. Sanguis christi emundat conscientias nostras ab operibus mortuis: sed conuiuificatio et emundatio ab operibus mortuis: quae sunt peccata est formaliter per primam gratiam gratum facientem: ergo christus per suam passionem meruit nobis eam.

¶ Preterea sacramenta virtutem habent a merito passionis christi: sed puer cum baptizatur per ipsum sacramentum recipit primam gratiam gratum facientem: ergo videtur quod ipsam recipiat permeritum christi

¶ Uidetur ergo istis dicendum quod christus per suam passionem nob omnibus menuit primam gratiam gaotum faciente: quantua ad fuficientiam quamuis non omnes propter suam indispositionem recipiant istius meriti efficaciam. Quamuis enim nullus purus homo: nec sibi: nec alii vnquam merito condigni mereri potuerit primam gratiam gratum facientem: christus tamen eam nobis meruit merito condigni: quia secundum Damas. libro 3. c. 15. super hominem quae sunt hominum agebat: et parum post: nature humane enim agebat humana. Non enim homoerat solum: sed est deus. Unde et huius passionis viuificatiue et salutares. supple enim erant propter enim dignitatem patientis sua passio condigna fuit sacrificio pro omnibus peccatis nostris. Condigna autem satisfactio meretur merito condigni remissionem peccati: et cum remissio peccati non fit: nisi per gratiam gratum facientem: sequitur quod per suam passionem merito condigni meruit: quantum ad sufficientiam nobis omnibus gratiam gratu facientem: et sic patet id quod in praecedenti quaestione promittebatur determinandum in ista scilicet quon christus per suum meritum ianuam paradisi aperuit aperitione opposita clausioni particulari: qua quilibet peccator eam sibi claudit per actualem peccatum.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod radix meren di non cadit sub merito etc. dico quod verum est sub merito illius cui est radix merendi illa autem gratia quam christus mihi meruit: non fuit christo radix merendi: sed illa quae sibi data fuit nullis praecedentibus meritis.

¶ Ad secundum cum dicitur quod gratia dei non est ex operibus etc. dico quod verum est loquendo de operibus illius cui gratia datur. Unde gratia christo data non fuit ex operibus christi. Gratia est quae nobis datur non datur nobis propter meritum nostrum: nisi de congruo: sed propter meritum christi.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis sancti patres habuerint gratiam ante passionem christi realiter exhibitam: no tamen ante passionem christi creditam per fidem explicitam vt im plicitam. Unde Augu. in Enchi. c. pe. Non enim antiquorum quicum quaem iustorum praeter christi fidem salutem potuit inuenire. Unde illi propter meritum passionis christi infallibiliter futurum: quod per fidem implicitam vel explicitam credebant gratiam gratis facientem humerunt. Unde glo. super illud ad Ro. 3. quem proposuit deus propiciationem per fidem in sanguinem ipsius dicit: hoc simul iungit: quia neutrum sine altero valet

¶ Ad quartum dicendum quod non est simile de homine puro: et de homine christo: quia meritum passionis christi eo quod non tantum est homo: sed est deus ad omnes se potest extendere: sicut influentia capitis ad omnia membra quod de nullo homine puro vere dici potest. Uides ergo ex praedictis quod peccatori penitenti infunditur gratia gratum faciens et de congruo et de condigno: sed de congruo per comparationem ad dispositionem penitentis: de condigno per comparationem ad meritum christi. Et in hoc patet responsio ad primam rationem pro contraria opinione inductam.

¶ Ad secundam autem rationem dici potest quod meritu christi: quantum ad prime gratiae gratum facientis infusionem attigit omnes illos qui disponunt se quantum in ipsis est: ad hoc vt christo per gratiam coniungantur.

¶ Qui autem vult tenere primam opinionem potest dicere ad argumenta ad partem secundam quod procedunt non de merito condigni: quod est meritum proprie dictu: sed de meritodigni: quod quisi mediu est inter meritum proprie dictum et meritum de congruo: quo peccator meretur sibi gratiam disponendo se ad eam faciendo quod in se est. Nobiliori enim merito christus meruit nobis primam gratiam gratum facientem quam peccator sibi ipsi possit mereri eam.