Articulus 2

Questio. PRimo ostendo quod christus est aliqua duo. Est enim aliquid vnum secundum quod est similis nostri in specie: et est aliquid secundum quod non est similis nostri in specie: quia secundum quod est nostri similis in specie: non secundum quod deus. ergo cum christus sit deus et homo: est aliqua duo: quia illud secundum quod est nostri similis in specie: non est illud secundum quod est similis nostri in specie.

¶ Item tres persone in diuinis propter vnam naturam sunt vnum. Unde Ioan. in cano. c. vlti. dicit quod hi tres vnum sunt. ergo a simili propter duas naturas in christo. Christus potest dici aliqua duo.

¶ Item terminus in praedicato positus perdicat formam aliter enim cum dicitur: homo est albimus: non praedicaretur: accidens de subiecto: quia suppositum est substantia ergo cum dicitur: christus est homo: hic terminus homo: praedicat humanitatem. et cum dicitur christus est deus: hic terminus deus: praedicat deitatem: sed deitas et humanitas sunt duo. ergo christus est aliqua duo.

Contra. christus non posset dici aliqua duo: nisi in eo deus et homo essent aliqua duo: sed in christo deus: et homo: non sunt aliqua duo: cum vnum praedicetur de alio. ergo christus non est aliqua duo.

¶ Item homo propter naturam humanam et albedinem que est in eo non potest dici aliqua duo: sed humana natura in christo magis est vnita diuine persone et diuine nature quam homini albedo. ergo christus propter duas naturas: non potest vere dici aliqua duo.

Ad istam quaestionem dicendum: quod christus non est aliqua duornec etiam aliqui duo: non enim est aliqua duo supposita: quia in ipso non est nisi vnum suppositum: nec est aliqua duo que sunt due nature: quia naura humana non praedicatur de christo: sed homo: nec est aliqui duo filii: sed vnus: vnde non inueniuntur aliqua duo: nec aliqui duo: qui possint praedicari de christo: sed concedendum est quod christus est aliquid vnum: et aliquis vnus: quia et si masculinum genus consignificaret modo distincto: neutrum tamen consignificat modo indistincto: et ideo aliquis et vnus absolute non dicuntur proprie loquendo nisi de re distincta in se existente: sed aliquid et vnum absolute dicunt siue de re indistincta: vel non in se existente siue de re distincta in se existente. Unde et albedo est aliquid vnum: et petrus est aliquid vnum. Cum ergo persona christi sit res distincta in se existens potest dici christus aliquid vnum: et etiam aliquis vnus.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod christus est aliquid vnum secundum quod est mri similis in specie: dico quod verum est: sed ibi hoc quod est aliquid vnum non predicat naturam tantum: sed suppositum in natura. Et hoc relatiuum quod non refert praedicatum ratione suppositi: sed tantum ratione nature: Unde sensus est quod christus est aliquod vnum suppositum humanenature secundum qua est similis matri in specie. Relatiuum enim non semper refert idem secundum suppositum: sed quandoque idem secundum naturam speciei: vel generis: vt cum dicitur per lignum salui facti sumus: per quod homo incurrerat damnationem: et petrus est homo: ai praedicatur de pluribus. Ex argumento ergo non concluditur nisi quod in christo sunt aliqua duo quod ratione vnius illorum est similis matriin specie: et non secundum aliud: sed ex hoc non sequitur quod christus sit aliqua duo.

¶ Ad 2m dicendum: quod non valet: quia natura diuina per identi tatem praedicatur de qualibet persona: sed natura humana non praedicatur de christo: et ideo quamuis tres persone vere dicantur vnum propter vnam naturam: christus tamen non potest vere dici aliqua duo propter duas naturas.

¶ Ad 3m cum dicitur: quod terminus in praedicato: praedicat formam etc. dico quod falsum est: accipiendo formam propricesed praedicat illud idem quod praedicatur per subiectum. Ad hoc quod hec propositio hebeat veritatem: non tamen semper eodem modo: quia quandoque quod significat subiectum modo distincto et significato: signat praedicatum modo non signato: neque perfecte distincto: vt cum dicitur petrus est homo. Similiter dico in proposito: cum dicitur christus est homo praedicatum tamen dicitur se habere ad modum forme pro tanto: quia sicut forma terminat indaterniam materie: sic praedicatum aliquo modo in differentiam subiecti: nec exdictis meis sequitur: quod dicendo homo est albus: non praedicatur accidens de subiecto: sed quod non tantum accidens: quia substantia praedicatur cum accidente. Unde in illa oratione illud idem quod importatur per subiectum modo non restrincto: quia homo est communis ad homines albos: et nigros importatur per predicatum modo restricto. Unde cum dicitur: homo albus est: sensus est: quod homo est homo per albedi nem determinatus ad albos.

Quaestio e Ecundo queritur vtrum in christus sint duous esse. Et videtur quod non: quia quaecum que differunt secundum esse: vnum non praedicatur de alio. ergo si in christo esse diuinum: et humanum essent duo esse: homo non praedicaretur de deo: quod falsum est.

¶ Item vnius ret non est nisi vnum esse: sed vt in praecedenti quaestione visum est. christus est vnum: et non duo: ergo ipsius non est nisi vnum esse.

¶ Item non obstante quod in petro sit natura humana et natura albedinis: tamen non dicitur habere nisi vnum esse propter suppositi vnitatem. ergo similiter: quamuis in christo sit naura diuina: et humana: tamen non habet nisi vnum esse propter suppositi vnitatem.

¶ Item omnis substantia haebes proprium esse in se existit: quia proprium esse substantie est in se existere. Sed humana natura christi non existit in se: ergo non haber proprium esse: ergo in christo non est nisi esse increatum: quod est vnum tantum.

Contra secundum Aug. I de trinitate c. 2. ab eo quod est effe dicta est essentia. ergo cum in christo sint due essentie in christo sunt duo esse.

¶ Item secundum philosophum 2 de anima. Uiuere viuentibus est esse: sed in christo est duplex vita scilicet increata: et creata. ergo in ipso est esse creatum et increatum.

¶ Item per mortem christi fuit corruptum in ipso aliquod esse: quia mors est corruptio: et corruptio est mutatio ab esse in non esse: sed planum est quod in ipso non fuit corruptum esse increatum: ergo in christo cum esse increato est esse creatum: quod in morte fuit destructum: et in resurrectione resumptum.

¶ Item illud quod immediate fundatur in essentia: non potest ab ipsa remoueri: salua integritate essentie: sed existere in se fundatur immediate in esse substantie. Cum ergo humana natura christi sit integra substantia: videtur quod existat in se: ergo in christo non tantum est esse subsistentie increatum: sed etiam creatum.

Respondeo distinguendo de esse est nim quodedam esse essentie: et quoddam esse actualis essentie: et quoddam esse actualis subsistentie.

¶ Primo modo loquendo de esse in christo sunt duo esse: quia esse essentie: vltra ipsam essentiam: non importat nisi relationem ipsius ad suum exemplarquod habet in mente diuina: ad quod exemplar refertur creatura: siue sit facta: siue factibilis non facta: sed non eodem modo: quia facta refertur ad illud exemplar relatione reali: sed factibilis non facta non refertur actu ad illud exemplar nisi relatione secundum rationem: quia creature antequam essent facte non hbebant esse: nisi esse intelitum: quod non est esse reale in actu: sed tantum secundum rationem: et ideo quia esse essentie dicit aliquid reale: non conuenit creaturis factibilibus non factis. Cum ergo in christo sit essentia creata: et essentia increata: oportet concedere quod in ipso sint duo esse essentie.

¶ Loquendo autem de esse secundo modo concedendum est quod in christo sint duo esse: eo modo quo existere actualiter in se: et existere in alio existenti in se ponunt in numerum. Persona enim filii dei existit in se per diuinam essentiam: et naum pumana actualiter existit in ea: quia tamen existere in aliquo existenti per se: videtur esse per quandam habitudinem ad rem existentem in se. Ideo illud actualiter existere quo persona existit in se: et illud quo natura humana existit in ea: non ita ad plenum videtur ponere in numerum: sicut duo esse essentie: et magis proprie dicitur humana natura christi esse entis actus: quam actu ens: quia non est nisi per habitudinem ad actuale existere diuine persone.

¶ Propter quod philosophus. 7. meta. Quia videbat accidentia non existere naturaliter: nisi per habitudinem ad aliquid naturaliter existens per se: dicebat quod sunt entia: quia entis: nec per hoc intendo dicere quod humana natura christi se hebeat ad personam filii dei: sicut accidens ad subiectum: vt inferius ostendetur: sed per quandam similitudinem locutus sum.

¶ Tertio modo loquendo de esse dicendum quod in christo non est nisi vnum esse: quia esse actualis subsistentie: est subsistere in seipso. substentia autem actu existens in seipsa: habet rationem suppositi: et in christo non est nisi vnum suppositum: vt superius ostensum est: in ipso ergo non est isi vnum esse actualis subsistentie: quod est esse suppositi filii dei: quod habet per essentiam diuinam.

Ad primum cum dicitur: quod que diffferunt secundum esse vnum non praedicatur de alio etc. Dico quod aliqua quorum vnum existit in se: et aliud existit in eo in concretione significata possunt praedicari de se inuicem ratione suppositi: vt patet: cum dicit: album est animal: et animal est album. Sed in abstractione de se inuicem non predicantur a simili. dico in proposito quod vere dicitur deus est homo: et homo est deus: sed stle qui est suppositum humanitatis est suppositum diuinitatis: et econuerso. vnde eo modo quo existere in se: et existere in alio ponunt in numerum: sic aliqua differentia secundum esse: possunt predicari de se inuicem modo iam dicto.

¶ Ad secundum cum dicitur: quod vnius rei non est nisi vnum esse etc. dico quod verum est de esse actualis subsistentie: tamen loquendo de esse essentie: et de esse actualis existentie: inquantum non tantummodo comprehendit existere in se: sed existere in alio: sic in vna re possunt esse plura esse: quando sunt ibi plures nature: sicut in christo.

¶ Ad tertium dicendum: quod in petro albo: non est nisi vnum esse actualis subsistentie: sed in ipso sunt duo esse essentie: propter essentiam substantie et accidentis que in eo sunt et duo esse actualis existentie eo modo quo actu esse in alio distinguitur ab actu essendi in se ipso: quia ipsa substantia petri existit in seipsa: et albedo existit in ea: quia tamen essentia albedinis non est essentialis petro: ideo non est concedendum quod in petro albo sint duo esse sibi essentiali propter essentiam substantie: et accidentis. non enim idem est dicere esse essentie albedinis est in petro: et esse essentie albedinis est petro essentiale.

¶ Ad quartum cum dicitur: quod omnis substantia habens proprium esse in se existit etc. Dico quod verum est: vocando proprium esse substantie illud esse actuale: quod sibi naturaliter conuenit: sed esse actuale quod habet humana natura in persona filii dei supernaturaliter conuenit ipsi nature humane.

Ad primum ad partem alium dicendum: quod procedit de esse essentie non de esse actualis subsistentie.

¶ Ad secundum cum dicitur: quod in christo est duplex vita etc. Dico quod verum est: sic intelligendo quod ibi sunt due essentie viuentes: et etiam duo viuere eo modo quo viuere in seipso: et viuere in alio ponunt in numerum. Humana enim natura in christo est essentia viuens: sed primo actu viuendi: de quo intelligendum est: quod est esse viuentis: non viuit in se: sed in verbo: sicut in actu non existit in se: sed in verbo. Uerbum autem viuit in seipso per dininam naturam. Loquendo autem de viuere in seipso: non en nisi vnus actus viuendi in persona christi: sicut in christo non est nisi vna actualis subsistentia.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod per mortem christi fuit in ipso corruptum aliquod esse etc. dico quod verum est: accipiendo esse pro esse in alio: cum enim natura humana christi per mortem fuit corrupta per separationem corporis et anime destitit actu existere in verbo: quamuis corpus et anima non destiterint esse in verbo. Corpus enim et anima manserunt: et ideo esse in verbo: non destiterunt: sed natura humana non mansit: quoniam diu anima fuit a corpore separata: quia corpus et anima non constituunt naturam humanam: nisi sint inter essentialiter coniuncta. Unde ex hoc argumento non plus concluditur: nisi quod in ipso sunt due essentie: et duo esse actualis existentie: eo modo quo existere in se: et existere in alio ponunt in numerum: quod ideo dico: quia cum non sint eiusdem rationis: non plene ponunt in numerum: sicut duo esse rationis eiusdem.

¶ Ad quartum cum dicitur: quod existere in se fundatur immediate in essentia substantie etc. Dico quod verum est: supposita diuina influentia ad hoc vt existat in se: sed humane nature: que est in christo nunquam affuit diuina influentia ad hoc vt existeret actu in se: sed ad hoc vt existeret in verbo: et ideo salua integritate sue essentie: actualiter in se non existit: sed in verbo. Unde ex argumento non concluditur quod in christo sint duo esse actualis subsistentie.

Quaestio III. TErtio queritur vnum utrum persona christi post incarnationem sit composita. Et videtur quod sic. Dam. libro tertio. c. 3. dicit duas naturas vnitas inuicem secundum veritatem in vnam hypostasim compositam filii dei.

¶ Item Athana. in symbolo. Sicut anima rationalis et caro vnus est homo: ita deus: et homo vnus est christus: sed ex anima rationali: et carne est composita hominis persona: ergo similiter ex natura diuina et humana est composita christi persona.

¶ Item compositum est cum alio positum: sed persona christi est cum alio posita scilicet cum natura humana. ergo est composita.

Contra. nullum eternum est compositum: sed persona christi est coeterna: ergo non est composita.

¶ Item eque simpliciter est diuina persona: sicut diuina natura: sed diuina natura non est composita. ergo nec diuina persona.

Respondeo quod persona christi non est composita: nec post incarnationem: nec ante: tamen post incarnationem est in ea aliqua similitudo alicuius proprietatis totius compositi. Compositum enim constituitur ex partibus. et ex illis causatur actualis subsistentia totius: et tamen ipse partes in toto: non habent propriam actualem subsistentiam: sed subsistunt per actualem subsistentiam totius. Unde dicuntur actu subsisientes: quia totum ex eis constitutum actu subsistit. Certum est autem quod persona christi: non est composita ex partibus. Non enim est natura humana de constitutione: nec cooperatur aliquid natura humana ad actualem subsistentiam illius: quia cum natura humana in christo non habeat propriam actualem subsistentiam: cum in christo non sit nisi vna actualis subsistentia: vt in precedenti questione habitum est: ita quod non ita proprie potest dici: natura humana subsistens: sicut esse subsistentis: vel in subsisiente: ideo quo ad hoc persona christi post incarnationem habet aliquam similitudinem cum aliqua proprietate que est in toto composito ex partibus omnibus tamen pensatis christi persona: non debet dici composita.

Ad primum in oppositum dicendum: quod Dam. non intendit dicere personam christi vere esse compositam: sed per quandam similitudinem inquantum in ea sunt plures nature: et non nisi vna actualis subsistentia.

¶ Ad secundum dicendum: quod illa similitudo non attenditur quantum ad animam: sed quantum ad aliquid: quia sicut in homine sunt due nature: et non nisi vna actualis subsistentia: ita in christo due nature: et non nisi vna actualis subsistentia: sed in hoc est dissimilitudo quod persona hominis constituitur ex partibus: et ex illis causatur eius actualis subsisientia: presupposita diuina influentia ad hoc: vt in se existat: sed humana natura in christo non est de constitutione persone: nec causa: nec concausa subsistentie illius.

¶ Ad tertium dicendum: quod proprie loquendo non ita dicitur persona christi cum alio posita: sicut humana natura cum ea posita: tamen sic loquendo de positione cum alio: vt persona christi potest dici cum alio posita: non facit rem vere compositam. Non enim semper nominis etymologia conuertitur cum veritate rei significate. non enim omne ledens pedem lapis est.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de compositione vere: et proprie dicta: et sic negandum est personam christi esse compositam.