Articulus 2

Quod I. PRimo ostendo quod adam in statu inno centie videbat deum per essentiam Magister libro 4 dist id est dicit quod homo ante peccatum deum sine medio videbat: sed hoc est videre deum per essentiam: ergo adam in statu innocentie videbat deum per essentiam.

¶ Item non videtur fuisse negatum in statu innocentie homini primo quod in statu miserie concessum est. Paulo. Sed secundum Aug. in ante penultima quaestione ad Orosium ad hoc profecto peruenerat Paulus: vt sic deum in ista vita videret: sicut sancti: et ost hanc vitam videbunt: ergo videtur hoc ipsi adam in statu innocentie fuisse concessum.

¶ Item perfectioris sanctitatis videtur fuisse adam in statu innocentie quam Moyses. Sed Moyses deum videbat per essentiam: quia de Moyse dicit dominus nuerorum. 12. quod palam: et non per enigmata: et figuras deum videt: ergo multo fortius videtur quod adam in statu innocentie deum videret per essentiam.

¶ Item natura rationalis bene disposita desiderat deum videre per essentiam. Sed natuta humana in statu imocentie erat bene disposita: ergo desiderabat deum videre per essentiam. Sed qui non habet quod desiderat affligitur: ergo si adam in statu innocentie non videbat deum per essentiam affligebatur: quod falsum est.

Contra Ioan id est deu nemovidit vnquam.

¶ Item Dam. lib id est ca. 4. In deo dicere quid est secundum substantiam impossibile est. Sed si adam vidisset deum in statu innocentie per essentiam potuisset de deo dicere quid est secundum substantiam: ergo deum per essentiam non videbat.

Respondeo quod adam in statu innocentie deum per essentiam non videbat nisi forte raptim ipsum viderit in illo sopore de quo habetur Gen. secundo. Si enim secundum communem statum illius vite: deum per essentiam vidisset hoc non fuisset nisi per lumen glorie: et ita fuisset bea tus plene: quod falsum est: quia sicut dicit Aug. 13. de trini. ca. 8. vita beata non deserit beatum: nec volentem: nec nolentem: vt ibidem probat. Unde in fine capituli sic concludit. Nullo ergo modo vita esse poterit veraciter beata nisi fuerit sempiterna. Cum ergo post statum innocentie adam peccauerit: et multas miserias incurrerit: sequitur quod secundum communem statum illius vite: deum per essentiam non videbat. Clariorem tamen habebat cognitionem de deo per effectus quam in statu mise rie de lege communi habeatur: quia quamuis haberet corpus animale: non tamen erat de necessitate corruptioni subiectum: et ideo non sic aggrauabatur anima corpore: sicut in statu miserie

¶ Preterea sicut dicitur Eccls. 7. deus fecit hominem rectum: Hoe autem requirebat rectitudo illa: vt inferiora superioribus subderentur: et superiora ab inferioribus non impedirentur: vnde primus homo in statu innocentie per res exteriores et actus virium inferiorum non impediebatur a firma contemplatione intelligibilium effectuum sue cognitioni intelligibili proportionatorum: quod dico propter substantias intelligibiles creatas: quas etiam per essentiam non videbat. In statu autem miserie per res exteriores et actus virium inferiorum distrahitur intellectus a contemplatione intelligibilium effectuum: qui sunt clarius speculum quam effectus sensibiles: et diuinam essentiam expressius repraesentant.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod homo in statu innocentie sine medio deum videbat etc. Dico quod hoc intelligendum est de medio impediente vel enigmatico non de medio manuducente.

¶ Ad secundum dicendum quod Paulus in hac vita deum per essentiam non videbat: secundum communem statum huius vite: quamuis ipsum viderit per essentiam raptim. Per modum cuiusdam passionis transeuntis: et sic forte vidit ipsum adam in illo sopore: de quo habetur Genm. 2. vnde Aug. 9. super Gen. versus finem dicit: quod mens eius facta fuit particeps: tamquam angelice eurie intrans in sanctuarium dei.

¶ Ad tertium dicendum: quod secundum aliquos illa visio qua Moyses deum videbat non erat visio dei per essentiam: erat tamen quedam cognitio excellentior quam alii ha¬ berent: et quedam manifestatio familiarior. Sed quia Aug i2. super Gen. quasi inter medium et finem: videtur velle: quod Moyses deu viderit per essentiam: dici potest ad argumetum sicut ad precedens immediate dictum est.

¶ Ad quartum dicendum quod ille qui non habet quod desiderat pro tempore: quo illud habere desiderat affligitur. Sed adam cum esset rectus ordinatam habebat voluntatem: vnde non desiderabat habere visionem dei per essentiam: nisi pro illo statu quo eam deus sibi dare disposuerat: desiderabat ergo in statu innocentie illam visionem habere in statu alio.

¶ Primum argumentum ad partem aliam non concludit quod deus ab homine videri non possit: sed intellectus est auctoritatis quod nullus purus homoin corpore mortali vnquam deum per essentiam vidit nisi raptim per modum passionis transeuntis. Uel potest exponi de visione comprehensiua: qua deus videtur quantum ex parte sua visibilis est. Unde Aug. de videndo deo: ante medium: deum nemo vidit vnquam: quia eam que in deo habitat plenitudinem diuinitatis nemo conspexit: nemo mente aut oculis comprehendit et sic exponitur auctoritas Damas.

Quaesio II. Ecundo quaeritur vtrum adam in statu innocentie habebat fidem. Et videtur quod non. Hug. id est li. de sacra. par. 6 ca. 14. loquens de cognitione primi hominis prostatu innocentie dicit quod cognouit homo creatorem suum non ea cognitione: que foris ex auditu solo percipitur: sed ea potius que intus per aspirationem ministratur. Sed secundum apsitulmad Ro. i0 fides ex auditu: ergo videtur quod adam fidem non habuit.

¶ Item eodem cap. dicit Hug. non ea scilicet cognitione qua deus modo a credentibus absens fide quertur: sed ea que tunc per presentiam contemplationis scienti manifestus cernebatur.

¶ Item cognitio fidei est enigmatica. Unde primo ad Cor. 13. videmus nunc per speculum in enigmate. Sed adam in statu innocentie non cognoscebat deum per speculum enigmatice: quia obscuritas est pena peccati: ergo videtur quod fidem non habebat.

Contra ad Heber. xi. sine fide impossibile est quemquam placere deo. Sed adam ante peccatum placebat deo: ergo fidem habebat.

¶ Item eodem cap. credere oportet accedentem ad deu. Sed adam in statu innocentie erat in statu accedendi ad deum: quia viator et bonus erat: ergo hbembat fidem.

Respondeo quod adam ante peccatum habuit fide. Ut enim in precedenti questione ostensum est: deum per essentiam non videbat: secundum communem statum illius vite. Unde sibi erat diuina essentia non apparens: illa aperta visione que est per habitum glorie: Cum ergo adam ante peccatum gratiam gratum facientem habuerit dicente Dam. libro 2. ca. xi. quod habuit diuinam cooperantem gratiam: quod inferius magis declarabitur. Sequitur quod habuit ante proeccatum quandam inchoationem future beatitudinis: que inchoatio est per fidem in intellectu et spem et charitatem non consumatam in affectu.

Ad primum in oppositum dicendum quod auctoritas Hug. in presenti matera non videtur tenenda nisi intelligatur de aspiratione habitum fidet non excludente. Fides enim non est ex auditu solo: sed principaliter per inspirationem interiorem.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis adam habuerit fidem: perfectius tamen deum cognoscebat secundum communem statum illius vite: quam secundum communem statum modo cognoscatur: et sic potest exponi auctoritas: et si ita expresse alicubi negauerit Hugo adam in statu innocentifidem habuisse quod glosari non possit: ibi non est consentiendum sibi.

¶ Ad tertium cum dicitur quod adam in statu innocentie deum non cognoscebat per speculum enigmatice. Dico quod verum est loquendo de enigmate secundum quod importat obscuritatem pene vel culpe: sed secundum quod importat rei credite non apparentiam in sua claritate immediate sic deum cognoscebat enigmatice secundum communem statum illius vite: et tale enigma sufficit ad fidei cognitionem: dicitur enim ad Hebter. xi. quod fides est argumentum non apparentium.

TErtio queritur vtrum adam in statu innocentie habebat omnium rerum cognitionem. Et videtur quod sic. Et Dam. libro 2. ca. xi. dicit quod deus fecit eum regem eorum: que sunt super terram. Sed decet regem habere cognitionem omnium regendorum ab eo: ergo videtur quod decuit deum dare ipsi ade: omnium rerum cognitionem.

¶ Item hugo id est libro de sacra. par. 6. c. ied rerum visibilium omnium que cum homine: et propter hominem facte erant perfectam cognitionem hominem accepisse nullum dubium esse debet. Et secundum Dam. libro 2. ca. xi. deus fecit eum doctorem intelligibilis creationis: ergo habuit scientiam omnium rerum visibilium et intelligibilium.

¶ Item Hug. eodem cap. iccirco ipse creator non a se autem ab angelo aliquo singulis quibusque animalibus: sed ab homine nomina formari voluit: vt manifeste ostenderet quod singulorum naturam et vsum et officia ex insita sibi homo ratione agnouit.

Contra. Aug. 8. super Gendeo parum ante medium positus est homo in paradiso vt operaretur eundem paradisum per agricultura non laboriosam: sed delitiosam et mentem prudentis magis atque vtilia commonentem. Sed talis commonitio non est sine aliqua noua instructione: ergo videtur quod adam per illam agriculturam acquisiuisset aliqua. rum rerum cognitionem.

¶ Item Aug. 9. super Gensem parum vltra medium: postquam diyit primum homine imposuisse nomina animalibus terrestribus et volatilibus in illa lingua: que omnibus erat communis ante diuisionem linguarum postea dicit credendum est paulatim cognitis piscium generibus: nomina imposita: ergo videtur quod omnium generum piscium non habuit adam cognitionem.

Respondeo quod rerum creatarum quedam sunt que habent cursum naturalem quedam mirabilem: quedam voluntarium: omnium rerum naturalium adam in statu innocentie habuit cognitionem: vnde in cognitione illarum non profecisset quantum ad numerum cognoscibilium: potuisset tamen in earum cognitione proficere: quantum ad experientiam: quia multa cognoscebat intellectu: que postea experiendo cognouisset sensu: et sic poterat in earu cognitione proficere: quantum ad alium cognoscendi modum.

¶ In cognitione vero rerum que siunt cursu mirabili et voluntario proficere potuisset non solum quantum ad cognoscendi modum: sed etiam quantum ad numerum cognoscibilium: quia non habuit omnium talium rerum cognitionem. Nullo enim modo credendum est ipsum accepisse cognitionem omnium futurorum contingentium: cum neque angelis hoc concessum sit: quamuis enim forte angeli sancti aliqua futura contingentia in verbo videant: certum est tamen quod non omnia vident. Nec etiam credibile est ipsum accepisse scientiam qua secreta cordium cognouisset: quia scriptum est 2 libro paralis. c. 6. Salomonem deo dixisse: tu solus nosti corda filiorum hominum.

¶ Quia tame ad gubernationem vite proprie et aliorum non solum requiritur cognitio eorum que naturaliter sciri possunt: sed etiam aliquorum que naturalem cognitionem excedut: eo quod vita hominis ad finem supernaturalem ordinatur: credendum est de his supernaturalibus primum hominem tantam cognitionem accepisse: quantum erat necessarium ad gubernationem vite humane secundum statum illum. Et hoc tam de pertinentibus ad cognitionem dei quam sui et rerum aliarum.

¶ Argumenta ad partem primam procedunt de cognitione eorum: que naturaliter sciri possunt.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de profectu cognitionis rerum naturalium quantum ad experientiam.

Quaesio IIII QUarto vtrum adam ante peccatum posterat incurrere aliquam deceptionem. Et videtur quod sic: quia adam in statu innocesmtie dormiuisset: et ita somniare potuisset. Sed in somnio anima similitudinem rei estimat ipsam rem: et haec est decipi: ergo adam in statu innocentie aliquam deceptionem incurrere potuisset.

¶ Item quanto res videtur sub angulo minori tanto ceteris paribus videtur minor. Sed quanto videtur a remotiori tanto videtur sub angulo minori: ergo quanto res videtur a remotiori tanto ceteris paribus videtur minor. Sed in statu innocentie erat eadem natura visus: sicut modo: ergo in statu innocentie potuisset adam decipi in iudicando rem visam a remotis minorem quam esset.

¶ Item sicut in praecedenti questione dictum est nesciebat occulta cordium nec habebat cognitionem omnium futurorum contingentium: ergo in iudicando de illis decipi potuisset.

Contra. Aug. 3. de libtro arbitrti longe potest medium: approbare falsa pro veris non est natura institutihominis: sed pena damnati.

¶ Item Aug. in Ench. cap. 9. vsque adeo rationabilis natura refugit falsitatem: et quantum potest deuitat errorem: vt et falli nolint: etiam quicumque amant fallere. Sed nihil quod homo refugeret potuisset esse in statu innocentie: ergo homo in illo statu decipi non potuisset.

Respondeo quod adam in statu innocentie nullam deceptionem incutrere potuisset: quia nec a se ipso nec ab alio poterat decipi. Sicut enim inipso nulla potuisset esse lesio intrinseca: quia virtus anime regitiua perfecte suo corpori praesidebat: et ipsum poterat conseruare: sic nulla potuisset fuisse deceptio ab intrinseco veniens: quia iudicium rationis: omnibus potentis sensitiuis presidebat: ita quod nec poterant moueri incontrarium rationi: nec ab ipsis poterat ratio aliquatenus obfuscari. Unde per ipsas decipi non poterat. Nec etiam per semet ipsam quamdiu recta sub deo manebat: sicut etiam uon poterat ledi passione ab extrinseco illata: siue quia nullus esset qui inferret: siue quia si adesset qui inferre vellet: diuina virtus prohibuisset. Sic dico quod in statu illo nemo fuisset qui alium voluisset decipe re: aut si fuisset aliquis qui alium decipere vellet diuine inspirationis reuelatio siue per se immediate tantum siue per angelum ipsi ade succurrisset ne deciperetur.

Ad primum in oppositum dicendum quod in statu inocentie homines dormiuissent: et somniare potuissent: nec tamen propter hoc potuissent decipi: quia nec secundum intellectiuam que in perfecte dormientibus vsum suum non habet vt inferius declarabitur. Unde tunc nec verum nec falsum iudicium rationis habet: nec secundum virtutem sensitiuam que in somnis iudicasset secundum exigentiam similitudinis aqua pateretur passione animali. Cum autem virtus sensitiuasic iudicat non decipitur: quia tunc secundum exigentiam sue nature iudicat.

¶ Uel dicendum secundum aliquos quod propter obedientiam virium inferiorum ad superiores ligatio sensuum particularium vsum rationis non impediuisset: nec corpus sic animam aggrauasset: sicut modo cum de necessitate subiectum sit corruptioni.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis res visa a remotis a sensu minor iudicaretur quam esset: nulla tamen fuisset deceptio: quia nec secundum virtutem sensitiuam: que secundum exigentiam recepte similitudinis iudicasset: nec secundum virtutem intellectiuam: que aliesse iudicasset in re quam similitudo sensibilis sensui repraesentaret. Sicut in me modo nulla est deceptio cum per virtutem sensitiuam iudico eandem rem visam in maiori distantia minorem quam sit: et secundum rationem iudico eam esse quantitatis eiusdem sicut est in te.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis nesciret oc culta cordium: non tamen decipi potuisset: quia de ignotis nunquam alteram partem determinate iudicasset.

¶ Uel potest dici quod diuinitus semper ei fuisset subuentum: ne deciperetur in his quorum scientiam non habebat.