Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 1
Quaestio 1
¶ Questio. PRimo ostendo quod per baptismum non remittatur peccatum originale quantum ad culpam que est in mente. Concupiscere post baptismum culpa est. Quia sicut dicit Aug. 19. de ciui. dei ca. 4. non nullum vitium est cum caro concupiscit aduersus spiritum. Cum ergo quales sunt actus tales sint habitus: habitualis concupicentia post baptismum: culpa est non actualis: sed originalis.
¶ Item Boe. 3 libro topi. vbi est effectus causa de esse non potest: sed pena que est effectus originalis peccati manet: etiam post baptismum: ergo et post baptismum originale manet.
¶ Item originalis culpa est carentia originalis iustitie. sed per baptismum non restituitur originalis iustitia: ergo nec per baptismum remittitur originalis culpa.
¶ Item destructio priuationis in aliquo subiecto: est per introductionem alicuius habitus oppositi: siergo ipsa culpa originalis que formaliter est priuatio tol litur per baptismum. Aut hoc est per introductionem originalis iustitie. Aut characteris. Aut gratie gratum facientis. Non primo modo: quia originalis iustitia non restituitur. Nec secundo modo: quia tunc in recipientibus baptismum cum actuali voluntate mortaliter peccandi remittitur. Nec tertio modo: quia quando caderet homoa gratia originale reuerteretur: quia destructo habitu remanet similis priuatio illi que per habitum excludebatur: ergo videtur quod culpa originalis per baptismum non remittitur.
Contra Aug. I. libro de baptismo paruulorum longe ante medium: contra illos loquens qui dicunt paruulos baptizari non pro originali peccato dimit tendo: dicit quis christianorum ferat: cum dicitur ad eternam salutem posse quemquam peruenire si non renascatur in christo quod per baptisimum fieri voluit. Sed per baptismum non renascerentur in christo: nisi per ipsum remitteretur originale peccatum.
¶ Item eodem libro prope medium dicit quod nulla ex nostro arbitrio preter baptismum christi salus eterna promittebatur infantibus: in quo includitur quod per baptismum eis potest promitti vita eterna: quod non esset verum si originalis culpa non remitteretur per baptismum.
¶ Item act. 2. dicit Petrus baptizetur vnusquisque vestrum in nomine Iesu christi in remissionem peccatorum vestrorum: et accipientis donum spiritus sancti. Cum ergo nullum peccatum mortale possit remitti sine alio: sequitur quod per baptismum remittitur originale peccatum.
Respondeo quod peccatum originale quantum ad suum formale quod est carentia originalis iustitie cum debito habendi eam. Cui gratia gratum faciens est incompossibilis: eo quod sibi opponitur secundum se simpliciter remittitur per baptismum: non quia in baptismo restituatur originalis iustitia. Sed quia ibi per meritum christi et gratiam gratum facientem que in baptismo paruulo datur: et cuius gratie ex tunc paruulus debito:r constituitur: debitum originalis iustitie remittitur: ita quod debitum originalis iustitie in debitum gratie gratum facientis commutatur. Et ideo quamuis puer post baptismum careat originali iustitia: non tamen pro illa carentia culpatur: quia non quecumque carentia iustitie: culpa est: sed carentia iustitie ad quam habendam ille qui ea caret obligatur. Et his concordat Anselmus in lib. de concep. virgi. iuxta finem liberi dicens. Iustitia que ante baptismum debebatur ab infantibus absque omni excusatione post baptismum ab illis non exigitur quasi ex debito: quamdiu ergo sola originali in potentia non habent iustitiam: non sunt iniusti: quoniam non est in eis absentia debite iustitie.
¶ Quantum vero ad concupiscentiam que est materiale in peccato originali: et cui non opponitur gratia gratum faciens secundum se: sed quantum ad eius inclinationem eo quod inclinat ad contrarium huius: ad quod inclinat concupiscentia non totaliter remittitur. Sed per quandam gratiam gratis datam: sicut forte est character baptismalis: et per gratiam gratum facientem: que ad contrarium inclinat: debilitatur. Unde ceteris paribus in non baptizatis: fortior est: quia tamen in baptizato non remanet coniuncta illi deformitati que formaliter est culpa: ideo rationem culpe non retinet. Sicut non potest vere dici quod corpus cares anima sit homo: homo enim mortuus non est homo. Huic concordat Aug. id est libo de nuptiis et concupiscentia prope medium locum intermedium et finem dicens dimitti concupiscentiam carnis in baptismo: non vt non sit: sed vt in peccatum non imputetur.
Ad primum in oppositum dicendum: quod concupiscere post baptismum culpa non est: nisi processerit ex voluntatis omissione: vel commissione: tamen semper vitium est: quia est motus discordans a prima institutione nature. Differentia autem est inter culpam et vitium. Ut superius ostensum est dis. 21.
¶ Alii concedentes quod concupiscere semper est aliqua culpa: dicunt quod illa propositio: quales sunt actus tales sunt habitus: de habitibus acquisitis non innatis intelligenda est.
¶ Ad secundum dicendum: quod illa propositio vbi est effectus: causa deesse non potest: intelligenda est de causa efficiente et conseruante: quamuis autem per culpam originalem sit in paruulo pena: non tamen conseruatur per eam.
¶ Ad tertium dicendum: quod quamuis per baptismum non restituatur originalis iustitia: tamen remittitur debitum habendi eam: et ideo post baptismum carentia originalis iustitie culpa non est que ante baptismum culpa erat.
¶ Ad quartum dicendum: quod cum priuatio sit carentia rei debite potest destrui vel per restitutionem habitus: cuius est carentia: vel per aliquid quo simpliciter illud debitum quitatur: vel in aliud commutatur: primo modo non remittitr originalis culpa per baptismum: quia per ipsum iustitia originalis non restituitur de lege communi: sed secundo modo: in baptismo enim per meritum christi et gratiam gratum facientem tollitur debitum habendi iustitiam: et ponitur debitum habendi gratiam gratum facientem. De destructione priuationis modo primo procedit argumentum: non dedestructione priuationis modo secundo: non enim oportet quod si aliquid per quod debitum remittitur transeat: quod illud idem debitum reuocetur maxime quando manet debitum in quod primum debitum fuerat commutatum.
Quaestio 2
¶ Quaestio II SEcundo quaeritur vtrum per baptismum peccatum originale deleatur quantum ad eius causam que est in carne. Et videtur quod sic. Dam. 4 libro parum post principium dicit: quoniam duplex homo ex anima et corpore duplicendedit nobis deus purgationem. Et purgationem per aquanet spiritum: spiritu quidem quod secundum imaginem et similitudinem renouante: Aqua autem per spiritus gratiam corpus a peccato purgante et a corruptione liberante: ergo per baptismum remouetur corporis corruptio que fuit originalis peccati causa.
¶ Item Boe. 3 libro topi. vbi est causa: ibi effectus de esse non potest. Si ergo corruptio carnis cui anima coniuncta est: que est casa originalis peccati manet peccatum originale in anima deesse non potest. Cum ergo ipsa culpa originalis remittatur in mete: vt ostensum est. Sequitur quod remit titur causa eius que erat in carne.
¶ Item non est sufficiens medicina qui curat morbum: et non radicem morbi. Sed baptismus est sufficiens medicina contra peccatum: ergo non tantummodo curat culpam originalem in mente: sed etiam eius radicem que erat in carne.
¶ Item philosophus. 2. topi. si illud quod minus videtur inesse inest: et illud quod magis. Sed magis videtur quod per baptismum possit remitti peccatum originale quantum ad suam causam que est in carne: quam quantum ad culpam que est in mente: quia longe maior est infectio que est in mente quam feditas que est in carne. Cum ergo per baptismum deleatur peccatum originale quantum ad culpam que est in mente: et multo fortius deletur quantum ad feditatem que est in carne.
Contra apostolus Rom. 1 si radix sancta et rami. Sed a baptizato generatur natura prolis in fecta: ergo in baptizato remanet natura carnis infecta.
¶ Item ex feditate carnis causatur concupiscentia. Sed in baptizatis remanet concupientia: ergo in eis remanet caro infecta.
Ad istam questionem dicunt aliqui quod causa peccati originalis que est in carne per baptismum destruitur quo ad hoc quod in eadem persona amplius non potest causare peccatu originale: non tamen ita destruitur quin possit causare peccatum originale in prole: aliter enim geniti a baptizatis non contraherent peccatum originale: quod falsum est.
¶ Sed hoc responsio non bene clare et plene videtur satisfacere quaestioni. Adhuc enim restat querendum: quare ista caro si remaneat infecta: non potest causare originale peccatum in anima sibi coniuncta: et tamen caro ab ista genita causabit peccatum originale in anima sibi coniuncta. Nec sufficit pro responsione dicere quod concupiscentia in baptizato est minus intensa quam in non baptizato: quia ponamus quod baptizatus sit talis complexionis quod in eo multum vigeat concupiscentia: et generet alium in quo multo nobilior est concupiscentia: adhuc iste genitus nascetur in vtero: et de vterocnisi ante fuerit sanctificatus in originali peccato.
¶ Unde mihi videtur dicendum: quod cum peccatum originale formaliter sit carentia originalis iustitie debite nihil ad plenum est causa originalis peccati: nisi sit causa carentie illius originalis iustitie praesupposito debito habendi eam: quia quamuis illud debitum non sit peccatum: nec pars peccati: quia res aliqua est: et a deo est: tamen carentia originalis iustitie: non est culpa: nisi sit praesuppositio illius debiti. Infectio autem que est in carne et si sit causa carentie originalis iustitie in anima: non tamen causa est debite habendi eam. Sed illa donatio quae fuit data ipsi ade: immo vt proprius loquar: toti humane nature in adam. Caro ergo infecta non potest causare culpam originalem in persona cuius est caro: nisi illa persona sit debitrix originalis iustitie: illud autem debitum remittitur per baptismum: vt dictum est: et ideo in anima baptizati non potest amplius causari originale peccatum ab infecta carne: et quia illud debitum non est remissum in non baptizato: ideo caro a bapti3ato propagata potest animam sibi coniunctam inficere: infectione originalis peccati.
Ad primum in oppositum dicendum: quod po tanto dicit Dam. per baptismum carnem purgari: quia per baptismum feditas carnis et concupiscentia mitigantur: nec amplius possunt in anima baptizati culpam originalem causare.
¶ Ad secundum dicendum: quod corruptio carnis non est causa originalis culpe: nisi presupposito debito originalis iustitie: quod debitum ipsi baptizato remissum est.
¶ Ad tertium dicendum: quod baptismus est medicina persone: et per ipsum remittitur originalis culpa: vt est ipsius persone baptizate: et remouet illud quod de necessitate praesupponebatur ad hoc quod per corruptionem carnis possit causari culpa originalis in persona: et ita purgat et morbum et radicem per comparationem ad personam baptizatam.
¶ Ad quartum dicendum: quod minor est falsa: quia quamuis maior sit infectio culpe que est in mente: quam corruptio que est in carne: tamen quia gratia gratum faciens a deo est ordinata ad sanandum animam magis quam carnem: ideo facilius est per eam purgari infectionem mentis quam infectionem carnis.