Articulus 1

Quaestio PRimo ostendo quod a intentio recta sine opere exteriori non sufficiat ad meritum. Iaco. 2. fides si non habet opera mortua est in semetipsa: ergo a similiet intentio sine operibus.

¶ Item si sola intentio sine operibus sufficeret non sententiaret deus in iudicio contra homines propter defectum bonorum operum exteriorum: et tamen propter eorum defectum sententiabit in iudicio contra eos: vt habetur Matth. 25.

¶ Item secundum philosophum 2. libro ethic. ca. 4. ad virtutem necessaria sunt tria scilicet scire: velle: et firme: et immobiliter operari. Sed intentio non sufficit ad meritum sine virtute: ergo nec fine exteriori operatione.

Contra Glo. super illud pslamum dixi se onfetebor etc dicit quod votum pro operatione iudicatur.

¶ Item Ber. de libei arbitrii non multum ante finem libro dicit quod sola interdum bona voluntas sufficit et intelligit quo ad meritum: quod non esset verum: si numquam sufficeret intentio recta sine exteriori opere.

Respondeo aut homo habet facultatem faciendi opsitus ex terius quod praeceptum est: aut non. Si sic dico quod non sufficit ad meritum intentio sine opere exteriori: quia tunc non potest esse intentio sufficiens: nec recta: nisi homo faciat opus exterius: quod praeceptum est. Quia sicut dicit Greg. in quadam hom. super illud Io. 14. Siqus diligit me etc. et legitur in die pecenth. numquam est amor dei ociosus: operatur enim magna si est. Si autem operari renuit: amor non est: et secundum hunc modum procedunt arguonad primam partem. Si autem homo non habeat facultatem operandi: tunc dico quod sufficit ad meritum sola intentio bona: sine exteriori operatione: quia tunc absque exteriori operatione potest esse intentiosufficiens et recta. Deus enim neminem obligat ad impossibile et quamtum ad tales potest referri verbum Greg. dicentis in quadam Homelis super illud Matth. 4. Ambulans Iesus iuxta maregalilee: et legitur in festo beati Andree. Quod non est vacua manus a munere: si archa cordis repleta fuerit bona volunta te: et secundum hunc modum procedunt argumenta ad partem secundam.

Quaestio II. SEcundo queritur vtrum ad meritum sufficiat intentio secundum habitum. Et videtur quod sic. Quia aliter ille qui incimpit facere aliquam peregrinationem pro deo nihil meretur in aliqua parte illius itinerus in qua actualiter de deo non cogitaret: quod falsum estia.

¶ Item volutas non mouet se respectu eorum que sunt ad finem nisi in virtute finis. Sed homo volendo ea que sunt ad finem: non semper actu cogitat de fine: ergo habitualis intentio finis sinfficit ad mouendum voluntatem respectu eorum: que sunt ad finem: ergo a simili habitualis intentio merendi sufficit ad mouendum voluntatem meritorio motu.

¶ Item homo religio sus in virtute non quod fecit in religione meretur in faciendo ea ad que astringitur per illud votum: quamuis per intentionem actualem opera illa non referat in deum quod non esset verum: nisi ad merendum sufficeret intentio secundum habitum.

Contra premium respondet merito. Sed premium consistit in actu scilicet in clara dei visione et perfecta eius frui tione: ergo similiter meritum consistit in actu: non ergo sufficit intentio secundum habitum.

¶ Item secundum Ber. libo de libei arbitrii parum ante finem. In his tribus interior renouatio consistit: videliet rectitudine intentionis puritate affectionis recordatione bone operationis. Sed affectio et recordatio pro actibus accipiuntur ibi: ergo similiter et intentio: sed merendo renouamur interius: ergo ad merendum requiritur actualis intentio.

¶ Item si ad merendum sufficeret sola intentio secundum habitum: tunc opismus meritorium posset esse quod non procederet ex intentione: quia illud quod non est in actu: non potest esse causa eius: quod est in actu.

Respondeo quod intentio secundum habitum potest intelligitripliciter. Uno modo quod consistat in solo habitum: et respectu principii operationis et continuationis eius vsque in finem: et sic non credo quod propter talem intentionem illa operatio sit meritoria: quia hoc modo illa intentio non est ipsius operationis principium. Alio modo ita quod illa intentio sit actualis respectu principii operationis: non tamen respectu totius continuationis eius vsque in finem: et sic dicunt quidam quod tota operatiomeritoria est in virtute actus ipsius intentionis: per quem illa operatio fuit incepta. Alio modo ita quod sit in actu respectu principii operationis explicite: ita quod explicite intendat actionem inchoare et consumare: sed respectu totius continuationis operationis: non remanet in actum explicito: sed implicito. Sicut homo in volendo quicquid est ad finem actualiter. Implicite tamen vuli ipsum finem: et sic dicunt aliqui esse necessarium ad hoc quod tota operatiosit meritoria et quod tota intentio sit in actum explicito vel implicito per totam operationem a principio vsque ad finem.

Ad primum in oppositum dicendum quod ille qui facit peregrinationem in principio peregrinationis: vel ante habuit actu intentionem explicite inchoandi peregrinationem et perficiendi ratione cuius actus tota peregrinatio est meritoria: vel quia per totam peregrinationem intendit perfectionem illius peregrinationis actualiter: implicite tanen.

¶ Ad secundum dicendum:r quod volens ea que sunt ad finem vult in virtute finis: autem quia an hoc finem voluit actu et experlicite. Aut quoa in volendo quicquid est ad finem vult finem actualiter implicite vel explicite sic intelligens conclusionem actualiter intelligit princium implicite vel explicite.

¶ Ad tertium potest patere responsio per il lud quod dictum est ad primum.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt secundum quod intentio secundum habitum accipitur primo modo.

Quaestio III Tertio queritur vtrum omnis actio sine fide rectificante intentionem sit peccatum. Et videtur quod sic. Ad Ro. 14. Omne quod non est ex fide peccatum est.

¶ Item Glo. super locum praedictum dicit quod omnis vita infidelium peccatum est quod non esset verum: nisi omnis operatio sine si de rectificante operationem esset peccatum.

¶ Item operatio est mala propter defectum vnius circumnstantie debite. Sed in omni operatione que sit sine fide rectificante intentionem deficit vna circunstantia debita si relatio in finem debitum: ergo omnis talis operatio est mala.

Contra in non habentibus fidem possent esse virtutes morales que acquiruntur ex actibus. Sed actus ex talibus virtu tibus procedentes non sunt peccatum: ergo non omnis actus sine fide rectificante intentionem est peccatum.

¶ Item actus disponens ad fidem siue de proximo siue a remotis non est peccatum. Sed aliqui infideliter dirigendo sua opera ad bonum: quantum per lumen naturale possunt dirigere disponunt se ad fidem: quamuis a remotis: ergo videtur quod non omnis eorum operatio sit peccatum.

Ad istam quaestionem est vnus modus dicendi quod omnis operatio infidelium non baptizatorum est peccatum: quia in eis non remissum debitum iustitie originalis: quod debitum remissum est in baptizatis per baptismum et ideo manent obligati ad rectitudinem originalis iustitie: per quam vires inferiores erant plene subdite superioribus: et superiores se habentes in rectitudine ad deum: et quia nullum opue eorum habet rectitudinem debitam qui processissent ex originali iustitia. Idon omnes actus eorum dicunt esse peccatum.

¶ Sed hoc opinio nimis est dura: nec videtur vera: quia quamuis non hebeant in actu suo rectitudinem per comparationem ad vltimum finem: possunt tamen in actibus suis rectitudinem habere per comparationem ad finem proximum: qui ordinabilis est ad finem vltimum: quamuis actu non ordinetur et talem operationem faciendo non videntur facere contra iustitiam: quia talis rectitudo est quaedam inchoatio rectitudis simpliciter. Et ideo quamuis talis actus non possit vere dici meritorius saltem de condigno non est tamen peccatum.

¶ Alius modus est dicendi quod infidelium non baptizatorum omnes inordinati motus: et actiones peccata mortalia sunt: quia ad originalem iustitiam remanent obligati: quilibet autem mortaliter peccat faciendo illud quod non potest compati se cum illa re ad quam habendam est de necessitate obligatus. Sed nullus inordinatus motus posset stare cum originali iustitia. Infidelium autem in quibus per baptismum fuit remissum loriginale peccatum: sicut sunt heretici: non omnis motus inordinatus est peccatum mortale: quia non sunt obligati ad rectitudinem originalis iu stitie. In vtrisque tamen possunt esse aliquae operationes: quae nec peccata sunt mortalia: nec venialia: sed magis sunt dispositiones: quamuis val de remote: ad hoc vt deus per fidem eos illuminet: eo modo quo dicimus hominem se ad bonum disponere qui secndum regulam luminis naturalis rectius quam potest operatur.

¶ Alius est dicendi modus cum secundo modo penitus concordans: hoc excepto quod non concedit in infidelibus non baptizatis omnes inordinatos motus sensualitatis peccata esse mortalia nisi insurgant per deliberatiue voluntatis omissionem vel commissionem: nullum enim potest esse in homine actua le mortale peccatum: nisi per proprie voluntatis deliberatiue omissionem vel commissionem.

¶ Tenendo ergo istam conclusionem quod non omnis operatio sine fide rectificante est peccatum nisi intelligatur cum reduplicatione: in qua secundus modus et tertius concordant respondendum est ad argumenta in oppositum.

Ad primum dicendum quod aneontas illa Apostoli autem intelligenda est cum reduplicatione sub hoc sensu. Omne quod non est ex fide: imquantum non ex fide: aut quod omnis talurs actiodicitur esse peccatum: quia semper est cum peccato. Ul secndum vnam Glo. ibidem ibi accipitur non esse ex fide pro esse contra fidem.

¶ Ad Glo. respondem. dum est simili modo.

¶ Ad tertium dicendum: quod relatio operis in finem debitum: dupliciter potest intelligi. Aut in fine debitum et vltimum et sic requiritur actu vel habitum ad hoc quod operatio sit meritoria simpliciter aut in finem debitum proximum referibilem in finem vltimum: quamuis operans cum actu non referat: et hoc aliquando sufficit ad hoc quod actus ipse peccatum non sit nisi in actu illo sit peccatum ex alia causa.