Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
¶ Primo vtrum ad contrahendum matrimonium necessarium sit predicta bona esse in contrahentium intentione
Quaestio 1
PRimo ostendo quod ad contrahendum matrimonium necessarium sit illa tria bona esse in contrahentium intentione: quia ad contrahendum matrimonium necessarius est consensus in ea que sunt de essentia matrimonii: sed predicta bona sunt essentialia matrimonio: ergo ad contrahendum matrimonium necessarium est contrahentes consentire in illa. non possent autem in illa consentire nisi essent in eorum intentione.
¶ Item illa intentio est necessaria ad matrimonium contrahendu: cuius oppositum impedit matrimonium contractum: sed si contrahentes intendunt agere contra bonum prolis: vel fidei: vel sacramenti non contrahunt matrimonium. vnde de procurantibus venena sterilitatis dicit magister huius di. c. 2. quod si ab initiotalis fuerit non sibi per connubium: sed per stupru potius conuenerunt: ergo ad contrahendum matrimonium verum necessarium est predicta tria bona esse in contrahentium intentione.
Contra homo potest matrimonium contrahere cum illa quamscit non posse parere: sed sic contrahens: non potest habere bonum prolis in intentione: ergo illud bonum non est necessarium esse in iutentione contrahentis matrimonium. Item vir potest cum muliere verum matrimonium contrahere qua uis intendat aliam mulierem adulterando cognoscere: sed talis non tantum non habet in intentione bonum fidei: sed etiam habet in intentione oppositum: ergo bonum fidei non est necessarium esse in intentione contrahentis verum matrimonium.
Respondeo quod praedicta bona esse in contrahentium intentione dupliciter potest intelligi: aut in habitum et implicite: aut in actu et explicite. dico ergo quod non potest contrahi matrimonium nisi bonum sacramenti sit in intentione contrahentium altero predictorum modorum: quiaoportet quod contrahentes consentiant in vinculi inseparabilitatem: ratione cuius est in matrimonio bonum sacramenti. Illo etiam modo necessarium est bonum fidei esse in intentione contrahentium aliquo modo: et aliquo modo non. in bono enim fidei considerantur duo. vnum scilicet essentiale quod est non negare vsum sui corporis: si coniunx alius petat. alterum accidentale: seu accessorium scilicet non exhibere alteri quae suo coniugi vsum corporis sui: ratione primi necessarium est bonum fidei esse in contrahentiumlintentione ad minus habitualiter et implicite. ratione autem alterius non necessarium est ad contrahendum matrimonium. Bonum etiam prolis tripliciter potest accipi scilicet aut pro prolis susceptione: et educatione. absolute: aut sub conditione si deus eam dederit: seu pro non procurando aliquod impedimentum prolis.
¶ Primo modonon est necessarium bonum prolis esse in contrahentiu intentione: nec actualiter nec habitualiter: nec explicite: nec implicite sed secundo modo et tertio necessarium est ipsum esse in contrahentium intentione ad minus habitualiter et implicite. vnde si comtrahentes intenderent non suscipere prolem nec educare sideus eam daret: vel venena sterilitatis procorare: ne proles veniret. matrimonium sic contractum esset nullum loquendo autem de esse in contrahentium intentione actuiliter et explicite: sic ad contrahendum matrimonium non est necessarium aliquo predictorum modorum esse in contrahentium intentioneus. sufficit enim quod in contrahendo intendant illud quod inter contrahentes requiritur ad matrimonium.
Ad primum in oppositum dicendum quod procedit de intentione in habitum et implicite: et de bono prolis: secundum quod accipitur pro eius susceptione et religiosa educatione sub conditione: si deus eam dederit: velpro non procurando aliquid in preiudicium generationis prolis: et de eo quod est essentiale in bono fidei quod est non negare vsum corporis sui alteri coniugi hoc exigenti.
¶ Et simili modo dicendum est ad secundum. Ad patrimum ad partem aliam dicendum quod procedit de bono prolis secundum quod accipitur proprolis susceptione: et religiosa educatione absolute: et sic in telligitur illud verbum magistri dicentis huius di. c. primo quod bonum prolis non omnibus adest coniugibus.
¶ Ad secundum dicendum quod procedit de eo quod in bono fidei est accidentale seu accessorium: et sic intelligitur illud verbum magistri dicentis huius disti. c. primo. contrahi coniugium ab aliquibus. quod hec tria bona non communicantur. deest enim fides vbi vir cualia: vel mulier cum alio coit.
Quaestio 2
¶ Respondeo quod sic. In omni enim matrimonio est obligatio ad inseparabilitatem: ita quod coniuges ab illa se mutuo absoluere non possunt vita corporali durante: si tamen sit matrimonium consumatum: quamuis hoc possint ante matrimonii consumationem per religionis ingressum. Est etiam in omni matrimonio de necessitate obligatio ad prolis susceptionem et religiosam educationem si proles affuerit: et obligatio ad fidei obseruationem non tantum quantum ad illud quod est bonum fidei essentiale: quod est nou negare vsum corporis sui alteri coniugi hoc exigenti: sed etiam quantum ad illud quod est accessorium vel accidentale quod est non concedere vsum corporis sui alteri quam suo coniugi. quandoque enim contractus obligat contrahentem ad aliquid a quo actualiter dissentit dum contrahit absque hoc irritus sit contractus: et ideo quamuis sine prolis susceptione: et fidei obseruatione possit remanere matrimonium: tamen obligatio ad prolis susceptionem si venerit: et ad fidei obseruationem: ita sunt essentiales matrimonio quod ab illis separari non potest: nisi ab obligatione reddendi debitim mutuo se absoluant per continentie votum ex vriusque consensu: vel nisi interueniat separatio quantum ad thorum ob fornicationis causam.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum ad conseruationem matrimonii necessarium sit illa bona esse in matrimonii excusatione.
¶ Respondeo quod non. inseparabilitas enim non respicit per se et primo matrimoniales actus: sed matrimo nii essentiam: bonum autem prolis et fidei respiciunt matrimoniales actus in quibus consistit executio matrimonii. non autem est necessarium quod per actus matrimoniales proue niat bonum prolis: quia in matrimonio cum muliere sterili prouenire non potest: et tamen cum illa potest manere matrimonium: nec etiam necessarium est ad conseruationem vinculi matrimonii alterum coniugem concedere vsum corporis sui alteri coniugi hoc exigenti: vel negare alteri quam suo coniugi. vnde magister huius distin. captsto primo. Manet vinculum coniugale inter coniuges etiam si aliis a se discedentes adheserint.