Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
Quaestio 1
Utrum vere detur persona spiritus sancti rationalibus: vel intellectualibus creaturis¶ Questio I. PRimo autem ostendo quod nunquam datur vere spiritus sanctus rationalibus: vel intellectualibus creaturis. Dicitur enim. 24. propositione de causis quod causa prima existit in rebus omnibus secundum dispositionem vnam. ergo si de nouo datur alicui creature. hoc non est secundum se: sed tantummodo secundum donum creature sibi appropriatum. Aliter enim non esset in rebus omnibus secundum dispositionem vnam.
¶ Item quod datur alicui: sit in potestate accipientis: sed spiritus sanctus cum sit omnipotens non potest fieri sub potestate alicuius creature. ergo non vere datur secundum se.
¶ Item magister libro 2. 27. distin. dicit quod virtus est bona qualitas mentis: qua bene viuitur: et qua nullus male vtitur qua deus solus in homine operatur. ergo donatio virtutis rationali creature sufficit ad recte viuendum: sine hoc quod secundum se detur spiritus sanctus.
Contra ad Rom. 5. Charitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis.
¶ Item Aug. 15 libro de trinitate. c. 26. Eundem spiritum sanctum datum cum insufflasset iesus. De quo mox ait. Ite et baptizate gentes: in nomine patris et filii et spiritus sancti ambigere non debemus.
Respondeo quod spiritus sanctus vere et proprie datur secundum se non tantum donum creatum sibi appropriatum. et ratio est hec: quia dare spiritum sanctum rationali vel intellectuali creature est facere quod illa creatura habeat faculs tatem ad fruendum eo. hanc autem facultatem habet creatu ra rationalis vel intellectualis per charitatem. et ideo cum sibi datur donum charitatis: vere etiam sibi datur persona spiritus sancti per essentiam. quamuis enim ante istud donum esset in ea persona spiritus sancti per essentiam: quia vbique est: tamen ipsa creatura non habebat facultatem ad fruendum eo: sicut si homo pauper haberet alicuius diuitis pecuniam in sua domo: non propter hoc diceremus quod haberet illam pecuniam sicut rem suam. Unde non obstante quod illa pecunia presens erat in domo pauperis: posset sibi dari de nouo a diuite: quo sacto non tantummodo haberet eam per solam pecunie presentiam in domo: sed haberet eam sicut resuam. Asimili aliqualiter dico quod quamuis spiritus sanctus sit per essentiam presens omni rei: quia tamen peccator non habet sacultate ad fruendum eo: ideo non obstante illa presentia: potest a deo vere dari persona spiritus sancti: et datur etiam creature rationali cum donum charitatis infunditur.
Ad primum in oppositum cum dicitur quod causa prima existit in rebus omnibus secundum dispositionem vnam etc. Dico quod spiritus sanctus datur non per hoc quod aliter se habeat: quam ante quantum est ex parte sua sed quia facit quod aliter creatura se habeat ad ipsum quam ante habebat
¶ Ad 2m cum dicitur quod illud quod datur alicui sit in potestate accipientis etc. Dico quod verum est de dono creato: non autem de dono increato: quia donum increatum transsert accipientem in potestatem suam: vt liberalius ei seruiat: vel seruiat liberaliter qui ante seruiebat seruiliter. nec etiam de bono creato habet propositio forte viverslaiter veritatem: quia anima datur corpori: nec tamen per hoc sit sub corporis potesta te. immo potius econuerso.
¶ Ad 3m cum dicitur quod donatiovirtutis per se sufficit ad recte viuendum etc. Dico quod verum est per modum forme: tamen cum hoc requiritur motio cause prime per modum efficientis et finis. Et ideo non tantum requiritur quod detur donum spiritus sancti: sed etiam quod de tur ipsemet spiritus sanctus.
Quaestio 2
Utrum aliquando detur spiritus sanctus sine dono charitatis¶ Questio. II. SEcundo quaeritur. Utrum aliquando detur spiritus sanctus sine dono charitatis. Et videtur quod sic. Augustinus 4 de tri. ca. penulti. dicit. Sicut spiritui sancto donum dei esse: est a patre procedere: ita mitti est cognosciquod ab illo procedit: sed hoc potest fieri per aliquod donum gratie grantis date appropriatum spiritui sancto. ergo mitti potest sine charitate: sed cum mittitur datur. ergo potest da ri sine charitate.
¶ Item nihil datur sine dono priori: quia donum prius est ratio dandi alia dona. ergo cum spiritus sanctus sit primum donum: nullum donum gratie gratis date datur nisi detur spiritus sanctus. Cum ergo quandoque gratia gratis data detur sine charitate. videtur quod spiritus sanctus detur sine charitate.
¶ Item sicut in precedenti questione dictum est: dare ordinatur ad habere: sed contingit habere spiritum sanctum sine charitate. Unde et Balaam spiritum sanctum habuit ad prophetandum: cum tamen tunc charitatem non haberet. ergo videtur quod spiritus sanctus potest dari sine charitate.
¶ Item si non posset dari spiritus sanctus sine charitate: tunc prius ordine nature haberemus charitatem quam spiritum sanctum: quia prius potest darisine posteriori: sed non habemus prorius ordine nature charitatem quam spiritum sanctum: quia spiritus sanctus ordine nature est prior motor anime quam charitas. ergo potest dari sine charitate.
Contra dicitur in littera quod temporalis processio spiritus sancti est ad sanctificandam creaturam: sed cum procedit temporaliter datur. ergo datur ad sanctificandam creaturam: cum ergo sanctificatio creature non possit esse sine charitate: spiritus sanctus non datur sine charitate.
¶ Item Aug. 15 de trini. c. 17. Deus igitur spiritus sanctus qui procedit ex deo cum datus fuerit homini accedit eum in dilectionem dei et proximi et ipse dilectio est: cum ergo in sancta dei dilectione et proximi sit charitas: non datur spitus sanctus sine charitate.
Respondeo quod spiritus sanctus sine charitate potest dari improprie: et secundum quid scilicet ad aliquem actum gratie gratis dante. Sed proprie et simpliciter non datur nisi cum charitate: quia sine charitate non habemus facuitatem fruendi spiritu sanctor quam faculitatem habemus perdonum charitatis: quamuis imperfecte per charitatem queest in vria: derfecte tamen habebimus eam der charitatis perfectionem: quam habemus in patria. Per hoc patetr quid dici debeat ad argumenta ad vtramque partem.
Ad primum cum dicitur quod mitti est cognosci esse ab alio etc. Dico qod illud debet intelligi de cognitione perfecta formata per charitatem.
¶ Ad Sesencum dicitur quam nihil datur sine dono priori t. Ddicunm quod verum est sine donom priori efficiente: autem mouente. bee tamen datur donum posterius sine hoc quod detur donum prius donatione simpliciter que ordinatu ad habere. monentrim spiritus sanctus est ratio donandi quoduibet aliud donum inquantum datus: sed inquantum procedens: vt efficiens: et exemplaraliorum donorum
¶ Tertium argumentum non pius concliudit nisi quam potest dari improprie: et secundum quid sine charitate et hoc concessum est.
¶ Ad asm dico quod cum dare ordinetur ad hambere: et creatura rationaluis habenat fpiritum sanctum der hoc quod habet charitatem: quem est donum spirituisancto abpropriatum: quia per charitate est in creatua facultas ad ffuendum spiritu sancto: prius ordine nature habemus charitatem quam simpliciter habeamus spiritunsanctum quam tamen notre charitatis causa efficiens est spiritus sanctus dico quod brius ordine nature est in nobis omperans spiritus sanctus: quam charitatem habeamus: quia ipsam per spiritus sancti operationem habemus.
Quaestio 3
Utrum spiritus sanctus detur a viris sanctis¶ Questio III. Tertio queritur. Utrum spiritus sanctus detur a viris sanctis. Et videtur quod sic. quia in sacramentis datur spiritus sanctus. Sed qui dat aliquid in quo datur aliud dicitur inliuuae dare. Unde qui datu medicinam sanatiuam: dicitur dare sanitatem ergo qui dant sacramenta dant spiritum sanctum
¶ Item cormpus illuminatum potest aliud illuminare: et ininiammatum aliud inulammare. ergo et sanctus homo charitate inslammatus potest alium hominem charitate mnammare
¶ Item Ioant. 3o Dedit saluator aposiolis potestatem remittendi deccata. Cum dicit: Accipite spiritumsanctum quorum remiseritis etc. Sed non remittit peccatum homini: nosi cum sibi datur spiritus sanctus: ergoacceperunt dotestatem dandi spiritum sanctum. Contra Augustinus 15. de trinitate ca. 26. Quomodo deus non est qui dat spiritum sanctum ergo nullus dat spiritum sanctum nisi deus.
¶ Item nullus potest dare rem que est supra se: sed spiritussanctus est supia ommnem hominem ergo nullus homo potest spiritum samctum dare.
Respondeo quod dare spiritum sanctum per modum imperationis: vel per modum ministerii homines sancti possunt orando: et ita per orationem impetrando prelati: siue sancti: siue non sancti saca ministrando: sed dare spiritumsanctum permodum auctorita¬ tis solus deus potest: quia solus deus potest in nobis efficere charitatem cum qua vel per quam datur nobis spiritus sanctus. Et quia duo vltima argumenta probant spiritunsanctum non posse dari ab homine per modum auctoritatis: ideo secundum hunc sensum concedenda sunt.
Ad primum ad aliam partem dicendum quod non plus concludit nisi quod homines possunt dare spiritum sanctum ministerialiter scilicet sacramenta ministrando: in quorum digna susceptione datur a deo suscipienti spiritus sanctus.
¶ Ad 2m cum dicitur quod corpus illuminatum potest aliud illuminare etc. Dico quod non est simile de lumine corporali et spirituali: quia secundum quosdam lumen corporale educitur de potentia corporis: quod illuminatur: sed gratia non. Et si teneatur secundum aliquos quod lumen corporale est a corpore lucido per multiplicationem. adhuc non valet argumentum: quia ex magna dignitate luminis gratie est: quod non est nata produci nisi per creationem.
¶ Ad 3m cum dicitur quod apostoli acceperunt potestatem remittendi peccata etc. Dico quod hoc intelligendum est de potestate remittendi peccatum per modum ministerii: quia acceperunt potestatem ministrandi sacramenta: in quorum receptione si recipiens sit dispositus deus remittit peccatum suscipienti.