Articulus 2

Quaestio PRimo ostendo quod homo sine gratia gratum faciente possit per liberum arbitrium a peccato resurgere: quia resurgere a peccato preexigitur ad illuminationem gratie. Unde Apostolus ad eph. 5. exurge a mortuis et illuminabit. te christus. Sed illud quod preexigitur ad illuminationem gratie potest homo sine gratia: ergo resurgere a peccato potest homo sine gratia.

¶ Item quaelibet res per naturalia sua reuerti potest ad actum conuenientem sue nature. Sed secundum Dam. lib. 2. cap. vlti. mot: ad virtutem oppositam malitie est actus conueniens nature: ergo ad illum actum homo reuerti per suam naturam sins gratia gi atum faciente

¶ Item quamdiu in humano corpore manent principia corporalis vite potest sanari corpus sine auxilio medicine: ergo similiter quamdiu manent in anima principia spiritualis vite potest sanari sine auxilio medicinalis gratie. Sed naturalis cognitio veri et naturalis dilectio boni: que sunt spiritualis vite principia: non corrumpuntur totaliter per peccatum mortale: ergo per illa sine gratia gratum faciente potest peccator recuperare spiritualem sanitatem.

¶ Item philosophus in libro predicamentorum prauus ad meliores exercitationes deductus: dum hoc semper fit perfecte in contrarium habitum restituetur: ergo videtur quod iniustus per solum exercitium bonorum operum ad habitum iustitie potest restitui.

Contra Apostolus Galus 2. non abutio gratiam dei: sed enim per legem iustitia: ergo christus gratis mortuus est. Uidetur ergo quod sine gratia quam christus per suam mortem nobis meruit non possumus iustificari.

¶ Item Aug. 4. de ciui. cap. 26: dicit quod a demonum dominatione non liberat nisi gratia dei. Sed qui resurgit a peccato liberatur a dominatione demonum: ergo resurgere a peccato non potest homo sine gratia dei. Respodeo quod homo sine gratia gratum faciente non potest per liberum arbitrium a peccato resurgere: quia resurgere a peccato est ad ea restitui que homo amiserat per peccatum.

¶ Tria autem homo per peccatum mortale amittit scilicet quandam specialem diuini luminis similitudinem: propter cuius amissionem anima peccatrix tenebra dicitur. Unde Aug. 4. lib. de trinitate cap. 2. Exponeiis lud verbum Ioan id cet tenebre eam non comprehenderunt. sic ait: tenebre sunt stulte mentes hominum praua cupiditate ac infidelitate cecate.

¶ Per peccatum etiam incurrit homo alicuius boni naturalis diminutionem vel corruptionem hoc est carentiam alicuius gradus naturalis aptitudinis ad bonum supernaturale quod est gratia. Unde Augu. Ench. cap. 5. animorum quecumque sunt vitia naturalium priuationes sunt bonorum.

¶ Per peccatum etiam incurrit homo amissionem idoneitatis ad vitam eternam et obligationem ad penam eternam Ad neutrum autem istorum potest restitui nisi per gratiam: quia gratia est quedam specialis similitudo diuini luminis. Per ipsam etiam retrahitur ad deum voluntas hominis sine quo tractu non potest restitui ipsa aptitudo naturalis ad gratiam. Per ipsam etiam remittitur dei offensa: et ex consequenti obligatio ad mortem eternam et redditur homo dignus hereditate eterna.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod a peccato resurgere preexigitur ad illuminationem gratie etc. Dico quod non est verum nisi vocando resurgere a peccato dispositionem ad talem resurrectionem: ad quam dispositionem inuitat apostolus cum dicit. Exurge a mortuis et disponenti se promittit spiritualem resurrectionem per christum fiendam: cum dicit et illuminabit te christus.

¶ Ad secundum potest dici quod motus ad virtutem oppositam malitie dicitur esse secundum naturam: non quia sunt infra facultatem nature: sed quia est nature consonus inquantum est ad quandam supernaturalem perfectionem ipsius nature

¶ Ad tertium dicendum quod naturalis cognitio veri et naturalis dilectio boni: non sunt sufficientia principia spiritualis vite. Sed cum hoc requiritur supernaturalis cognitio veri et supernaturalis dilectio boni.

¶ Ad quartum dicendum quod illa auctoritas philosophi intelligenda est de habitum qui potest acquiri per actus: per cuius habitus recuperationem homo non resurgit a peccato mortali: sed perreceptionem habitus qui a deo immediate anime infunditur per quem anima reconciliatur: et hic habitus gratia gratum faciens nominatur.

Quaestio II. Ecundo quaeritur vtrum homo per liberum arbitrium sine gratia gratum faciente possit vitare casum in nouum peccatum mo:tale. Et videtur quod sic. quia qui potest libere consentire potest libere dissentire dum est in via. Sed casus in peccatum mortale non potest esse quamdiu homo non consentiat. Cum ergo possit non consentire sicut potest consentire videtur quod possit vitare casum in nouum peccatum mortale.

¶ Item id est libo retracta. cap. 14. peccatum sine voluntate esse non posse verissimum est. Sed voluntarium et necessarium opponuntur: ergo existentem in vno peccato mortali non est necessarium in aliud peccatum incidere.

¶ Item certum est quod ad modicum tempus vitare potest ne incidat in aliud peccatu mortale. Sed quanto magis resistit tanto fortior est ad resistendum: ergo videtur quod homo sine gratia gratum faciente per totam vitam suam vitare potest ne de nouo incidat in nouum peccatum mortale.

¶ Item Eccls. 5 ante hominem vita et mors bonum et malum quod placuerit ei dabitur illi: ergo in potestate hominis est eligere bonum vel malum. Uidetur igistir quod sine gratia gratum faciente possit vitare peccatum mortale.

Contra Aug. i. lib retrac. cap. d voluntas ipsa nifi dei gratia liberetur a seruitute qua facta est ferua peccati: et vt vitia superet adiuuetur: recte pieque viui a mortalibus non potest

¶ Item Greg. 25 super illud Iob 34 conteret multos et innumerabiles: peccatum quod per penitentiam non diluitur mox suo pondere ad aliud trahit. Ad hanc questionem dicunt aliqui quod homoper liberum arbitrium sine gratia gratum faciente potest vitare casum in nouum peccatum mortale: eo quod talis casus non est nisi per liberum consensum non tamen facere potest: quin habeat peccatum mortale: quia vt habitum est in quaestione precedenti: resurgere a peccato sine gratia gratum faciente non potest. Et sic dicunt debere intelligi verba Aug. cum dicit quod sine gratia dei recte prieque viui a mortalibus non potest

¶ Sed contra hoc videtur Aug. expresse esse in libro de perfectione iustitie in fine lib.o dicens. quisquis negat nos orare debere ne intremus in temptationem: negat autem hoc qui comcedit ad non peccandum gratiae dei adiutorium non esse necessarium: sed sola lege accepta humanam sufficere voluntatem ab auribus hominum remouendus est.

¶ Uidetur ergo dicendum quod homo per liberum arbitrium sine gratia gratum faciente non potest diu vitare casum in nouum peccatum mortale in statu nature corrupte: quamuis enim propter libertatem possit vitare quodlibet peccatum mortale signatum: tamen propter infirmitatem non potest diu vitare quin in aliquod mortale incidat nisi per gratiam gratum facientem liberum eius arbitrium sanetur et adiuuetur. Sic ergo sine illa potest vitare quodlibet mortale in singulari: quod tamen non potest vitare omnia in communi: sine gratia enim gratum faciente liberum arbitrii non est habitualiter fixum in debito sine qui deus est: ita vt pro nullo bono consequendo vel malo vitando ab eo vellet separari. Unde non potest diustare quin occurrant aliqua propter que consequenda vel vitanda homo recedat a deo transgrediendo eius mandata.

¶ Huic opinioni videtur consentire magister dicens: quod in media lbertate hoc est in libertate que est in statu mise rie potest homo peccare: et non potest non peccare ante reperationem est mortaliter: post reparationem vero in statu vie saltem venialiter.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod ita potest homonon consentire malo: sicut consentire etc. Dico quod non est verum sine gratia gratum faciente pro statu nature corrupte: nostrum enim liberum arbitrium ad bonum est liberum non sine gratia. Sed ad malum est liberum per se tantum. Unde magister supra dist. 24. dicit quod per liberum arbitrium bonum eligitur gratia existente: et malum eadem desistente.

¶ Ad secundum cum dicitur quod voluntarium et necessarium opponuntur etc. Dico quod verum est de necessitate coactionis: quod autem homo in statu nature corrupte sine gratia gratum faciente non possit diuvitare quin incidat de nouo in nouum peccatum mortale: hoc non est: quia necessarium sit ipsum peccare necessitate coac. tionis: sed defectibilitatis que libertatem ad malum non excludit.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod quanto magis homo resistit tanto fortior est ad resistendum etc. Potest dici quod verum est quantum est ex parte sua: tamen quia in longo tempore plures insurgunt temptationes et plures peccandi oportunitates et oc casiones: quam in modico tempore ceteris paribus: ideo non sequitur quod si possit stare per modicum tempus: quod est possit stare per longum tempus: sicut vides quod homo debilior magis posset resistere vni impugnanti quam fortior in triplo xl. impugnantibus.

¶ Uel potest dici quod liberum arbitrii corruptum quanto diutius est sine gratia gratum faciente tanto efficitur debilius ad resistendum temptationibus: non inquantum per modicum tempus temptationibus resistit: sed quia vires inferiores per suos motus inordinatos semper ipsum emolliunt et ad malum pronius reddunt: eo quod sine gratia non sic potest illos motus frenare nec ordinare: sicut cum beneficio gratiae est adiutum.

¶ Ad quartum dicendum quod illud verbum Eccls. intelligitur de homine pro statu nature integre quando nondum erat seruus peccati secundum quod dicit Aug. in hyponosticon: resposione tertia parum post principium.

¶ Uel potest dici quod etiam modo eligit homo quodcumque vult: sed bonum cum adiutorio gratiae et malum quando est gratia destitutus.

Quaestio III. Eertio queritur. vtrum homo sine gratia gratum faciente possit aliquam temptationem vincere. Et videtur quod sic. difficilius est vincere seipsum quam vnam temptationem. Sed aliquando homo sine gratia gratum faciente: ita perfecte potest se vincere quod se morti potest exponere: vt habeturex verbis apostoli id est Cor. 13. Ergo multo fortius potest vincere aliquam temptationem.

¶ Item idem videtur esse resistere temptationi et vincere temptationem. Sed homo sine gratia gratum faciente quandoque potest resistere temptationi: quia non semper consentit temptationi cuicumque: ergo sine gratia gratum faciente potest homo aliquam temptationem vincere.

¶ Item per continentiam vincitur temptatio de incontinentia. Sed sine gratia gratum faciente cotinentia potest haberi: ergo sine gratia gratum faciente aliqua temptatio ab homine potest vinci.

Contra apostolus icet Cor. 6 Deo gratias. qui dedit nobis victoriam per Iesum christum dominum nostrum: ergo videtur quod sine gratia iesu christi non possumus esse victores.

¶ Item Glosilmnus super illud pslamum. Immissiones per angelos malos: in malis potest diabolus vt in suo pecore nisi prohibeatur cum maiori scilicet deo: ergo videtur quod peccator nulli diabolice temptationi potest resistere.

Respondeo quod quamuis homo sine gratia gratum faciente: possit temptationi resistere: nullam tamen sine illa gratia potest vincere. Resistere enim temptationi est ei non consentire: illum enim temptatio non deiicit qui temptationi non consentit. Sed vincere temptationem est eam superare assequendo contrarium eius ad quod temptatio inclinabat. Inclinabat autem tempta tio ad hoc vt homo offendendo deum separaretur ab ipso et regno priuaretur eterno: tunc ergo temptatio ab homine separatur: cum ita virtuose temptationi resistit: quod per hoc efficitur deo gratior et eterno regno dignior: quod sine gratia gratum faciente esse non potest.

Ad primum in oppositum dicendum quod qui sine gratia gratum faciente se morti exponit: non propter hoc est victor sui: quia per hoc non meretur coronam. Et sicut dicit Maximus in quodam ser mone de vno martyre corona victoribus datur.

¶ Ad secundum soluendum est per interemptionem maioris.

¶ Ad tertium dicendum quod nunquam per continentiam informen vincitur temptatio de incontinentia: quamuis per talem continentiam homo illi temptationi resistere possit.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt et concludunt de victo ria proprie dicta.

¶ Secundum tamen nimis concludit quia concludit quod homo sine gratia gratum faciente nullitemptationi possit resistere: quod falsum est: non enim dicitur diabolus habere. potestatem in peccatore: sicut in suo pecore: ita vt peccator in nullo sibi resistere possit: sed quamdiu est in peccato mortali est in seruitute diaboli: et comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.