Articulus 2

Questio I.

PRimo ostendo quod frigiditas ex parte viri non impediat matrimonium. Quia impotentia rei que non requiritur ad matrimonium non impedit matrimonium. Sed coitus non requiritur ad matrimonium ergo impotentia coeundi per frigiditatem non impedit matrimonium.

¶ Item in senibus est frigiditas per etatem. et tamen possunt contrahere matrimonium.

Contra extra de frigidis e maleficiatis. Quod sedem. Sicut puer qui non potest reddere debitum non est aptus coniugio: sic qui impotentes sunt minime apti ad contrahendum matrimonia reputantur.

Respondeo quod frigiditas viri: autem supervenit matrimonio iam legitime contracto siue consumato: siue non consumato: et talis frigiditas matrimonium non impedit secundum communem opinionem: quamuis aliqui dicant quod si est perpetua et antecedit matrimonii consumationem propter illam si probari potuerit: poterit matrimonium dirimi: aut precedit matrimonium contractum: et tunc dico quod si est temporalis cui potest adhiberi remedium per naturam vel per artem non dirimit matrimonium si contrahatur: tamen malefacit homo contrahendo quamdiu est in illo statu nisi magna necessitas vel vtilitas hoc requirat: si autem est perpetua ita quod adhiberi non potest remedium: nec per naturam: nec per artem impedit matrimonium contrahendum et dirimit si contrahatur de facto. extra de frigidis et maleficiatis. c. i. cuius ratio est: quia in contractu matrimonii contrahentes implicite obligant se ad sibi reddendum mutuo debitum si petatur: nullus autem se obligare potest ad impossibile. Hec autem frigiditas probari potest vere: vt cum vir per testes sufficientes probat se antequam matrimonium contraheret membris genitalibus priuatum esse: vel presumpte: quando. scilicet cohabitauerunt per triennium: et bona fide operi carnali operam dederunt: nec tamen mulier est cognita a viro. extra de frigi. et maleficiatis. Laudabilem. et tunc aut vterque proclamat ad iudicium et profitetur impedimentum: et tunc propter periculum collusionis vterque iurabit quod bona fide officio carnali operam dederunt: nec cohire potuerunt: iurabunt etiam cum eis de credulitate septem persone propinque vel vicine bone fame eorum personas et statum cognoscentes. extra de frigidis et maleficiatis. Laudabilem. et. c. Littere. Si autem. mulier prouocat ad separationem dicens se a viro non esse cognitam: viro contrarium asserente: creditur viro: quia caput est mulieris. extra eo. ti. c. i. §. Illa autem quod est intelligendum nisi mulier per aspectum corporis proprii velit probare virum esse mentitum. Si autem vir dicit se non cognouisse vxorem. et petit ab ea separari vxore contradicente: non creditur sibi soli: sed sibi incumbit pro¬ batio. Sed quomodo hoc possit probare non video nisi probando se esse priuatum genitalibus membris antequam matrimonium contraheret: vel nisi forte si vxorem accepit virginem peteret eam facere inspici: et integra inueniretur: videtur vir suum propositum probasse: nisi forte mulier replicaret contra virum quod bona fide non dedit operam officio carnali: separatione vero facta datur mulieri licentia contrahendi. extra eo. titu. et eo. capi. et capit. Laudabilem frigidus autem sine spe coniugii permanebit: quod si cum alia contraxerit: et eam cognouerit: cogetur ad primam redire. extra eo. ti. c. i. et. c. Laudabilem. cuius ratio est: quia tunc constabit ecclesiam fuisse deceptam in iudicando impedimentum perpetuum: quod erat temporale.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis actus coeundi non sit necessarius ad matrimoniale vinculum: tamen potentia est necessaria. et ideo quamuis carentia actus non impediat / matrimonium: tamen defectus potentie precedens impedit propter rationem dictam in questione.

¶ Ad secundum dicendum. quod frigiditas senum iuuari potest aliquo beneficio. in senibus etiam apparet defectus: vnde cum eis contrahens non decipitur: sicut contrahens cum aliis. Dicunt tamen aliqui quod si esset frigiditas talis ratione senectutis quod nullo modo posset iuuari: nec per artem nec per naturam dicendum esset sicut de frigiditate naturali: quia talis contrahendo obligaret se ad impossibile.

Questio. II. SEcundo queritur vtrum artatio ex parte mulieris impediat matrimonium.

Respondeo quod aut illa artatio talis est quod sibi potest subueniri vel per consortium viri vel per naturam. vel per artem chirugie sine periculo: et tunc matrimonium non impedit: quamuis malefaciat mulier contrahendo quamdiu est in tali statum. Aut nullo modo potest apponi remedium: et tunc si talis artatio superuenit matrimonio legitime contracto siue consumato siue non consumato: matrimonium non dirimit secundum communem opinionem: quamuis aliqui dicant quod si est perpetua et antecedit matrimonii consumationem propter illam: si legitime probari potuerit poterit matrimonium dirimi: si autem antecedit matrimonium contractum impedit matrimonium contrahendum. et si de facto contrahatur poterit dirimi per iudicium probato legitime impedimento. vnde illud quod habetur extra de frigidis et maleficiatis. Consultationi: vbi dicitur quod ecclesia romana consueuit in consimilibus iudicare vt que tanquam vxores haberi non possunt: vt sorores habeantur. consilium est non preceptum secundum glo. ibidem. separatione vero facta dabitur licentia viro contrahendi cum alia. extra. eo. ti. c. Ex litteris. mulier tamen debet sine coniugio permanere. Si autem postea contraxerit cum altero et cognoscatur ab eodem: et per vsum sequentis sit facta cognoscibilis a primo: debet ei reddi. extra de frigidis et maleficiatis Fraternitatis. Si autem per vsum sequentis non sit facta cognoscibilis a primo: aut si est: non tamen sine graui periculo mulieris: quod accidere potest propter inequalitatem membrorum vel aliqua alia de causa non redderetur eidem: nec sic dicitur mulier esse inepta ad matrimonium propter frigiditatem sicut propter artationem quia mulier in concubitum est patiens. vnde ad reddendum debitum viro sufficit quod patiatur viri actionem in naturali membro. hoc autem eius frigiditas non impedit.