Articulus 2

Quaestio I

Rimo ostendendo quod non ratificatur per sequentem consensum tacitum. si aliqua duo requiruntur pro causa vnius effectus: non causant effectum nisi simul coniuncta: si enim duo homines requiruntur ad vnum nauis tractum nunquam eam traherent diuisim: cum ergo ad contrahendum matrimonium requiratur consensus de praesenti interior: et eius expressio exterior: non efficient matrimonium diuisim: ergo sequens tacitus consensus cum expressione exteriori que praecessit non efficiunt matrimonium.

¶ Item quod nihil est: non ratificatur: sed matrimonium contractum per consensum coactum nullum est. ergo per sequentem consensum tacitum non ratisicatur.

Contra si existens in etate debita contrahit cum persona non sufficientis etatis ad matrimonium: quamuis matrimonium nondum sit: ratificatur tamen post consensum illius qui fuerat minoris etatis cum ad annos nubiles peruenerit extra de desponsatione impuberum. De illis primo: er go a simili quamuis matrimonium contractum per consensum coactum nullum sit: tamen per sequentem consensum liberum quamuis tacitum potest ratificari.

Respondeo quod matrimonium contructum per efsensum coactum metu cadente in constantem virum: aut est contractum per coactionem consensus viri vel mulleris tantum: aut vtriusque simul. si primo modo: ille qui libere consensit ligatus est. aliter non si tamen postea tacite consentiat et libere: persona ligata in consensu praestino persistente verum efficitur matrimonium: et tunc vterque ligatus est: quia quamuis tacitus consensus per se non sufficeret. tamen sufficit cum expressione exteriori que praecessit. Si autem persona lig¬ ta resiluit a consensu ante sequentem confensum alterius: tunc distinguo: quia aut contraxit matrimonium aliud: et tunc dico quod illud secundum matrimonium tenet quamuis peccauerit contrahendo sicongruo tempore non expectauit liberum consensum alterius tacitum vel expressum. Aut non contraxit aliud matrimonium: et tunc secundum iudicium ecclesie praesumetur in eodem consensu permanere: quia que in aliquem semel consenserit amplius non poterit dissentire: sialius non negauerit suum praestare consensum. extra de despositio. impu. De illis primo. secundum tamen iudicium dei non est matrimonium verum: quia talis non potest esse sine concursu mutui consensus interioris. Si autem vtra quam persona fuit coacta. tunc ad hoc quod sit verum matrimonium requiritur nouus consensum ex vtraque parte. sed non noua exterior expressio.

Ad primum in oppositum dicendum: quod maior non est vniversalie vera: si intelligatur de simultate coniunctionis secundum essentias: plurles enim gutte requiruntur pro causa vnius cauationis: nec tamen omnes simul sunt secundum essentias quando causatur cauatio: sed vna causat virtute praecedentium: quarum quilibet aliquam fecit dispositionem. Aliqualiter dico a simili quod sequens consensus tacitus cum virtute expressionis que praecessit efficit matrimo nium.

¶ Ad 2m dicendum: quod proprie loquendo: melius dicitur illud matrimonium per sequentem tacitum consensum perfici quam ratificari: et consensus coactus qui consensus fuit quamuis non ratus per sequentem consensum tacitum ratificari.

Quaestio II.

SEcundo queritur vtrum per carnalem copuiam sequentem ratificetur.

¶ Rspondeo quod mulier que contraxit per consensum coactum metu cadente in mulierem constanteme si postea cum illo cum quo contraxit carnaliter copulatur: autem ad hoc cogitur per vim absolutam: aut per sufficientem metum: aut per leuem: primis duobus modis non ratificatur praedictum matrimo nium: nec quantum ad iudicium fori: nec quantum ad iudicium poli per copulam carnalem: sed tertio modo ratificatur per eam quantum ad iudicium fori siue interius consentiat siue non: quia exquo ad hoc inducitur per leuem metum: aut habita potestate reclinandi permittit se cognosci praesumitur interius consentire: si tamen interius non consentiat in matrimonium non efficitur matrimonium verum secundum iudicium poli.

Quaestio III.

TErtio queritur vtrum matrimonium contractum per consensum metu coactum: ratificetur si firmetur per iuramentum.

¶ Ad hoc dicunt quidam quod sic: saltem in foro conscientie: quandoque enim contractus qui non tenet si non per iuramentum firmetur vel per interpositionem fidei: validus efficitur si firmetur per alterum illorum extra de his que vi metusue causa fiunt. Ad aures. vbi dicitur quod renunciatio electionis facta ad terrorem laicorum non tenet nisi iuramento vel fide interposita firmetur.

¶ Alii dicunt et probabiliter quod matrimonium contractum coactione per metum cadentem in constantem virum: firmatum per iuramentum non tenet nec in foro exteriori nec in foroconscientie: quia aut illo iuramento iuratur aliquid praeteritum: autm aliquid praesens: aut aliquid futurum: si primo modo planum est quod non potest ratificare matrimonium quod alias esset nullum: quia si coactus iurat quod vere conserit: tale iuramentum non potest facere consensum iam praeteritum esse validum: si ante non valuit. si secundo modo etiam ratificare non potest: quia si contrahendo iuret quod in rei veritate consentit interius in corde: et non consentiat periurus est. periurium autem matrimonium ratificare non potest. si autem vere consentit quamuis verum iuret. tamen illud iuramentum matrimonium non ratificat: quia tale iuramentum est assertorium: vnde illo non fit nisi testificatio de praesentia interioris consensus: vnde si interior comsensus de se est inualidus et inefficax ad matrimonium contrahendum: testificatio praesentie talis consensus nihil facit ad matrimonium. Si autem iuretur aliquid de futuro sic. Iuro tibi quod consentiam in te. planum est quod tale iuramentum non potest ratificare contractum per verba de praesenti qui praecessit: quia tali iuramento non firmatur nisi promissio de contrahendo.

¶ Utrum autem talis promissio iuramento fir¬ mata teneat: visum est questione secunda articuli precedentis.

¶ Et tenentes hanc secundam opinionem ad decretalem allegatam pro alia opinione dicunt quod non est simile: quia maior libertas requiritur in contrahendo matrimonium quam in renunciando electioni. vnde extra eo. ti. Abbas. in glo. dicitur quod matrimonium contractum per metum non tenet: nec obligatus est qui hoc facit etiam si iurat: quia matrimo nia libera esse debent: quia inuite nuptie difficiles exitus consueuerunt habere: et parum post dicitur quod vbi metus vel coactio intercedit: consensus liber dici non potest.

Quaestio IIII

QUarto queritur vtrum ille qui iurauit aliquam ducere in vxorem possit religionem intrare matrimonio non prius contracto. Et videtur quod non: quia nullus potest facere quin periurium sit peccatum: cum sit contra secundum praeceptum prime tabule: sed si talis intraret religionem non prius contracto matrimonio periurat. ergo si talis intraret religionem matrimonio non prius contracto: peccaret.

Contra si contraheret autem intenderet explicite: vel implicite se obligare ad carnalem copulam si alter coniunx exigeret: aut non. Si sic. intenderet se obligare si alter coniunx vellet: ad illud quod sibi viam praecluderet ad maius bonum: ad talem autem obligationem nullus tenetur. Si vero non: contractus ille nullus esset: quia ad hoc quod vinculum matrimonii contrahatur: requiritur quod vterquam coniugum explicite vel implicite consentiat in carnalem copulam sub hac conditione: si alter coniunx eam exigeret: ergo videtur quod ille licite potest religionem intrare non contracto matrimonio.

Respondeo vt habetur extra de sponsalibus. Commissum. tutius est ei religione iuramenti seruata prius contrahere: et postea si elegerit ad religionem migrare. Quod non sic est intelligendum secundum quosdam quod hoc sit tutius secundum veritatem: sed quo ad opinionem: ne de facto dicatur iste contra suum iuramentum venisse: quia non videtur infringere iuramentum qui illud commutat in melius. extra de iureiurando. Peruenit. 2o vnde si vult: potest absque peccato religionem intrare matrimonio non conttacto.

¶ Alii dicunt contrarium: quia potest vtrumque facere: quia ante consumationem matrimonii cuilibet coniugum altero inuito licitum est religionem intrare: non tenentur tamen contrahere nisi in locotuto vbi ad carnalem copulam cogi non possint. Uidetur autem mihi magis adherendum opinioni prime maxime: quia sic contrahens matrimonium non contraheret illa intentione qua se contracturum iurauit: nec sub illa qua mulier recepit iuramentum. vnde si contraheret cum ea: ante redditionem debiti religionem intrare intendens eam deludent. Qui vult tenere primam opionem potest dicere quod talis intrans religionem non contracto prius matrimonio non periurat: quia iuramentum non infringit qui illud in melius commutat vt patet per decre. allegatam pro prima opinione. dicitur etiam in glo. quod non dicitur deiurare qui ex iusta causa deserit iuramentum. Argumentum ad hoc. 22.q. 2. Beatus: et extra de voto et voti redemp. Sactipture. Qui vult tenere secundam opionem potest dicere ad argumentum ad partem primam: quod vt dicitur. extra de spon. Commissum. in textu. sed expressius in glo. quia licet talis gerat in corde virginitatem: consentire potest in matrimonium: et hoc rationabile est: quia talis consentit implicite in carnalem copulam: si alter coniunx exegerit. si non fecerit illud per quod altali debito absoluatur: et quanuis hoc firmiter intendat facere.