Articulus 7

Quaesio Iet PRimo ostendo: quod angelus ex puris naturalibus non potuisset deum diligem plus quam se ipsum: diligem deum plus quam se ipsum: actus est caritatis. Sed ex puris naturalibus non potuisset in caritatis actum. Ergo nec diligem deum quam se ipsum.

¶ Item Aug. 14. de ci. c. vltmo dic quod amordei vsque ad contemptum sui: fundamentum est charitatis dei. Sed diligere deum plus quam se ipsum: est diligere eum vsque ad sui contemptum. Si ergo angeli ex puris naturalibus hoc potuissent: ex puris naturalibus potuissent mereri. cum amor in quo fundatur charitas dei maxime meritorius sit.

¶ Item secundum Dyo. 4. ca. de diui. no. amorem siue diuinum: siue angelicum: siue intellectualem: siue animalem: siue naturalem dicamus: vnitiua quandam et continuatiuam intelligemus virtutem: naturalis ergo amor fortitendit in rem que magis est vna cum amante. Sed quilibet angelus magis est vnus cum natura propria quam cum deo. Ergo ex puris naturalibus non potuissent deum diligere plus quam se.

¶ Item secundum Dyo. 4. ca. de diui. no. loquens de malis angelis dicit. quod datas eis angelicas donationes: numquam ipsas commotas fuisse dicimus: sed sunt integri et clarissimi. Si ergo angeli ex puris naturalibus deum plus quam se diligere potuisset: adhuc malibro angeli hoc possent quod falsum videtur.

Contra Aug. in libro de fide ad petrum longe ante meium dicit de angelis: quod eos deus creauit: vt etiam prese illum diligerent cuius se tales opere cognouissent.

¶ Item Eccls. 9. nescit hoc vtrum amore an odio dignus sit. Cum ergo hoc sciat vtrum diligat deum plus quam seipsum: vel non. Si non posset deum diligere plus quam se sine charitate: sciret quando haberet charitatem quod est contra auctoritate Ecclesi. primallegatam. Ergo hoc ex naturalibus potest diligere deum plus quam seipsum. multo fortius ergo angelus. Ad hanc quaestionem dicunt quidam quod angelus ex puris naturalibus non potuisset deum diligere plus quam se: quia ex puris naturalibus non potuisset deum diligere: nisi inquantum est nature dator et conseruator: et ita non potuisset deum diligere: nisi istum amorem reflectendo ad naturam suam: et secundum philosophum primo posteriorum propter quod vnumquodque tale: et illud magis.

¶ Sed contra. quandoncuque homines aliqui ex naturali amore ad bonum patrie se exposuerunt morti: propter patrie salutem. Cum tamen hoc ex charitate non facerent: quia infideles erant. Ex naturalibus ergo potest hoc diligere commune bonum patrie: magis quam se ipsum. Cum ergo deus sit nature comunissimum et summum bonum: videtur quod ex puris naturalibus angelus potuisset deum diligere plus quam se ipsum.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum quod cum recta ratio naturalis docet deum debere diligi plus quam quancumque creaturam. Et voluntas naturalis non sit recta: nisi conformetur dictamini naturalis rationis recte. Si angelus ex puris naturalibus non potuisset deum diligere plusquam se ex puris naturalibus non potuisset habere naturalem rectitudinem in affectu: et ita si fuisset creatus in puris naturalibus: non potuisset naturalem rectitudinem habuisse: quod falsum est.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod diligere deum plus quam se ipsum est actus charitatis etc. Dico quod verum est: si diligatur sub ratione qua est summum bonum beatificans supernaturali beatitudine: omnes qui perseuerant vsque in finem: et amore eius obseruant mandata illius. Sub hac ratione angelus exr puris naturalibus: non potuisset deum diligere plus quam se. Sed sub ratione qua est vniversale bonum: a quo dependet omne bonum create nature.

¶ Ad secundum cum dicitur quod amor dei vsque ad contemptum sui funda mentum est charitatis etc. Dico quod verum est de illo amore quo diligitur deus: vt summum bonum. beatificans supernaturali beatitudine: eo modo quo in solutione praecedenti argumentidictum est.

¶ Ad tertium cum dicitur. quod naturalis amor fortius tendit in rem que magis est vna cum amante. Dico quod verum est ceteris paribus: quamuis autem aliquis natura creata magis sit vna cum se ipsa: quam cum deo: tamen alia paria non sunt: quia deus est vniversale et commune bonum a quo dependet totum bonum nature create: et naturale est parti: plus diligere bonum totius quam proprium. Unde naturaliter membrum exponit se pro salute corporis. Et paganus virtute que potest acquiri ex naturalibus: virtuosius: sicut fortitudine politica bono proprio proponit bonum commune totius patrie. Et voluntas naturalis recta et integrabono proprio praeposuisset deum inquantum est vniversale et commune bonum totius nae

¶ Ad quartum dicendum quod quamuis in angelis malis remanserint naturalia dona absolute: secundum id quod sunt: tamen per peccatum diminuta est in eis naturalis aptitudo ad bonum: et causata contraria habitudo. Quapropter non est in eis voluntas: ita potens ad motum naturalem rectum: sicut erat ante peccatum.

¶ Dicunt tamen aliqu quod inquantum deus est vniversale et commune bonu totius nature: mali angeli naturali motu voluntatis diligunt deum plus quam se ipsum Sed quia sciunt eum contrarium male voluntati eorum: et se ipsos puniri per eum: ex deliberatiua voluntate admittit ipsum. Sed prima solutio est rationabilior et securior.

¶ Argumeta ad partem aliam gratia conclusionis concedenda sunt: quauis non multum cogant. Quia ad auctoritatem Augustini dicerent aliqui: quod angegeli non fuerunt creati: in naturalibus puris: sed cum tali supernaturali adiutorio: quo diligerent deum plus quam se.

¶ Uel exponerent illud verbum: vt illum prese diligerent: ita vt propter hunc finem creati essent: vt deum plus quam se diligerent.

¶ Ad secundum dicendum quod hoc nescit certitudinaliter in hac vita: et de lege communi vtrum deum diligat plus quam se. Et ideo si non concedatur quod in statu nature lapse non possit diligere plus quam se: sine charitate: tamen ex hoc non sequitur quod homo habens chariritatem sciat de lege communi: se charitatem habere.

¶ Et preterea quamuis homo non possit in actum predictum sine charitate: tamen hoc non est a nobis scitum: sed creditum.

¶ Questio. II. Ecundo queritur vtrum ante conuersonem et auersionem: inferior angelus magis diligebat angelum superiorem quam quod non equalem: vel quam magis sibi propinquum. Et videtur quod non. Quia similitudo est ratio diligendi. Unde Eccl. 13 omne animal diligit sibi simile. Inter quos ergo est maior similitudo: est maior diligendi ratio. Sed inter angelos equales vel sibi propinquos in naturalibus est maior similitudo quam inter superiorem et inferiorem. Ergo inferior angelus magis diligebat angelum sibi propinquum quam superiorem.

¶ Item qualibet angelus magis diligebat se ipsum quam alium: ergo inter angelos magis diligebat illum qui magis appropinquabat ad ipsum.

¶ Item in ecclesiastica ierar. magis secundum rectu iudicium rationis diligit quis fratrem suum: sui ordinis: quam alterum alterius ordinis meliorem. Ergo similiter est in angelica ierarchia.

Contra philosophus secundo de generaotone In omnibus inqumus quod melius est desiderare naturam semper. Sed ante conuersionem et auersionem non in voluntate angelorum: aliquis motus nisi naturalis: quia in primo motu electiuo boni fuerunt conuersi: et illi qui modo sunt mali fuerunt auersi. Ergo quilibet eorum diligebat plus: quod melius erat. Magis ergo diligebat inferior superiorem quam sibi propinquiorem vel equalem.

Respondeo quod angelus inferior ante conuersione et auersionem: magis diligebat superiorem: quam sibi magis propinquum vel equalem. Et bonum maius illi volebat: et bonum illius intensius optando. Quia cum gloria sit perfectio nature recte: et modo angelus inferior magis diligat superiorem: quam sibi magis propinquum vel equalem. Utur quod motu naturali plus diligebat superiorem: quam sibi magis propinquum: vel equalem: quia ante auersionem in omnibus erat natura recta.

¶ Preterea cum magis diligerent deum: quam se ipsos naturaliter: magis diligebant illum qui erat propinquior deo: quam illum qui erat propinquior in natura: angelo diligenti: maxime cum nullus sit ab alio: et omnes eque immediate a deo.

¶ Unde videtur mihi: quod quilibet angelus: plus diligebat deum quam se ipsum: et plus se ipsum quam quencumque alium angelum. Et inter alios plus diligebat illu qui magis appropinquabat ad deum.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod vbi est maior similitudo: ibi est maior diligendi ratio etc. Dico quod verum est ceteris paribus. Sed quandoque bonitas vnius: ita excedit bonitatem alterius: quod voluntas motu naturali recto: magis fertur in magis bonum: quam in magis similem. Unde si essent tres fratres de eodem patre et eadem matre: omnes boni: sed praimogenitus longe melior aliis duobus: inter se magis similibus in complexione et moribus. Si voluntas vnius illorum esset directa secundum rectum iudicium rationis in diligendo: magis diligeret fratrem meliorem: quam alium minus bonum: magis tamen sibi similem.

¶ Ad 2m dicendum quod quamuis quilibet angelus magis diligebat se ipsum quam alterum: tamen magis diligebat deum quam se ipsum. Unde in dilectione aliorum angelorum magis regulabat se: secundum dilectionem dei: quam secundum dilectionem sui.

¶ Ad tertium cum dicitur. quod in ecclesiastica ierarchia magis secundum rectum iudicium rationis diligit quis fratrem sui ordinis: quam alterum alterius ordinis meliorem etc. Dico quod non opetet hoc semper esse verum: alius enim tantum posset excellere in bonitate istum: quod plimus deberet ponderare in alliciendo affectum diligentis: quam conformitas in eodem ordine.