Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 1
¶ Circa primum quaeruntur tria. Primo vtrum deo conueniat nomen perfecte. Secundo vtrum nomen substantie. Tertio vtrum nomen essentie.
Quaestio 1
Utrum deo conveniat nomen perfecteQuaestio I PRimo ostendo quod deo non conueniat nomen persone quia a quocumque remouetur superius et inferius sed indiuiduum est superius ad personam quia secundum Boe. in libro de duabus naturis et vna persona christi. c. 2o Persona est rationalis nature indiuidua substantia ergo cum deo non conpetat nomen indiuidui vt habetur primo libro di. 19. igitur non conuenit nomen persone.
¶ Item persona importat compositum ex natura et proprietate indiduante sed sicut ostensum est supra: de us est summe simplex ergo sibi non conuenit nomen persone.
¶ Item Aug. v. libro de tri. c. ix. dicit quod dictum est: tres persone non vt illud diceretur sed ne taceretur quod non esset verum si deoconueniret proprie nomen persone.
Contra persona nomen est dignitatis: sed nomina importantia dignitatem deo maxime conueniunt ergo nomen persone deo maxime competit.
¶ Item in symbolo dicitur quod tres pr coeterne sibi sunt et coequales ergo deo conuenit nomen persone.
Respondeo quod nomen persone conuenienter dicitur de deo quia persona est suppositum rationalis: vel intellectualis nature distinctum proprietate ad dignitatem pertinente quamuis autem deus non sit rationalis natura: tamen est natura intellectualis cuius nature pater: est suppositum distinctum proprietate ad dignitatem pertinente ergo nomen persone conuenienter dicitur de patre: et simili modo probari potest quod conuenienter dicitur de filio: et de spiritu sancto.
Ad primum in oppositum cum dicitur quod indiduum est superius ad personam dico quod verum est ad personam creatam sed accipiendo nomen in sua generalitate analogica inquantum scilicet complectitur personam creatam et increatam sic non est verum. Persona enim divina non est particulare nec indiuiduum: sed tamen res est incommunicabilis. Unde Ricar. in lib. 4o de trinitate. c. xxii dicit quod persona divina est diuine nature incommunicabilis existentia.
Quaestio 2
Utrum deo conveniat nomen substantiaeQuaestio II. SEcundo quaeritur vtrum deo conueniat nomen substantie: et videtur quod non. quia substantia dicitur a substando: sed deus nulli substat: quia quicquid est in deo deus est: ergo deo non conuenit nomen substantie.
¶ Item illud de quo conuenienter dicitur quod est supereem non debet nominari substantia: sed secundum Dyo. de diui. no. c. v. deus e super esse: ergo sibi non conuenit nomen substantie.
¶ Item omnis substantia est in genere: sed vt ostensum est deus non est in aliquo genere ergo sibi non conuenit nomen substeantie.
¶ Contra Aug. v. de tri. c. i. Deus est incommutabilis substantia vel essentia. Item ratio substantiae est per se existem: secundum hoc magis conuenit deo: ergo sibi conuenit maxime nomen substantiae.
¶ Respondeo quod substantia dici potest a substando: vel a per se existendo Primo modo nomen substantiae conuenit creaturim: quia earum substantie suis proprietatibus substant: sed hoc modo non conuenit deo: quia deus nullis substat realiter. Sed secundum quod substantia dicitur a per se existendo sic nomen substantiae multo conuenientius dicitur de do quam de creatura cum divinum esse a nullo alio dependeat esse autem aliud esse dependet ab eo per hoc patet quid dici debeat ad argument ad vtramque partem.
Quaestio 3
Utrum nomen essentie conveniat deo et videtur quod non quam essentia nominat quaedam nominat modo absolutissimoQuaestio 3m Tertio queritur vtrum nomen essentie conueniat deo et videtur quod non quia essentia nominat quod nominat modo absolutissimo: et in quadam abstractione ab actuali esse sed diuina essentia per intellectum non potest abstrahi ab esse quia est purum esse: ergo sibi non conuenit nomen substantie.
¶ Item secundum Dyo. libro de diui. no. c. vlti. Non cognoscimus decum nisi per remotionem cognitionem imperfectarum: vel per supereminentiam conditionum perfectarum: vel sub ratione qua causa est: sed sicut res cognoscimus: ita et nominamus: ergo dedum non nominamus: nisi illo triplici modo: sed nomen essentie non dicit remotionem conditionis imperfecte: nec super eminentiam proprietatis perfecte: nec importat rationem esse: ergo deo non conuenit nomen essentie.
¶ Item essentia videtur importare quadam poslburlitatem ad esse vnde esse videtur actus essentie sed in deo nulla est possibilitas cum sit purus actus ergo deo non conuenit nomen essentie.
Contra Aug. v. de tri. c. st loquens de deo dicit quod est sine dubitatione substantia: vel si melius hoc appellatur essentia quam Greci vsiam appellant.
¶ Item Aug. eodem libro et eodem. c. ab eo quod est esse dicta est essentia et paucis inter positis postea dicit quod ipsum esse: vnde essentia nominata est maxime ac verissime competit deo ex quo sequitur quod deo maxime conuenit nomen essentia.
Respondeo quod nomen esentie conuenit deo quia in omni re per se existente est considerare quod est et quo est: illud autem quo est essentia est et ipsum quod est est suppsium. Cum ergo deus sit perse existens in ipso est considerare et quod est et quo est: ergo et in essentia et suppsipitum: sed aliter quam in creatura: quia in deo penitus sunt idem secundum rem non sic autem in creatura.
Ad primum in oppositum cum dicitur quod divina essentia non potest abstrahi per intellectum ab esse etc. Dico quod verum est loquendo de in tellectu qui divinam essentiam intelligit secundum veritatem perfectionis sue: sed ex hoc non sequitur quod deo non conueniat nomen essentie: quia quod non possit abstrahi per intellectu ab essentia: hoc est propter maximam sui perfectionem per quam non differt ab esse suo: nec secundum aliquid absolutum: nec secundum aliquid ratiuum vel vt alii dicunt quia non differt ab esse suo neque re neque intentione.
¶ Ad 2m cum dicitur quod deum non cognoscimus nisi per remotionem vel supereminentiam: vel sub ratione qua causa est etc. Dico quod verum est in hac via et cum dicis postea quod nomen essentie non importat aliquansupereminentiam dico quod falsum est: importat enim supereminentiam super essentias creatas. Unde essentia dicta deo dicit essentiam simpliciter: essentia autem creata dicit essentiam per participationem: essentia aut simpliciter dicta supereminentiam notat: rai illius essentie: quae est essentia per participationem.
¶ Ad 3m cum dicitur quod essentia impotetat quandam possibilitatem ad esse etc. Dico quod verum est de eseniam creata propter hoc quod ab aliqua essentia habet vt actu sit: vnde a suo esse diciete saltem secundum intentoem et relationem: sed quia diuinaessentia perfectissime idem est cum suo esse: cum ab aliqua essentia: essentia non habeat dico quod non importat aliquam possibilitatem ad esse: sed est purus actus essendi.