Articulus 2

Quaestio I.

PRimo ostendo quod anima separata non potest per suam naturalem virtutem se mouere de loco ad locum si enim se posset mouere per suam naturalem virtutem de loeo ad locum non portaretur ad locum quietis: quia ad illum libentissime moueret se: sed vt dicitur Lu. 16 factum est vt moreretur mendicus et portaretur ab angelis in sinum Abrahe. ergo anima separata non potest per suam naturalem virtutem se de loco ad locum mouere.

¶ Item quedam sunt substantie corporales que quamuis habeant imaginationem et sensitiuum appetitum: et sint ab alio mobilia secundum locum: tamen illo motu seipsas mouere non possunt. dicit enim philosophus: secundo de anima quod sensitiuorum quedam sunt que non habent motum secundum locum: et hoc est propter imperfectionem eorum ergo a simili sunt quedam substantie spirituales que quamuis habeant intellectum et liberam voluntatem et sint mobiles ab alio secundum locum: tamen propter eorum imperfectionem seipsas illo modo mouere non possunt: sed non est inuenire aliquas substantias tales nisi animas separatas que habent imperfectum existendi modum. ergo videtur quod seipsas non possint mouere secundum locum.

¶ Item secundum sententiam phlosophi. 8. physi. omne quod potest se mouere de loco ad locum resolubile est in talia duo quorum vnum est per semouens: et aliud per se motum: sed anima non est resolubilis in talia duo. est enim simplicis nature. ergo non potest se mouere de loco ad locum.

Contra vt ostensum est. lib. i. dis. 37. In illa quaestione. vtrum angelus sine assumpto corpore possit se mouere de loco ad locum angelus potest se mouere de loco ad locum. ergo a simili cum anima separata sit alicubi definitiue: et aliquo modo assimiletur angelis in perse existendo: nisi in hoc quod habet imperfectiorem. existendi modum: potest se mouere de loco ad locum.

Respondeo quod anima separata per suam naturale virtutem potest se mouere de loco ad locum. Et ad intelligendum hanc veritatem magis distincte.

¶ Primo intendo declarare quod potest moueri de locoad locum

¶ Secundo quod aliquando mouetur de loco ad locum

¶ Tertio quod potest se mouere de loco ad locum.

¶ Quarto quod aliquando mouet se de loco ad locum.

¶ Primum declaro sic. per philosophum tertio physico. motus est actus entis in potentia secundum quod huius. sed anima separata est in aliquo loco definitiue: et est in potentia ad existendum inloco alio. ergo de vno loco ad alium moueri potest

¶ Secundum articulum declaro sic. animarum recedentium a corporibus quedam recedunt in mortali peccato: et ille transferuntur ad infernum: quedam recedunt cum charitate: et illarum quedam nihil portant secum purgandum: et ille tramferuntur ad celum empyreum: quedam portant secum aliquid purgabile: et ille de lege communi transferuntur ad purgatorii locum: et postquam purgate sunt transferuntur ad celum em pyreum: sed praedicte tramnslationes sunt motus seu per motum. ergo anime separate aliquando mouentur de loco ad locum.

¶ Tertium articulum declaro sic. maius est rem tranmutare ad formam etiam accidentalem quam eam transmutare de loco ad locum. vt enim ostensum est lib 2. di. 7. i. questione articuli quarti: demon per suam virtutem non potest immediate transmutare materiam ad formam substantialem: nec etiam ad accidentalem naturalem: quamuis eam transmutare possit secundum locum: et etiam ad formam artificialem: eo quod talis forma causatur mediante aliquo motu partium secundum locum: sed anime separate possunt semetipsas mouere ad formam accidentalem: quia possunt mouere semetipsas secundum diuersas affectiones. ergo multo fortius possunt per suam naturalem virtutem semetipsas mouere de loco ad locum.

¶ Preterea. cum anima separata hebeat intellectum quo se potest dirigere in mouendo de loco ad locum: et liberam voluntatem qua potest talem motum imperare: probabile videtur et conueniens quod a creatore accepit motiuam potentiam qua talem motum potest exequi.

¶ Quartum articulum declaro sic. anime recedentes a corporibus in charitate nihil portantes secum purgabile sciunt quod voluntas dei est quod statim ad celum empyreum transferantur: cum ergo sciant se mouere et velint: quia vehementer locum illum desiderant et poscunt: vt iam dictum est: probabile est quod ad illum locum seipsas moueant: quamuis ab angelis ob reuerentiam associentur. recedentes est a corporibus in charitate secum portantes aliquid purgabile sciunnt quod voluntas dei est quod ad locum purgationis transferantur: cum ergo hoc sciant et facere possint et velint: eo quod iusticie diuine sint obedientes: videtur quod ad illum locum moueant se: quamuis ob aliquam causam illuc deducantur a bonis angelis: vt aliqui volunt: vel a malis: vt dicunt alii. anime etiam recedentes a corporibus in peccato mortali mouent seipsas ad locum inferni¬ sicut latro qui ducitur ad patibulum seipsum mouet: et quia prius vult ire ad patibulum quam illuc trahi vel in via plus affligi. in oppositum dicendum quod illa portatio¬

Ad primum de qua loqutur ibi saiuator est portatio cuiusdam reuerentie: sicut videmus quod magne persone aliquando euntes de vno loco ad alium interdum portantur ad honorabilibus personis in signum reuerentie.

¶ Ad secundum dicendum quod non omnia bruta imperfecta carent potentia mouendi se secundum locum. aliqua enim sunt que non possunt generare sibi simile: et in hoc imperfecta sunt: et tamen se mouent secundum locum: et quamuis sint aliqua maioris imperfectionis: propter quam secundum locum se mouere non possunt: tamen similis imperfectio non deceret aliquam spiritualem substantiam. illa enim bruta que secundum locum se non mouent tali motu non indigent: quia vel suum nutrimentum habent coniunctum vel natura prouidit vt eis portetur: sicut patet quod mare per suum fluxum portat nutrimentum conchis existentibus in sabulo: non tamen talia totaliter carent potentia mouendi se: quia astringendo se et dilatando secundum partes aliqualiter mouent se secundum locum. decens autem est et ordo iusticie hoc requirit. vt anima rationalis postquam a corpore est separata vadat vel ad infernum: vel ad purgatorium vel ad celum feratur empyreum.

¶ Ad tertium patet solutio per illud quod dictum est. libro 1 di. 37. in illa quaestione. vtrum angelus possit se mouere de loco ad locum: et per stlud quod supra dictum est in hoc quarto in illa quaestione. vtrum in beata fruitione voluntas tantum sit passiua. in solutione secundi argumenti.

Questio II.

SEcundo queritur vtrum anima separata posst mouere aliquod corpus deloco ad locum per suam naturalem virtutem. Et videtur quod non:ranima corpori coniuncta non mouet corpus intelligendo et volendo tantum: quod patet quia aliquando multum vigent in homine vsus intellectus et voluntatis: et tamen seipsum non potest mouere de loco ad locum propter debilitatem: et quando habet membrum quod mouere non potest propter membri infirmitatem vt patet in membro para ytico: sed in anima separata non est aliqua potentia alia ab intellectu et voluntate: quia non respicit ens nisi sub ratione duplici scilicet sub ratione veri sub qua est obiectum in tellectus: et sub ratione boni sub qua est obiectum voluntatis. ergo anima separata nullum corpus potest mouere per suam naturalem virtutem.

¶ Item sicut anima corpori coniuncta audit mediante organo corporeo: sic mouet corpus de loco ad locum: organo corporeo mediante: mouet enim ipsum mediantibus musculis et neruis et spiritibus deferentibus influentias anime: quod patet: quia potest contingere talis lesio in musculis et neruis vel talis opilatio que prohibet transire spiritus predictos: ita quod anima corpus suum de loco ad locum mouere non potest: sed quia organum quo audit anima non separatur cum anima. ideo separata audire non potest: quamuis per intellectum apprehendat audibilia. ergo a simili cum musculi nerui et spiritus supradicti non separentur cum anima: ipsa separata nullum corpus per suam naturalem virtutem mouere potest.

¶ Item ad actum exercendum quem anima exercere potest separata nullo organo indiget: etiam dum est corpori coniuncta. vnde quia anima separata potest habere actum intelligendi: quia sibi conuenit secundum se: non exercet illum actum: etiam coniuncta corpori aliquo organo mediante: quapropter dicitur quod intellectus non est potentia organo alligata: nec volutas similiter: sed anima corpori coniuncta non potest mouere corpus nisi organo mediante. ergo ipsa separata nullum corpus potest mouere.

Contra quia angelus potest mouere seipsum de locoad locum: potest est mouere aliquod corpus de loco ad locum. ergo a simili cum anima separata possit mouere seipsam de loco ad locum: vt patet ex praecedenti quaestione: potest mouere aliquod corpus de loco ad locum.

¶ Item si deus alligaret supernaturaliter vnam paleam anime separate: et postea relinqueret animam sue naturali virtuti: quero vtrum illa anima possit se mouere de loco ad locum. si dicas quod sic. habeo propositum: quis tunc. moueret paleam. si dicas quod non. ad dictum tuum sequeretur hoc inopinabile quod vna palea impediret eam ne se ipsam posset mouere.

Respondeo quod anima separata potest per suam natura lem virtutem mouere aliquod corpus de loco ad locum nisi prohibeatur a superiori virtute. in anima enim separata est virtus motiua secundum locum: quia vt patet ex praecedenti quaestione: se ipsam potest mouere de loco ad locum. illam etia potentiam potest facere praesentem alicui corpori: quia simul posset esse cum vno lapide vel cum alio corpore. multa est sunt corpora: quorum nullum tantam hebet potentiam in resistendo quamtam habet anima in trahendo vel in pellendo: quod patet quia virtuo sior est anima separata quam corpori corruptibili vnita: quia vt dicitur. 9. Sap. corpus quod corrumpitur aggrauat animam: et tamen corpori corruptibili vnita plus potest in trahendo vel pellendo corpus suum quam ipsum corpus resistendo: cum ergo ad hoc quod vna res moueat aliam secundum locum sufficiat quod in illa re sit motiuavirtus: et quod possit eam vnire rei mobili: et quod sit prepotens super eam: sequitur quod anima separata potest per suam naturalem virtutem aliquod corpus de loco ad locum mouere. Et credunt aliuo etiam quod aliquando moueat. refert enim Grego. 4 li. dialo. inter medium et finem. Germanum capuanum episctum inuenisse Paschasium diaconum qui erat desunctus stantem et obsequentem in balneis: cum ergo illa anima non esset illius corporis forma: et tamen ipsum mouebat patet quod aliquando anima separata mouet aliquod corpus secundum locum. Nec dicendum est vt aliqui dicunt quod esset angelus bons vel malus in specie paschasii: quia hoc faciendo ille paschasius faciebat poenitentiam suam: nec tamen fuit idem corpus cuius fuerat anima paschasii soma anima enim dum est separata prohibetur diuinia virtu te mouere corpus illud cuius forma fuit: et quodcumque aliud corpus quod fuit animatum rationali anima: et est corpora brutorum ne esset hominibus occasio ruendi in vilem et horrendum errorem opinam tium intellectum posse transire de corpore in corpus: ita quod successiue sit proprius motor diuersorum corporum: et quamlibet animam quodlibet corpus ingredi posse vt pythagorice fabule dicunt.

Ad primum in oppositum dicendum quod minor est falsa. in anima enim separata est potentia motiua secundum locum. ipsa enim non tantum respicit ens sub ratione verivel boni vt supponebas in arguendo: sed est sub ratione mobilis secundum locum sub qua ratione est obiectum potentie motiuesecundum locum.

¶ Ad secundum dicendum quod argumentum non plusconludit nisi quod anima separata non potest per suam naturalem virtutem mouere aliquod corpus de loco ad locum illo modo quo mouet coniuncta: tamen sicut separata alio modo comprehendit audibilia quam coniuncta. sic alio modo mouet corpus quamconiuncta.

¶ Ad tertium dicendum quod maior vera esset si illum actum quem exercet anima separata exerceret coniuncta: et eodem modo. vt autem iam dictum est. anima coniuncta corpori non mouet corpus suum illo modo quo separata mouet corpus aliud: dum enim actu est corporis forma: non potest per suam naturalem virtutem ipsum mouere de loco ad locum totum simul. videmus enim quod cum homo mouet se de loco ad locum: dum vna pars mouetur alia quiescit: ita vt pars quiescens mouet per virtutem anime partem aliam: non sic autem mouet aliud corpus dumest separata: immo mouet totum simul. Et cum arguis quod intellectus est coniunctus non intelligit organo mediante. dico quod inquantum actus intelligendi intellectus coniuncti similis est actui intelligendi intellectus separati organo non indget: inquantum tamen intellectus coniunctus alio modo intelligit quam separatus actus eius ab organo corporali dependet per accidens: inquantum per suam naturalem virtutem: et de lege communi nihil intelligere potest sine fantasmate: quod requirit organum corporale: nec est sine ministerio alicuius virtutis sensitiue que organo est alligata.

Questio. III.

TErtio queritur vtrum anima separata possit per suam naturalem virtutem vniri alicui corpori vt proprius eius motor. Et videtur quod sic. non obstante quod intelligentia mouens orbem non est orbis forma: tamen est eius proprius motor. ergo a simili non obstante quod anima separata a suo corpore non possit esse alterius corporis forma: tamen potest fieri alterius corporis proprius motor.

¶ Item spiritus est proprius motor corporis propter eius naturalem inclinationem ad ipsum mouendum: sed in anima separata a suo corpore remanet naturalis inclinatio ad mouendum ipsum. ergo videtur quod illius corporis possit esse proprius motor: etiam dum non est actu eius forma.

Contra si anima potest sui separationem a copore posset iterum per suam naturalem virtutem esse illius corporis proprius totor: posset ipsum iterum reintrare vt motor: sed secundum Chrysosto. homelis 28 super Matth. anima separata non potest ante resurrectionem reintrare corpus suum. ergo ante resurrectionem non potest esse proprius motor corporis illius. ergo a simili nec alicuius alterius corporis.

¶ Item a domino Stephano Parisiensi episcopo et sacre theologie doctore excommunicati sunt dogmatizantes quod intellectus potest transire de corpore in corpus: ita quod successiue sit motor corporum diuersorum: quod de proprio motore est intelligendum. ille enim articulus fuit excommunicatus propter opinantes quamlibet animam quodlibet corpus ingredi secundum pythagoricas fabulas.

Respondeo quod anima separata non potest vniri corpori alicui vt proprius eius motor ante resurrectionem: sed tunc diuina virtute iterum fiet forma eiusdem corporis in numero quod ante animauerat: et proprius erit eius motor.

¶ Ad cuius veritatis intelligentiam primo declarandum est quid est spiritum esse motorem alicuius corporis.

¶ Secundo ex hoc declarabit propositum.

¶ Primum declaro sic. spiritum esse motorem alicuius corporis non est idem quod ipsum posse mouere illud corpus: sicut nec homo potest dici proprius motor omnium rerum quas mouet. nec est dicitur proprius motor corporis quia possit mouere illud corpus non aliud: quia anima que est sui corporis proprius motor dum actu est eius forma alia corpora mouere potesti. mediante motu corporis sui: et interdum mouet. et est separata potest immediate mouere aliquod corpus. vt in precedenti quaestione declaratum est: nec etiam dicitur proprius corporis motor: quia illud corpus ab alio moueri non possit de loco ad locum: quia corpus humanum moueri posset de loco ad locum per vnum angelum

¶ Dicendum ergo quod ideo spiritus dicitur proprius corporis motor: quia est specialiter deputatus ad mouendum illud corpus aliquo speciali modo: quo nullum aliud corpus mouet: et quo illud corpus a nullo alio motore mouetur. et ideo anima quamdium actu est sui corporis forma eius est proprius motor: quia deputata est a creatore ad ipsum mouendum quodam speciali modo quo nullum aliud corpus mouere potest: nec suum corpus ab alio motore potest tali modo moueri. mouetur enim ab anima vt a propria eius forma. Intelligentia est est orbis quem mouet proprius motor: non quia sit eius forma: sed quia a creatore deputata est ad mouendum illum orbem aliquo speciali motu quo nullum aliud corpus monet: et quia orbis ille a nulla alia intelligentia creata mouetur per se: quod ideo dico: quia orbes inferiores mouentur a motore orbe primi: inquantum mediante motu illius orbis reuoluit orbes inferiores ad partem oppositam illi parti per quam mouentur a suis motoribus propriis.

¶ Ex dictis patet propositum anima enim separata a corpore non potest fieri alterius corporis forma: nec est eiusdem corporis quousque per diuinam virtutem fuerit iterum organizatum et dispositum illa dispositione et organizatione que requiritur ad hoc vt anima possit eius esse forma: et quia corpus non sic organizabitur nec disponetur vsque ad resurrectionem. ideo vsque. tunc anima separata nullius corporis potest esse proprius motor.

Ad primum in oppositum dicendum quod non est simile de anima et intelligentia quia intelligentia non est apta nata esse aliculus corporis: quia per se habet suum naturalem completum essentie modum. vnde fieri potuit proprius motor corporis: cuius non est forma: sed anima est apta nata esse humani corporis forma. et ideo deus ordinauit vt nullius corporis sit proprius motor nisi sui corporis proprii: et quamdiu actus est eius forma.

¶ Ad secundum dicendum quod in anima non est naturalis inclinatio ad mouendum corpus suum nisi sit tale vt possit esse eius forma: sed corpus a quo separatur non erit tale vsque ad resurrectionem.