Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
Quaestio 1
¶ Quaestio 3. PRimo ostendo quod volutati non tenemur voluntatem nostram conformare in volito quia deus vult aliquos homines damnari: quia iusta pena a voluntate dei est: sed nullus tenetur velle damnari: ergo non omnes tenentur conformare voluntati diuine voluntatem suam in volito.
¶ Item deus in transgredientibus sua prccepta non vult gratiam suam conseruari: sed nullus tenetur gratiam suam velle non conseruari in seipso: ergo non tenetur quilibet se conformare deo in volito.
¶ Item deus magis vult salutem vnius quam alterius: sed nullus tenetur magis velle salutem alterius quam sui ipsius: ergo in hoc volito nullus tenetur se conseruare voluntati divine.
¶ Item non teneor velle quod vult prelatus meus nisi precipiat: ergo a simili non teneor vel le quod vult deus nisi precipiat: sed multa vult deus: que non precipit: ergo non teneor velle quicquid deus vult.
¶ Item Augusti. in lib. Enchiri. 4o ca. Aliquando bona voluntate homo vult aliquid: quod deus non vult: quod non esset verum si teneretur conformare voluntatem suam voluntati diuine in volito.
Contra. quilibet tenetur velle quod iustum est: sed deus non vult nisi quod iustum est ergo qualet voluntas tenetur conformare voluntati divine in volito.
¶ Item Glo. super illud psal. Non adhesit mihi cor prauum id est cor totum quod habet qui non vult omnia que deus vult
¶ Item secundum Tul. libro de amicitia longe post principium liAmicitia nihil aliud est nisi omnium divinarum humanarumque rerum cum beniuolentia et charitate consensio: sed qualibet tenetur esse amicus deo: ergo quilibet tenetur velle illud quod deus vult: et nolle quod deus non vult.
¶ Item Matth. 12 qui non est mecum contra me est ergo qui non conformat se deo in volito est contra deum: sed quilibet tenetur non esse contra deum: ergo quilibet tenetur se conforma re deo in volito.
Respondeo quod non tenentur homo velle nisi quod precepit ipsum deus velle implictte: vel explicite: nec tenetur non velle nisi quod deus prohibet ipsum velle implicite vel explicite. Nec enim sufficiunt ad salutem cum dominus dicat Matth. 19. Si vis ad vitam ingredi seruamandata: deus autem aliqua vult fieri que non videtur praecipere nobis nec implicite nec explicite velle fieri: et aliqua non vult fieri que nec implicite nec explicite videtur prohibere nos velle fieri: ergo non tenemur voluntatem nostram conformare divinae voluntati in omni volito: sed nostram voluntatem conformare sue voluntati in aliquo volito est necessitas. Et sunt aliqua volita in quibus conformare voluntatem nostram divinae voluntati est congruitatis non necessitatis sicut sunt volita a deo que nobis exprimuntur signo comfilii: et pro hac opinione videtur esse magister in praesenti. Di. in. ca. i. et Aug. in quadam auctoritate superius allegata in opponendo et Glo. quedam super illud psal. Rectos decet collaudatio.
Alii dicunt quod voluntate deliberatiua tenemur velle absolute: et omnibus pensatis. Quic quid scimus deus velle voluntatem absoluta omnibus pensatis dum tamen nobis congruat illud velle: et dicunt hoc implicari in radice decalogi que est amor dei.
Ad primum cum dicitur quod quie tenetur velle quod ustum est etc. dico quod verum est loquendo de eo quod iustum est: et cadit sub praecepto non de eo quod iustum est: et non cadit nisi sub consilio quod dicitur iustum alio modo iustitie.
¶ Ad 2m cum dicitur quod ille habet cor totum qui non vult omnia que vult deus etc. dico quod hoc intelligendum est de voluntate signi: quod est praeceptum.
¶ Ad 3m dicendum quod illud verbum quod dicit Tullius intelligendum est de amicitia supererogationis vel perfecta.
¶ Ad 4m cum dicitur quod qui non est mecum contra meest etc. dico quod sic exponendum est super Glo. i. qui dissimilialin eis opera facit mihi contrarius est. Et accipitur ibi dissimilitudo procontraritate. Qui autem conformat voluntatem suam dei praecepto quamuis non velit facere illud quod deus consulit non facit opera contraria operibus dei: quamuis faciat opera imperfecta in respectu operum que deus consulit.
Ad primum cum dicitur quod nullus tenetur velle damnari etc. dico quod verum est: quia non congruit homni hoc velle. Alii tamen dicunt quod quamuis nullus teneatur velle damnari habendo aspectum ad naturam suam et absolute: tamen aliquis tenetur velle damnari sub hac conditione si decedit in peccato mortali.
¶ Ad 2m dicendum quod nullus tenetur gratiam dei velle non conseruari in seipso quia hoc non congruit homini vel le. Aliqui tamen dicunt quod homo tenetur velle hoc sub hac conditione si transgreditur velle dei.
¶ Ad 3m dicendum quod nullus tenetur magis velle salutem alterius quam suam: quia hoc homini velle non congruit.
¶ Ad 4m cum dicitur quod non teneor velle quod vult prelatus meus etc. Dicunt aliqui quod si scirem quod pramelatus meus vel let quod ego aliquid facerem quod teneret intentione necessitatis illud facere quod durum videtur: nisi scirem quod in voluntate sua intenderet hoc mihi precipe per obedientiam mentaliter: et quod praeceptum verbotenus aliqua de causa explicare non aude ret potest ergo dici quod non est idem dicere quod si praelatus meus vulaliquid fieri: quod ego velim illud fieri: et si vult quod ego faciam aliquid quod ego velim illud facere quod patet. Uellet aliquando praelatus meus aliquid fieri per vnum hominem qui non est in obedientia sua: et tamen posse velle hoc non fieri sine pecato mortali: ita potest dici quod quamuis teneor velle facere illud quod scio deum vel le me facere: non tamen teneor omne illud velle fieri: quod scio deum velle fieri: quia forte hoc velle mihi non congruit.
Quaestio 2
¶ Questio. ii. SEcundo queritur vtrum teneamur conformare voluntate nostram volutati diuine in forma volendi: et videtur quod non: quia quicquid deus vult ex charitate vult. Sed si homo in articulo necessitatis vult honorare parentes non tamen ex charitate: sed ex naturali pietate non peccat: ergo non tenetur ad conforrmitatem in forma volendi.
¶ Item aliter quandocumque aliquid non ex charitate vellemus: mortaliter peccaremus quod durum videtur.
¶ Item nullus tenetur ad aliquid: quod non est in sua potestate: sed voluntatem nostram conformari voluntati divinae in forma volendi non est in nostra potestate: quia habere charitatem non est in potestate nostra.
Contra. Deuter. 19. Iuste quod iustum est prosequaeris: ergo non sufficit nobis velle quod iustum est: nisi velimus illud iuste: non sufficit ergo nos deo conformare involito nisi conformemus nos sibi etiam in forma volendi.
¶ Item primo ad Thi. i. finis precepti est charitas sed magis tenetur quis ad finem quam ad ea que sunt ad finem: ergo magis teneamur ad conformandum nos deo in forma volendi que est charitas quam ad conformandum nos ei in volito quod preceptum est.
Respondeo cum: vt superius hitum est: teneamur conformare voluntatem nostram voluntati divinae in rectitudine: et voluntas nostra non sit recta nisi deo sit conformis in forma volendi concedendum est quod teneamur conformare voluntatem nostram voluntati divinae non tantum modo in volito: sed illud in forma volendi. tenemur enim ad habendum hieitum illius forme ad hoc quod sumus digni vt ta eterna: quia illa forma charitas est: sine qua nullus est dignus vita eterna. Unde apostolus primo ad Corinth. 13 Sehabuero omnem fidem: ita vt montes transferam: charitati autem non habuero nihil sum. Et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas: et si tradidero corpus meum: ita vt ardeam: charitatem autem non humero nihil mihi prodest. non tamen semper peccamus quamdiu charitatem non hebemus: quia tali tentione quam non implendo nouum peccatum incurritur non tenemur habere charitatem semper et ad semper: quamuis semt teneamur nos praeparare pro loco et tempore quantum in nobis est: ad hoc vt deus nobis eam infundat. Ad habendum etiam actum istius fore quamuis smper teneamur: non tamen tenemur ad sper. Exire autem in actu charitatis praeceptum affirmatiuum est. Quando autem est alia opportunitas exeundi in actum illum ita quod nihil tume homo eliciat actum ex charitate incurrit peccatum magis debet declarariin tertio libro quam hic.
Ad primum in oppositum dicendum quod non plus concludit nisi quod non tenemur ad conforrmitatem in forma volendi seper ad semper loquendo de tali tentione quam non implendo nouum pecccaum incurritur.
¶ Ad 3m cum dicitur quod hebere charitatem non est in nostra potestate etc. dico quod quamuis non sit in nostra potestate causare charitatem in nobis: tamen in nostra potestate principaliter mota a divina virtute: quae sper parata est nos iuuater est pramperare nos ad recipiendum charitatem: qua prampaeratione habita deus liberaliter in anima nostra charitatem infundit.