Articulus 4

1m Questio.

PRimo ostendendo quod sacerdotes patrochiales possint excommunicare subditos suos 2 q. 1. Nemo episcopus: Nemo presbyter excommunicet aliquem antequam etc. ergo presbyteri parrochiales excommunicare possunt.

¶ Item plebanpossunt excommunicare: extra de officio ordinatii. Cum ab ecclesiarum: sed plebani sunt parrochiales sacerdotes: ergo parrochiales excommunicare possunt.

¶ Item illi possunt excommunicare qui habent potestatem iudicandi in foro exteriori: sed hoc possunt parrochiales sacerdotes: extra: de iudiciis: decernimus: et 15. q. 4. nullus episcorum: et c. nulltus episcous: ergo sacerdotes parrochiales excommunica re possunt.

¶ Item maius est iudicare in soro conscientie: quam in foro exteriori: sed primum possunt sacerdotes parrochiales: ergo sic secundum.

Contra. 16 q. 3. Uisis: in fine: excommunicatio dicit mucro episctoi: ergo videtur quod sacerdotes in feriores excommunicare non possint.

¶ Item. xi. q. 1. Per uenit: dicitur quod si quis contra quemlibet clericum causam habuerit: episcotum ipsius adeat: ergo videtur quod inferior quam episcoto non sit iudex in foro exteriori ecclesiastico: et ex consequenti quod nec excommunicare possit.

Respondeo aliqu dixerunt quod omnes praelati ecclesiarum de iure communi excommunicare possunt: licet episcoi iam contra multos praescripserint: spinspyteri autem parrochiales prelati sunt subditorum suorum. Unde a iure communi excommunicare possunt subditos suos: nisi inquantum contra eos episcoi prescripserint. Alii autem dixerunt solum episcotum: non prelatum inferiorem esse iudicemordinarium in foro exteriori: et secundum hoc dicendum est simplices sacerdotes non posse excommunicare nisi in aliquibus casibus ratione consuetudinis approbate: quod credo esse verum: quia ille qui excommunicat debet iurisdictionem habere in soro exteriori: quia sicut dicitur. 2. q. 1. Nemo. Nullus de be excommunicare antequam causa probetur propter quam ecclesiastici canones hoc fieri iuberent.

¶ Ratio autem qua re possunt excommunicare ratione consuetudinis est: quia consuetudo dat iurisdictionem. 9. q. 3. conquestus: et in textuet in glo. et extra: de arbitris: dilecti. Consuetum est autem quod excommunicant parrochianos suos committentes furtum vel rapinam in generali: dicendo sic. Excommunico illum qui talem rem furatus est vel rapuit.

¶ Abbates autem petestate ordinaria excommunicare possunt subditos suos: quia eorum est ordinarius iudex in vtroque foro.

¶ Priores etiam excommunicare possunt: extra de maiori. et obedi. cum in ecclesiis. Archidiaconi etiam de mandato episcoi: extra de officio archidiaconi. Archidiaconis: in textu: et in glo. vel de antiqua et approbata consuetudine: extra de offiatei archidiaco. c. I. Ad tria prima ad partem primam dicendum quod illa inra intelligenda sunt in casibus aliquibus et modo concessis simplicibus sacerdotibus: vel a iure vel a consuetudine: vel ab homine.

¶ Ad quartum dicendum: quod quamuis sit maius iudicare in foro conscientie quam in foro exteriori: non tanen tanta solennitas exterior requiritur: requiritur autem illa solemnitas vt diligentius a preiudicio cuiuscunque partis caueatur.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de excommunicatione que fertur potestate ordinaria de iure communi.

Quaestio II.

SEcundo queritur vtrum sacerdos suspensus vel excommunicatus possit excommunicare. Et videtur quod sic: quia retinet potestatem et iurisdictionem.

¶ Item conficere potest corpus christi: quod maius est. CContra 24. 4. 1. Auduimus: excommunicatus te ex communicare non potuit.

¶ Item eadem questione: miramur: excommunicati iudices esse non possunt: sed nullus excommunicare potest nisi iudex ordinarius: vel delega¬ tus: ergo excomunicatus excommunicare non potest.

Respondeo ad excommunicandum et absoluendum requiritur potestas iurisdictionis libera: excommunicatus autem et si potestatem iurisdi ctionis habeat: non tamen habet eam liberam sed ligatam: quia non habet executionem: et ideo excommunicare non potest: nec absoluere: de suspenso autem distinguendum est: vt distinguit glo. 14. q. 1. Audiuimus: quia aut est suspensus ab officio: sed non ab executione iurisdictionis: aut econuerso: aut ab vtroque: primo modo non posset celebrare diuina: et tamen posset excommunicare: secundo modo non posset excommunicare: sed posset celebrare: sed tertio modo suspensus neutrum potest de iure.

Ad primum solutum est ex dictis in questione.

¶ Ad secundum dicendum quod non est simile: quia conficere est actus potestatis fundate super characterem sacerdotalem: qui per hominem auferri non potest: sed potestas ligandi et soluendi vltra hoc requirit iurisdictionem que per hominem auferri potest vel suspendi.

Questio III.

TErtio queritur vtrum non sacerdos possit aliquem excommunicare. Et videtur quod non: quia non habet potestatem clauium: sed ligare e soluere est actus potestatis clauium: cum ergo ex communicatio sit ligatio quedam: non sacerdos non potest excomcare.

¶ Item non sacerdos non potest ligare nec soluere in foro poenitentie: cum ergo ad ligandum et soluendum in foroexteriori requiratur maior solenitas quam in foro penitentie: et excommunicare sit ligare in soro exteriori: non sacerdotes non possunt excommunicare.

Contra electus in epistum et confirmatus antequam sit sacerdos potest excommunicare: suspendere: in terdicere: extra de electione: transmissam.

¶ Item electus in abbatem et confirmatus etiam si non sit sacerdos potest excommunicare monachos suos: si episcopus tertio cum humilitate ac deuotione: sicut conuenit requisitus non vult eum ordinare nec benedicere. Argumentum ad hoc: extra de supplen. negligentia prelatorum. Statuimus.

Respondeo quod excomunicare actus prtantis iustisdictionis in exteriori foro. Unde omni habenti talem iurisdictionem ordinariam vel delegatam inest potestas excommunicandi: potestatem autem predicte iurisdictionis potest habere non sacerdos: et ideo aliquis non sacerdos excommunicare potest: sicut bene probant iura ad partem secundam allegata.

Ad primum in oppositum dicendum quod lgare et solue re in foro exteriori non est actus potestatis clauium proprie loquendo de clauium potestate: que a domino datur in ordine sacerdotali: sed sibi accidit. Unde potestatem clauium possunt habere sacerdotes sine potestate iurisdictionis praedicte: et iurisdictio haberi sine predicta potestate: et ideo aliqui sunt sacerdotes qui non possunt excommunicare: et aliqui non sacerdotes quod possunt excommunicare.

¶ Ad secundum dicendum quod ad actum ligandi et soluendi in foro poenitentie requiritur potestas clautum que fundatur in charactere sacerdotali: quam impossibile est habere et non esse sacerdotem.

Questio IIII

QUarto queritur vtrum irregularis possit aliquem excommunicare. Et videtur quod non. Illud quod deiicit hominem a statu prelationis: prohibet eum posse exequi ea que sunt iurisdictionis: quia omnis habens super aliquem iurisdictionem aliquo modo quo ad hoc eius praelatus est: sed excommunicare presupponit in excommunicante iurisdictionem super illum quem ex communicat: cum ergo irregularitas deunciat hominem a statu prelationis: vt probari potest per illud quod habetur: extra. de eta te et quali. ordi. c. 1. et de electione: cum in cunctis videtur quod irregularis excommunicare non potest

¶ Item suspensus excommunicare non potest: quod probo per hoc: quia non potest eligere: extra de consue. cum dilec. et de elec. cum inter. R seniorem: sed omnia irregularis est suspensus: ergo irregularis excommunicare non potest.

¶ Item infames nullum excommunicare possunt: quia in famibus personis actus legitimi sunt penitus. interdicti: argumentum ad hoc. extra. de testibus. Testimonium in gl.¬ et de excessibus prelatorum: inter dilectus: et de purga. cano nica: inter sollicitudines: in gl. sed prelatus qui per suam cul pam efficitur irregularis infamis est. 6. q. 1. Omnis vero: ergo nullum potest excommunicare.

Contra abbas excommunicare potest: secd irregularis potest assumi in abbatem tempore necessitatis. extra. de etate et quali. ordi. Tuam: ergo irregularis excommunicare potest.

¶ Item conuenientius est quod clericus irregularis possit excommunicare quam laicus: sed laicus ex communicare potest ex superioris concessione. 7o. distin. Si quis pecunia: ergo clericus irregularis potest excommunicare.

Respondeo quod prelatus factus irregularis: autem factus est irregularis sine culpa sua aut per culpam suam. Si primo modo talis irregularitas non debet ipsum deiicere a fue prelationis statu. extra. de eta. et qualiordi. c. 1. in glo. et argumentum ad hoc. i. de cle. egustiou. c. illud. Afflicto enim afflictio addenda non est: et prelatus sic factus irregularis exequi potest ea que sunt iurisdictionis. Unde excommunicare potest: sed non debet exequi ea quae sunt ordinis. Unde nec celebrare: nec absoluere in foro poenitentie debe:nec alia sacramenta ministrare: baptismo excepto: quod licitum est cui libet in casu necessitatis ministrare: baptizare tamen non debet solenniter: quia sic baptizare non pertinet nisi ad sacerdotes potentes libere exequi sacramentorum amministrationem. Si autem factus est irregularis per culpam suam pro tali irregularitate deiici debet a prelationis statu: quia tamen ab illo statu non est deiectus ipso iure antequam deunciatur per sententiam potest excommuni care: cum enim suspensio sit pena magna extendenda non est nisi ad casus expressos in iure: vel ad similes: non autem inuenitur in iure positum tales esse suspeensos ab his que sunt iurisdictionis: irregularitas enim non videtur suspendere irregularem nisi ab executione eorum que sunt ordinis nisi sit contracta per talem casum: quo priuatur irregularis priuilegio clericali: vel quo factus est infamis: clericus enim non ordinatus si sit officialis excommunicare potest: prelatus tamen irregularis postquam a suo statu deiectus est: excommunicare non potest: nec absoluere.

Ad primum dicendum quod ille decretales allegate intelligende sunt de illo qui factus est irregularis per culpam suam.

¶ Ad secundum dicendum e suspensus ab executione eorum que sunt ordinis tantum excomuni care potest: quia potest exequi ea que sunt iurisdictionis: sed suspensus a iurisdictione excommunicare non potest: nec etiam prebendas dare. extra. de concesli.t preben. quia diuersitatem: non omnis autem irregularis suipensus est ab executione eo rum que sunt iurisdictionis: quamuis omnis irregularis suspensus sit ab executione eorum que sunt ordinis.

¶ Uel potest dici secundum alios quod maior argumenti intelligenda est de suspenso ab homine: non a iure tantum: et sic intelliguntur decretales allegate ad probationem eius: irregularis autem suspensus est a iure: rattio autem quare plus punitur suspensus ab homine quam a iure tantum: est: quia qui contemnit iudicis preceptum quod est factum legis auctoritate: simul contennit legem animatam et inanimatam: minister enim legis quodammodo lex animata est: lex autem scripta est inainmata: et ideo mitius agitur cum lege quam cum ministro legis: et preterea vox viua efficacius mouet quam scriptura tantum.

¶ Ad tertium dicendum quod infames excommunicare possunt loquendo de illis qui egerunt penitentiam de culpa pro qua incurrant infamiam: minor argumenti non est vniversaiter vera: factus enim irregularis quia celebrauit excommunicatus per quandam ignorantiam cras sam: vel quia iuris peritiam non habebat: non est infamis postquam ab excommunicatione absolutus est: etiam irregularitate remanente: si egit poenitentiam de hoc quod celebrauit ex communicatus: dicitur enim 6. q. 1. Omnis vero: in glio quod infamia contracta ex sententia excommunicationis tollitur per absolutionem: simile etiam habetur. 4. q. 1. c. 1. in textu: et in glo. Infamia etiam canonica quam incurrit per hoc quod celebrauit excomuni carus tollitur per poenitentiam 6 q. 1. Illi qui: in tex. et expressius in glo¬

Ad primum ad partem secundam potest dici quod st lud quod ibi dicitur dispensatiue intelligitur secundum quod dicit quaedam glo. ibidem.

¶ Ad secundum dicendum quod illud quod in illo decreto dicitur de laico intelligendum est in speciali casu scilicet contra inuasorem apostolice sedis: sed quia 16 distin. c. I dicitur quod de rebus ecclesiasticis non legitur aliquando laicis disponedi attributa facultas. Ideo aliter dici potest secundum glo. ibidem quod illa verba decreti liceat cardinalibus et aliis clericis timentibus deum et faicis inuasorem anathematizare et humano auxilio ab apostoli ca sede pellere: referenda sunt singula singulis: sic et liceat clericis anathematzare: et a laicis humano auxitio ab apostolica sede pellere.

Questio II

QUinto queritur vtrum index delegat: potest reuocationem commissionis sibi facte: possit antequam reuocatio commissionis ad eum peruenire potuerit aliquem excommunicare.

Respondeo quod sic: quia antequam ad eum reuocatio commissionis perueniat manet penes eum potestas que sibi fuerat commissa. extra. de procur. Anditis. in gl enim dicitur quod in iudice tenet quod facit: donec intelligit iurisdictionem reuocatam: et argumentum ad hoc. extra. de appel. Ut debitus honor. Ibi enim dicitur quod si quis coraidoneo iudice conuenerit aduersarium: et ille dicat quod ad superiorem iudicem nuncium destinauerit: aut litteras impetrauerit ab eodem: nihilominus iudex ille in causa potest procedere antequam ille littere delegato fuerit assignate. Et vt dicit quaedam glo. ibidem per hanc decretalem correcta sunt illa iura 8 e t. meminimus. et. c. ad hoc: sicut et 8 de officio dele. cum causa: aliquibus tamen videtur quod illa iura cum isto concordari possunt si curialiter exponantur.

¶ Alii autem probabiliter respondent ad questionem per distinctionem dicentes quod aut ille qui reuocat commissionem intendit et exprimit quod sit irritum et inane quicquid ex tunc per delegatum fuerit attentatum: aut non: si primo modo: non tenebit sententia lata postea a delegato: si non: tenebit sententia: vt supra in questione dictum est.