Articulus 5

Quaestio I.

Rimo ostendo quod poenitentia de venialibus sit necessaria. De omni eo est necessaria poenitentia: quod simul stare non potest cum gloria: et quod remitti non potest sine penitentia: sed nullum peccatum veniale simul stare potest cum gloria: nec remitti¬ potest sine poenitentia: quia voluntas per vnum motum obliquata rectificari non potest nisi per contrarium motum: ergo poenitentia de venialibus est necessaria.

¶ Item cuilibet offense debetur aliqua emenda: sed quodlibet peccatum veniale est aliqua offensa: ergo pro quolibet deb etr aliqua emenda: sed pro omni peccato pro quo debetur aliqua emenda: necessaria est poenitentia.

Contra potentior est gratia ad remittendum peccatum quam poenitentia: ergo cum habens peccatum tantum veniale: non sit indispositus ad susceptionem gratiae per infusionem gratie potest sibi remitti veniale peccatum: etiam si voluntas illi actualis inhereat.

¶ Item per aquam bedictam et bedictionem episcopalem remittuntur venialia: et per orationem dominicam secundum Aug. in Ench. 140. ca. ergo remitti possunt sine omni penitentia.

Respondeo quod de peccatis venialibus poenitentiam esse necessariam dupliciter potest intelligi scilicet aut quod sit necessaria ad eorum remissionem: aut quod sit necessaria ad salutem. Primo modo dico quod de lege communi poenitentia necessaria est de peccatis venialibus implicite vel explicite. in speciali vel in conmuni: quamdiu enim voluntas inordinationi actualiter inheret: oportet causa inordinatam esse. Unde ad remissionem venialis peccati necessarium est quod voluntas desinat inordinationi inherere: nec tantum hoc sufficit de lege communi: sed etiam requiritur quod inordinationem praeteritam actualiter detestetur explicite vel implicite: vt illa detestatio sit totius emende solutio: vel radix seu fundamentum totius solutionis. aliqua enim emenda pro quacumque voluntaria inuordinatione deo debetur. Secundo modo non est necessaria de venialibus peccatis poenitentia per se in hac vita: quia simul stare possunt cum grta: in cuis virtute cum ea voluntas detestatur post mortem in purgatorio remittitur. Et hoc testatur auctoritas magistri allegata in primo argumento ad partem secundam: per accidens tamen est necessaria poenitentia de illis in hac vita scilicet aut ratione dubii probabilis: quando vehementer homo dubitat vtrum peccatum sit venialem vel mortale: tunc enim si de illo non penitet exponit se discrimini tanquam contemptor sue salutis. Aut ratione periculi: quando scilicet perpendit homo aliquam affectionem deordinatam venialem: tamen ita in ipso intendit quod probabiliter communiecturat quod nisi ipsam per poenitentiam abiiciat trahet ipsum in peccatum mortale. Aut ratione statuti: quando scilicet homo non habet nisi peccatum veniale: tamen tenetur semel in anno confiteri per statutum ecclesie.

¶ Sed hoc vltimum non concludit quod sit necessaria poenitentia interior. si enim homo habens non nisi peccata venialia esto quod de illis interius non peniteat: tamen si ea confitetur suo sacerdoti non est statuti ecclesiastici transgressor: de quolibet tamen veniali explicite et implicite est necessaria poenitentia in hac vita vel in alia ad hoc quod homoconsequatur vitam eternam: quia nullum peccatum quantuncumque leue simul potest esse cum gloria. Ex dictis patet quid dicendum sit ad argumentum primum

¶ Ad secundum dicendum quod non plus probat nisi quod ad peccati venialis remissionem necessariaest penitentia: et hoc est verum.

Ad primum ad partem aliam dicendum quod quamuis sit potentior gratia quam penitentia sine gratia: tamen potentius est simul vtrumque.

¶ Ad secundum dicendum quod illa non remittunt peccatum veniale: nisi inquantum excitant motum voluntatis seu feruorem charitatis per que remittuntur.

Questio I SEcundo quaeritur vtrum veniale peccatum possit remitti sine mortali. Et videtur quod sic. peccatum mortale potest remitti sine veniali: ergo a simili et veniale sine motali.

¶ Item peccato veniali non debetur pena eterna: sed temporalis: sed penam temporalem potest homo explere in peccato mortali. ergo veniale potest sibi remitti sine mortali.

Contra inimico quamdiu est inimicus nunquam remit titur offensa nec magna nec parua: sed homoquamdiu est in peccato mortaii est inimicus deo: ergo quamdiu sic est sibi non remittitur venialis culpa.

Respondeo gratia secundum se opponitur mortali peccato. veniali aut non opponitur nisi mediante aliquo actu suo opposito veniali peccato: et quia habitus potest esse sine actu: et vnus actus sine alio. ideo morta le remitti potest sine venialm: et vnum veniale sine alio: actus autem gratiae: veniali peccato oppositus: per quem veniale peccatum remittitur: non potest esse sine habitum gratiae quae peccato mortali secundum se opponitur: vt dictum est: et ideo sine mortali non potest veniale remitti: nec potest dici quod veniale possit remitti per penitentiam sine gratia: quia talis poenitentia est informis non accepta deo illa acceptatione qui requiritur ad remissionem peccati. Ex dictis patet solutio ad primum in oppositum.

¶ Ad secundum dicendum: quod penam temporalem expiatiuam cuiuslibet peccati non potest explere sine gratia: quamuis penam temporalem qua esset obligatus ad satisfaciendum homini posset explere sine gratia: quamuis enim homo frequenter acceptet opus: cum tamen non acceptet operantem. deus tamen non acceptat opera nisi acceptet operantem: et nulla ope ratio potest esse culpe expiatiua nisi acceptetur a deo.