Articulus 1

Quaestio

PRimo ostendo quod tonsura non sit ade ordinum susceptionem dispositio congrua: magis etenim est congruaad ordinum susceptionem dispositio anime: quam corporis: sed indispositus in anima sicut peccator potest suscipere ordines: ergo in corpore nulls requiri¬ tur dispositio ad eorum susceptionem.

¶ Item essentialius ordinatur ordo prior ad sequentem quam tonsura ad aliquem ordinem: sed pretermisso ordine priori potest suscipi sequens ordo. extra de clerico per saltum promo. cap. vnico. ergo tonfura non requiritur ad ordinum susceptionem.

¶ Item sicut dicit Magister huius dist. cap id est Consure ecclesiastice vsus a nazareis exortus videtur: sed vt habetur Nume 6. Nazareorum radebatur totum caput: quia ibi dicitur quod radebatur caput eorum nulla restrictione apposita: ergo tonsura facta eo modo quo sit in clericis non est dispositio ad susceptionem ordinum: sed deberet totum caput eorum radi.

Contra. secundum Magistrum huius distin. capitia primo. Omnes ordinati dicti sunt electi non potest ergo aliquis esse ordinatus nisi sit clericus: cum ei go nullus sit clericus nisi tonsuratus: tonsura est dispositio ad ordinum susceptionem.

¶ Item consuetudo approbata pro lege habenda est: sed secundum approbatam consuetudinem ecclesie: homines tonsurantur antequam ordinentur: ergo tonsura dispsitio est ad ordinum susceptionem.

Respondeo quod duplex est dispositio ad aliquid suscipiendum: quedam necessitatis: quedam congruitatis. Primo modo tonsu ra non est dispositio ad ordinum susceptionem: quia sinon tonsuratus ordinaretur vere reciperet ordinis sacramentum: quamuis ipse scienter: sic ordinem recipiens: et ordinator talem scienter ordinans grauiter peccarent: quia ordinari non debet nisi clericus: et sine tonsura clericus non est. argumentum ad hoc decre. 23 dist. Psalmista. §. Cerici.

¶ Secundo modo loquendo. dico quod tonsura facta in summitate capitis ad modum spere cum rescatione capillorum inferiorum: ita vt non possit tegere aliquod organum sensuum: est dispositio ad ordinum susceptionem: in eis enim vt dicit magister huius dist. cap. i. debet denudari capitis summitas vt eorum mens libera ad deum monstretur: summitas enim capitis representat eminentiam mentis: et denudatio capitis mentis reuelationem: clericus enim secretorum dei ignarus esse non debet: ideo etiam in modum spere debet fieri: quia vt dicit Magister eo. ca. per tonsuram significantur esse in parte sortis ministerii dei cui seruire regnare est: ministri enim ecclefie reges esse debent: sic intelligendo: vt se et alios regant: quod probat magister per illud quod dicit beatus Petrus in prima ca. sua. cap. 2. Uos estis genus electum regale sacerdotium. Debent est resecari capilli inferius: ita vt non operiant aliquod organum sensuum ad significandum: vt vitia per organa sensuum pullulantia perecidantur: et quod ad audiendum et intelligendum verbum dei a superfluitate rerum temporalium impediri non debent. Quod autem in modum spere radi debeant. habetur decre. di. 23. Prohibere. Quod autem resecari debeant inferius capilli modo supradicto hieeadem di. Non liceat. 2o et congruum est a statu laicorum ad statum ordinatorum ad ministerium dei transire volentes recipere dispositionem praedictam qua a statu laicorum separarentur: et ad diuinum ministerium praepararentur. In omni transitum ab vno statu in alium conueniens est transire per mediam dispositionem: quod etiam nos docet natura non transmutans materiam ab vna forma in aliam nisi aliqua mediante dispositione.

Ad primum in oppositum dicendum: quod peccator scienter recipiens ordinem grauiter peccat: et talem scienter ordinans: et simile concesside non tonsurato: tamen sicut si peccator ordinatur ordinatus est: ita si non tonsuratus ordinatur ordinatus est.

¶ Ad secundum dicendum: quod prior ordo ita est dispositio ad sequentem quod quamuis priori non suscepto sequens possit suscipi: non tamen sine peccato tam ex parte suscipientis quam cqunferentis: nisi forte per probabilem igno¬ rantiam excusetur simili modo dico de non tonsurato qui ordinatur.

¶ Ad tertium dicendum: quod similitudo tonsure. Nazareorum et clericorum attenditur quamtum ad genus: non quantum ad tonsionis speciem vel modum. Consio enim Nazareorum significabat totalem eorum separationem a communibus officiis seculi: sed non eorum electionem ad speciale ministerium dei. Ad duo argumeta ad partem secudam dicendum quod procedunt de dispositione congruitatis.

Quaestio II.

Ecundo quaeritur vtrum tonsura sit ordo. Et videtur quod sic. quia est signum rei sacre: vt visum est: sed esse signum rei sacre: est ratio sacramenti: ergo est sacramentum: sed non aliud quam ordo.

¶ Item absque sacramento ordinis non constituitur quis in gradu dignitatis ecclesiastice super alios fideles: sed per tonsuram constitur tur tonsuratus in gradu aliquo dignitatis ecclesiastice super laicos: ergo tonsura est ordo.

Contra ordo non confertur sine celebratione misse secundum consuetudinem ecclesie Romanesed tonsura absque celebratione misse irreprehensibiliter confertur: ergo non est ordo. e. est ordo: sed dispositio ad ordis susceptionem: vt dictum est: ordo enim sacramentum est vt ostenditur: et tonsura sacramentum non est: sicut enim cathecismus non est causa rei sacre a sacrando dicte: nisi mediante baptismo: sic nec tonsura nisi mediante ordine. Unde et si sit quid sacramentale: non tamen sacramentum. etro sura et si sit signum alicuius rei sacre: non tamen est signum rei sacrantis quam efficiat: non enim cum aliquis tonsuratur ex vi tonsurationis sacerefficitur. Unde tonsura proprie loquendo non est sacrametum.

¶ Ad secundum dicendum: quod si extendatur nomen dignitatis maior est falsa: quia sic non tantum dicitur dignitas illa in qua confertur spiritualis potestas in ordine ad sacramentum eucharistie conficiendum et dispensandum: que dignitas est in sacramento ordinis: sed dicitur etiam dignitas aliquem consequens ordinem: vt episctoatus: et dispositioad ordinem: vt tonsura: et officium annexum ordini: vt psalmistatus: qui ordo non est: sed proprie loquendo est officium aunexum ordini lectoris: quia lector legendo instruit intellectum: sed cantando excitat affectum: et quia primunrequirit distinctam prolationem que non conueniret multitudini simul loquenti: ideo ordinatur homo ad hoc vt solus hoc officium faciat: excitatio autem affectus bene fit per multitudinis cantum et melius quam per cantum vnius. Unde psalmistatus ordo non est: nec nisi improprie dignitas dici potest.

Quaestio III

TErtio queritur. vtrum tonsure temporalium ab renunciatio sit annexa. Et videtur quod sic. illi annexa est abrenunciatio temporalium pro quo debet homini ab ecclesia prouideri. sed cuiuslibet clerico debet ab ecclesia prouideri de victu. extra de prebendis. Non liceat. vbi dicitur de episcopo vt duorum alterum eligat vt faciat clericos: vel si fecerit det illis vnde viuere possint. ergo cum per tonsuram fiat homo clericus ton sure temporalium abrenunciatio est annexa.

¶ Item. 12. q id est Nolo. qui habuerit proprium vel habere voluerit. et de proprio viuere. sequitur parum post. Parum est vt dicam non manebit mecum: sed nec clericus erit.

¶ Item ad maiorem perfectionem tenentur clerici noui testamenti quam veteris: sed clerici veteris testamenti non habuerunt sortem propriam. eis enim dixit dominus. vt habetur numerorum 18 In terra eorum nihil possidebitis: nec ha¬ bebitis partem inter eos: ergo pars et hereditas tua in medio filiorum Israel. ergo nec licitum est clericis noui testamenti proprium habere.

Contra prima quaestione secunda. Clericos. Cericos illos conuenit ecclesie stipendiis sustentari: quibus parentum et propinquorum bona nulla suffragantur. Qui autem bonis parentum et propinquorum et opibus sustentari possunt. si quod pauperum est accipiunt sacrilegium profecto committunt: ergo clericis licitum est habere proprium: si bona ecclesie non habent.

¶ Item 12 quaestione prima. Certe ego. et sumptum est ab Augu. in quodam sermone. Qui volunt habere aliquod proprium quibus non sufficit deus et Ecclesia eius maneant vbi volunt: non eis clericatum aufero: ergo clericis licitum est habere proprium.

Respondeo quod habentum tonsuram clericalem: quidam profitentur regularem vitam: et istis non licet habere proprium. extra de statu monacho. Cum ad monasterium: vbi dicitur. Prohibemus districte in virtute obedientie sub obtestatione diuini iudicii: ne quis monachorum proprium aliquo modo possideat. Et infra. §. Prior autem. Nec existimet abbas quod super habenda proprietate possit cum aliquo monacho dispensare: quia abdicatio proprietatis sicut custo dia castitatis adeo est annexa regule monachali: vt contra eam nec summus pontifex possit licentiam indulgere. Illis autem qui non profitentur regularem vitam: licitum est habere proprium. prima quaestione secunda. Pastor. et capitulo sequen. et 12 quaestione prima. Episcopi. vbi dicitur quod de rebus propriis vel acquisitis vel quodcunque de proprio habent heredibus suis si voluerint derelinquant: in quo expresse patet quod non tantum illi clerici qui non habent nisi tonsuram: sed etiam episcopi licite possunt habere proprium: magis tamen decet quod de proprio minus sint solliciti quam laici: et quod de illo liberalius pauperibus elemosynas distribuant. Et sic patet quod temporalium abrenunciatio tonsure non est annexa.

Ad primum in oppositum dicendum: quod habentium tonsuram clericalem quidam sunt constituti in sacramentis: et istis ordinatores vel eorum successores prouidere tenentur eo modo quo superius dictum est: cuius ratio est: quia ecclesie obligati sunt: nec valent reuerti ad seculares actus: et de talibus intelligitur illa decretalis. Non liceat. Quidam sunt non constituti in sacris: et istis non tenetur ecclesia prouidere nisi quamdiu ecclesie deseruiunt. Ex quadam tamen hone state si pauper est plus tenetur sibi ecclesia quam alteri pauperi: quamuis etiam ordinatis in sacris non habentibus proprium sufficiens ad necessitatem nature vel ad viuendum secundum dignitatem status vel persone prouidere teneatur ordinator per eius successor. extra de prebem. Cum secundum apostolum. tamen habentibus proprim sufficiens ad necessitatem nature: et dignitatem status: et persone prouidere non tenentur. prima questione secunda. Pastor ecclesie. vbi dicitur. his quibus sua sufficiunt non debet pastor ecclesie aliquid erogare.

¶ Ad secundum dicendum: quod quamuis primo ita senserit Augu. postmodum tamen mutauit. 12 questione prima. Certe ego sum. Certe ego sum qui statueram nullum ordinare clericum nisi qui mecum vellet manere: vt si vellet a proposito recedere recte illi tollerem clericatum: ecce in conspectu dei et vestro muto consilium.

¶ Ad tertium dicendum: quod clerici veteris testamenti: et si non debeant habere sortem distinctam ab aliis tribubus eo quod propter diuinum cultum debebant inter eos morari: tamen habebant proprias possessiones cum illis 2 1