Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 1
¶ Secundo vtrum hec verba. signo te signo crucis. confirmo te chrismate salutis. in nomine patris et fili et spiritus sancti amen. sint huius sacramrnti conuentens forma.
Quaestio 1
PRimo ostendo quod chrisma sanctificatum non sit huius sacramenti deterinata materiam. determinatio enim materie sacramenti non est nisi ab in stituente: sed christus qui hoc sacramentum instituit non legi tur huius sacramenti deterinasse aliquam materiam: ergo huius sacramenti nulla est determinata materia.
¶ Item Apostoli in confirmando non vtebantur chrismate: sed manum impositione. vt habetur Actuum 8. sed nullum sacramentum cuius determinata est materia: conferri potest sine materia sua: ergo huius sacramenti nulla est determinata materia.
¶ Item formarum vel naturalium vel artificialium non est determinata materia forma enim cuiuslibet elementi potest esse in cuiuslibet elementi materia: quia quodlibet est in quolibet in potentia forma etiam statue fieri potest in auro argento vel cupro: sed forma sacramenti est artificialis: ergo nullius sacramenti est determinata materia.
Contra extra. de sacra vnctione.§. Quia vero. dicitur de baptizato quod post baptismum chrismate sancto vngatur.
¶ Item magister in littera huius di. c. 1. dicit quod in conferendo hoc sacramentum episotus illum quem confirmat sacro signat chrismate.
¶ Item. extra de sacra vnctione. c. pastoralis dicit Papa de illo qui quamdo fuit confirmatus fuit per errorem non chrismate: sed oleo delinitus: quod caute supplendum est quod incaute fuerat praeter missum: ergo chrisma necessarium est ad hoc sacramentum. Respodeo quod chrisma sanctificatum est huius sa cramenti determinata materia. cum enim confirmatio sit sacramentum: vt superius habitum est: accedit verbum ad elementum: et sit sacramentum. infra vt nomine elementi intelligatur materia oporteret huius sacramen ti aliquam esse materiam. Et quia materia debet representare sacramenti effectum: et huius sacramenti vt postea vide¬ bitur sit determinatus effectus: decult hulus sacramenti determinatam esse materiam. vt autem habetur extra. de sacra vnctione. Quia vero. in fronte vngitur baptizatus vt libere confiteatur quod credit: quia corde creditur ad iustitiam: ore. autem confessio sit ad salutem. Et ine. § per frontis. dicitur quod per confirmationem spiritus sancti datur augmentum et robur. hec autem includunt interiorem conscientie nitorem per puram fidem. Oleum autem cum sit pingue et conuenientissimum ignis pabulum et nitidum: conuenienter representat gratie peringuedinem: charitatis feruorem: et fidei interiorem nitorem. Balsamum autem cum sit maxime odoriferum: et a corruptione preseruatiuum: conuenienter representat bonum odorem fame fidei qui diffunditur per confessionem oris: qua audientes preseruantur a corruptione erroris. Et ideo huius sacramenti determi nata materia est ex oleo et balsamo confecta. Et quia proprie tates olei perfectius inueniuntur in oleo oliue quam in alio. vnde et anthonomasice oleum dicitur: chrisma quod est huiusmodi sacramenti determinata materia: debet esse confectum non ex quocunque oleo: sed ex. oleo oliuarum et balsamo. Et quia hanc materiam christus tactu mundissime carnis sue non sanctificauit: facto eam deterians ad hoc sacramentum sicut facto determinauit aquam ad baptismum: et panem et vinum ad eucharistie sacramentum: sed inspiratione vel precepto: ideo episctoi non valentes solo tactu suo hanc materiam consecrare eam consecrant per benedictionem. Ad hoc etiam facit quia hoc sacramentum non est tante necessitatis vt baptismus. Et quia huius administratio est personis dignioribus reseruata.
Ad primum in oppositum dicendum: quod sicut dicitur Ioan. penul. Multa fecit Iesus que non sunt scripta in lib. hoc. Unde quamuis scriptum non sit: credo quod deterinauit huius sacramenti materiam inspiratione vel precepto: quamuis in confirmando non vteretur materia: quia in ipso est et erat plenitudo potestatis.
¶ Ad secundum dicendum quod quia per impositionem manuum apostolorum dabatur spiritus sanctus in signo visibili. ideo ipsi ex inspiratione speciali illo signovisibiliter loco materie vtebantur in confirmando. Aucto ritate tamen christi tradiderunt ecclesie modum confirmandi cum chrismate: quamuis non inueniatur scriptum. Sic enim dicit Dam. lib. 4. c. 4: Apostoli non scripta multa tradiderunt nobis.
¶ Ad tertium dicendum quod ea corpora que non transmutantur in inuicem habent formas indeterminatas materiis. Unde forma celi non posset esse in materia elementi nec forma elementi in materia celiet ideo cum sacramenta non transmutentur in inuicem dicunt hebere deterinatas materias.
¶ Preterea. quamuis forma artificialis secundum se possit esse in diuersis materiis: tamen forma artificialis ordinata ad aliquem determinatum effectum requirit deterinatam materiam. Unde turris ordinata contra impugnationem: que est per ignem: requirit materiam non combustibilem. similiter dico quod cum istud sacramentum ordinatum sit ad aliquem terminatum effectum habere debuits determinatam materiam. te
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum hec verba. signote signo crucis: confirmo te chrismate salutis in nomine patris et fili et spiritus sancti amen. sit huius sacramenti conueniens forma. et videtur quod non: verba sunt ad sanctificandum materiam: sed materia huius sacramenti est sanctificata. ergo confirmans non debet proferre aliqua verba sanctificationem im portantia.
¶ Item circa formam non licet aliquid immutare: sed non omnes vtuntur eisdem verbis. quidam enim dicunt. Con signo te. alii dicunt. chrismate sanctificationis. ergo supradicta verba non sunt forma huius sacramenti.
¶ Item bapertismus magis representat passionem christi quam confirmatio: sed baptizando non nominatur signum crucis: ergo multo minus noinri debet in sacramento confirmationis.
¶ Respondeo: quod si loquamur de forma sacramenti proprie dicta: sic forma confirmationis in quantum est sacramentum est aliquid resultans ex intentionali vnione chrismatis et supradictorum verborum: et huius totius ordinatione ad sanctificandi actum. et hec ordinatio est ad determinatum sanctificandi modum: et respectu huius forme aggregatum ex chrismate et supradictis verbis per intentionem confirmationis in generali vel in speciali implicite vel explicite est materia. sicut aggregatum ex fundamento tecto et pariete est materia respectu forme domus: que resultat ex vnione forme istorum. Si autem loquamur de forma secundum aliquam similitudinem: qua principali or pars totius integralis dicitur forma totius: vt tectu forma domus. sic supradicta verba sunt forma conueniens huius sacramenti. exprimunt enim finem ad quem est sacramentum. scet confessionem crucis christi in hoc quod dicitur. signo te signo crucis: et illud quod est sacramentum et non res: cum dicitur chrismate. et illud quod est res et sacramentum scilicet characterem confirmationis: cum dicitur. confirmo te scid est sa cramentum confirmationis administro. et illud quod est res et non sacramentum: cum dicitur. salutis. et causam sanctisicantem cum dicitur. in nomine patris et filii et spiritus sancti. Expressio tamen signi crucis quamuis sit de essentia forme: non tamen modus exprimendi per hoc verbum signo. et ideo non corumpunt essentiam sacramenti dicentes. consigno. Similiter quamuis significatio huius quod est res et non sacramentum sit de essentia forme: non tamen modus exprimendi per verbum salutis. et ideo non corrumpunt essentiam sacramenti dicentes chrismate sanctificationis: quia per sanctificationem significatur salus.
Ad primum in oppositum dicendum quod sicut in strumentum duplicem habet virtutem: vnam ante vsum: aliam in vsu: quam recipit a moto re: sed huius sacramenti materia duplicem habet sanctificationem. Unam que in ea remanet etiam sine vsu. Et aliam que non est in ea nisi in vsu. Et hac sanctificatione sanctificatur per hec verba que dicit episcopus: in nomine patris et filiet spiritus sancti. amen. Alia autem sanctificatur per verba que dicit episcopus quando conficit chrisma.