Articulus 8

Questio. Rimo ostenendo quod fides non est nobilior quae gratia prophetie. Illa cognitio est nobilior que est vniuersalior: sed cognitio prophetica est vniuersalior: quam illa que est per fidem. Prophetia enim est cognitio eorum que procul sunt a nostra naturali cognitione: cuiusmodi sunt omnia illa respectu quorum est fideo: et multa alia: ergo gratia prophetie est nobilior: quam fides.

¶ Item illa cognitio que est certior est nobilior: illa que est minus certa: si sunt respectu eiusdem obiecti: sed cognitio prophetica certior est de his de quibus est fides quam fides ipsa. Fides enim non certificat intellectum certitudine euidentie sed lumen prophetie intellectum certificat. abter enim esset dubia fides quae dictis prophetarum inititur: secundum beatum Petrum ins 2 cano. sua. c. 1. dicentem: hebemus firmiorem propheicum sermonem: cui benefacitis at tendentes etc. ergo nobilior est gratia propheie: quam fides.

¶ Item ilsud lumen est nobiltus: per quod eleuatur intellectus ad videndum in diuina essentia: quam illud per quod non sic eleuatur: sed tale est lumen propheticum. Unde glo. super illud Isaie. 38 dispone domui tuedicit quod prophee in libro praescientie dei: vbi omnia scripta sunt legem tes etc. ergo cum per fidem non sic eleuetur intellectus: videtur quod lumen propheticum nobilius sit quam fides.

¶ Item nobilius est illud lumen quod non tantum intellectum habituat. Sed est ei ostendit expressas similitudines: quam illud quod hituat tantum: sed lumen propheticum non tantum intellectum habituat: sed etuam in se continet expressas rerum similitudines. Unde Osee. 12 in manibus prophetarum assimilatus sum. Lumen autem fidei tantum habituat intellectum: et expressas rerum similitudines non continet: vt patet in paruulis baptizatis: qui hab est habitum fidei: nec tamen similitudines rerum cognoscendarum habent per fidem ergo nobilius est lumen prophetie: quam fidei.

¶ Item nobilius est lumen: quod non potest esse: nisi in bonis quam illud quod potest esse in malis: sed fides est in multis malis: lumenprophetie non est nisi in bonis: vnde dicitur Sapientie. 6 Quod sapientia in animas sanctas se transfert: et amicos dei et prophetas constituit: ergo nobilius est lumen prophetie: quam fidei.

¶ Item nobilius est spirituale lume: quod per sui fortitudinem: et sublimitatem animas abstrahit ab vsu sensuum quam illud quod non: sed per lumen propheticum anima abstrahitur ab vsu sensuum. Unde numerorum 12 Siquis fuerit inter vos propheta domini in visione apparebo ei: vt per somnum loquar ad illum. Et sicut dicit glo. in principio psalmi. Tales visiones sunt per ea que videntdici: vel fieri: cum autem aliquid dicitur videri: vel fieriquod non videtur: nec fit est alienatio ab vsu sensuum: ergo nobilius est lumen prophetie quam fidei.

Contra nobilior est cognitio in lumine supernaturali quam naturali: sed cognitio fidei est per lumen supernaturale Cognitio autem prophetica potest esse per lumen naturale. secundum enim Greg. 4. li. dialog. Aliquando ipsa vis animarum sua subtilitate preuidet aliquid: et secundum Augu. 12 super Gene. ad lit. teram. Aime humane dum a sensibus corporis abstrahitur quandoque competit aliqua futura preuidere: ergo nobilior est cognitio fidei: quam prophetie.

¶ Item lumen quod est virtus nobilius est: quam lume quod non est virtus: lumen propheticum non est virtus: quia virtus est habitus: lumen propheticum non est habitus: quia cum habitu vtatur quis cum voluerit: prophete prophetarent quandocunque vellent: quod falsum est: ergo nobilius est lumen fidei: quam lumen prophetie.

¶ Item fidei non potest subesse falsum: sed lumini prophetico potest subesse falsum. Ionas enim predixit subuersionem niniue que non fuit subuersa: secundum etiam Aug. 13. de ci. c. 2. Suam quisque sidem apud semetipsum videt: sed propheta non semper lumen propheticum videt in se: quando ibi est: quia aliquando credunt ipsum habere: et non habent. Unde secundum Greg. super Ee. homelis I longe ante finem. Aliquando prophete sancti cum consuluntur ex magno vsu prophetandi quedam ex suo spiritu proferunt: et ex se hoc ex prophetie dicere spiritu suspicantur: sed nobilius est lumen cui non potest subesse falsum: et quod propter sui claritatem se manifestat habenti: quam illud cui iste conditiones non conueniunt: ergo nobilius est lumen fidei: quam lumen prophetie.

¶ Item nobilius est lumen: quod non potest esse: nisi adeo immediate tantum quam illud quod est adeo: angelo mediante: sed lumen fidei est a deo immediate tantum: lumen propheticum mediante angelo. Unde secundum Diony. 4. c. angelice hierarchie. Diuinas visiones gloriosi patres nostri adepti sunt per medias celestes virtutes: ergo nobilius est lumen fidei quam prophetie.

¶ Item nobilius est lumen quod non potest esse: nisi a deo quam illud quod potest esse ab angelo malo. Si lumen fidei non potest esse: nisi a deo lumen autem propheticum potest esse ab angelo malo vt enim habetur 3 Regum. 18 Erant aliqui prophete Baalet prophete lucorum qui celebrant demones in idolis: et qui ex parte dei non prophetabant: ergo nobilius est lumen fidei quam prophetie.

¶ Item nobilior est gratia: que non potest conuenire: nisi creature viuenti vita rationali vel intellectuali: quam illa que potest conuenire rei mortue. Sed prophetie gratia potest conuenire rei mortue: dicitur enim eccliastici. 48 de Helyseo quod mortuum prophetauit corpus eius: ergo nobilior est gratia fidei: quam prophetie.

Ad istam questionem daliqui: nobilius alio dupliciter potest intelligi. Uno modo quantum ad naturam: secundum quem modum: vt vult Augu. 11 de ci. c. 16. Nobilior est nummus quam pulex: aut quantum ad vsum: secundum quem modum: vt vult Augu. vbi prius. Nobilior est nummus quam pulex.

¶ Primo modo dicunt cognitionem propheticam de articulis fidei nobiliorem esse: quam cognitionem fidei: quia de eodem: de quo est fides: cognitio prophetica est euidentior: non enim est respectu veri creati tantum: sed etiam respectu veri increati: vnde vt habetur Isaie. 6. Uidit duo seraphin subter solium excelsum: in quo vidit dominum sedentem: et clamabant alter ad alterum. Sanctus sanctus sanctus dominus deus exercituum: vbi dicit glo. quod in hoc fuit reuelatum prophete mysterium trinitatis. Quod aut respectu veri increati sit euidentior probant per Augustinum dicentem. II de ci. dei. c. 3. de inuisibilibus que a nostro sensu interiori remota sunt: his nos oportet credere: qui hec in illo incorporeo lumine disposita didicerunt: vel manentia contuentur: et videtur ibi loqui de cognitione eorum: quorum est fides.

¶ Secundo modo cognitio fidei nobilior est. Plus enim confert vsus eius ad acquisitionem vite eterne. Aliis videtur dicendum quod siue comparentur secundum suas naturas: siue quantum ad vsum quod lumen fidei nobilius est simpliciter: quamuis quum ad aliqud nobilius sit lumen propheticum quod sic declarant. Omnis supernatura lis cognitio: cuius verum increatum est immediatum obiectum: aut est clara: aut est obscura: si est clara talis cognitio est dei visio. Deum enim videre est ipsum cognoscere clare: et immediate. Si est obscura est fidei cognitio: aut similis illi. Certum est autem quod prophetica cognitio non est dei visio: quia vt habetur 1. Corinthi. 13. Prophetie euacuabuntur vt est habetur ad Hebtr. II. Prophete erant a longe aspicientes: videre autem deum: non est a longe aspicere: sed de prope. Unde prophetica cognitio habet de sui ratione annexam imperfectionem que se non compatitur cum visione prime. Unde beatus Petrus. 2. cano. sua. c. I. Propheticum sermonem comparat laterne lucenti siecaliginoso loco: nec est concedendum quod aliqui dicunt: quod quamuis cognitione prophetica non videatur verum increatum secundum illud quod est: videtur tamen sub ratione quae est exemplar rerum: quae ostenduntur prophete: quia prius ordine nature est cognoscere deum secundum illud quod est ab solute quam videre ipsum sub ratione qua exemplar rerum: quia prius ordine nature cognoscit res absolute: quam in relatione. Non potest etiam dici quod cognitio prophetica sit cognitio fidei: quia apostolus. I. Corinthi. 12 distinguit fidem contra prophetiam: ibi secundum glo. accipiens fidem pro constantia fidei. Preterea nullus vnquam posuit cognitionem propheticam esse cognitionem theologice veritatis: ergo verum increatum non est immediatum obiectum prophetice cognitionis: tamen bene est eius obiectum mediatum: per lumen enim propheticum bene habeatur de deo aliqua supernaturalis cognitio in sigura: vel in aliquo signo: vel in aliquo alio eius effectu: sed immediatum fidei obiectum est summe verum. Summo enim vero innititur fides in assentiendo hiis que proponuntur credenda.

¶ Nec contra hoc est quod dicit apostolus I corinth. 13. Quod videmus nunc per speculum in enigmate. Non enim idem est intellectu aliqua cognoscere: et cognitis assentire: vnde ad fidem non pertinet cognitio eorum: qua creduntur: sed assentire his que proponuntur credenda que ab aliis sunt cognita: et etiam ab ipso credente saltem cognitione qua cognoscitur quid est: quod dicitur per nomen. hanc enim cognitionem requirit: et presupponit actus fidei in credente. Cum ergo nobilius sit lumen cuius sum mum verum est immediatum obiectum quam illud cuius non est obiectum immediatum: nobilius est simpliciter lumen fidei quam prophetie: et huic concordat glo. super illud. I corinth. 13. Fides: spes: charitas: que dicit: quod his tribus scientia et prophetia militant: quia sine illis nullius iusti est ista vita perfecta. Qui vult tenere hanc secundam opinionem: potest dicere.

Ad primum argumentum quod quanuis cognitio prophetica sit vniuersalior: quamtum ad cognita quam cognitio fidei: quia non tantum est respectu eorum: que credimus: sed etiam respectu multo rum aliorum preteritorum presentium: et futurorum. secundum enim quod habetur in prologo super apocalis. Prophetia ibi contenta trifaria est scilicet de preterito presenti: et futuro: ex hoc tamen non sequitur: quod sit nobilior: quam fides: eo quot fides immediatius respicit primam rationem credendi: que est summa veritas quam prophetia: maxime si accipiatur prophetia propriissime dicta: que non est: nisi respectu futurorum euentuum contingentium quam describens Cassiodorus in glo. super principium psalmi: dicit quod prophetia est inspiratio: vel reuelatio diuina rerum euentus immutabili veritate denuncians. Cum enim prophetica cognitio sint eorum que procul sunt a naturali hominum cognitione: et magis sint procul a naturali hominum cognitione ea que transcendunt cuiuscumque hominis naturalem cognitionem quam ea que alicui homini naturaliter cognita sunt sicut factum Giezi de quo habetur 4. Regum. 5 naturaliter fuit cognitum ipsi Giezi: et supernaturaliter ipsi Helyseo: ideo principalius est prophetica cognitio: et magis proprie respectu futurorum contingentium quorum cognitio transcendit naturalem facultatem omnium hominum quam respectu praesentium quae alicui sunt naturaliter nota quamuis ipsi prophetati sint supernaturaliter cognita: eo quod sibi absentia sunt.

¶ Ad secundum dicendum quod maior vera est: si sunt respectu eiusdem obiecti eque immediate: et eque permanenter: sed vt dictum est in corpore quaestionis: prima ratio credendi que est summa veritas: non est immediatum obiectum luminis prophetici: sicut est immediatum obiectum luminis fidei: et lumen etiam fidei est permanentius: quia est habitus intellectus: lumen autem propheticum non est in intellectu per modum habitus: quia cum habitus sit quo quis vtitur cum voluerit: prophete prophetarent quando vellent quod non est verum: vt patet ex pluribus locis in sacra scriptura: sed est in intellectu per modum passionis transeuntis aliqualiter a simili sicut lumen est in aere.

¶ Ad tertium dicendum quod minor est falsa: vt declaratum est in corpore quaestionis. Unde pro tanto dicuntur prophete videre in libro diuine praescientie: quia a diuina praescientia causatur infallibilis cognitio alicuius veritatis in mente prophete: et pro tanto dicuntur videre in speculo eternitatis: quia vident in aliquo effectu seu signo in quo quodam speciali modo vident refulgere aliquam impressionem praescientie dei.

¶ Ad quartum dicendum quod maior: ad hoc quod sit vera debet intelligi: ceteris paribus: in proposito autem vt patet in corpore quaestionis non sunt cetera pia.

¶ Ad quintum dicendum quod lumen prophetie quandoque est in malis. Unde numeratur I ad Corinth. 12. inter gratias gratis datas. Balaam enim qui fuit homo malus plurima prophetauit: vt habetur numerorum 23 ca. et. 24. Quia tamen ad prophetiam requiritur magna mentis eleuatio: quam contingit impediri per vehementiam passionum et inordinatam occupationem rerum exteriorum. Ideo inquantum hominis malitia est praedictorum causa reddit hominem minus aptum ad propheticam cognitionem: homo est ratione ipsius malitie secundum se minus congruus est ad propheticam cognitionem inquantum est dei donum: quia tamen deus est illimitate potentie homini indisposito per malitiam: potest dare illustrationem propheticam malitia illius: qui illustratur non obstante.

¶ Ad sextum dicendum quod in reuelatione prophetica duoconsideranda sunt scilicet expressio aliquorum verborum: vel factorum sensibilium diuinitus ordinatorum ad aliquid significandum siue sint diuinitus formata: vt illa scriptura manes Techelphares: de qua habetur Danielis. 5 siue per hominem facta: vt arca noe que representabat ecclesiam: de qua habetur Genesis. 7. seu specierum imaginabilium in imaginatione impressio seu praeexistentium transpositio ad aliquid de nouo signandum seu specierum intelligibilium infusio. Considerandum etiam est lumen: quo intellectus certitudinaliter iudicat de veritate representata: seu signata aliquo predictorum modorum. Certum est omne quod in reuelatione prophetica quae sit per facta: vel per verba sensibilia: non est necesse illum cui sit abstrahi ab vsu sensuum: nec semper in illa que sit per species intelligibiles: sed in illa que sit per species imaginabiles: dicunt quidam necesse fieri abstractionem ab vsu sensuum particularium: vt talis apparitio phantasmatum non referatur ad ea que exterius sentiunt. Sed talis abstractio non semper fit ita perfecte: vt homo nihil apprehendat per par¬ ticulares sensus: sed quandoque sit imperfecte: vt homo aliquid per sensus apprehendat: sed non plene discernit ea: que sensibus percipit ab his: que imaginabiliter videt. Unde de Augu. 12. super Gene. inter principium et medium: sic dicit quandoque ita corporalium rerum in spiritum exprimuntur imagines: tanquam ipsis corporis sensibus corpora praesententur: manente tamen et in sensibus corporis intentione: sic videntur que in spiritu sunt imagines corporum: quemadmodum corpora ipsa per corpus scilicet vt simul cernatur: et homo aliquis praesens oculis: et absens alius spiritu tanquam oculis. Ego autem credo: quod quamuis per abstractionem ab vsu sensuum particularium expressius moueant species imaginabiles: ceteris paribus: credo tamen posse fieri reuelationem per species imaginarias manente vsu sensuum particularium: ita plene quod homo perfecte distinguat ea que per sensum videt ab his que imaginatur: non est ergo necessarium: vt in reuelatione prophetica semper oporteat abstrahi intentionem anime a sensibus particularibus. Qui vult tenere primam opinionem que multum est probabilis: debet considerare ad solutionem argumentorum factorum: et aliquorum quae fieri possent: quadruplicem gradum prophetice cognitionis. Unus est cum alicui representatur veritas per aliquod factum sensibile: vel per species imaginabiles absque lumine illustrante ad certitudinaliter cognoscendum a quo sit illa representatio scilicet vtrum a casu: vel a natura: vel ab angelo malo: vel a bono: vel immediate tantum a deo: et ad cognoscendum illam veritatem quam illa representatio significat: et sic secundum Augu. 12 super Gene. inter principium et medium Uidit imaginabiliter Pharao septem boues: et septem spicas: que visio habetur Genesis. 41.

¶ Alius gradus est cum alicui infunditur lumen ad intelligendum illud: quod alius imaginabilior vidit: et tale lumen fuit infusum ipsi Ioseph: per quod certitudinaliter sciuit quid significabat somnium Pharaonis secundum Augu. 12 super Genesis inter principium et medium: quod etiam habetur Genesis. 41. c. Tertius gradus est cum imprimuntur alicui similitudines sensibiles: et lumen quo certitudinaliter iudicat de veritate representata per similitudines illas: sicut factum est Danieli secundum Aug. vbi prius: et habetur Danielis. 2.

¶ Quartus gradus est: cum aliqua veritas representatur per species intelligibiles et infunditur lumen quo certissime iudicat intellectus de veritate representata per illas absque omni exteriori adminiculo facti: vel dicti: vel imaginarie visionis que est in vigilia: vel somno: et hoc modo prophetauit Dauid secundum Cassiodorum in glo. in principio psalterii. Unde dicitur eximius prophetarum. Unde in commendatione prophetie eius dicitur. 2. Regum 23 Mihi locutus est fortis israel dominator hominum: iustus dominator in timore dei: sicut lux aurore oriente sole mane absque nubibus rutilat.

¶ Primus gradus potest esse vigilando: vel dormiendo: sed secundum Augu. 12. super Gene. inter principium et medium: ille gradus prophetie: est diminutissimum quid in genere prophetice cognitionis: ita vt non debeat dici reuelatio prophetica: nisi secundum quid. Unde secundus gradus: multo est altior illo. Unde Augu. vbi prius quibus signa per aliquas rerum similitudines corporalium demonstrabantur in spiritu: nisi accessisset mentis officium: vt etiam intelligerentur: nondum erat propheta magisque propheta erat: qui interpretabatur quod alius vidisset quam ipse qui vidisset. Unde apparet magis ad mentem pertinere prophetiam: quam ad istum spiritum: qui modo quodam proprio vocatur spiritus sanctus vis anime quaedam mente inferior: vbi corporalium rerum similitudines exprimuntur. Itaque magis fuit Ioseph propheta: qui intellexit: quid significarent septem spice: et septem boues quam Pharao qui eas vidit in somniis.

¶ Tertius gradus duobus predictis altior est. Unde Augu. vbi prius. Maxime est propheta: qui ita praecellit: vt videat in spiritu corporalium rerum significatiuas similitudines: et eas viuacitate men¬ tis intelligat: sicut Danielis excellentia probata est: qui regi et somnium quod viderat dixit et quid significaret aperuit: ipse quippe corporales imagines in spiritu eius fuerut expresse et earum intellectus reuelatus in nocte.

¶ Quartus gradus est omnibus aliis dignior: secundum Cassio. in principio psalterii in glo. et per illum ostenditur mens prophete sublimior: sicut in doctrina humana discipulus ostenditur esse melioris intellectus qui veritatem intelligibilem nude probatam a docto re intelligere potest: quam ille qui indiget ad intelligendum eam per exempla sensibilia manuduci. Unde cum dicit Augu. vbi prius illum maxime esse prophetam qui et rerum similitudi nes imaginatione videt: et quid significent intelligit hoc dixit hunc gradum comparando ad alios duos primos non ad istum quartum hac distinctione praesupposita potest dici.

Ad primum contra opinionem primam: quod quamuis homo naturali inuestigatione possit deuenire in cognitionem futurorum que habent causam determinatam: et necessariam: qua de causa a vulgo illam causam ignorante quandoque prophetare dicantur: tamen nullus gradus prophetice cognitionis inest homini a natura: quia quilibet gradus cognitionis prophetice est respectu eorum quorum cognitio transcendit hominis naturalem facultatem: quamuis qui dam ex natura sua aptiores sint: ceteris paribus: ad recipiendum illustrationem propheticam: quam aliis: deus tamen cum sit illimitate potentie illustrationem propheticam et dispositio nem ad eam infundere potest homini: qui ad hoc minus dispositus est ex naum quam non infundit illi qui ad hoc magis dispositus est ex natura dicendum ergo ad auctoritatem Grego. quod quando anima abstrahitur a corporalibus aptior est ad per cipiendum latentes motus: qui ex impressionibus causarum naturalium in imaginatione efficiuntur a quorum perceptione impeditur anima: cum circa sensibilia fuerit occupata: et ideo quia appropinquante sui separatione a corpore incipit a corpora libus abstrahi: praecognoscit subtilitate sue nature quedam futura habentia tamen causas naturales: quamuis latentes animam circa sensibilia occupatam: et etiam quedam futura contingentia: non tamen sua naturali virtute: sed per supernaturalem reuelationem ad quamsuscipiendam redditur aptior cum a corpore incipit separari.

¶ Ad secundum cum dicitur: quod nobilius est lumen quod est virtus: quam illud quod non est virtus: potest dici quod non oportet hoc esse verum: nisi ponantur cetera paria accipiendo virtutem proprie secundum quod est habitus. Illud enim lumen quo intellectus pauli fuit sublimatus ad videndum diuinam essentiam: sicut sancti post hanc vitam videbunt: sicut dicit Augu. in antepenul. quaestione ad Orosium. Non fuit habitus: quia fuit in intellectu pauli per modum passionis transeuntis: sicut est lumen in aere: cum ab ipso valde cito abstrahitur influentia luminaris.

¶ Ad tertium dicendum: quod secundum glo. in priniam. psalterii. Prophetia alia est secundum praescientiam: quam necesse est omnibus modis impleri: etiam secundum tenorem verborum: vt Ecce virgo concipiet. Alia secundum comminationem: vt. xl. dies sunt et niniue subuertetur: que non secundum verborum superficiem: sed intelligentie tacite significationem impletur: vnde intentio spiritus sancti reuelantis ipsi Ione subuersionem niniue futuram: fuit sub hac condi tione: nisi niniuite a malitia sua conuerterentur: vt habetur ex sacra scriptura Ione 3 et 4. quia tamen in prophetica cognitione mens mouetur a spiritu sancto: sicut a principali agente: quanuis ipsum principale agens: non sit defectiuum: tamen mens rophete est instrumentum deficiens: ita vt non possit cognoscere omnia: que in factis: aut verbis: aut speciebus imaginabilibus spiritus sanctus representare intendit. Unde Ionas: quamuis in lumine prophetico: viderit niniue destructionem futuram: nisi niniuite corrigerentur: tamen vt dicit glo. super illud Isaie. 38 Dispone domui tue: non legerat quod per suam commi nationem acturi essent penitentiam: et ita misericordiam consecuturi.

¶ Ad quartum dicit quod lumen propheticum est a deo mediante angelo etc. dico quod secundus et tertius et quar tus gradus prophetice cognitionis: non sunt ab angelo effe¬ ctiue: non enim possunt in nostro intellectu lumen imprime re: quo certitudinaliter iudicemus de aliqua virtute comtingenter futura: nec credo quod possint species intelligibiles in nostro intellectu imprimere: vt declaratum est libro 2. distin. 1o.

¶ Predicti tamen gradus possunt esse ab angelo dispositiue: et sic exponenda est auctoritas Diony. allegata: et hiis concordat glo. super illud pslamum. Da mihi intellectum vt discam mandata tua dicens. Ita dicitur angelus intellectum dare homini: vt quisquam dicitur lumen dare domui cui senestram facit: cum eam sua luce non penetret et illustret. Sed praimus gradus prophetie: potest esse ab angelo effectiue. Potest enim formare: mediante aliquo corpore: aliqua verba sensibilia: vel facere facta: vel excitare hominem ad talia faciendum: vel dicendum que sunt representatiua alicuius veritatis: cuius cognitio transcendit naturalem hominis facultatem. Potest etiam species imaginabiles sic transponere: vt ab eisdem phantasmatibus ipsa cogitatiua sensibilis alio modo moueatur: quamante propter alium ordinem: quod declaratum est libro 2. distin. 10. Non credo tamen: quod possit in imaginatione nouas species imaginabiles impmere per quas cogitatiua sensibilis moueretur: quia tunc posset facere: quod cecus natus imaginaretur colorem.

¶ Aliqui tamen dicunt indistincte propheticam cognitionem in homine esse a deo: angelo mediante: dicentes: quod quamuis solus deus possit imprimere in voluntatem: angelus tamen potest in primere in intellectum. Prophetia autem est perfectio intellectus. Et satis miror quid isti intendunt: cum ipsi affirment intellectum esse nobiliorem voluntate: ex hoc enim sequitur quod intellectus minus esset receptibilis impressionis a creatura quam voluntas: vnde propter hoc quod anima est inferior intelligentia: dicitur in commento super secundam propositionem de causis: quod est susceptibilior impressionis quam intelligentia.

¶ Ad quantum dicendum quod intellectus superioris ordinis aliqua potest naturaliter cognoscere: quorum cognitio est supra naturalem facultatem intellectus inferioris ordinis. Intellectus autem angeli mali per naturam est superior: quam noster intellectus: et ideo aliqua naturaliter cognoscit quorum cognitio est super naturalem facultatem hominis de lege communi: et aliqua de illis quandoque reuelat homini: non in intellectu eius imprimendo lumen: nec speciem intelligibilem: nec in imagmatione speciem imaginabilem de nouo cui nunquam praecesserit similis in imaginatione: nec in se: nec in partibus suis: sed tantum significando: quia ita est: vel illam veritatem ostendendo in aliquibus causais secundis: quia tamen ex natura sua: non habet futurorum contingentium certam cognitionem: nec vnquam homini aliquod verum significat: nisi mala intentione: vel vt per apparentiam alicuius veritatis facilius deducatur intellectus ad assentiendum alii salsi tati: ideo illi quibus aliquid per demones reuelatur: non dicuntur simpliciter prophete in scriptura: sed cum additione: vt prophete falsi: vel prophete idolorum: talem autem prophetiam esse incoparabiliter en feriore lumine fidei omnibus fidelibus certum est

¶ Ad. 6m. dicendum quod secundum apsitulum I ad Corinth. 12. Unicuique datur manifestatio spiritus ad vtilitatem. Unde prophetica cognitio ordinatur ad edificationem ecclesie: ad quod requiritur quod ea quae prophete cognoscunt annuncient. Unde Isaie 221 quae audiui a domino exercituum deo israel. Annunciaui vobis: et ideo sicut ratione cognitionis: propheta potest dicia phanes: quod est apparitio eo quod eis apparent ea que procul sunt a naturali hominum cognitione. Quapropter in veteri testamento appellabantur videntes: et eos gentiles appellabant vates a vi mentis. Ita secundum Isidorum ethi. libro 7. c. 8. Nostri prophetas vocant quasi prefatores: quia porro santur: et de futuris vera predicunt: et quia ea que supra naturalem hominis facultatem diuinitus reuelata: homines non possunt confirmare ratione humana: sed per miracula que diuina virtus facit per orationes eorum: iuxta illud Marci vlti. Predicauerunt vbique domino cooperante: et sermonem confirmante sequentibus signis: ideo operatio miraculorum aliquo modo pertinet ad prophetiam tanquam confirmatioprophetice annunciationis: et quo ad hoc loquendo de pro phetia dictum est quod corpus mortuum Helysei prophetauit. Quomdo autem gratia faciendi miracula se habeat ad fidem inferius queretur.

Questio. II. Ecundo quaeritur vtrum fides sit nobilior quam gratia raptus: et videtur quod sic: nobilior est gratia que non potest esse: nisi adeo quam illa que naturaliter haberi potest pi melodiam: sed secundum philosophum 8. politi. c. vlt. Melodiarum que dam sunt factiue raptus: ergo nobilior est fides: quam gratia raptus.

¶ Item nobilior em gratia que intellectum illumi nat quam illa que ipsum reddit ignorantem: sed fides intellectum illuminat. Raptus ipsum facit ignorantem. Unde vt habetur secunda ad corinth. 12. Cum paulus fuit raptus: nesciuit vtrum esset in corpore: an extra corpus: ergo nobilior est fides quam gratia raptus.

¶ Item nobilior est gratia que non potest haberi: nisi diuina potestate: quam illa que haberi potest humana voluntate: sed vt refert Aug. 14. de ciui. c. 24. Fuit quidam sacerdos: qui se rapiebat cum volebat: ergo nobilior est fides quam gratia raptus.

Contra illa gratia pertinens ad cognitionem nobilior est qua deus clarus cognoscitur quam illa qua cognoscitur minus clare: sed gratia raptus pertinet ad cognitionem: non ad dilectionem: quia potentiam anime rapi est ipsam abstrahi a suo naturali modo operandi: vnde raptus sonat quasi in quandam violentiam: sed voluntas quantucum quam diligat supernaturaliter non abstrahitur a suo modo diligendi naturali. Modus enim diligendi supernaturaliter non tollit: sed complet et perficit modum diligendi naturaliter: sicut charitatiuadilectio perficit naturalem. Cum ergo secundum Augu. in antepenul. questione ad Orosium Paulus in raptu sic viderit deum sicut sancti post hanc vitam videbunt: et per fidem non cognoscatur: nisi in enigmate: nobilior est gratia raptus: quam fides.

Respondeo quod rapi prout ad praesens loqmur de raptu: est anime intentionem ab strahi a particularibus sensibus ad aliquid cognoscendum quod absque predicta abstractione non posset cognoscere: vel non ita bene: huius autem raptus triplex est gradus. Unus est cum sit ex aliqua causa naturali: alius cum sit per virtutem alicuius create substantie intellectualis.

¶ Tertius cum sit ex virtute diuina immediate. Sed in primo gradu non rapitur ad cognoscendum aliquid cuius cognitio sit totaliter per sup naturalem hominis facultatem: sed ad cognoscendum aliquid quod absque abstractione: homo non ita bene cognoscere posset quamuis apposita maxima diligentia et soficitudine. non enim inconueniens est: animam naturaliter posse pertingere intentione eius abstracta a sensibus ad aliquam cognitionem: ad quam non posset naturaliter pertingere eius intentione a sensibus non abstracta. In secundo gradu dicunt aliqui animam posse cognoscere clare et immediate essentiam substantie intellectualis create: quia anime sic abstracte: sufficit lumen angeli cum super ipsam irradians: ad hoc vt essentiam ipsius angeli videat allegantes pro se illud quod dicit Grego. 28 moralium: non multum post principium scilicet quod non nunquam per angelum sic humanis cordibus loquitur deus: vt ipse quoque angelus mentis obtutibus presentetur. Dicit etiam Commentator super secundum metaphy. versus principium quod res ab tractas intelligere non est impossibile nobis sic inspicere solem est impossibile vespertilioni: quia si ita esset: ociose egisset natura quia fecit illud quod est in se naturaliter intellectum non intellectum ab aliquo: sicut si fecisset solem non comprehensum ab aliquo visu. Ego autem credo quod dum anima nostra est corruptibilis corporis actu forma: quantumcumque intentio eius abstrahatur a sensibus per quancunque creatam virtutem: non potest clare videre aliquam substantiam separatam: per quancumque actio nem cuiusque create substantie: quod patet ex dictis libro 2 distin. 1o. Animam tamen sic abstractam potest angelus instruere de aliquibus ad quorum cognitionem: non posset virtute propria naturali pertingere: etiam sic abstracta: et de quibus ab angelo non posset sic instrui non abstracta.

¶ In tertio gradu possibile est animam hominis existente corporis formam ad hoc sublimari: vt deum in essentia videat: sicut sanctipost hanc vitam videbunt: quantum ad claritatem videndi non tamen quantum ad permanentiam: quia lumen quod deus anime predicto modo abstracte influit: ad hoc vt deum predicto modo videat: non est in intellectu eius habitualiter manens: sed raptim: sicut torrens qui raptim transit in conualli bus: et sicut lumen in aere: cum valde cito subtrahatur luminaris influentia: quia non potest anima in predicta visione habitualiter permanere et remanere corporis corruptibilis animam aggrauantis forma: nisi forte per nouum miraculum teneretur virtute diuina in corpore: dico ergo ad quaestionem quod cognitio que est in raptu in primo gradu et secundo minus est nobilis quam cognitio fidei.

¶ Cognitio tamen in tertio gradu raptus est simpliciter nobilior quam cognitio fidei: quia est sine enigmate et cognitio fidei cum enigmate: secundum quid tamen cognitio fidei nobilior est inquantum est per lumen habitualiter in intellectu manens. Illa autem per lumen quasi raptim per intellectum transiens: vnde pro tanto sic videns adhuc reputatur videns procul in respectu bonorum: et ideo talis visio non amittit totaliter rationem prophetie: vnde non videtur gratia raptus totaliter distinguenda a gratia prophie.

Ad primum in oppositum dicendum quod procedit de infimo gradu raptus quem concedo incorporabiliter minus esse nobilem quam sit fides.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis per raptum anima pauli aliquid ignorauerit: quia in rei veritate nesciuit: vtrum antma eius fuerit a corpore separata: quod nullo modo ignorant anime beate: nec ignorabut pos corporum resumptionem: quia visio pauli deficiens fuit a visione beatorum quantum ad modum videndi: tamen per illum raptum anima eius remanens corporis actu forma eleuata fuit ad talem cognitionem in respectu cuius predicta ignorantia: imo vt verius dicam nescientia: nullius ponderis fuit: Pedictis concordat Augu. 12 super Genesis longe ante sinem: dicens quod nisi ab hac vita: quisque quodammodo moriatur: siue omnino exiens a corpore: siue ita auersus et alienatus a carnalibus sensibus: vt merito nesciat: sicut apostolus ait: vtrum in corpore: vel extra corpus sit: non in illam rapi tur: et subuehitur visionem.

¶ Ad tertium dicendum si cut ad primum.

Questio. III. Tertio queritur vtrum nobilior sit fides: quagratia faciendi miracula et videtur quod non: quia gratia faciendi miracula: est nobilior: quam sermo scientie: sed sermo scientie est nobilior quae fides: vnde. I. Corinthi. 12 inter gratias gratis datas. Primo nominat eam apostolus quam fidem: ergo gratia faciendi miracula nobilior est quam fides.

¶ Item illa gratia est maior: qua magis probatur hominis sanctitas: sed per ope rationem miraculorum magis probatur hominis sancti tas quam per fidem: cum multi mali fidem habeant: ergo maior est gratia faciendi miracula: quam fides.

Contra maiorem gratia: per quam habetur gratum faciendi miracula: quam gratia faciendi miracula sed gratia faciendi miracula habetur per fidem: vnde Luc. 17. Si habueritis fidem: sicut granum sinapis: dicetis huic arbori moro: eradicare et transplantare in mare et obediet vobis.

Respondeo quod aeratua saciendi mracuia exienso eius nomine accipi potest tripliciter scilicet vel pro potentia: per quam gratis et ex mera liberali tate efficiuntur: vel pro aliquo existente in homine pro pter quod miracula efficiuntur: vel pro ipsa miraculorum operatione.

¶ Primo modo nobilior est gratia faciendi miracula quam fides: quia sic gratia faciendi miracula: est ipsa diuina potentia: que non proprie gratia dicitur: quia ipsi dec naturalis est: et idem quod ipse. Sed impropriissime loquem do vocatur ab aliquibus: gratia faciendi miracula sub ratione qua gratis ex mera liberalitate sua facit mira¬ cula ad nostram vtilitatem

¶ Secundo modo gratia faciendi miracula est aliquid existens in homine: non sicut qualiter quedam per cuius virtutem homo sit causa effectiua miraculi: nec propter quam semper miracula fiant: et sic gratia faciendi miracula. Aliquando est perfecta fides: vt tangit argumentum ad partem secundam. Aliquando oratio. Unde vt habetur act. 9. Petrus preposuit orationem cum Tabitam suscitauit. Aliquando est alicuius sancti hominis voluntatis virtus: vt patet act. 5. cum ad nutum petri mortuus est Ananias. Aliquando simplex hominis verbum: vt patet Iosue. 0 cum dixit sol contra Gabaon ne mouearis: et luna contra vallem harlon: steteruntque sol et luna: omnia tamen ista reduci possunt ad vnum scilicet ad quandam inspirationem spiritus sancti qua inspirat homini: pro quo deus vult facere miracula: perfectum fidei motum seu orationem seu voluntatis nutum vel simplex verbum ad que quandoque sequitur operatio miraculi: quod tamen non efficitur: nisi per diuinam potentiam: et hoc modo cum perfectio fidei quadoque sit illud propter quod deus facit quandoque pro homine miracula perfectio fidei quandoque idem est: quod gratia. saciendi miracula: et inspiratio passiua ipsius perfectionis fidei nobilior est quam inspiratio motus orationis seu nutus voluntatis. Inspiratio tamen actiua realiter eadem est: quod ipse: quia actio intrinseca spiritus sancti: idem est quod iper se. Si autem accipiatur gratia faciendi miracula pro miraculorum extrinseca operatione sic fides nobilior est.

Ad primum dicendum quod minor est fasa. Sermo enim sapientie et scientie est sapientie vel scientie manifestatio ad ecclesie vtilitatem: per conuenientem eloquentie modum: quem describit Augu. 4. libro de doct. christia. bene ante medium dicens. Dixit quidam eloquens et verum dixit: ita dicere debere eloquentem: vt doceat: vt delectet: vt flectat: vt scilicet delectet auditum: non delectatione vana: sed per ita conuenientem eloquendi modum: vt audiens cum quadam suauitate audiat ea que sunt audienda ad vtilitatem suam: et fidei promotionem: et vt doceat scilicet intellectum: et vt flectat scilicet affectum vt velit consentire veritati fidei: et bone operationi. Unde vides quod sermo sapientie et scientie subseruiunt fidei: vnde inter illas gratias gratis datas apostolus non semper nominat primo illam que est nobilior.

¶ Ad secundum dicendum quod minor est falsa. Operatio enim miraculorum per hoc aliquo modo probat hominis sanctitatem: quia probat eius fidem: vnde magis respiciendum est ad iudicandum de hominis sanctitate ad bonam eius vitam: quam ad miraculorum operationem: et dico aliquo modo probat: quia quamdoque ad inuocationem diuini nominis per malos homines deus facit miracula scilicet ad confirmationem veritatis fidei quam predicant. Unde Matth. 7. Multi dicent mihi: domine non ne in nomine tuo prophetauimus: et in nomine tuo demonia eiecimus: et in nomine tus virtutes multas fecimus: et tunc confitebor illis: quia nunquam noui vos: quia tamen deus quandoque facit miracula ad manifestationem sanctitatis alicuius quem deus vult hominibus preponere in exemplum virtutis. Ideo operatio miraculorum concurrit ad testimonium perfectionis sanctitatis illius: pro quo deus miracula facit presupposita eius bona vita. Quapropter vt dixi principalius respiciendum est ad vitam. Ad argumentum in oppositum patet quid dicendum ex dictis in questione.