Articulus 1

Quaestd I. Rimo osendo quod nomen persone non significet hypostasim: sed essentiam: quia respondetur ad quaestionem factam per quid.

¶ Item persona significat quid commune tribus. sed non est commune tribus nisi substantia: ergo persona non signat nisi substantiam.

¶ Item Augu. 7. de trini. c. 6. Ad se dicitur persona: non ad filium vel spiritum sanctum: sicut ad se dicitur deus et magnus et bonus: sed magnitudo et bonitas in deo nunquam significant hypostasin: ergo nec personam.

Contra Dama. lib. 3. c. 5 Indiuinitate vnam naturam confitemur: et tres hypostases secundum vertiatatem entis id est personas.

¶ Item magister in littera nomen persone in trinitate triplicem tenet rationem. Est enim vbi facit essentie intelligentiam: et est vbi fuit intelligentiam hyposta. et est vbi fuit intelligentiam proprietatis.

Respondeo quod nomen persone signt et essentiam et hypostasem sed antiquitus parum erat in vsu in illo sensu in quo signt hypostasim: sed modo non est in vsu quo ad sensum quo significat essentiam: sed tantum quo ad sensum quo signt hpostasim distinctam proprietate ad dignitatem pertinentem. Et negandum est: modo patrem et filium et spiritum sanctum esse vnam personam: et concedendum est simplex ipsos esse tres personas.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod cum queritur quid est pater etc. dico quod ad quaestionem factam per quid non tantummodo respondetur essentia que se habet quasiad similitudinem substantiae secunde: sed etiam hypostasis que se habet quasi ad similitudinem substantiae prime quamuis ad questionem factam per quid conuenientius respondeatur essentia. Et ad quaestionem factam per quis conuenientius respondeatur hypostasis: quia ex vsu quis determinatur ad hypostasim: et quid ad essentiam.

¶ Ad 2m cum dicitur quod nihil est commune tribus nisi substantia etc. dico quod verum est loquendo de communitate eiusdem rei in numero: et persona eadem in numero non est communis trib us.

¶ Ad 3m cum dicitur quod ad se dicitur persona etc. dico quod loqutur pro illo tempore quo nomen persone non erat in vsu nisi quantum ad illum sensum in quo significat essentiam.

Quaestio II. SEcundo queritur vtrum diuina persona possit a nobis diffiniri et videtur quod sic quam suppositum genus est ad diuinam personam: quia praedicatur in quid de diuinis personis: et de personis creatis que in specie non conueniunt: quia si de persona creata siue incre ata queratur quid est conuenienter respondetur suppositum. Sed illud quod habet genus potest diffiniri: ergo divina persona potest diffiniri.

¶ Item illud quod habet partes differentes secundum rationem tantum potest diffiniri: quia partes diffinitionis idem significant secundum rationem aliam: et aliam quia quod significant genus per modum indeterminati: signat differentiam per modum determinantis: vndegenus et differentia sunt diffiniti partes non secundum rem: sed secundum rationem Sed diuina persona habet partes differentes secundum rationem: hypostasis enim et proprietas distinguens que cadunt in intellectu persone secundum rationem differre videtur: ergo videtur quod diui¬ na persona possit diffiniri.

¶ Item diffius est verbum: vnde Aug. 7. de trinitate. c. 10. Diffinio quid est intemporantia: et haec est verbum eius apud me: sed nos possumus concipere verbum de divina persona cum possumus aliquo modo intelligere eam vt superius ostensum est Di. 3. ergo possumus diffinire diuinam personam.

Contra Auice. 5 Meta. c. 5. Diffinitio secundum hoc quod consentiunt auctores artis composita est ex genere et differentia: sed diuina persona non est in genere nec est compomo cum sit deus: ergo divina persona diffiniri non potest

¶ Item eodem libr. c. 7. id per quod aliquid diffinitur habet esse in potentia: sed in divina persona nihil est in potentia cum sit purus actus: ergo diffiniri non potest

¶ Item Auice. in. Metaphy. lib. 8. c. 2. dicit quod primus qui est altissimus et gloriosus non habet diffinitionem.

¶ Respondeo quod diuina persona proprie loquendo de diffinitione a no bis diffiniri non potest: quia diffinire est rem dicendo finire: et ideo diffinitio quandoque vocatur terius a philosopho. 7. Meta. Tunc autem res dcendo sinitlr: cu dicendo eius teri attinguntur. Terimos Autu divine persone dicendo attingem non possumus: quia cum sit infinitaterios non habet: et ideo a nobis diffiniri non potest. Unde illud quod dicit Boe. Quod persona est rationalis nature indidua substantia: et illud quod dicit Ricar. in libro de tri. libro 4. c. 18 scilicet quod persona est intellectualis nature incommunicabitu existentia: et illud quod dicunt magistri scilicet quod persona est hypostasis distincta proprietate ad dignitatem pertinen te non habent veram rationem diffinitionis respectu divine persone: habent tamen aliqualem similitudinem cum diffinitione: quia hypostasis: quam vocat Ricar. existentiam: et Boe. substantiam eo quod se habet ad similitudinem substantiae prime: habet aliqualem similitudinem cum genere: quia signt rem distinguibilem per quam opetet proprietatem: sicut genus importat. aliquid deteriabile per hanc differentiam vel per illam: et proprietas pertinens ad dignitatem habet aliquam lem similitudinem cum differentia in hoc quod distinguit sicut facit differentia. hec aute duo in pes divina idem sunt per omnimodam simplicitatem. Similiter s illa verba quie potesit Boe scilicet rationalis nature indiduam deteriant substantiam: per hoc enim quod dicitur indidua deteriatur ad substantiam quae se habet ad similitudinem substantiae prime: quae substantia est hypostasis: accepit enim indiduum pro incommunicabili: vnde vbi Boe. potesit indiduum Ricar. potesit incommunicabile. Per hoc autem quod dicitur rationalis nature separatur ab hypostasi que non est rationalis nature cui ratio persone non conuenit. aceus diceuio qo qqu foe de dab dedieab insufficienti: genus enim sumitur a ratione potentie secundum philosophum 8. Meta. Nulla autem posslbilitas est in divino supposito. Preterea suppositum non dicit aliquam communitatem realem respectu omnium personarum de quibus dicitur.

¶ Ad 2m cum dicitur quod divina persona habet partes differentes secundum rationem etc. dico quod nomen partis non debet recipiin divinis: quia importat imperfectionem: tamen concedo quod hypostasis: et proprietas distinguens diffent secundum rationem. Sed talis differentia non sufficit ad hoc quod res a nobis possit diffiniri. Oportet enim quod res diffinitaa nobis hebeat terios scilicet terium potiolitatis a quod sumatur ratio generis: et terium actualitatis a quo sumatur ratio differentiae: eo quod genus in esse rationis assimilatur nature potentiali in esse reali: et differentia forme: quia sicut forma determinat materiam: sic differentia genus. Preterea si sola ratione differret differentia a genere sicut species differt a genere: genus praedicaretur de differentia non tamen sicut communicatas de suo communicato secundum quem modum predicatur de ea secundum Auice. v. Metaphi. c. vi. sed etiam per se quod negat philosophus vi.: topi. vnde non videtur significare nisi illud quod actuale est in diffinito. Unde Auice ids. Meta. c. vii. Rationale non acquirit animali intentionem animalitatis sed acquirit ei esse in effectu. Uel si significat totam essentiam: diffiniti vt multi dicunt: quamuis sumatur a ratione forme: significat tamen illud cum relatione vel in relatione ad illud a quo distinguit: quia dicitur illud sub ratione actualitatis per respectum ad genus quod dicitur illud indeterminate et sub ratio ne potentialitatis ratio cuius prohibetur primo dio generis de ea: que praedicta differentia maior est quam illa que est secundum rationem tantum. Intentio enim generis non est de ratione intentionis differentiae: sicut est de ratione speciei ratio generis.

¶ Ad 3m cum dicitur quod diffinitio est verbum etc. dico quod verum est: sed non omneverbum est diffinitio: sed tantummodo illud verbum quo distin¬ cte attinguntur teri rei dicte: tale autem verbum formare non possumus nisi de re habente terminos: ita quod ab vno possumus accipere rationem generis: et ab alio rationem differentie: quamuis autem diuina persona a nobis diffiniri non possit: tamen ab intellectu diuino diffinitur: non illa diffinitione: de qua loqutur philosophus scilicet que ex genere et differentia que non competisrnisi rei sinite: sed accipiendo diffinitio nem pro verbo perfecte et distincte exprimente rem siue terminos hebeat siue non. Sic enim loquendo de diffinitione dicitur de verbo suo diffinit divinam personam et omnem rem: quia verbo suo perfecte et distincte dicit divinam personam: et omnem rem aliam.

Questio tertia. Tertio queritur vtrum persona creata sit diffinibilis: et videtur quod non sic. Boe. libro de duabus naturis: et vna persona. christi. c. 2. dicit quod diffinitio persone hec est. Persona est nature rationalis indiuidua substantia.

¶ Item species est diffinibilis: sed creata persona est species. Aliquis enim homo est creata persona et est. species cum praedicetur in quid de pluribus differentibus numero: et cum sit conuersa istius propositionis vere aliqua species est. homo. ergo creata persona est diffinibilis.

¶ Item diffinitio est oratio indicans quiditatem rei: sed creata persona habet suam propriam quiditatem: ergo propria diffinitione est diffinibilis.

¶ Item persona creata addit differentiam substantialem super speciem: aliter enim Petrus non differret substantialiter a Ioanne: ergo sicut species potest diffiniri communi diffinitione omnibus indiduis quia addit differentiam substantialem super genus: ita videtur quod quelibet persona creata propria diffinitione sit diffinibilis: cum quelibet addat super speciem differentiam essentialem sibi propriam.

Contra per diffinitionem habetur scientia de diffinito: vnde dicit philosophus vii. Metaphi quod diffinitioest scientifica: sed vt ipse dicit. 3. Metaphi. et. 7. De singularibus est scientia: ergo cum quilibet persona sit quid singituirare nulla creata persona diffinibil est

¶ Item Aui. 5. Meta. sue. c. 5 dice quod singitare non habet diffinitionem vllous. Sed quialibet persona est quid singiturare: ergo idem vt prius. Item Boe. libro dionum dicit quod indidua specificis differentiis carens a diffinitione seclusa sunt.

Respondeo quod de permus creata dupliter possumus loqu aute modo in determinato et non signato secundum quem modum dicimus quod singlare vagum rationalis seu intellectualis nature est persona vt aliquis homo: versal aliquis angtilus: aut modo deterinato et signto secundum quem modum dicimus quod hic homo: vel hic angelus significatum est hec persona significata.

¶ Primo modo persona creata diffinibilis est quia diffinitio speciei conuertibilis est cum illa: tamen quia dissinitio speciel abstrahitur ab omni vnitate vniuersali siue significata: siue non signata: a qua non abstrahit persona sicut nec singulare vagum: et si diffinitioni speciei superaddas hoc pronomen aliquod dicendo aliquis homo est aliquod animal rationale morta et le iam proprie loquendo non est diffinitio: quia aliquod animal non est genus: sicut nec aliquis homo est species: ideo non ita proprie conuenit diffinitio persone sicut speciei.

¶ Si autem loquamur de persona modo secundo adhuc dicunt quidam quod ex parte sua est diffinibilis diffinitione naturali: quamuis a nobis diffiniri non possit eo quod differentie substantiales quas addunt significate persone super speciem nobis ignote sunt.

¶ Aliis autem commumus videtur dicendum quod persona signata vt hic homo signatus scilicet Petrus vel Ioannes diffinibilis non est: loquendo de diffinitione eo modo quo de illa loqutur philosophus. 7. Meta. vbi probat nullum. singituiare diffiniri posse Diffinitio enim est oratio composita ex genere et differentia distincta: et plene indicans quid est diffinitum aggenerans de illo scientiam: et cum diffinito conuertibilis tam in re quam in apprehensione nihil amplius continens quam id quod susceptum est explicandum aliter viciosa est secundum Aug. libro de quantititate anime non multum vltra medium. Talis autem oratio nullisingulare signato nec corruptibili nec incorruptibili conuenit etiam quod solum est in sua speciem secundum doctrinam philosophi. 7. Meta. Quanuis enim diffinus solis fit conueritibitur in re cum hoc sole non tamen in apprehensione. Imaginari enim possunt plules soles et simplict apprehen¬ sione intelligi: quia fora solis quantum est ex parte sua multiplicabilis est: quia de sui ratione non est singularitas sua.

¶ Si autem vel tra diffinitione solis superaddas aliquid ipsam approprians huic soli continebit aliquid non pertinens ad essentiam diffiniti: cum secundum istas singulare differentiam eentialem non addat vltra speciem: quamuis vnum singulare essentialiter differat ab alio in eadem specie. Certum est enim quod nulla res quae est de essentia Petri est de essentia Ioannis. Petrus enim secundum se totum alius est a Ioanne vt lib. 2o ostendetur. Ubi etiam queretur vtrum Petrus essenti alem differentiam addat vltra speciem.

Ad pricium dicendum quod quamuis hoc singulare signatum diffinirinon possit: tamen illud quod pertinet ad communem rationem singulari diffiniri potest: sic Boe. diffinit personam et philosophus i. libro primomentorum substantiam primam.

¶ Ad 2m dicendum quod minor est falsa nec valet eius probomo: quia sicut patebit 2o quaestione sequantis articuli. Aliquis homo non potetur de singularibus eo modo quod species praetur de eis. Nec ista aliqua species est homo conuertitur in hanc: aliquis homo est species: quia in prima hic terminus homo signat naturam humanam in concre tione vt abstractam ab omni numerali vnitate tam signata quam non signata. In ista autem aliquis homo est species stat pro supposito non signata quod includit vnitate numeralem: quamuis non signatam: et ita mutatur termini suppotio. Dicit ergo quod ista aliqua spes est homo conuertitur in hanc: potmo est aliqua species ita vt quod iste terminus homosupponat pro natura humana per intellectum abstracta ab omni vni tate numerali tam signata quam non signata. Terminus enim potest supponere pro supposito vt pro re signata: et per quecumque conueniat sibi praeatum propotio est vera

¶ Ad 3m cum dicitur quod diffinitio est oratio indicans quiditatem rei dico quod verum est: loquendo de quiditate communi. Quiditas autem singularms signati est ei propa.

¶ Ad 4m patet quid dicendum per dicta in quaestione.

¶ Argument ad partem aliam procedunt de singulari significato.

¶ Secundum autem opinionem primam potest responderi ad argumentum in oppsipium per modum qui sequitur.

Ad princium cum dicitur quod secundum philosophum de singularibus non est scientia potest dici illud verbum non debere intelligi de singulari in corruptibili: quia de illo possumusscire si est: et quid est: et quia est et propter quid est: nec etiam de singulari corruptibili. nisi quo ad suum esse. De ipso enim scire possumus quid est in esse repraesentato: et intellecto: et quid est realiter si est: quamuis non possimus scire quod ipsum sit: quia cum abstrahitur a sensu incertum est nobis vtrum sit vel non. Diffinus autem non indicat diffinitum esse: sed indicat quid est diffinitum in esse intellecto vel in esse reali: si esse reale habet

¶ Auctoritates autem allegate ad hanc partem intelligi debent sic scilicet quod singulare a nobis diffiniri non potest: eo quod nos latent essentialis differentiae: quas super suas species addunt: quamuis sicut species super genus addit differentia essentialem pluribus singltuaribus communem: ita singituiare addat super speciem differentiam essentialem sibi soli propostiam.