Articulus 1

Quaestio iIl.

PRimo ostendo quod nullus error impediat matrimonium: quia nihil impedit matrimonium nisi sit contra aliquod de bomnis matrimonii: sed error cum nihil aliud sit quam aliud pro alio putare secundum Augumentum Enchiridion. 13 c. non est contra aliquod de bonis matrimonii. vt patet inducenti: ergo non impedit matrimonium.

¶ Item si aliquis baptizat vnum quem putat esse alium. vel seruum quem putat esse liberum vere baptizat: ergo a simili si mulier contrahit cum vno quem putat alium: vel cum seruo quem putat liberum: verum contrahit matrimonium.

¶ Item non obstante errore persone fuit inter Iacob et Lyam matrimonium: vt habetur Gen. 29. sed si aliquis error impediret matrimonium: hoc maxime faceret error respectu persone: ergo nullus error impedit.

¶ Item quamuis Isaac bedicendo Iacob crederet benedicere Esau: valuit tamen bedictio Iacob: vt enim habetr geneseo 27 dicit Isaac. bedixi ei et erit bedictus: ergo a simili quamuis contrahat mulier cum vno quem credit alium: verum est matrimonium: sed si talis error non im pedit: multo fortius nullus alius.

Contra si aliquis promittit se venditurum mihiautum: et pro auro affert mihi aurichalcum non tenet contractus: quia non consensi in emptione auricalchi: sed auri. error enim circa materiam excludit consensum: sicut dicit magister huius di. c. 1. et est. 29. q. 1. ante mediu. cum ergo persone contrahentes sint materia matrimonii. error respectu persone cum qua contrahitur impedit matrimonium.

¶ Item secundum philosophum. 3. ethi. c. 3. Omne quod est propter ignorantiam non est voluntarium: sed quod sit per errorem sit per ignorantiam: ergo est non voluntarium: sed consensus actus est voluntarius: ergo error respectu persone circa quam erratur: impedit errantis consensum. et ex conseqenti matrimonium: quia quod im pedit causam mpedit effectum.

Respondeo secndum quod dicit magister huius di. c. 1. et e. 26. q. 1. §. 1. alius est error per sone alifortune. alius conditionis: alius qualitatis: verbi gratia. mulie volens contrahere errat circa personam cum qua contrahit quando putat ipsum esse alium qui non est: vt si putet ipsum esse Titium et est martinus Errat circa eius fortunam: si putat eum esse diuitem: et est pauper Errat circa eius conditionem: si putat eum esse liberum et seruus est. Errat circa eius qualitatem: si putat eum esse bonum: et est malus. Primus error in pedit matrimonium: quia impedit consensum ex parte errantis respectu persone cum quae contrahit: cum enim Berta contrahit cum Titio non putans illum esse Titium sed Martinum: non consentit in Titium sed in Martinum: quia sicut secundum Aug. 10. de trinitate. c. 1. non proaesent amari nisi cognita: sic non potest esse consensus in personam non cognitam. Quomdo autem error conditionis impediat matrimonium declarandum est inferius. distin. 36. Utrum autem error fortune et qualitatis matrimonium impediat vel non: declarabitur in sequenti questione.

Ad primum in oppositum dicendum quod error persone est et essentiam matrimonii inquantum impedit eius efficientem causam qui est mutuus consensus.

¶ Ad 2m dicendum quod non est simile: quia in susceptione baptismi efficitur simplimelior conditio suscipientis non autem efficitur simpliciter melior conditio matrimonium contrahentis: et ideo requiritur specialior intentio et consensus liberior in matrimonium contrahente quam in baptizante.

¶ Ad tertium dicendum quod sicut dicit magister in littera huius distin. ca 1. quamuis concubitum Iacob cum Lya non precesserit consensus. tamen est subsecutus: sicut dicitur. 29. q. prima quasi statim post medium Iacob et Lyam non fecit coniuges precedens consensus: sed subsequens.

¶ Ad quartum dicendum quod non est simile. quia illa benedictio fuit opus dei: circa quod non potest cadere error. sed consensus est actus hominis circa quem etror cadere potest.

¶ Preterea illa benedictio debebatur Iacob ex ordinatione diuina: quod post factum Isaac per reuelationem intelligens benedictionem confirmauit dicens benedixi ei et erit benedictus.

Quaestio II.

SEcundo queritur vtrum solus error respectu persone vel conditionis eius cum qua contrahitur impediat matrimonium. Et videtur quod non: quia omnis error respectu alicuius deibomnis matrimonii impedit matrimonium: sed error sterilitatis est realicuus quod est contra bonum prolis. ergo error sterilitatis impedit matrimonium.

¶ Item magister huius di. c id est Si quis seminam nobilem in coniugium petat et pro ea alia ignobilis tradatur ei. non est inter eos coniugium. sed error ignobilitatis comprehenditur sub errore fortune vel qualitatis. ergo non solus error persone vel conditionis impedit matrimonium.

¶ Item omnis error qui impedit voluntarium impedit matrimonium: sed secundum philosophum. 3. ethico. ca. 3. Ignorantia cuiuslibet circunstantie tollit voluntarium: ergo error respectu cuiuscumquo circunstantie impedit matrimonium.

¶ Item si aliqui contrahit cum consanguinea quam putat extraneam impeditur matrimonium: sed error respectu consanguinitatis non est error respectu persone: nec respectu conditionis. ergo aliis error ab illis impedit matrimonium.

Contra magister huius dist. c. 1. et habetur. 29. q. 1. ante medium. Error fortune et qualitatis coniugitu consensum non excludit. error vero conditionis coniugalemconsensum euacuat. error quoque persone coniugalem consensum non admittit. Cum ergo omnis error ad vnum de illis quatuor reducatur. solus error persone vel conditionis matrimonium impedit.

Respondeo quod inter habentes vsum liberi arbitrii nullus alius error quam perso ne: vel conditionis matrimonium impedit: quia nullus error matrimonium impedit nisi sit respectu alicuius eorum que sunt matrimonio essentialia. Sed solus error persone vel conditionis est respectu eorum que sunt matrimonio essentialia: error enim persone est respectu huius quod estus materiale in matrimonio. persone enim contrahentes sunt matrimonii materiam. error vero conditionis est respectu huius quod est formale in matrimonio quod est obligatio per totam vitam ad reddendum debitum cum ab altero coniuge exigatur: cui obligationi opponitur conditio seruitutis: quia seruus cum sit possessio domini sui: potest occupari per dominum frequenter circa opera que non patiuntur ipsum reddere debitum petenti: si contraxit preterlicentiam domini sui. Alie etiam rationes inferius dicentur. Et ror autem fortune vel qualitatis non est nisi respectu eorum que sunt accidentalia matrimonio. diuitie enim et pauper tas: pulchritudo: et turpitudo: bomni mores et mali matrimo nio sunt accidentalia: et ideo error circa talia matrimonium non impedit. tmnmd.

Ad primum in oppositum dicendum quod bonum prolis secundum quod est quid essentiale matrimonio non est generatio prolis: sed obligatio ad eius susceptionem et religiosam educationem si genita fuerit: contra hoc aut non est sterilitas.

¶ Ad secundum dicendum quod aliquando errat contrahens circa subiectum nobilitatis: aliquando circa nobilitatem subiecti non circa subiectum.

¶ Primo modo est error persone vt cum intendit contrahere cum filia regis et loco illius sibi presentatur filia vnius ciuis: et ideo talis error impedit matrimonium: et sic intelligitur auctoritas magistri.

¶ Secundo modo est error qualitatis nec impedit matrimonium. vt si quis consentiat in personam sibi notam: quia credit eam nobilem et tamen non est.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis error cuiuslibet circunstantie impediatur secundum quid voluntarium: error tamen cuiuslibet circunstantie non impedit simpliciter voluntarium

¶ Ad quartum dicendum. quod quedam sunt umpedimenta matrimonii: siue respectu eorum fit ertor: siue non: vt consanguinitas et plura alia de quibus dicetur inferius. et talia non comprehenduntur sub impedimento erroris: quedam sunt que non impediunt nisi per errorem adiunctu: sicut diuersitas persone: et conditio seruitutis: et pec tantum comprenduntur sub impedimento erroris.