Articulus 3

Quaestio 1

PRimo ostendo quod nullus dicitur excomnicariquia per excommunicationem traditur homo sathane in interitum carnis vt habtur. 1. Cor. 5. Sed nullus dicitut tradi sathane: de quo non est desperandum. Cum ergo de nemine desperandum sit in via: secundum Aug. primo libo retract. c. 18 nullus debet excommunicari.

¶ Item in epitura Itde dicitur cum Michael archangelus cum diabolo disputant altercaretur de Moysi corpore: non est ausus iudiciu inferre blasphemie: sed dixit: imperet tibi dominus: sed ecclesia militans debet se conformare triumphanti: ergo nulli debet maledictionem excommunicationis inferri.

¶ Item qualibet homo auiest iustus: aut iniustus: si iustus excommunicari non debet: nec iniustus: quia medicina sacramentorum indiget: ergo nullus debet excommunicari.

Contra vt habetur I ad Cor. 5 apostolus mandauit quendam turpem fornicationem extra commu nionem fidelium poni.

¶ Item princeps debet vti gladio temporali ad correctionem malorum: ergo a simili prelatus debet vti gladio spirituali ad correctionem malorum: sed gladius spiritualis est potestas excommunicandi: ergo quandoque debet excommunicare malos vt corrigantur.

Respondeo excommunicatio est a communione ecclesie separatio. xi. q. 3. Nihit: sed quandoque debet homo a communione ecclesie separari: quia aliquando sibi expedit: vt scilicet erubescens et fatigatus excitetur et inclinetur ad se corrigendum per poenitentiam: quia etiam permanente malitia communio sacramentorum non esset sibi vtilis sed nociua: est etiam quandoque vtile communitati fidelium: vt scilicet ex timo re pene illius alii peccare timeant: et ne peruersus alios insicere possit 24. q. 3. Resecande: vbi dicitur sic: secande sunt putride carnes: et scabiosa ouis a caulis repellenda: ne tota domus massa corpus et pecora ardeat: corrumpatur: putrescat et intereat: aliquando ergo debet homo excommunicari.

Ad primum in oppositum dicendum quod ibi diet accipiinteritus pro flagellatione temporali ordinata ad corruptionem.

¶ Ad secundum dicendum quod non valet: quia diabolus est incorrigibilis: homo non: et quamdit est in via.

¶ Ad tertium dicendum quod sicut medicina indispositum non iuuat: sed sibi nocet quamuis sit vtilis disposito: sic communio sacramentorum non iuuat indispositum sed volenti se disponere vtilis est. 2tet

Quaestio

SEcundo queritur vtrum aliquis debeat excommunicari pro solo peccato mortali. Et videtur quod non: quia quandoque excommunicaur innocens cum probatur crimen contumacie contra ipsum in foro iudicii: nec tamen iudex hoc faciens reprehenditur: quamuis in sua conscientia sciat illum innocentem: ergo aliquando debet homoexcommunicari non pro peccato mortali.

¶ Item medicinanon tantum est ad curandum morbum: sed ad praeseruandum a morbo: ergo cum excommunicatio sit medicinalis: vt habetur extra de sententia excom. Cum medicinalis: non tantummodo debet ferri ad curandum peccatum mortale: sed etiam proprter periculum mortalis peccati

Contra extra de verborum signi. Ex pirte in gid. memo excommunicatur nisi pro mortali: quia aliter non potest corrigi.

¶ Item. xi. q. 3. Nemo enim: dicitur quod ana thema non nisi pro mortali debet imponi crimine: et illis qui aliter non potuerint corrigi.

Respondeo quod excomncatio maior est grauisfima pena quam ecclesia possit inferre. Uude dicit decre. c. immediate praeallegato quod anathema est eterne mortis damnatio: et 24. q. 3. Corripiantur: dicitur quod exicommunicatione nulla maior est pena in ecclesia. Et ideo dicit gl. ibidem: quod non est infligenda pro leuibus criminibus. Unde dicendum quod iudex nullum debet excommunicare nisi pro mortali peccato: nec pro quocumque mortali: sed pro peccato contum macie: vel cui contumacia est annexa. xi. q. 3. Absit: quadrum pliciter autem homo peccatum contumacie incurrit scilicet autem quando sufficienter vocatus ad iudicium non venit nec remanendi habet legitimam causam 24. q. 3. De illicita. Aut veniens respondere contennit: et rationem pretendere quare respondere non debet. Aut antequam debeat discedit. xi. q. 3. certum est. Aut sententie non obedit. 2. q. 6. Quisquis probatus. Ille autem quod impedit aut procurat fraudulenter ne ad ipsum citatio perueniat pro citato debet haberi. Ille etiam qui veniens se non representat iudici: sed se occultat: reputandus est quasi non venisset.

Ad primum in oppositi dicentur quod etme ile que excommunicatur in predicto casu non sit in mortali peccato cum iudex fert sententiam sicut pro mortali: quia iudex in foro contentioso non debet iudicare secundum sententiam proprie conscientie: sed secundum allegata. 3. q. 7. Iudicet: vbi dicitur quod bonus iudex nihil ex arbitrio suo facit et domestice proposito voluntatis: sed iuxta leges et iura pronunciat: et parum post: sicut audit ita iudicat.

¶ Ad secundum dicendum quod liulori medicina praeseruandum est a morbo quam sit illa qui requiritur ad curationem iam habiti morbi.

Quaestio III.

TErtio queritur vtrum vxor debeat excommunica ri pro pecco mariti. Et videtur quod sic: quia pro eius peccato debet interdici: ergo a simili et excomunicari.

¶ Item si vir impignorauit terram: et insuper debitis obligatus absentet se de terra: et assignata suerit vxori aliqua portio terre pro suo victu: poterit conueniria creditoribus mariti: et nisi pro posse satisfaciat poterit ex communicari: ergo in hoc casu poterit vxor excommunicari propeccato mariti qui bona sua dissipauit.

Contra. 24. q. 3. §. 2. modo pro alicuius peccato tota familia excommunicanda est: ergo a simili nec vxor

Respondeo quod excomunicatio non nisi pro mortali det imponi crimine: et illis qui aliter non potuerunt corrigi. xi. q. 3. Nemo episcorum: et cum peccatum mariti non sit peccatum vxoris: non est excommunicanda vxor pro pec. cato mariti: nisi esset particeps criminis: sed tunc non esset excommunicanda pro mariti peccato: sed pro suo. Similiter dico quod filius non est excommunicandus pro peccato patris: nec seruus ao peccato domini. 24. q. 3. Si habes. et i. e. c. §. Ut ergo: vbi dicitur quod illicite excommunicatur quis pro peccato alterius: neque aliqua ratione nituntur qui pro peccato vnius in totam familiam sententiam serunt excommunicationis.

Ad primum in oppositum dicendum quod non est simile de interdicto et excommunicatio ne: ionge enim maior pena est excommunicatio quam interdictio: excomunicatione enim nulla pena maior est in ecclesia. 24. q. 3. Corripiantur.

¶ Ad secundum dicendum quod in illo casu si vxor monita nollet satisfacere si talis est consuetudo vt satisfacere debeat: excommunicaretur pro peccato proprio.

Quaestio IIII. QUarto queritur vtrum dominus possit iuste excommunicari bro peccato subditorum suorum. Et videtur quod sic. I. Re. 2. Predicta fuit per Samuelem futura punitio Heli de peccate filiorum suorum: ergo a simili pater potest excommunicari pro peccato filiorum: et dominus pro peccato subditorum suorum.

¶ Item trenorum vltimo. Christus dominus captus est in peccatis nostris: quod quedam glo. exponit de Iosia. Rex ergo a deo iuste punitur pro peccato populi: ergo a simili et pro peccato populi iuste excommunicatur.

Contra. vt superius habitum etr nemo pro peccatis alterius est excommunicandus.

Respondeo quod pro peccato populi dominus excomuicari non debet nisi committendo vel omitttendo sit particeps peccati populi: si enim princeps notabiliter negligens et remissus fuerit in regimine poepuli sui: ita vt propter eius negligentiam seu remissionem poplulus iabatur in publica crimina: et maximen contra ecclesiam: si sufficienter ammonitus negligentiam suam non curauerit emenda re iuste potest excommunicari: sed tunc non excommunica retur pro subditorum peccato: sed pro suo.

Ad primum in oppositum dicendum quod heli fuit priunitus praomo peccato proprio: quia filios suos modo debito non correxit. Unde in eius redargutionem dixit sibi vir dei ex parte domini. Magis honorasti filios tuos quam me: vt habetur. 1. Re. 2.

¶ Ad secundum dicendum quod secundum aliquos Iosias pro peccato suo permissus fuit interfici: quia non acqueuit sermonibus Necbao ex ore dei: vt habetur. 2. Paralipomenon. 35

¶ Uel potest dici quod illud verbum Iere. ad litteram intelligitur de redemptore nostro: quod verisimi lius est. Unde glo. que illud verbum exponit de Iosia loque tur secundum iudeorum opinionem.

¶ Potest etiam dici ad predicta duo argumentu simul quod non est simile de morte corporis: et de pena excommnnicationis: quia excommunicatio directius est pena anime: est enim spiritualis pena. 24. q. 3. Sihabes.

Questio I

QUinto queritur vtrum excommunicatus iniuste: debeat excommunicatus reputari. Et videtur quod non 24. q. 3. Crimen. §. illicita. Illicita excommunicatio non ledit eum qui notatur: sed illum a quo notatur: sed omnis excommunicatio iniusta est illicita: ergo non ledit eum in quem fertur.

¶ Item. xi. q. 3. Cui illata. Si sententia iniusta est: tanto curare eam non debet: quanto apud dominum et eius ecclesiam neminem potest grauare iniqua sententia: ita ergo ea se non absolui desideret: qua se nullatenus prospicit obligatum.

Contra. xi. q. 3. c. 1. Senentia pastoris siue iufa siue iniusta fuerit: timenda est.

¶ Item eadem. q. quaie iustus est: dicitur. Iniuste sententia homo parere debne ex superbia ligetur: qui prius ex puritate conscientie absolutus tenebatur.

Respondeo. sicut diter xi qu 3. spistus. §. Siergo. inima aliquando iniusta est ex animo proferentis: iusta vero ex ordine et causa: aliquando est iusta ex animo et causa: sed non ex ordine: aliquando est iusta ex animo et ex ordine: sed non ex causa. Iniusta est ex causa quando omnino nullum delictum subest in eo in quam fertur excommunicatio:r quod sit excommunicatione dignum. Ex animo iniusta est sententia quando non fertur amore iustitie: sed liuore odii: vel praecio: aut fauore aduersariorum. Ex ordine iniusta est quando fertur iudiciali ordine non seruato: eadem. q. c. seruetur. §. Item sententia. In his omnibus casibus sententia excommunicationis iniusta timenda est et tenendaquousque per eum qui eam tulit: vel per superiorem fuerit reuocata: exceptis tribus casibus. Unus est quando excommunicans non habet potestatem excommunicandi. Alius est quando fertur excommunicationis sententia post appellationem legitimam: extra de appel. ad nostram praesentiam: et de sen. excom. Per tuas. Tertius est quando intolerabilis error patenter continetur in causa: vt habetur in decretali vltimo allegata.

Ad primum in oppositu dicendum qua uiliud vebum intelligendum est de lesione quo ad deum: et de illo qui excommunicationem non contemnit: et quando excommunicatio est iniusta ex causa.

¶ Ad secundum dicendum quod illud decretum intelligendum est: vel de grauamine apud deum: vel quando intolerabilis error continetur in causa: et si est causa iniusta: non tamen est intolerabilis error. Illud verbum: se non absolui desideret: intelligendum est quantum ad reatum: non quantum ad sui reconciliationem cum militante ecclesia. 21233