Articulus 1

Questio I

PRimo ostendo quod in chosmento corpus christi non manducatur vera citer. Matth. 15. Omne quod in os intrat inventrem vadit: et in secessum emittitur: hoc autem nullo modo vere dicitur de corpore christi: ergo veraciter non manducatur.

¶ Item de consecra. distin. 2 tribus. §. Tanta. in glo. quam cito species dentibus teritur tam cito in caelum rapitur corpus christi. Sed nihil vere manducatur: nisi saltem descendat in stomachum: ergo corpus christi veraciter non manducatur.

Contra. Io. 6 dicit Saluator. aro mea vere erst cibus. Sed frustra est cibus nisi vere manducetur: ergo caro christi vere manducatur.

¶ Item de consecra. di. 2. Ego berengarius: dicitur verum corpus et sanguinem domini nostri Iesu christi in veritate manibus sacerdotum tractari et frangi: et fidelium dentibus atteri. Sed cibus qui a dentibus atteritur vere manducatur: ergo corpus christi vere mauducatur.

Respondeo quod in sumptione sacramenti est quedam manducatio carnalis: quia comestum masticatur: et in stomachum trahitur: et postea digeritur: et vltimo in substantiam manducantis conuertitur: et sic vere manducatur illa species sub qua rea liter continetur verum corpus christi. Et est alia sacramenta lis: qua corpus verum sub specie realiter contentum sumitur: sed sic sumptum corporaliter non magticatur: tamen nisi species tam diu in ore masticentur quod per digestionem ibi factam corrumpatur in eis forma propria: sed descendat in propria forma in stomachum: corpus christi in stoma chum descendit per descensum speciei sub qua continetur quamdiu in ea specie forma propria saluatur: sed per virtutem manducantis non vnitur manducanti: sed per ipsum manducans vnitur spiritualiter christo capiti si digne manducat. Est ibi etiam manducatio spiritualis: qua dicitur manducari corpus mysticum: que nihil aliud est quam spiritualiter incorporari corpori mystico per fidem et charitatem: vel magis incorporari per augmentum fidei et charitatis: que manducatio non conuenit indigne suscipientibus sacramentum.

Ad primum argumentum ap partem primam dicendum quod procedit de manducatione carnali qua species manducatur.

¶ Aliqui tamen negant species in stomachum descendere: sed hi dicunt contra sensibilem experientiam.

¶ Alii dicunt quod emittuntur per sudorem non per secessum: que opinio tangitur in glo. de consecra. distin. 2 tribus. Tanta sed vaticinio sunt: cum enim cibus non emittatur per secessum: nisi primo sit a forma propria transmutatus: indignum non videtur quod aliquid impurum si in illis speciebus fuit per secessum emittatur.

¶ Ad secundum dicendum quod illa gl. intelligenda est quando tamdiu species masticatur quod per digestionem que sit in ore non remanet in sua forma: secundum enim Auic. lib 10 de animalibus. c. de digonibus. Membrana in lingua: et in palato est eiusdem nature cum interiori stoma chi tunica: et ideo communicat cum ea in opere. Primum argumentum ad partem aliam aut intelligendum est de manducatione spirituali: aut sacramentali et spirituali simul.

¶ Ad secundum dicendum quod illa attritio et fractio debet referri ad species: non ad verum corpus christi. Sed quia ille berengarius fuerat infamatus quod non credebat corpus christi realiter contineri sub specie: ideo ad sui purgationem per verba excessiua contrarium asseruit.

Questio II

SEcundo quaeritur vtrum christus in hoc sacramento manducetur vtiliter. Et videtur quod non: nihil irrationabi le et inhumanum est vtile: fed comedere hominem et dominum suum irrationabile videtur et inhumanum: ergo manducare corpus christi non est manducantibus vti le.

¶ Item Ioan. 6 Caro non prodest quicquam: ergo nihil est vtile comedere christi carmen.

Contra ecclesia statuit quod omnes fideles faltem se mel in anno suscipiant corpus christi: extra de penitentia et remis. Omnis vtriusque sexus: quod non in stituisset nisi talis manducatio vtilis esset.

¶ Item Io. 6. dicit Saluator. Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem habet vitam eternam.

Respondeo quod a digne fuscipiente hoc sacramentum christus manducatur vti liter: hec enim manducatio manducanti reducit ad memoriam passionem christi: fidem confirmat: spem auget: charitatem inflammat: dat vitam gratie: christo vnit: mandu cantem spiritualiter eterna consolatione reficit: ipsum roborat ad operationem boni: sustentat contra casum prouenientem ex propria infirmitate munit contra demonis impulsum remittit ardorem carnalis concupiscentie: purgat veniale peccatum: et quandoque mortale: vt in fra eadem di. declarabitur. Et hoc facit manducatio sacramentalis inquantum in sacramento est virtus operatiua spiritualis manducationis in manducante sufficienter disposito: et possunt hi. 12 effectus significari per. 12. fructus ligni vite. de quo habetur Apoc. vlti: et ad celeriorem istorum memoriam in tribus versibus collecti sunt. Iuflammat: memorat: sustentat: roborat: auget. hostia: spem purgat: reficit: vitam dat: et vnit: Confirmatque sidem: munit: fomitemque remittit.

Ad primum in oppositum dicendum quod illud argumentum procedit de mandu catione carnali.

¶ Ad secundum dicendum quod illa auctioritas intelligenda est secundum intellectum eorum qui putabant carnem christi manducandam carnaliter eo modo quo alii cibi manducantur.

Questio. III.

Tertio queritur. vtrum omnis manducans corpus christi sacramentaliter manducet ipsum spiritualiter.

Respondeo quod manducare corpus christi sacramentaliter dupliciter potest intelligi.

¶ Uno modo pro manducare ipsum per manducationem speciei que eius sacramentum est: et sub qua rea liter continetur secundum qnem modum manducatur ab omni manducante speciem predictam siue homine siue bruto: nec tamen extra hoc sequitur quod brutum proprie loquendo sumat corpus christi sacramentaliter: quia quamuis sumat id quod est sacramentum et corpus christi sub ipso contentum: non tamen sumit ipsum sacramentum sub ratione qua sacramentum est: quia non sumit ipsum sub ratione qua est signum veri corporis christi realiter continens ipsum: hoc autem aduerbium sacramentaliter magis proprie determinat sumptionem per comparationem ad sumentem quam ad rem sumptam.

¶ Alio modo manducare corpus christi sacramentaliter potest accipi pro manducare ipsum per manducationem speciei que eius sacramentum est: et sub qua realiter continetur cum intentione generali vel speciali implicita vel explicita sumendi ipsum sub illa specie: secundum quem modum sumi potest sacramentaliter ab omni homine potenti habere intentionem predictam: siue bono: siue malo: siue fideli: siue heretico: sed quocumque modorum predictorum potest manducari sacramentaliter absque hoc quod manducetur spiritualiter: manducare enim ipsum spiritualiter: est ipsum credereet per charitatem ei vniri: et eius corpori mystico incorporari. Multi autem corpus christi accipiunt sub sacramento: et credendo ipsum ibi esse: qui tamen propter eorum in dispositionem ei spiritualiter non vtuntur: nec eius corpori mystico per charitatem incorporantur. Aliqui etiam ipsum manducant spiritualiter: qui ipsum non manducant sacramentaliter: quia multi credunt christum sub specie consecrata: et eius corpori mystico per charitatem incorporantur: qui tamen speciem corpus christi continentem non manducant quia quamuis sic ipsum manducare vtile sit ad salutem: non tamen est necessarium nisi semel in ano: sicut statuit ecclesia: vel in casu grauis infirmitatis in qua commode potest haberi sacramentum. Et de hac spirituali manducatione intelligitur illud: de consecra. distin. 2. vt quid: quod etiam recitat Magister: vt quid paras dentem et ventrem: crede: et manducasti.