Articulus 6

Questio II

PRimo ostendo quod non expedit homn voue re: quia non expedit homini se priuare magno dei dono: sed libertas hominis est magnum dei donum qua in parte priuat se homo per votum: ergo non expedit homini vouere.

¶ Item non expedit homini se periculo exponere: sed vouens exponit se periculo alicuius transgressionis cui non erat expositus ante votum: ergo non expedit ei vouere.

¶ Item non expedit homini facere aliquid quod suum aggrauet peccatum si peccat: sed si religiosus peccat grauius est suum peccatum quam esset in seculari: quia sicut dicit Ansel. in libro de similitudinibus vltra mediu in. c. de. similitudine inter monachum peccantem et laicum. si penitere noluerit maiori damnationi subiacebit monachus. ergo non expedit vouere religionis ingressum: et multo fortius nec aliud quodcumque bonum.

¶ Item nullus debet aliquid facere quod augeat in ipso concupiscentiam mali: sed vouere bonum est huiusmodi. quia sicut dicit glo. super illud ad Roma. septimo. Peccatum occasione accepta per mandatum. Quod concupiscitur dulcius sit dum vetatur. ergo nullus debet aliquod bonum vouere: ne ex hoc reddatur pronior ad malum contrarium.

Contra psal. Uouete et reddite domino deo vestro. etc.

¶ Item homini expedit facere illud quo maiorem consequitur misericordiam si de peccato peniteat: sed secundum Ansel. vbi prius. si religiosus peccat et de peccato peniteat maiorem consequitur misericordiam quam penitens in se. culo. ergo expedit homini vouere.

Respondeo quod vouens: aut vouet bona quorum obseruatio videtur probabiliter proportionata infirmitati sue spirituali. autem improportionata.

¶ Primo modo vouere expedit homini. quia per hoc firmat amplius voluntatem suam in bono. et pro magna parte excludit a selibertatem malefaciendi: et facit actu virtutis latrie. et ideo vouendo meretur.

¶ Secundo modo non expedit homini vouere nec licet tale enim votum non haberet discretionem conuenientem: cum per hoc vouens magis videretur se illaqueare quam augere securitatem de sua salute. quilibet tamen reputare debet ob seruationem voti religionis proportionatam esse sue infirmitati spirituali nisi per certam experientiam sibi de contrario constaret. Propter enim custodiam que magis adhibetur religiosis quam secularibus: et propter bona exempla que vident frequentius: et bona verba que frequentius audiunt. et propter maiores consolationes spirituales quas ex diuina benignitate ob fauorem religionis. et ex sancta societate recipiut: obseruatio aliquorum bonorum proportionata est alicui existenti in religione: que eidem proportionata non esset in seculo remanenti.

Ad primum in oppositum dicendum quod sicut dicit Aansel. in libro de libero arbitrio parum post principium. potestas peccandi nonest libertas nec pars libertatis immo vt parum postea dicit. Liberior est voluntas que a rectitudine declinare nequit: quam que illam potest deserere. homo autem per votum non minuit in se libertatem faciendi bonum sed auget: sed minuit potestatem faciendi malum.

¶ Ad 2m dicendum quod vouens discrete non exponit se periculo transgressionis nisi per accidens: sed per se maiorem securitatem obtinet per votum adimplendi diuina praecepta: vt videri potest ex his que in quaestione dicta sunt.

¶ Ad 3m dicendum quod malor non est vera quando ex hoc quo aggrauatur transgressio peccantis augetur meriritum benefacientis: et quo deus misericordius suscipit penitentem. vt autem in sequenti quaestionem ostendetur: bonum opus magis est meritorium cum voto quam sine voto: religiosus etiam de peccato penitens maiorem consequitur misericordiam quam secularis: sicut dicit Ansel. in libro de similitudide. vltra medium. Religioso enim dicit deus: cum voluero de te vindictam accipiam vt de meo: vt dicit Ansel. vbi prius.

¶ Ad 4m dicendum quod illa auctoritas intelligenda est. vbi charitas deest. Unde quasi stati. post praedicta verba subditur: ex prohibitione: vbi charitas deficit desiderium mali crescit: quo aucto dulcius sit quod prohibetur.

Questio. II.

SEcundo queritur vtrum sit magis meritorium illud opus bonum cum voto quam sine voto. Et videtur quod non minus meritorium est bonum opus factum ex necessitate quam sine necessitate: vnde minus meritoria est obseruatio inceptorum quam consiliorum: sed opus quod fit ex voto sit ex necessitate: quod sit sine voto non fit ex necessitate: ergo minus meritorium est factum cum voto quam sine voto.

¶ Item minus est meritorium opus bonum factum cum tristitia quam cum hylaritate: quia sien dicit Apostolus 2. Corim. 9. Hylarem datorem diligitdeus. sed sicut dicit philosophus. 5. metaphy. Quod fit ex necessitate sit cum tristitia. ergo minus meritorium est opus factum ex necessitate quam sine nenessitate: quod autem fit ex voto firex necessitate.

¶ Item quanto bonum opus est minus difficile: tanto minus est meritorium: quia sicut dicit philosophus 2. Ethi. c. 3. Circa difficilius semper fit ars et virtus. sed minus difficile est seruare continentiam in religione quam in seculo: quia multo difficilius est habenti opportunitatem incontinentie continere quam non habenti. seculares autem magis habent illam opportunitatem quam religiosi. ergo minus meritoria est obseruatio continentie religiosorum quam secularium.

Contra. Aug. in epostola ad Armentarium versus finem dicit armentario qui votum continentie fecerat. Modo: quod absit: tanto miserior eris si fidem deo fregeris: quanto beatior si persolueris. ergo sicut peior est operatio mali contra votum quam non contra votum: sic melior est opera tio boni cum voto quam sine voto.

¶ Item glo. super illud psal. Uouete et reddite. dicit quod vouere consulitur voluntati: sed consilium est de meliori bono: ergo melius est bonum factum cum voto quam sine voto.

Respondeo quod magis meritorium est idem bonum opus factum cum voto quam sine voto: quod probo ratione triplici: et vna similitudine.

¶ Prima ratio est hec: opus inferioris virtutis magis est meritorium imperatum a superiori virtute quam non imperatum. sed latria superior virtus est quam abstinentia. etlopus abstinentie ad quod mouetur homo ex voto est imperatum ab ea. vouere enim actus latrie est: ergo magis meritorium est opus ab stinentie ad quod mouetur homo ex voto quam sine voto.

¶ Secunda ratio est hec. quanto opus procedit a voluntate magis firmata in bono: tannto est virtuosius. et ex consequenti magis est meritorium. ad operari enim virtuose requiritur firmiter et immobiliter operari secundum philosophum 2. Ethi. c. 4. Sed ceteris paribus voluntas firmior est in bono cum voto quam sine voto.

¶ Tertia ratio hec est. Deus cum acceptet opus propter operantem: tanto magis acceptat opus quanto est ab homine ad seruitium suum specialius de dicato: sed ceteris paribus homo specialius dedicatur ad seruitium dei per votum quam sine voto.

¶ Ad idem est etiam similitudo quam ponit Ansel. in libro de similitudinibus vltra medium. in qua comparat secularem facientem bonum opus illi qui de fructu arboris sue donat domino quantum vult. et religiosum illi qui domino dat totam arborem cum fructu: dicens quod sicut obsequium illius quod dat domino totam arborem cum fructu magis est acce¬ ptum domino quam obsequium alterius: sic seruitium religiosi magis est deo acceptum quam hominis secularis.

Ad primum in ppositum dicendum quod maior vera est siintelligatur de necessitate coactionis: sed si intelligatur de necessitate salutis que est necessitas conditionata secundum quam dicimus aliquid necessarium ad consequendum sinem: que necessitas libertatem non excludit: non est verum: vnde obseruatio praeceptorum magis est meritoria quam obseruatio consiliorum accipiendo consilia ratione horum praecise que addunt super praecepta: quamuis sit econuerso secundum quod saccipium tur consilia pro inciusione praeceptorum.

¶ Ad 2m dicendum quod ibi loquitur philosophus de necessitate violentie: non de necessitate quamincurrit homo ex voto: talis enim necessitas non debet parere tristitiam: nec contraria libertas gratulationem. Unde Aug. in epluraad Armentarium et Paulinam versus finem. Felix est necessitas que in meliora compellit: et parum ante. Non est gratulanda libertas que sit vt non debeatur quod lucro redditur.

¶ Ad tertium dicendum quod difficultas alicuius boni operis proueniens ex voluntate operantis non auget meritum: quamuis illa augeat que ex voluntate operantis non prouenit. et ideo quamuis remanenti in seculo ex voluntate propria difficilius sit seruare continentiam quam existenti in religione ceteris paribus: ex hoc tamen non sequitur quod illa obseruatio sit se culari magis meritoria quam religioso. immo econuerso: quia facilitas bene operandi proueniens ex bona dispositione voluntatis operantis meritum auget.

Quaestio III

TEertio quaeritur vtrum expediat iuuenes inducere ad hoc vt obligent se ad ingressum religionis.

Respondeo quod sic: si assint debite conditiones ex parte iuuenis: et ex parte inductio nis et: ex parte obligationis. Qui enim vult inducere aliquem iuuenem ad obligationem praedictam: debet diligenter comfiderare quod iuuenis secundum iura debitam pro ingressu religionis heat etatem: que etas ad minus complectitur tempus 14 annorum. extra de regularibus. Significatum. et capi. 1. in glo. et quod prout patitur etas illa in propositis suis licitis et honestis hebeat stabilitatem. et quod ad considerandum quid illa obligatio ponederet hebeat discretionem sufficientem.

¶ In inductione etiam debet esse diligens asperitatis religionis: ad cuius ob ligationem inducitur explicatio. et omnis suggestionis falsitatis exclusio: nec debet esse nimis importuna persuasio. asperita. tis enim religionis celatio et falsitatis suggestio operantur deceptionem: deceptio autem ratione ignorantie diminuit de ratione voluntarii. Tunc autem est nimis importuna persua sio quando sit cum rerum temporalium promissione: vel cum indebita comminatione: vel cum nimia solicitudine. Debet autem in ducens a tali importuna persuasione cauere: quia talis persuasio operatur in iuuene: seu ipsum inclinat ad obligandum se ex surreptione: et praedicta obligatio fieri non debet nisi ex plena voluntate et deliberatione. Ex parte etiam obligationis tria sunt obseruanda scilicet vt fiat priuia deliberatione et stabi litatis propositi examinatione. et quod fiat cum discretione: vt scilicet se obligans obliget se ad ingrediendum religionem vt eam experiatur: vt si deus dederit sibi gratiam remanendi et religioni placuerit remaneat: si autem religioni non placuerit: aut si propositum infra annum mutatum fuerit libere potest exire absque hoc quod teneatur aliam religionem intrare: debet est obseruari quod fiat cum deuotione: et debent obseruari praedicta: quia obligationes facte sine deliberatione: et discretione: et deuotione frequenter malos exitus habent.