Articulus 5

Questio. I.

PRimo ostendo quod religiosi non poaesent effeexecutores testamentorum. Religiosus sine licentia praelati sui se obligare non potest: sed qui recipit executionem testamenti se obligat ad exequendum. ergo religiosi executores testorum fieri non possunt.

¶ Item 2. ad Thimoum 2. Nemo deo militans se implicet secularibus negociis. Et decre. dist. 13. Qui in religione seculariter viuunt non fugiunt seculum sed mutaent Sed oportet executores testamentorum se multis negociio secularibus implicare. ergo religiosi non possunt esse executores testorum.

¶ Item. extra ne clerici vel monachi. Sacerdotibus et clericis tuis annuncies publice: ne ministri laicorum fiant nec in rebus eorum procuratores existant: sed testamenti executor est quasi rerum mortui procurator. ergo videtur quod nec clericus nec religiosus potest esse testamenti executor. pntra multi religiosi executores sunt et ecclia scit et non reprehendit. ergo executores fieri possunt:

Respondeo quod religiosus aute est licentiatus a suo superiori: vt possit fieri executor testamenti: aut non. si primo modo: dico quod potest fieriexecutor: et vt in pluribus est vtile anime testatoris: quia in executione maxime attendenda est fidelitas: que perfectius in religiosis quam in secularibus debet vigere: si autem non est licentiatus. tunc dico quod si intret in executione alicuius testamenti vt executor peccat: quia facit quod facere non potest de iure: vt bene concludebat prima ratio ad primam partem. Facit etiam preiudicium anime testatoris: quia talis a volentibus impedire posset in iudicio per exceptionem repelli tanquam ille in quem non cadebat exequendi potestas. propter hoc caute facerent religiosi qui de licentia sui superioris fiunt executores est si acciperent super hoc litteram sui superioris: vt possint faceret fidem quod licentiati sunt: si contrarium obiiceretur eis ab illis qui vellent executionem impedire. Ex dictis patet solutio ad primum in oppositum.

¶ Ad secundum dicendum: quod esse executorem non computatur inter secularia negocia: quia opus est pietatis. ordinatur enim ad adiuuandum animas defunctorum. seculariaautem negocia que religiosis interdicuntur habes expresse ex tra ne clerici vel monachi. c. i.

¶ Ad tertium dicendum quod magna differentia est inrer curatorem et executorem. procurator enim est qui negocia aliena mendato sibi a domino facto gerenda gratuito suscipit: et in iudicio administrata negocia plura vel vnum. vnde procuratores sunt qui res dominorum viuorum administrant ad temporalem eorum vtilitatem: executores autem mortuorum distribuunt ad animarum vtilitatem.

Quaestio II

SEcundo queritur vtrum religiosi exem pti possint ab ordinariis conueniri ratione executionis.

Respondeo aut illi religiosi exempoti non hbebent nisi exemptionem communem: aut vltra hoc habent exemptionem specialem seu speciale priuilegium quod comueniri non possint ab ordinariis ratione delicti: nec ratione contractus: nec ratione rei de qua agitur. Si non habent nisi exemptionem communem: dico quod possunt conueniri ab ordinariis ratione executionis si de illa non faciunt quod facere debet: quia sic exempti conueniri possunt ab ordinariis locorum ratione delicti siue contractus aut rei de qua inter ipsos agitur: extra de excesli. priuil. Quanto. §. nolentes. Si autem vltra exemptionem communem praeuilegium habent quod per decre. immediate alle gatam nullum praeiudicium siat libertati eorum. adhuc dicunt aliqui quod ratione executionis possent conueniri coram ordinariis locorum: quia non possunt de iure recipere executionem nisi de licentia superiorum suorum et cum superiores licentiant eos ipso facto videntur eos quo ad illud negocium submittere potestatiordinariorum: cum de iure communi pertineat ad ordinarios sollicitudo et cura: vt pie vltime voluntates defunctorum fideliter executioni demandentur et impleantur. extra de testamentis. Nos quidem. vbi dicitur quod secundum piissimas leges dilatas defunctorum pias voluntates episcopali de. cens est studio adimplere.

¶ Sed hec opinio non mihi placet. pari enim ratione dici posset quod si superiores darent eis licentiam faciendi aliquem contractum in loco non exempto quod ipso facto quo ad hoc submitteret eos potestati ordinarii loci: quod tamen non est verum: quia iam positum est quod vltra communem exemptionem priuelegium habent quod conueniri coram ordinariis non possunt: nec ratione rei de qua contra ipsos agitur.

Quaestio III

TErtio queritur vtrum executores testamentorum teneantur infra annum executionem complere.

Respondeo quod aut testator tempus determinat infra quod vult testum esse completum: aut non. si sic: non tenentur executores tentione necessitatis vsque ad illud tempus testum complere nisi viderent citius explendo se posse facere anime defuncti vtilitatem maiorem. tunc enim et si in foro iudicii compelli non possent ad citius implendum: tamen ad hoc conscientia debere eos compellere: quia supponendum est quod voluntas defuncti fuit vt illo: modo: et illo tempore testum implerent quo esset expedientius anime sue. Si autem non determinat tempus infra quod velit testum impleri. tunc distinguo: quia aut executores habent libere bona dequibus possunt statim testum implere: aut non habent. si habent. dico quod implere tenentur quam citius possunt: quia debitores. sunt sitlis quibus legata facta sunt. et sicut dicitur. ff. de reg. iur. In omnibus obligationibus in quibus dies non ponitur presenti die debetur.

¶ Preterea. quanto citius testum impletur tanto citius anima defuncti alleuiatur: vt patebit in sequenti quaestione. vnde illi executores qui penes se habent in promptu et libere bona de quibus cito posst testum implere: et per longum tempus tardant suam executionem complere: necatoribus egentium comparantur. 13. q. 2. Qui oblationes el. 2. Qui oblationes defunctorum aut negant ecclesiis: aut difficile reddunt tanquam egentium necatores excommunicentur: et secundum glo. ibidem hoc non intelligitur de oblationibus voluntariis: sed de illis bonis que relicta sunt ecclesiis et. c. sequenti dicitur. Qui oblationes defunctorum retinent: et illi qui ecclesiis tradere demorantur: vt infideles sunt ab ecclesia abiiciendi. executores est si illa bona retinent pro seipsis sunt sicut fures et raptores. eo. c. et velut necatores pauperum ab ecclesiis debent excludi quousque reddant. eadem. q. Clerici. et sacrilegium commit tunt 17. q. 4. Sacrilegium. vnde si executores infra annum saltem ammonitione episcoi pias voluntates defunctorum non implent cum possent si vellent: per episcotum debent impelli. extra de testamentis. Nos quidem. et. c. Tua nobis. in glo. et e. Ioannes. in textu. Si executores non habeant bona in promptu de quibus possint infra annum testum implere: non credo quod propter hoc deuoluatur post annum potestas eorum ad episctum: tenentur tamen facere quod in se est vt bona habeant: et habita debent distribuere quam citius possunt.

Quaestio IIII

QUarto queritur vtrum dilatio executio nis in aliquo praeiudicet anime testa toris. Et videtur quod non 24. q. 2. nec quisquam. del eo quod in diuino est iudicio constitutus nobis fas non est aliud decernere praeter illud in quo eum dies supremus inuenit. ergo testator siue sui executores exequantur ordinationem sue vltime voluntatis: siue non: non propter hoc habebit nisi bonum vel malum quod sibi debebatur pro illo statu in quo eum supremus dies id est dies mortis inuenit.

¶ Item si bonus homo mittat elyam per suum seruientem cui dam pauperi. si seruiens illc eam non dederit: sed eam ex malignitate in aquam proiecerit seu sibi retinuerit: non propter hoc minuitur meritum illius qui elemosynam dari praecepit. ergo a simili propter malitiam executorum non minuitur meritum testatoris qui bona sua precepit per eos pauperibus distribui. ergo siue executores distribuant. siue non. siue distribuere tardent: non propter hoc peius vel melius anima testatoris habebit.

Contra. operatio exterior vltra bonitatem actus interrioris valet ad aliquod accidentale praemium. vt superius visum est. ergo a simili executio vltime et pie voluntatis testatoris vltra bonam voluntatem quam habuit in praecipiendo sibi aliquid prodest ad anime sue alleuiationem. qui ergo non exequuntur aut exequi tardant anime testatoris preiudicant.

Respondeo quod dilatio executionis in aliquo preiudicat anime testatoris: cuius du¬ plex est ratio. Une quod quanto citius ecclesie et pauperes qui bus legatum est recipiunt illud quod testator eis legauit tanto feruentius et citius orant pro anima desuncti et orare tenentur: et quanto tardius recipiunt quod eis legatum est: tanto tepidiores sunt ad orandum: et magis tardant orare pro anima defuncti: acceleratio autem feruentium orationum pro anima de functi multum valet ad eius alleuiationem et celeriorem expeditionem.

¶ Alia ratio est: quia sicut defuncti in charitate aliquid purgabile secum portantes in hac vita meruerunt vt elemosyne si pro eis dentur eis prosint non ad augmentum gratie: sed ad alleuiationem et abbreuiationem sue pene. et ideo quanto testum suum citius executioni demandatur: 2 tanto citius alleuatur: quanto tardius executio sui testamenti conpletur tanto tardius ceteris paribus incipit alleuiari: et tardius liberatur. si tamen legata sua nunquam soluerentur: nec forte facta sua que praecepit emendari per executores emenda rentur: nec debita sua que solui praecepit per executores soluerentur: non tamen propter hoc perpetuo remaneret in pena quamuis propter hoc multo tardius liberaretur a pena.

¶ Ex dictis patet quam grauissime peccant: et magnam proditionem et ille galitatem faciunt executores qui executiones testamentorum sibi commissas non complent quam citius possunt opportunitate habita competenti.

Ad primum in oppositum dicendum quod illud verbum intelligitur de quodam heretico: qui in sua heresi decesserat: et tali mortuo et cuicunque in peccato mortali decedenti nihil prodest quod postea pro eis fiat. vnde vsurarii qui in condendo testum praecipiunt: vt sui executores restituant post mortem suam illis a quibus acceperunt vsuras: et nolunt quod siat restitutio quamdiu viuunt: sed intendunt illa bona retinere si de infirmitate euadunt non prodest ad salutem anime sue testum quod faciunt: quia tales in mortali peccato decedunt: quamuis in peiori statu morerentur si nollent quod est post mortem suam restituerentur.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis non minuatur meritum mirtentis quantum ad impetrationem gratie: tamen minuitur quantum ad remissionem pene: maxime quia si ille pauper elemosynam recepisset feruentius oraret pro eo et magis tenere tur orare.