Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
¶ Tertio vtrum propter aliquid quod non est peccatum teneatur homo abstinete a susceptione huius sacramenti.
Quaestio 1
PRimo ostendo quod existens in peccato mortali non peccat mortaliter suscipiendo hoc sacramentum: de consecra. dist. 2. Si non sunt tanta peccata vt excommunicetur quis non se debet a medicina corpotis et sanguinis domini separare. Sed pro quolibet peccato mortali non excommunicatur homo: neque debet excommunicari: sed tantum pro mortali: cui annexa est contumacia. 11. q. 3. Nemo episcoporum alias enim non precederet ammonitio excommunicationem: ergo aliquio in peccato mortali potest suscipere hoc sacramentum non peccando mortaliter.
¶ Item suscipiens hoc sacramentum in peccato veniali non peccat venialiter: quia quodcunque peccatum est obligatio ab aliqua lege: sed in nulla lege prohibetur homo hoc suscipere sacramentum propter peccatum veniale tantum: ergo a simili existens in peccato mortali suscipiendo hoc sacramentum non peccat faciendo illud ad quod tenetur. Sed qualibet fidelis vtriusque sexus tenetur semel in aeno hoc sacramentum suscipere: vt superi us est ostensum. sacerdos enim postquam consecrauit tenetur ipsum suscipere. de consecra. disi. 2. Relatum. Ergo in illo statum existens in peccato mortali non peccat mortaliter suscipiendo hoc sacramentum.
Contra. prima. Cor. 1. Qui manducat et bibit indigne iudicium sibi manducat et bibit. Sed qui accedit cum mortali peccato accedit indigne: ergo talis sibi iudicium manducat et bibit: quod non esset verum nisi per hoc incurreret mortale peccatum.
¶ Item maius est sumere quam tangere vel aspicere: sed vt habetur secundo. Reg. sexto Oda percussus est quia arcam domini tetigit indigne. bet hsamite etiam percussi sunt quia arcam domini aspexerunt indigne: vt habetur primi Reg. 6 ergo multo fortius mortaliter peccat qui corpus domini sumit indigne.
Respondeo quod sicut dicitur de consecra. di. 2. Nhil in sacrificiis maius esse potest quam corpus et sanguis christi: nec vlla oblatio hac potenti or est: sed hec omnes precellit: que pura conscientia domino offerenda est: et puta mente sumenda atque ab omni bus veneranda. Et ideo volens accedere ad hoc sacramentum debet examinare conscientiam suam secundum apostolum prima ad Cor. xi. Et si videat se esse in peccato morteli scilicet quia videt se non penitere de peccato mo: tali iam commisso: vel esse in proposito aliud committendi: et qui in talistatu hoc sacramentum suscipit mortaliter peccat propter irreuerentiam: quam fecit sacramento: et rei contente sub sacramento: et rei significate non contente: et etiam quia est ecclesiastici precepti trangressor. Ille etiam qui secundum rei veritatem non est in peccato mortali: credit tamen esse: si cum tali conscientia hoc sacramentum suscipit: mortaliter peccat: quia est reuerentie debite sacramento contemptor. Si autem non videt se esse in mortali peccato neque credit et tamen est: aut hoc prouenit ex omissione debite diligentie in examinando conscientiam: et tunc dico quod mortaliter peccat: non tamen ita grauiter sicut prius: aut non prouenit ex omissione debite diligentie: quam tenetur homo adhibere: sed quia homo de lege communi certus esse non potest vtrum peniteat digne secundum illud Ecclesi. 9. Nemo scit vtrum odiovel amore dignus sit: et sic accedens in peccato mortali ad susceptionem huius sacramenti non peccat mortaliter: sed consequitur remissionem latentis peccati. Aliter enim quandocunque homo hoc sacramentum susciperet exponeret se periculo peccandi mortaliter: quod falsum est.
Ad primum in oppositum dicendum quod de ex communicatione que est exclusio a sacramentorum susceptione debet illud decretum intelligi: et quo ad hoc debet homo se reputare excommunicatum qui scit vel credit se esse in peccato mortali.
¶ Ad secundum dicendum quod suscipiens hoc sacramentum in peccato veniali tantum: ideo non peccat nisi sit aliud quod obsistat: quia peccatum veniale se compatitur cum effectu huius saceamenti: et quia de lege communi non potest esse homo sine peecato veniali nisi forsitan ad modicum tempus: homo¬ autem potest cauere a commissione peccati mortalis per totam vitam.
¶ Ad tertium dicendum quod ille qui in peccato mortali communicat in paschate: et sacerdos post consecrationem non peccant: quia communicant: sed quia communi cant indigni communione. tenentur enim communicare digne: nec propter hoc perplexi sunt quia cum adiutorio dei se possunt disponere per poenitentiam: vt sint digni communicare. Primum argumentum ad partem aliam bene concludit.
¶ Ad secundum dicendum: quod existens in peccato mortali videndo corpus christi non peccat: aspiciendo enim ipsum nullam irreuerentiam facit sacramento. bethsamite autem ideo percussi sunt: quia vt dicunt quidam: et refert glo. ibidem: nulli licebat videre arcam detectam nisi pontifici. Uel potest dici etiam secundum glo. quod percussi sunt: eo quod indigni essent: vel indigne accessissent: vel non digne custodissent arcam: tangens autem corpus christi in peccato mortali irreuerentiam facit sacramento nisi in casu: quando scilicet hoc cum timore et reuerentia propter aliquam necessariam causam: vt quando erigit hostiam iacentem in terra non existente presente alio digniori ad tangendum eam: in quo casu laicus etiam boc facere posset. Oma autem percussus fuit: quia archamtemerarie tetigit secundum sententiam glo. ibidem. dicit etiam ibi alia glo. quod super humores est percuisus: quibus secundum legem arcam fserre debuit.
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum contritus non confessus peccet mortaliter suscipiendo hoc sacramentum. Et videtur quod non. Ille qui reconciliatus est deo digne potest suscipere hoc sacramentum: sed per veram contritionem homo reconciliatur deo ante confessionem: ergo extunc potest digne suscipere hoc sacramentum.
¶ Item homo non tenetur de necessitate confiteri nisi semel in aeno: sequa sibi licitum est pluries in anno suscipere hoc sacramentum ergo aliquando licite potest suscipe quamuis non confiteatut.
Contra. Ricardus de potestate ligandi: et soluendi. c. 2I1. Si ante sacerdotis abiolutionem criminosus ad communionem corporis christi accedat pro certo iudicium sibi manducat et bibit. etiam si eum iam ante multum peniteat.
Respondeo quod coneritus nion consetus inteigi potest dupliciter: aut de peccato veniali: aut de peccato mortali: primo modo suicipiendo sacramentum non peccat mortaliter: quia de peccato veniali non est necessaria confessio: nisi quando non habet peccatum mortale: tunc enim cum teneatur semel in anno confiteri: oportet quod de ventalibus confiteatur.
¶ Secundo modo distinguendum est: quia aut habet copiam confessoris idonei: et tempus suffciens ad confitendum: et loquelam liberam aut non.
¶ Primo modo dico quod suscipiendo hoc sacramentum mortaliter peccat: quia ad hoc quod homo sit dignus hoc sacramentum suscipere requiritur quod reconcilietur deo et ecclesie: que reconciliatio est per confessionem et absolutionem.
¶ Secundo modo subdistinguendum est: quia aut imminet scanda lum persoue sue: nisi communicet: aut populi: aut quia iam incepit sacramenti mysterium si sacerdos est. Et in quo libet istorum trium casuum licitum est sibi communicare cum proppsito confitendi. Si tamen non adest aliquis predictorum trium casuum tenetur expectare quousque habeat copiam confessoris.
Ad primum in oppositum dicendum quod cum illa reconciliatione qua homo reconciliatur deo per interiorem contritionem requiritur vt reconcilietur ecclesie si potest ante huius sacramenti susceptionem.
¶ Ad secundum dicendum quod quamuis homo non teneatur nisi semel in anno ordinarie confiteri: tamen possunt accidere¬ casus propter quos tenetur pluries confiteri: inter quos vnus est plurificata susceptio huius sacramenti: si ille quod vult suscipere recolat se commisisse mortale peccatum: de quo non fuit confessus et absolutus legitime.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum propter aliquid quod non est peccatum teneatur homo abstinere a susceptione huius sacramen ti. Et videtur quod non: quia si aliquid aliud a peccato debet prohibere susceptionem huius sacramenti hoc esset immunditia menstruorum aut seminis fluxus: quia reputabantur immunditie in lege: sed menstrua non prohibent mulieres ab huius sacramenti susceptione. distin. 5 Ad eius. et a simili nec semini fluxus: ergo nulla alia immunditia a peccato prohibet huius sacramenti susceptionem.
¶ Item reconciliatus deo et ecclesie dignus est suscipere hoc sacramentum: sed immunditie que non sunt peccata non contrariantur reconciliationi predicte: ergo nec susceptionem huius sacramenti debet prohibere.
Contra concubitus coniugalis sine omni peccato fieri potest: vt inferius ostendetur: sed ante eucharistie susceptionem aliquot diebus ab vxoribus propriis est abstinendum: de consecr. dist. 2. Omnis homo: ergo est aliquid aliud a peccato prohibens huius sacramenti susceptionem.
Respondeo quod propter aliquid aliud quod non est peccatum tenetur aliquando homo abstinere a susceptione huius sacramenti propter ordinationem ecclesie: que propter sacramenti reuerentiam ordinauit hominem aliquando debere abstinere a susceptione huius sacramenti propter aliqua que non sunt peccata: eo quod impediunt vel minuunt reuerentiam que debet dbseruari in susceptione huius sacramenti: cuiusmodi est nocturna pollutio proueniens ex crapula vel immunda cogitatione que precessit in vigilia: que crapula vel cogitatio si peccata mortalia fuerunt: vel probabile dubium est vtrum fuerunt: tunc pollutio ex eis proueniens prohibet de necessitate huius sacramenti susceptionem: si autem certum est vel probabile: quod non fuerunt nisi peccata venialia: tunc illa pollutio non prohibet nisi de congruitate. Si autem proueniat ex nature superfluitate vel in firmitate non credo quod prohibet. Et hec probari possunt per ea que dicuntur distin. 6 Testamentum. probabile etiam periculum vomendi huius sacramenti prohibet susceptionem. Et de similibus simile iudicium habeatur. Et postest dici quasi per quandam appropriationem quod predicta minuunt reuerentiam que debet obseruari in susceptione huius sacramenti: ratione speciei consecrate. Et quia reuerentia que debetur corpori christi exigit: vt ipsum suscipiens diligenter recogitet quid accipit: quod infantes et furiosi sacere non possunt. ideo non debet dari infantibus neque illis qui semper fuerunt furiosi. Si autem furiosus antequam intraret furiam: hoc sacramentum petiit in debito statu: sibi postea in furia potest dari: nisi probabiliter timeatur quod illud proiiceret: vel aliquam aliam irreuerentiam faceret sacramento. Et potest dici quod per appropriationem hec impediunt reuerentiam que debet obseruari in susceptione huius sacramenti ratione rei contente. Et quia causa propter quam aliquis debet interdici vel suspendi vel excommunicari: siue maiori excommunicatione siue minori derogat realiter vel secundum iudicium fori exterioris vnitati ecclesie: que est corpus christi mysticum: quod est res per hoc sacramentum significata: non tamen sub sacramento contenta: ideo interdicti suspensi excommunicati etiam iniuste excluduntur a susceptione huius sacramteri: predicte tamen pene sunt non peccata: quamuis predictas penas contennentes grauiter peccent.
Ad primum in oppositum dicendum quod imun ditia menstruorum non prohibet mulierem communicare: quia est immunditia pure naturalis Si autem vt dicitur ibidem ex veneratione magis suscipere non presumit laudanda est: sed si percipit non est iudicanda. Simili modo potest dici de illa infirmitate: que. Leuit. 15 vocatur fluxus seminis.
¶ Ad secundum dicendum quod quamuis reconciliatus deo et ecclesie sit dignus simpliciter: potest tamen contingere casus: in quo non debet hoc recipere sacramentum propter eius reuerentiam. Uel potest dici quod non est inconueniens quod aliquis sit dignus simpliciter: et tamen indignus secundum quid. Ad argumentum ad partem aliam dicendum quod illud decretum non loqutur de debito necessitatis: sed congruitatis: mulier tantumn debitum petenti reddere tenetur secundum glo. ibidem