Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
Quaestio 1
Questio I Rimo ostendo: quod christus nos non redemit Augu. 13 de trini. c. 12. dicit de deo: quod nec hominem a lege sue potestatis ammisit: quando in diaboli potestate esse permisit: ergo homo semper fuit possessio ipsius christi: sed nullus quod suum est redimit: ergo christus nos non redemit.
¶ Item si nos raedemit: ab aliquo possessore nos traedemit: non a deo: quia optimum est esse in possessione dei: nec a diabolo: quia sibi precium pro morte non obtulit: ergo videtur: quod nos non redemit.
¶ Item ab iniusto possessore res per verum dominum non debet redimi: sed euincieset diabolus iniuste possidebat hominem: secundum Ansel. li. 1 Cur deus homo. c. 7. Quamuis hoc a deo iuste permitteretur: propter hominis peccatum ergo cum deus fuerit verus dominus hominis: non debuit ipsum redimere: sed de potestate diaboli per victoriam eripere.
Contra prima hetri. i. non coruptibilibus auro iet argento redempti estis de vera nostra conuersatione paterne traditionis: sed precioso sanguine: quasiagni incontaminati: et immaculati iesu christi.
Respondeo quod christus per passionem suam nos redemit: quia propter peccata nostra iuste permittebat deus: nos esse in diabolica seruitute: per peccatum est eramus obligati pene eterne: et alienati: non a dei potestate: cui cuncta subiecta sunt: sed a clara dei visio. ne: ad quam familiares admittuntur. Dico ergo: quod christus in hoc: quod moriendo vicit diabolum: redemit nos ab eius seruitute: sicut aliquis rex per laborem certaminis: regnum suum dicitur redimere ab aduersario: qui prius detinebat iniuste. In hoc est: quod per mortem suam satisfecit deo pro peccatis nostris: propter que obligati eramus pene eterne: vere dicitur nos ab illa pena redemisse: sicut aliquis sacrifaciens iudicipro culpa homicide: redimit illum homicidam a morte. Inhoc est: quod summo patri seipsum moriendo pro nobis obtulit sacrificium: quo nos deo reconciliauit: et ianuam ad videndum deum nobis aperuit: vere dicitur nos redemisse: quia redimere est illud: quod suum erat: vel esse debebat sibi restituere: maxime in cio interueniente: homo autem familiaris esse deo debebat: ad quam familiaritatem restitutus est christi passione.
Ad primum dicendum quod nulus quod suum est edimit eo modo: quo suum est: homo aut erat ipsius dei: inquantum erat sub eius potestate: sed non erat quantum ad samiliaritatem: sed quantum ad hoc erat a deo alienatus: et sic potuit ipsum redimere.
¶ Ad secundum dicendum quod non redemit de potestate diaboli: et a pena eterna: nec tamen diabolo precium obtulit: quia nullum ius habebat in nobis: sed precium obtulit summo indici: vt nos de diabolica potestate eriperet: et obligationem: qua eramus obligati pene eterne relaxaret.
¶ Id terti um dicendum quod quamuis diabolus hominem iniuste possideret: tamen quia homo meruerat vt a diabolo permitteretur possideri ideo magis decuit ipsum a diabolica potestate redimi quam ipsum per solam potentiam euinci et est vt sic daretur exemplum hominibus praeponendi iustitiam potentie: vnde Augu. 13 de tri. c. 13. Placuit deo vt propter erudiendum hominem de diaboli potestate non potentia diabolus: sed iustitia vinceretur atque ita et homines imitantes christum iustitia quaererent diabolum vincere non potentia.
Quaestio 2
Questio II. Ecundo queritur vtrum trinitas nos redemit: et videtur quod non Augu. 13 de trinitate c. 14. loquens de nostro redemptore: dicit quod illum esse opus erat hominem: et deum sed tota trinitas non est homo: ergo tota trinitas nos non redemit.
¶ Item ille solus nos redemit: qui pro nobis satisfecit: sed solus filius pro nobis satisfecit: quia solus pro nobis passus est ergo solus filius nos redemit.
¶ Item filius nos redemit non 3t secundum naturam diuinam: quia tunc frustra assumpsisset naturam humanam: ergo fuit redemptor noster secundum humanam naturam: sed nulla persona naturam humanam assumpsit: nisi filius: ergo nulla persona nos redemit nisi filius.
Contra magister in littera mediator dicitur in scriptura solus filius. Redemptor vero aliquando et pater: vel spiritus sanctus.
¶ Item Io. 3. Sic deus dilexit mundum: vt filium suum vnigenitum daret: sed ille qui dat praecium redemptionis redimit: ergo pater nos redemit: sed constat quod filius nos redemit. Omnis autem effectus qui est a patre et filio est est a spiritu sanctio: quia per vnam potentiam operantur: ergo tota trinitas nos redemit.
¶ Item Augu. 13 de tri. c. 11. Omnia simul pater et filius et amborum spiritus pariter et concorditer operantur: cum iustificati sumus in christi sanguine: et reconciliati sumus deo per mortem filii eius: ergo tota trinitas concorditer nostram redeptionem operata est ad quod sequitur: quod tota trinitas nos redemit.
Respondeo sic illi vere redimunt captiuum: qui per sua redemptione dant precium ille tamen specialius dicitur redimere: qui pro captiui redemptione vitam suam offert pecio. Sic tota trinitas vere redemit nos n hoc: quod ipse dedit filium pro praecio redemptionis nostre. Filius tamen specialius dicitur nos redemisse: quia non tantum dedit praecium redemptionis nostre: sed ipse met fuit praecium: quo redempti sumus. Ipse enim pro nostra redemptione posuit vitam suam: quod predixit Io. 10. dices. Aimam meampono pro ouibus meis: et apostolus ad Gala. 2. dicit de ipso dilexit me: et tradidit semetipsum pro me: et ideo sibi appropriatur nomen redemptoris.
Quaestio 3
Questio III Tertio queritur vtrum solus christus sit mediator et videtur quod non: quia ille mediator est inter nos et deum: qui nos reconciliauit deo: sed hoc maxime videtur conuenire spiritui sanctio: qui est amor et secundum DionV. 4. c. de diui. nomini. Omnis amor est vis vnitiua: ergo non solum silius est mediator inter deum et genus humanum.
¶ Item Diony. 4. c. angelice hierarchie dicit diuinas illuminationes per angelos ad nos peruentre tanquam a diuino legali ordine: illud legaliter ponente: hoc per primo 2o in diuinum reduci: ergo angeliinter nos et deum sunt mediatores.
¶ Item deutero. 5. dicit Moyses. Ego sequaester et medius sui inter deum et nos: ergo praelato conuenit ratio mediatoris inter hominem et deum: solus ergo filius mediator non est.
Contra Augn. 9 de ci. dei. c. 15. Meduatorem inter nos et deum et mortalitatem habere oportuit transeuntem: et betitudinem permanentem: vt per illud quod transit congrueret morituris: ad illud quod permanet transferret ex mortuis: sed solus filius habuit mortalitatem: ergo sibi soli conuenit esse mediatorem.
¶ Item Augu. infra eodem. c. Non multis: sed vno mediatore opus erat: sed constat: quod christus fuit mediator vt dicit ibidem: ergo solus est mediator.
Respondeo quod loquendo de vniuersali reconciliatione inter deum et genus humanum: solus christus fuit mediator: quod autem fuerit mediator: aperte testatur apostolus I Timo. 2. dicens. Unus enim deus: vnus et mediator dei et hominum homo christus iesus: qui dedit semetipsum pro omnibus. Quod autem nullus alius fuerit mediator patet sic. Deus est superiore genus humanum inferius: mediatorem autem inter superio rem: et inferiorem oportet habere communicantiam cum vtroque: per quam possit reconciliare inferiorem superiori. Solus autem christus talem communicantiam habuit inter deum et genus humanum. Cum humano enim genere communicabat immortalitate: cum deo in betitudine tali: per quam superior erat omni homine: et deo acceptissimus: que duo secundum diuinam ordinationem erant necessaria in illo: per quem tanquam per mediatorem: genus humanum reconciliandum erat deo: vt per mortalitatem: pro humano genere posset pati: et p aliud: ita esset deo accepta sua passio: vt eam reputaret pro omnibus peccatis humani generis satisfactionem condignam. Predicta autem communicantia non inuenitur in patre: et in spiritu sanctio: quia mortales non sunt: nec in aliquo angelo: nec in alio homine: quia et si alii homines heberent mortalitate: non tamen cum mortalitate habebant supradictam beatitudinem: nec aliquis alius homo erat: cuius dignitas totius generis humani excederet dignitatem: quam dignitatem habuit christus homo: per hoc quod diuine persone in eo vnita fuit natura humana.
Ad primum in oppositum dicendum: quod non quicunque facit pacem inter partes: potest dici mediator si enim homo sibi reconciliat alium: non propter hoc potest dici mediator in se: et illum: sed ille qui aliquo modo differt ab vtraque parte: et habet talem communicantiam cum vtraque parte: per quam fecit reconciliationem: vnde spiritus sanctus: et si reconciliauerit nos deo: non tamen sicut mediator.
Quaestio 4
Questio. IIII. Uarto queritur vtrum christus sit mediator secundum humanam naturam: et videtur quod non: magister in littera loquens de christo dicit: nisi ita medius sit: vt deus sit propter diuinitatis naturam: et homo propter humonitatis naturam: quo in ea humanaconciliantur diuinis. q. d. esse non posset: ergo mediator est ratione vtriusque nature.
¶ Item ratione extremi: non est mediator: sed humana natura est vnum de extremis: inter que mediauit christus: quia mediauit inter deum et hominem: ergo non est mediator ratione humane nature.
¶ Item mediator habet rationem medii in vniendo extrema: sed in medio concurrit extremorum natura: ergo christus mediator fuit ratione diuine nature: et hume simul.
Contra Augu. I. libro de trite c. 7. dicit: quod homo christus iesus in forma serui suit mediator dei: et hominum.
Respondeo quod christus est mediator dei: et hominum secundum humanam naturam: non absolute consideratam: sed inquantum in persona christi est vnita diuine nature: quia secundum hoc: christo conueniunt ea que requiruntur ad mediatorem: quia secundum illam: est infra deum: et supra alios homines: et consicat cum deo in iustitia et beatitudine: non essentialiter: sed participatiue: cum homine autem communicauit in mortalitate: et est secundum illam mortem sustinuit: per quam deo reconciliatam est genus humanum secundum autem diuinam naturam: non est infra deum: nec communicat cum homine in mortalitate. Unde mediator dici non potest: ratione diuine nature: nec ratione vtriusque nature simul: quia mediator debet difserre ab extremis inter que mediat: sed quamuis christus in quantum homo differat a deo: tamen inquantum deus: et homo simui proprie non differt a deo. Res enim aliquid de sua ratione comprehendens: loquendo proprie non differt realiter ab illa re: quam de sua ratione comprehendit: inquantum tamen in persona christi due nature conueniunt: posset secundum aliquos dici medius inter deum: et homines puros
Ad primum in oppositum dicendum quod non plus concludit: nisi quod christus non potuisset esse sufficiens mediator inter deum et genus humanum: nisi esset deus et homo: et hoc est verum: sed ex hoc non sequitur: quod non fuerit mediator ratione humane nature: quia humana natura christi adepta est illam dignitatem: per quam secundum illam: christo potuit conuenire ratione mediatoris.
¶ Ad secundum dicendum: quod illa natura humana singularis: quie est in christo reconciliatione non indiguit. Unde nec fuit vnum de extremis: inter quie christus mediauit.
¶ Ad tertium dicendum: quod quamuis mediator exerceat actum medii in vniendo disiunctos: non tamen idem penitus est esse mediatorem et medium: et ideo si ponatur quod christus sit medius: inter deum et puros homines ratione diuine nature et humanesimul non propter hoc: oportet ponere quod secundum illam rationem sit mediator: vt potest dici quod cum dicitur: quod in medio concurrit extremorum natura: non oportet hoc semper esse verum: quantum ad essentiam extremorum: quia est in coloribus mediis: non est aliquid de essentia extremorum colorum sed sufficit quod in medio concurrant secundum aliquam participationem vel similitudinem: et sic extremaconcurrunt in natura humana persone filii dei vnita: secundum quod in corpore questionis ostensum est.