Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 1
¶ Primo vtrum in baptizante requiratur fides ad hoc vt possit verum baptismum coninere ¶ Secnundo vdttunm ntenio.
Quaestio 1
PRimo ostendo quod in baptiante requiritur sides ad hoc vt verum possit conferre baptismum. Aug. super Io. homel. o. et. habetur. I. q. 1. Detrahe. Accedit verbum ad elementum: et sit sacramentum: et paucis interpositis sequitur: non quia dicitur: sed quia creditur: ergo requiritur fides in baptizante.
¶ Item magis dependet esse rei et eius virtus a causa efficiente quam a subiecto: sed ad hoc vt recipiatur virtus baptismi requiritur fides in baptizando: ergo multo fortius in baptizante.
¶ Item in baptizando principalior est bapti3ans quam paruulum offerens: sed in offerente requiritur fides: quio pro paruulo respondet. Credo: ergo multe fortius in baptizante
Contra de consecr. di. 4. A quodam: dicit Nicolaus papa de baptizatis a quodam iudeo: quod si in nomine sancte trinitatis baptizati sunt rebaptizari non dicunt.
Respondeo quod sides non requiritur in baptizante ad hoc vt verum conferat baptismum: nec ad hoc vt ille qui baptizatur recipiat baptismi effectum: etiam illum qua est res et non sacramentum hoc est iustificationem: quia sicut dicitur di. predicta. Baptismus: et sumptum est ab Augustino. tractatum quinto super Io. fere eque distanter inter principium et medium. Baptismus talis est qualis est ille in cuius potestate datur: non qualis est ille per cuius ministerium datur. Et quia baptismus a quocumque ministretur in potestate christi datur. ideo baptismus ab infideli administratus verus baptismus est seruatis aliis que ad baptismum requiruntur: et nisi sit im pedimentum in illo qui baptizatur plene habet in eo suum effectum.
Ad primum in oppositum dicendum: quod hoc verbum: creditur: ibi non refertur ad baptizantem: sed ad ecclesiam mi. tantem. alias dixisset: non quia dixit: sed quia credidit.
¶ Ad secundum dicendum quod maior non est vera de efficiente ministerialiter: sed de efficiente principaliter: ille autem qui sacramentum administrat non est principalis causa effectus baptismi: sed ministeria lis. Si tamen infideles recipientes baptismum intendit recipere quod ecclesia intendit ministrare: credens tamen in particulari quod nihil sit: recipit characterem baptismalem: sed non gratiam gratum facientem.
¶ Ad tertium dicendum quod non requiritur fides personalis in offerentibus paruulum ad baptismum: sed sufficit fides ecclesie. Unde offerens paruulum ad baptismum non respondet pro persona sua quando dicit. credo: sed in persona perueri vt sit sensus: credo id est sa entum baptismi presto sum recipere.
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum in baptizante requiratur intentio. Et videtur quod non: quia ebriosus potest baptizare. Unde de comsec. di. 4. Baptismus. Non timeo ebriosum: sed ebriosus non potest habere intentionem faciendi quod facit ecclesia: quia tunc non habet vsum lir. ar. non ergo requiritur intentio in baptizante.
¶ Item non minus necessaria est fides quam intentio: quia qui nihil credit facere nihil intendit facere: sed vt habitum est in quaestione precedenti in baptizate non requiritur fides de necessitate: ergo nec intentio.
¶ Item in agente instrumentaliter ad sui directionem non requiritur alia intentio quam intentio principalis agentis. Sed ille qui ad ministrat baptismum est instrumentale agens: et christus principale: ergo non requiritur alia intentio quam intentio christi.
Contra magister in littera huius di. c. 4. in hoc et in aliis sacramentis: sicut forma est seruanda ita intentio celebrandi illud est habenda.
¶ Item secundum philosophum. 2. phy. Effectus qui eueniunt praeter intentionem sunt a casu: sed effectus baptismi non sunt a casu: quia eueniunt vt in pluribus. ea enim que eueniunt a casu: eueniunt raro secundum philosophum: vbi prius: ergo ad effectum baptismi requiritur intentio baptizantis.
Respondeo quod ad hoc vt verus conferatur baptismus: necessaria est baptizantis intentio. quando enim aliqua plura concurrunt ad vnum effectum: oportet quod aliquo modo vniantur. Ad sanctificationem autem illius qui baptizatur requiritur ablutio exterior: et verba que realiter vnita non sunt. requiritur etiam baptizans: et ideo necessaria est intentio baptizantis per quamablutio et verba intentionaliter coniungantur inter se: et cum illo qui baptizat: et omnia ista cum sine qui est purgatio illius qui baptizatur.
Ad primum in oppositum dicendum: quod non est idem dicere ebriosum et actu ebrium. Ebriosus enim est assuetus ad ebrietatem: etiam si actu non fit ebrius: et ideo quamuis ebrius ebrietate totaliter vsum rationis tollente non possit hebere intentionem faciendi quod facit ecclesia: tamen ebriosus pro illo tempore quo non est actu ebrius vel si est ebrius: et non est ebrietas tollens rationis vsum: totaliter potest habere intentionem hanc.
¶ Ad secundum cum dicitur quod quie nihil credit facere nthil intendit facere etc. dico quod aliquid potest credi et intendi in vniversali: quamuis non intendatur nec credatur in particulari: sicut secundum philosophum. 2. priorum. Aliquis potest credere quod omnis mula sit sterilis. et tamen potest existimare quod hec mula habeat in vtero. a simili dico aliquo modo quod quamuis infidelis in baptizando nihil credat baptismum vniversale: nec intendat vt valeat in particulari. immo contrarium: tamen in hoc quod credit facere: et intendit quod facit ecclesia credit et in tendit aliquid facere in vniversali: et hec intentio sufficit. Unde bene dicunt dicentes quod quantum ad intentionem baptizantis sufficit quod intendat facere circa illum qui baptizatur illud quod facit ecclesia.
¶ Ad tertium dicendum quod maior non est vera nisi de instrumento quod non potest hre propriam intentionem. de instrumento autem quod habere potest eam: quemadmodum seruus est qui secundum sententiam philosophi in libro politicorum est organum vel instrumentum animatum: non est verum tale autem instrumentum administrat baptismum.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum sufficiat in baptiante intentio pure in habitu. Et videtur quod sic: magis sufficit intentio bona in habitu: quam intentio mala in actu. Sed aliqua mala intentio in actu sufficit: quia vt dicitur de consecra. di. 4. Non illud: et sumptum est ab Aug. in eplura ad Bonifacium episcoum circa medium: et recitat magister in littera huius di. ca. penul. Nec te illud moueat quod quidam non ea fide ad baptismum percipiendum paruulos: ferant: vt gratia spirituali ad vitam regenerentur eternam. Sed quia eos putant hoc remedio temporalem retinere vel recipere sanitatem: non enim propterea illi non regenerantur: quia non ab istis hac intentione offeruntur: ergo multo fortius bona intentio baptizantis pure in habitu sufficit ad baptismum.
¶ Item virtus motiua non exequitur motum in homine nisi ad imperium voluntatis: sed homo itinerans non semper est in actu volendi ite nerare: quia velle sequitur intelligere: et planum est quod non semactu cogitat de via sua: ergo intentio in habitu sufficit ad productionem effectus.
Contra. auctor. 6 principiorum dicit. Passio est effectus illatioque actionis: ergo ad effectum ad quem causandum requiritur intentio: necessaria est intentio quae est actio. Sed intentio pure in hitu non est actio: ergo non sufficit ad hoc vt causetur effectus purgationis in illo qui baptizat.
¶ Item sic se habet hitus ad habituatum: sicut qualitas ad qualificatum. Sed qualificatus per suam qualitatem numquam producit effectum nisi mediante actione sue qualitatis: ergo similiter nec habens in tentionem baptizandi in habitu potest producere aliquem effectum nisi mediate actu habitualis intentionis.
Respondeo quod loquendo de intentione pure in habitum et in particulari et in vniversali: et in principio et in medio et in fine non sufficit intentio pure in hientu: quia ex tali intentione non procederet aliquis actus: et ex conseqenti nec effectus: sed loquendo de intentione pure in habitu respectu effectus in particulari: existente tamen in actu respectu effectus in vniversali: dico quod sufficit ad conferendum verum baptismum et efficaciam eius illi qui baptizatur: etiam si non fuerit in actu nisi in principio: quia in virtute actualis intentionis quae fuit in printia cum aliis quae ad hoc requiruntur: valem illud quod postea sequitur. aliter incertissimum esset qui vere essent baptizati: et magnum immineret periculum baptizantibus in baptizando: tamen si baptizans non est diligens in applicando intentionem suam secundum quod decet ad ipsum actum a peccato non excusatur.
Ad primum in oppositum dicendum: quod baptizans intidendo facere quod facit ecclesis non habet intentionem malam: sed in boc quod non intendit purgationem a peccato: sed tantum sanitatem corporalem: vel aliquid aliud temporale habet intentionem malam: sed intentio sua quo ad hoc: nec ad baptismum proficit: nec officit. Si autem tantummodo nocet adulto aut non intendenti per baptismum consequi nisi temporalem rem: et si conferatur sacramentum quantum ad impressionem characteris: supposito quod intendat ecclesie recipere sacramentum: non tamen ei confertur remissio peccatorum durante tali intentione.
¶ Ad secundum dicendum: quod voluntas per actum suum facit aliquam impressionem in virtute motiua que durat ad tempus etiam actu voluntatis non manente: qua expirante virtus motiua non exequeretur motum amplius: nisi renouaretur imperium voluntatis. Frequenter tantum manet homo in actuali voluntate itinerandi: quod ipse non aduertit. Unde quando ex forti intentione ita se conuertit ad aliud quod non actu cogitat de suo itine re: nec in vniversali nec in particulari: cessante impressione que facta fuerat in virtute motiua per precedentem voluntatis actum: statim cessat motus.