Articulus 5

Primo ostendo quod non omne votum licitum sit obligatorium: quia licitum est virgini vouere virginitatem: sed si post votum corrumpatur: amplius non potest votum suum seruare: quia impossibile est quod iterum sit virgo: cum ergo nullus obligetur ad impossibile: videtur quod aliquod votum licitum possit desinere obligatorium esse.

¶ Item votum de intrando religionem est licitum: sed potest contingere quod illa religio non vellet eum recipere qui vouit intrare: ergo videtur quod talis ex suo vcto non obligatur.

¶ Item si aliquis vouit religionem trare: et antequam intret in episcopum eligatur non tenetur religionem intrare: quia si esset in religione professus posset propter episcopatum religionem dimittere. 18 q. 1. c. vni co: ergo talis ex suo voto non obligatur.

Contra deutero. 233. Cum votum voueris domino deo tuo: non tardabis reddere: quia requiret illud dominus deus tuus.

¶ Item extra de voto et votiredemptione. Licet. dicitur quod vsque adeo solutio necessaria est post votum vt sine proprie salutis dispendio: alicui non liceat resilire.

Respondeo quod omnis promissio licite facta cum intentione obligandi se: et ex deliberatione si acceptetur ab eo cui sit obligat promittentem: non tantum ex precepto legis diuine: sed etiam ex precepto legis nature: sed votum licitum est licita promissio facta deo ex del beratione et cum intentione obligandi se: omnem autem promissionem talem deus recipit. Et ideo dicendum quod omne votum licitum obligat vouentem ad iilud quod vouit adimplendum: nisi in quatuor casibus.

¶ Unde est propter impotentiam implendi.

¶ Secundus propter auctoritatem superioris dispensantis.

¶ Tertius est propter defectum conditionis apposite: vel defectum cause principaliter mouentis. Regulare enim est quod votum sub conditione factum non obligat nisi conditione extante.

¶ Quartus casus est quando illud quod tempore facti voti suit licitum: postea sit illicitum.

Ad primum in oppositum dicendum quod sicut vouens aliquid quod licitum est tempore voti facti non tenetur illud implere si postea fiat illicitum ex aliquo accidente: sic vouens aliquid possibile tempore voti facti: non tenetur illud adimplere si postea fiat impossibile: virgo autem vouens virginitatem vouet illud quod est possibile tempore voti facti: sed post quam corrupta est impossibile est ipsam seruare quod promisit: tenetur tamen ad illud quod potest scilicet continentiam seruare: et aliquam recompensationem facere de hoc quod per suam culpam incidit in impotentiam obseruandi quod promiserat: sed si aliquis efficeretur impotens ad soluendum quod promisit: non tamen ex culpa sua: non obligaretur ad aliquam recompensationem.

¶ Ad secundum dicendum quod ille qui vouet se intraturum religionem: autem determinat intentionem suam ad vnam religionem tantum: aut non. si sic: non tenetur intrare aliquam religionem siilla religio quam determinate vouit intrare eum non vult recipere: quia illam intrare sibi factum est impossibile: esta: ad nullam aliam obligauit se. Si non: tenetur se tot religionibus offerre quod vnam inueniat si potest: que ipsum velit recipere: nisi sit talis de qua probabiliter creditur quod si de illa cogitasset nullo modo consensisset intrare illam.

¶ Ad tertium dicendum quod maior est falsa: sicut ex presse patet extra de voto et voti redemptione. per tuas: nec valet eius probatio: quia transgressio voti est in mortali peccato: et electio talis est irritanda: quia ad i sacramentorum administrationem eligitur a quorum perceptione tempore electionis erat priuatus.

¶ Preterea professus in religione: episcoatum recipiens non defraudat religionem: sicut ille qui vouit intrare: et antequam intret epistiatum recipit: quia professus ab ordine non recedit. oportet enim ipsum ferre habitum religionis sue: extra de vita et honesta. cleritorum. Clerici officia. non debet etiam a priori proposito discedere. 16. q. 1. De monachis: quod intelligendum est secundum glo. ibidem quantum ad ea que sunt de substantia monachatus: cuiusmodi sunt habitum religionis portare: continentiam seruare: proprium non habere: vnde non sunt diuitiarum dominti: sed dispensatores: quamuis tamen factus episcotus habitum debeat retinere: potest desuper ferre habitum in quo magis conueniat eis inter quos est. 16. q. 7. Noua. in glo. sed hoc non est faciendum nisi ad tempus: et ex causa. ex tra de vita et honestate clericorum. c. deus. etia non debet episcc patum recipere sine praelati sui licentia. 18 q. 2. Quam sit. in tex. et in glo.

Questio. II.

SEcundo quaeritur vtrum magis obligervotum quam iuramentum. Et videtur quod non: quia periurium est contra secundum praeceptum prime tabule: transgressio voti contra praeceptum quin tum secunde tabule: cum ergo digniora sint praecepta prime tabule quam secunde: grauior est transgressio inuramenti quam voti: quod non esset verum nisi magis obligaret iuramentum.

¶ Item apostolus ad hebre. 6 Omnis controuersie hominum finis ad confirmationem est iuramentum: sed illud in quo consistit finis confirmationis omnis controuersie: maxime videtur obligatorium: ergo iuramentum magis est obligatorium quam votum.

Contra fortior est obligatio que non fit nisi deo: quam illa que interdum sit homini: sed proprie loquemdo votum non fit nisi deo: iuramentum autem interdum sit homini: ergo multo fortior est obligatio voti quam iuramenti.

Ad istam questionem dicunt quidam quod fortior est obligatio voti quam iuramenti: quia obligatio voti causatur ex libero consensu volutatis hominis et fidelitate quam debet homo deo. obligatio autem iuramenti ex libero consensu hominis et reuerentia quam debet deo inquantum est veritas prima. infidelitas autem serui ad dominum grauius quid est quacumque alia irreuerentia: quamseruus posset facere domino.

¶ Alii dicunt quod distinguendum est de iuramento: quia aut sit homini: aut deo. primo modo: non ita firmiter obligat sicut votum: vt concludit ratio ad secundam partem: secundo modo: magis obligat quam votum ceteris paribus: quia quicumque ex deliberatione iurat deo bonum aliquod se facturum deo aliquid promittit: et intentionem obligandi se habet: et ad fortiorem confirmationem deum in quantum est prima veritas in testimonium huius promissionis adducit: cum ergo votum non importet nisi promissionem sactam deo ex deliberatione cum intentione obligandi se: videtur quod in iuramento comprehendatur tota ratio obligationis que est in voto: et superaddatur adductio prime veritatis in testimonium ad maiorem promissionis confirmationem. Qui vult tenere primam opinionem potest dicere ad primum in oppositum quod et si transgressiovoti sit contra quintum praeceptum secunde tabule inquantum corrumpit veritatem promissionis: est tamen cum hoc contra secundum praeceptum secunde tabule: vel contra primum inquantum vouere est actus latrie.

¶ Ad secundum dicendum quod illud argumentum non plus concludit nisi quod maior obligatio quam homo possit homini facere est per iuramentum: sed hoc non sequitur quin maior sit illa obligatio que sit deo per votum. EQni vult tenere secundam opinionem faciliter potest soluere argumentum ad oppositum ex dictis in opinione.

Questio III.

TErtio queritur vtrum votum sub conditione factum: que conditio non impletur per culpam vouentis: sit obligatorium. Et videtur quod non. extra. de conditionibus appositis in desponsa tione vel aliis contractibus. Uerum. in glo. donatio sub con¬ ditione facta non tenet nisi adueniente conditione sine ea impleta: sed non est minus fortis contractus donatio quam promissio: ergo nulla promissio facta sub cond: tione tenetur nisi conditione adueniente vel impleta: votum autem est promissio que dam: vt superius visum esta.

¶ Item qui deo vouet aliquod speciale obsequium: si ipsum praeseruat ab aliquo peccato de quo tentatur: non tenet votum si deus ipsum ab illo peccato non praeseruat: sed si vouens ab illo peccato non praeseruatur hoc est per culpam propriam: quia si vellet deus esset paratus eum ab illo peccato perseruare: ergo votum sub conditione factum que conditio non impletur per culpam vouentis non est obligatorium.

Contra promissio que non tenet: reuocatione non indiget: sed promissio facta sub conditione non existente: reuocatione indiget: ergo tenet ipso iure. Minor probatur a simili per donationem factam sub conditione de qua dicitur extra eo. ti. et eo. c. in tex. quod reuocari non potest nisi forte tali conditione sit facta quod ea cessante debeat reuocari.

¶ Item fraus et dolus alicui patrocinari non debent. extra de immuni ta. ecclesie. Aduersus. §. Ceterum. sed ille per cuius culpam stat ne conditio quam apposuit in suo voto impleatur: fraudulenter hoc impedit: ergo non propter hoc ab obligatione liberatur alias enim fraus patrocinaretur eidem.

Respondeo quod votum sub conditione factum: que conditio non impletur per culpam vouintis: est obligatorium: quod patet ratione: et auctoritate. Ratio ne sic. quantum ad confirmationem promissionis sub conditione sacte equiualent scilicet quod ille cui facta est promissio conditionem adimpleat quam promittens apposuit: et quod illa conditio remittatur a promittente: quia siue adimpleatur conditio siue a promittente remittatur: siue tollatur: tenet promissio. Sed si promittens scienter: et ex deliberatione impedit: et est in culpa ne ille cui fecit pro missionem conditionem adimpleat quam promittens apponit: idem est per equiualentiam ac si ipsam remitteret: cum eam velit non adimpleri: et conatur vt non impleatur. Cum ergo promissio sua teneret si conditio sua impleretur: nihilominus etiam tenet quando per culpam eius stat quod non impleatur.

¶ Auctoritate sic. extra de sponsalibus. Sicut ex litteris: dicitur de quodam qui quandam mulierem se ducturum in coniugeminfraterminum assignatum iuramento firmauit: nec per virum stetit: sed per mulierem quominus nter eos matrimonialis solennitas ante elapsum terminum assignatum sit secuta: quod viro non est imputandum. immo pro completa est habenda conditio. Idem ergo est quantum ad equiualentiam ad hoc vt teneat promissio conditionem appositam adimplere: et non stare per illum qui eam adimplere debet quominus impleatur: sed quando promittens impedit eius impletionem: illo qui debebat implere existente parato ad implendum: per promittentem: et non per alium stat ne impleatur: pro im pleta ergo habenda est.

Ad primum in oppositum dicendum quod vt visum e in corpore questionis quando non stat per illum qui debet adimplere conditionem quo minus conditio impleatur: sed stat per illum cui debet adimpleri: idem iudicandum est ac si conditio esset impleta.

¶ Ad secundum dicendum quod maior vera est si ille qui vouit facitita quod in se est vt preseruetur ab illo peccato sicut fecisset sivotum non emisisset vel sicut intendebat facere quando votum emisit: sed si ille qui vouit hac intentione se precipitat in peccatum vt non teneat votum quod fecit: nihilominus tenet votum: alias enim fraus patrocinaretur eidem.

¶ Argumenta ad secundam partem gratia principalis conclusionis possunt concedi. Potest tamen dici quod minor argumenti primi falsa est. Et ad eius probationem dicendum quod sicut dicitur in glo. super illo capitulo. differentia est interdonationem sub conditione: et donationem factam sub modo.

¶ Illa que sit sub modo sic sit: dono tibi hoc: vt singulis annis tale quid sacias. donatio vero sub conditione sic sit. dono tibi si hoc feceris: vnde versus. Scito quod vt mo¬ dus est. si conditio: quia causa. Et sic dicitur ibidem: donatio facta sub modo: etiam si modus non obseruetur reuocatione indiget: et de tali donatione intelligenda est decretalis predicta: vnde secundum glo. ibi accipitur conditio pro modo.