Articulus 3

Questio. I PRimo ostendo: quod nim christi non cognoscit aliquas creaturas in genere proprio. Apostolus I corinth. 13 dicit quod scientia destruetur scilicet in gloria. Sed constat quod non loqutur de scientia: quae sciuntur res in verbo. ergo de scientia: qua sciuntur in genere proprio. Cum ergo anima christi sit beatam: non est in ea scientia rerum in genere proprio.

¶ Item in eodem. c. cum venerit quod perfectum est: euacuabitur quod ex parte est. Sed cognitio anime christi rerum in verbo: est perfectissima cognitio rerum in genere proprio in respectu illius: est imperfecta ergo anima christi: cum cognitione rerum in verbo: non habet cognitionem in genere proprio.

¶ Item anima christi perfectissime et sufficientissime cognoscit res in verbo. ergo in ipsa superflueret cognitiocreaturarum in proprio genere: sed nihil superfluum est in gloria. ergo anima christi non habet cognitionem creaturarum in genere proprio

¶ Item stelle non lucent in conspectu solis: sed rationes creaturarum in verbo: incomparabiliter plus excellunt creatas similitudi nes earum: quam lux solis lucem stellarum. ergo create similitudines rerum: non possunt mouere intellectum qui mouetur ab increatis rationi bus earum. Cum ergo anima christi cognoscit creaturas in verbo per rationem increatam: non cognoscit eas per creatas similitudines earum quod est eas cognoscere in genere proprio.

Contra omnis perfectio intellectus: que non repugnat statui gluie est in intellectu anime christi: sed scientia rerum in proprio genere: non repugnat statui glarie et est aliqua perfectio intellectus: ergo est in anima christi.

¶ Item secundum Aug. 4. super genesem. longe ante finem. Angeli habent cognitionem rerum in verbo: et in genere proprio. ergo multo fortius anima christi.

¶ Respondeo quoima christi cognoscit aliquas creaturas in genere proprio. Ad cuius intelligentiam: primo declaranda est differentia: inter cognitionem creaturarum in verbo: et in genere proprio et secundo concludendum est propositum.

¶ Quantum ad primum scientiendum: quod cognitio creaturarum in proprio genere distinguitur a cognitione creaturarum in verbo: non penes remcognitam quia eadem creatura que cognoscit in verbo: cognoscipotest est in genere proprio: et econuerso: sed distinguuntur penes ratio nes cognoscendi: quia in cognitione creaturarum in verbo: verbum est immediata ratio cognoscendi creaturas. In cognitione vero creaturarum in proprio genere: aliqua creata species informans intellectu: et ipsum dirigens in mediate in creaturam: est ratio cognoscendi creaturam: non mediante cognitione dei: sicut obiecti: et quia prima ratio est incomparabiliter clarior: quam secunda: ideo prima cognitio dicitur clarior: et secunda obscurior. vnde Aug. 10. de ciui. dei. c. 28 Omnia hec aliter cognoscuntur in verbo dei: vbi babent cansas: rationesque suas: e secundum quas facta sunt incommutabiliter permanentes aliter in se ipsis ille creature: hac obscuriore cognitione.

¶ Quantum ad conclusionem propositi: sciendum: quod est dicit philosophus. 3. de anima: intellectum esse in potentia ad intelligibilia patet quod species intelligibiles aliquam actualitatem dant intellectui: et ita spectant ad secundariam eius perfectionem id est ad aliquam perfectionem eius accidentalem naturalem tamen: si non eleuant intellectum supra naturalem facultatem nature integre: siue sint concreate: siue per sensum acquisite: gloria autem perfectionem naturalem non destruit: sed magis complet. ergo similitudi¬ nes creaturarum. simul sunt in intellectu anime christi cum lumine glorie: sed vt in precedenti articulo declaratum est: scire res in proprio genere: est eas scire per earum creatas similitudines intellectum informantes. Ex quo sequitur quod anima christi cognoscit creaturas in genere proprio.

Ad primum in oppositum dicendum: quod ibi loquitur apostolus de scientia: quam in via habemus de deo per fidem: que est per speculum in enigmate: que tunc erit facie ad faciem. vnde glosa super illud. sine scientia que modoper speculum est destrueretur: cum per ipsam rem erit: hoc est quando fidei succedet visio clara. Uel potest dici: quod scientia destruetur quantum ad actum quem habet in via: qui modo in nobis est obscurus: et discursiuus: tunc autem erit clarus: et intuitiuus.

¶ Ad secundum dicendum: quod ibi loquitur apostolus de cognitione ex parte: que habet imperfectionem annexam repugnantem statui glorie: eius est cognitio fidei: de cuius ratione: est enigma: quod stare non potest cum statu glorie: vbi est visio clara: scientia autem: quo sciuntur creature in proprio genere: non habet aliquam perfectionem annexam repugnantem statui glorie.

¶ Ad tertium. dicendum: quod cognitio rerum in proprio genere: non superfluit cum cognitione rerum in verbo: quia ad nobilitatem intellectus spectat: idem pluribus modis cognoscere: et est cognitio rerum in proprio genere spectat ad perfectionem intellectus accidentalem tantum.

¶ Ad quartum dicendum: quod secundum philosophum. 3. de anima: non similis est comparatio sensus: ad sensibilia: et intellectus ad intelligibilia. Sensus autem non potest sentire peruum sensibile statim: post apprehensionem nimis exceilentis sensibilis. ergo multo minus simul cum excellenti sensibili: cuius ratio est: quia sensus sentit mediante organo corporeo: quod improportionabiliter tramsmittitur ab excellenti sensibili: quapropter excellentie sensibilium corrumpunt sensum. vnde quamuis stelle ita luceant de die: sicut de nocte: tamen de die visui non apparent: quia vincitur lumine fortiori: sed intellectus cum intelligat aliquid valde intelligibile: non minus intelligit infima: sed est magis cuius ratio est: quia excellentia intelligibilis intellectum non debilitat: sed confortat.

Questio. II. SEcundo quaeritur: vtrum im christ in cognitione rerum in proprio genere profecerit ab initio: et videtur quod sic: ad hebtr 5 dicit. Ex his qui sensus est obedientiam.

¶ Item species intelligibiles creaturarum concreate sunt intellectui anime christi in aliquo numero finito: et determinato. ergo per illas non potest cognoscere cognoscibilia vltra aliquam numerum finitum et determinatum. Sed si generatio hominium duraret sine fine: quemlibet hominem semper posset anima christi cognoscere in proprio genere. ergo quantum est ex parte sua: in illa cognitione potest proficere.

¶ Item recipere de nouo speciem intelligibilem per actionem intellectus agentis: est proficere in cognitione rerum in proprio genere. Sed naturalis progressus est: vt mediante sensu imaginatio recipiat species imaginabiles: et illa mediante intellectus possibilis per actionem in tellectus agentis recipiat species intelligibiles. Cum ergo christus multa per sensus apprehenderit: que ante non sense rat: videtur quod multas species intelligibiles acquisiuit.

Contra. Io. 16 dixerunt discipli christo. munc scimus quod scis omnia: sed qui scit omnia: non proficit in cognitione.

¶ Item Damas. li. 3. c. 21. loquens de humana natura christi dic quod fuit perfecte ditata omni sapientia. ergo in cognitione non profec.

¶ Item Ansel. 2 lib. cur deus homo: bene ante medium dicit de homine christo quod perfecte sciuit omne bonum: et nullum ignorauit malum: et quod habuit omnem scientiam. Respondeo quod proficere in cognitione: quadrupliter potest intelligi: aut quantum ad claritatem cognitionis: aut quantum ad numerum cognoscibilium: quorum vnum non succedit alii sine sine: aut quantum ad numerum cognoscibilium: quorum vnum succedit alii sine fine: aut quantum ad modos cognoscendi: primo modo: non profecit anima christi in cognitione: quia perfectissimum habitum scientie ad cognoscendum creaturas in proprio genere: et expressissimus earum similitudines habuit ab instanti sue creationis quia sibi fuerunt concreata. Nec 2o modoquia omnium praeteritorum: praesentium: et futurorum: quorum vnum non succedet alii sine sine: sibi fuerunt species concreate: per quas potuit de illis cognitionem habere. Sed 3o modo: quamuis non profecerit: tamen aliquando proficiet: quia non omnia talia futura actu intelligit: quia procedent vltra omnem determinatum numerum: et tamen quodlibet illorum signatum aliquando cognoscet.

¶ 4o autem modo profecit: quod multa: quae ante per experientia nesciebat: postea per experientiam cognouit: et sic ea pluribus modis: quam ante cognouit

Ad primum in oppositum dicendum: quod apostolus loquitur ibi de cognatione experimentali.

¶ Ad 2m dicendum: quod secundum quosdam: sibi concreata est ita perfecta similitudo speciei humane: per quam posset cognoscere omnia indiuidua hominis: si multiplicarentur sine fine: sibi succedendo: et sic dicunt: de similitudinibus respectu indiuiduorum aliarum specierum: et sic per species sibi concreatas (quamuis sint sibi concreate in aliquo numero determinato) posset cognoscere res vltra omnem numerum determinatum: ita tamen: quod totum acceptum semper esset finitum.

¶ Uel potest disci secundum alios: quod quamuis in cognitione rerum in proprio genere: anima christi non profecerit: nec proficere potuerit respectum eorum: quae praeterierunt: vel sunt: vel futura sunt: quorum vnum non succedet alii sine fine: tamen posset proficere respectu eorum quae possibilia sunt fieri: hoc est dictu: quod sicut deus posset facere aliqua: quae numquam faciet: ita anima christi posset cognoscere aliqua que numquam cognoscet: quia numquam fient: proficiet est in cognitione illorum futurorum: quorum vnum succedet alii sine fine

¶ Ad 3m dicendum: quod secundum Algazelem I metaphy. sue. c. 7. similitudo alicuis rei impressa est intellectui: si postea per sensum illam rem apprehendat: non recipitur de nouo similitudo eius in intellectu: sed remanet illa: quae prius fuerat: a simili dico in proposito: cum anime christi fuerit similitudines concreate omnium praesentium: praeteritorum: et futurorum per sensum alicuius rei non potuit aliquas species intelligibiles de nouo in intellectu suo recipi.

¶ Auctoritates ad partem aliam quae dicunt christi habere omnem scientiam: aut intelligi debent per communicationem idiomatum (si intelligantur de omni scientia simpliciter:) aut si intelligatur de christo: ratione humane nature: debent exponi de scientia: respectu omnium praeteritorum: praesentium et futurorum: quorum vnum non succedet alii sine fine: et aut si loquatur omnibus futuris: intelligi debent de cognitione quantum ad habitum: non quantum ad similitudines cognoscibilium: quamuis enim intellectus eius sit habituatus ad cognoscendum quodlibet futurum: tamen non habet actu similitudines omnium futurorum quorum vnum alii succedet sine fine.

Questio. III TErtio queritur: vtrum im christi simul videat creaturas in verbo: et in genere proprio: et videtur quod non: vnum corpus non potest simul esse in diuersis locis. ergo a simili: nec vnus intellectus in pluribus actibus intelligendi: sed cognitio rerum in verbo: et in genere proprio: diuerse sunt cognitiones: cum sint per diuersas rationes. ergo simul esse non possunt.

¶ Item: magis distant ratio creata: et increata: quam medium demonstratiuum: et probabile. Sed idem non potest simul cognosci per medium demonstratiuum: et per medium probabile: quia medium demonstratiuum aggenerat scientiam: medium probabile opinionem: et secundum philosophum primo posteriorum de eodem non potest esse simul scientia et opinio. ergo non simul potest esse cognitio rerum in proprio genere: quae est per rationem creatam: cum cognitione rerum in verbo: quae est per rationem increatam.

¶ Item sicut vnum corpus non potest simul figurari pluribus figuris secundum eandem partem: ita intellectus: cum non hebeat partem: et partem non potest simul configurari intellectualiter: pluribus intelligibilibus. Sed intellectus in intelligendo intellectualiter configuratur rei: quam intelligit. ergo intellectus anime christi: simul non potest cognoscere creaturam: et creatorem: cum sint plura intelligibilia et ex consequenti nec simul cognoscere creaturas in genere proprio: et in verbo.

¶ Item: quia pater ex toto conatu potentie sue generat: ideo non potest in alium generandi actum. ergo similiter cum intellectus anime christi ex toto conatu suo cognoscat verbum: et res in verbo: simul non potest alium cognoscendi actum: sed res in proprio genere: et in verbo cognoscuntur duabus cognitionibus: quia sunt per diuersas rationes. ergo simul esse non possunt.

¶ Item cum aliquo intellectus ex toto conatum se exserit in allquo actu intelligendi: non remanet aliqua portio sui conatus distribuenda ad alium actum intelligendi. Sed impossibile est: quod intellectus intelligat: nisi adhibeatur aliquo portio sui conatus. Cum ergo intellectus anime christi: cum toto conatu suo: intelligat verbum: et res in verbo: impossibile est quod simul cum illo actu: habeat alium actum intelligendi.

¶ Item secundum Auicennam. 6 naturalium li. 5 ca. 7. Uirtutum anime: altera impedit alteram: quod est intelligendum respectu actuum: quorum vnus non ordinatur ad alium: nec dependet ab alio. ergo multo fortius duorum actuum existentium in eadem potentia: quorum vnus non ordinatur ad alium: nec dependet ab alio. vnus impedit alium. Sed cognitio creaturarum in verbo in intellectu anime christi: est non impedita: ergo simul cum ea non est cognitio rerum in proprio genere.

Contra Augu. 4. li. super genesem longet ante fine: loquens de vita eterna dicit: quod ibi semper est dies in contemplatione incommutabilis veritatis: et semper vespera in cognitione creature in se ipsa: sed vt superius ostensum est intellectus beatus eodem actu: quo videt incommutabilem veritatem: que est verbum: videt et creaturas in eo. ergo et intellectus anime christi: cum sit beatus: simul videt creaturas in verbo: et in se ipsis: quod est videre in proprio genere.

¶ Item superius ostensum est: quod anima christi videt creaturas in proprio genere: sed sine intermissione videt creaturas in verbo: sicut sine intermissione videt verbum. ergo simul est vtraque visio.

¶ Item Augu. 26. q. ad orosium dicit: quod cognitio creature in semetipsa est vespera: in deo est mane. Sed secundum Augu. 4 super genesem in celesti patria: simul est mane: et vespera: ergo in intellectu anime christi: cum sit in celesti patria: simul est cognitio creature in verbo et in se ipsa.

Respondeo quo christi simul creaturas in verbo: et in genere propositio: sicut declarant auctoritates ad hanc partem adducte. Quomdo autem hoc sit possibile: sic potest ostendi: quamuis due qualitates eiusdem proximi generis: vtpote due species coloris: non possunt simul esse in eadem parte corporis: tamen non oportet hoc verum esse: de duobus qualitatibus diuersorum generum. In eadem enim parte corporis simul sunt calor: et color: ita dico: quod quamuis in intellectu non possunt simul esse duo actus intelligendi eius generis proximi: nisi forte: cum vnus est alterius perfectiuus: vel directiuus: vel relatus ad alium: tamen simul possunt esse in eo duo actus intelligendi: qui non sunt eiusdem generis: sed visio creaturarum in verbo: et in proprio genere: quamuis sint visiones due: vt in arguendo ostensum est: tamen non sunt eiusdem generis proximi: et ideo possunt in intellectu anime christi simul esse: maxime cum eius capacitas ampliata sit per gloriam: et per sui vnionem cum verbo: propter quam vnionem: et propter maius lumen glorie: quod est in eo: perfectius sunt praedicte visiones due in eo: quam in quocunque alio intellectu bono.

¶ Preterea visio qua intellectus anime christi videt creaturas in verbo: regit illam visionem: qua ipse videt creaturas in proprio genere: quia prima visio sibi conuenit ratione superioris portionis: et secunda ratione inferioris: et secundum Augu. 12 de tri. non multum post principium. Superior portio regit inferiorem: sed actum in telligendi: quorum vnus regitur par alium: seu dirigitur: et simul esse possunt in intellectu: quapropter angeli beati intuendo circa nos ea: que ad ministerium suum pertinent non impediuntur in verbo contemplatione: quia per illam contemplationem regulantur: et diriguntur in alia contemplatione: vt declaratum est li. 2. Di. X. in vlti. q.

¶ Preterea ad idem possunt adduci rationes tres superius facte li. 2. Di. 4. in. vlti. q. vbi declaratum est: quomodo boni angeli simul vident deum: et creaturas in deo: et ipsas in proprio genere.

Ad primum in oppositum dicendum: quod non sic se habet intellectus ad duos actus intelligendi predictos: et sicut vnum corpus ad duo loca: sed sicut subiectum vnum: ad duas qualitates: que non sunt eiusdem generis: sed sicut se habet aliqualiter vnum corpus ad duo loca: sic se habet vnus actus intelligendi ad duos intellectus.

¶ Ad secundum et tertium patet solutio per ea: quae dicta sunt li. 2. Di. 4. q. vlti.

¶ Ad 4m dicendum: quod ideo non possunt esse simul a patre plures actus generandi: quia non est: quo possent distingui secundum essentiam: nec secundum potentias generatiuas: quia in patre non est nisi vna: nec secundum diuersas rationes generandi: quia in patre non est nisi vna ratio generandi. Sed due visiones praedicte: et per essentiam distinguuntur: et penes rationes diuersas: et ideo non obstante: quod intellectus anime christi ex toto conatu videat verbum: et res in verbo: potest simul vsdere res in genere proprio.

¶ Ad 5m dicendum: quod quando intellectus ex toto conatu suo aliquid intelligit: non pert hoc impeditur ab alio actu intelligendi: quia vnus perficitur: regulatur: et refertur ad alium: quando sic totus conatus intellectus est ad vtrumque actum: ita quod ad vnum mediante alio: sic autem se habent praedicti duo actus videndi adinuicen. Uel potest dici: quod quamuis intellectus anime christi in videndo res in verbo patiatur passione intellectuali: quantum potest pati intensiue: non tamen quantum pati potest extensiue: et ideo simul cum illa passione: qua patitur a rationibus rerum: inquantum videntur in verbo pati potest est a similitudinibus rerum per quas videntur in genere proprio.

¶ Ad 6m dicendum. quod praedicti duo actus videndi. ideo se non impediunt adinuicem. quamuis sint in eadem potentia. quia vnus par alterum perficitur et regulatur scilicet actus videndi res in proprio genere. ab actu videndi res in verbo. et etiam vnus ad alium refertur. Aima enim christi. res intuetur in genere proprio. comparando eas ad se ipsas. inquantum videntur in verbo.

Quaestio IIII. QUarto queritur vtrum scenta quim christi cognoscit res in proprio genere. per pluries hitus sit distincta. et videtur quod sic. dicit enim philosophus. 3. de anima quod scientie secantur in res. cum ergo intellectus anime christi diuersas res cognoscat in genere proprio. videtur quod respectu illius cognitionis hebeat pluries hitus scientie.

¶ Item respectu rerum: cognitio eius in proprio genere: habet plures similitudines intellibiles. Una enim similitudo intelligibilis creata: non potest esse inspeciali expressiua diuersarum rerum. Sed quelibet similitudo intelligibilis hitualiter manens in intellectu: videtur esse hitus scientie respectu illius rei: que per ipsam intelligitur: quia nihil aliud requiri videtur ad hoc: quod intellectus rem illam prompte et faciliter consideret. ergo respectu cognitionis rerum in proprio genere: sunt in intellectu anime christi pluries hitus scientie.

¶ Item res diuerse non pertinent ad vnam scientiam: nisi iquantum considerantur sub aliqua ratione communi. Sed diuersas res cognoscere: sub aliqua ratione communi: est eas imperfecte cognoscere: quia non cognoscitur res perfecte: nisi cognoscantur in speciali. ergo si anima christi respectu cognitionis rerum in genere proposio: non habet nisi vnum hitum scientie: non cognosceret eas illa cognitione: nisi imperfecte: et in generali: quod falsum est.

Contra Commen. super. 17 propositionem de causis. Uirtus quanto plus appropinquat vni puro vero: vehementior fit eius vnitas: e sed scientia anime christi tantum appropinquat scientie verbi: quod est vuum verum purum quantum potest appropiquare creata scientia. ergo scientia anime christi tantum habet de vnitate: quantu potest habere creata scientia: quod non esset verum: si esset per plures habitus distincta.

¶ Item secundum commen. super. 10 propositionem de causis. Intelligentie superiores intelligut per formas vniuersaliores: et magis vnitas: quam intelligentie inferiores. Sed anima christi superior est. quacumque intelligentia. ergo intelligit per formam maxime vnam: et maxime vniuersalem. non in praedicando sed in comprehendendo multa: sed forma: per quam intelligit: est scientia. ergo scientia anime christi maxime est vna.

Ad istam questionem dicunt aliqui: quod scientia: quae anima christi cognoscit res in proprio genere: est per plures habitus distincta. Differentia ei obiectorum secundum genus: requirit distinctionem potentiarum: non sic autem differentia obinectorum secundum speciem tantum. Differentia autem obiectorum secundum speciem requirit differentiam habituum secundum speciem. et intelligo formali differentia obiectorum: sicut enim plures habitus possunt comprehendi in vna potentia: ita oportet: quod obiecta secundum quod distinguuntur habitus: comprehendantur sub vno obiecto potentie: quod non esset verum: nisi sola diuersitas secundum speciem forma. lium obiectorum: t requireret distinctionem habituum. Sed omnes creature: quas anima christi in proprio genere cognoscit: non videtur posse comprehendi sub vna ratione formali secundum speciem. Sed per plures rationes formales secundum speciem distinguuntur: quapropter respectu ea rum oportet esse in intellectu anime christi plures habitus scientie: vt videtur.

¶ Preterea: intellecta per plures rationes formales secundum speciem intelliguuntur per actus secundum speciem differentes: et per actus secundum species differentes: quorum vnus non se habet consequenter ad alium immediate: vel mediate. Acquiruntur habitus secundum speciem differentes. Cum ergo multa cognita a christo: cognita sint ab eo in proprio genere per rationes specie differentes: videtur quod scientia: quam habet respectu illius cognitionis distincta sit in plures habitus specie differentes.

Mihi autem videtur dicendum: quod scientia: qua anima christi cognoscit res in proprio genere: non est per plures habitus distincta. Non enim est acquisita per actus: neque per similitudines ab obiectis acceptas: quia scientia sic acquisita: non potest esse vna secundum speciem: respectu tot cognoscibilium: et tam diuersorum: respectu quorum est scientia anime christi: et de scientia sic acquisita procedunt rationes pro prima opinione inducta in corpore questionis. si tamen efficaciam habent. Sed dico: quod scientia anime christi sibi est concreata: et quia propter magnam eius capacitatem: et limpiditatem: et nobilitatem nature: et sui vnionem cum verbo: et lumen glorie: capax est vnius habitus scientie tante claritatis: et vir¬. tuositatis: vt per ipsum perfecte illuminetur: et habilitetur ad omnia consideranda: que cognoscit in proprio genere: quamuis per plures species: ideo non est sibi concreatus: nisi vnus habitus scientie respectu cognitionis predicte. Nobilius est ceteris paribus: considerare multa posse per vnum habitum scientie: quam per plules: et omnis nobilitas: co capax est anima christi: sibi a verbo data est

Ad primum in oppositum dicendum: quod illa auctoritas philosophi intelligenda est de nostra scientia: que acquiritur per actus.

¶ Ad secundum dicendum: quod species intelligibiles: non sunt habitus scientie: sed per illas: et per actus habitus scientie causatur. vnus enim habitus respectu multorum est: respectu quorum non est vna species. vna ergo species per se: non est ipse habitus scientie. et cum sit qualitas simplex. non potest dici: quod sit collectio multarum specierum simul: sed est quedam qualitas intellectus illuminatiua: ad considerandum prompte faciliter: et expedite illa respectu quorum est: quando penes se eorum habet species.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod res diuerse non pertinent ad vnam scientiam nisi inquantum considerantur sub aliqua ratione communi etc. potest dici hoc non oportere esse verum: nisi de scientia per species rerum: et actus acquisita.

¶ Aliter dicunt alii ad argumentum: quod cum sub ratione formali obiecti contineatur virtuali ter: quod naturale est in obiecto: qui perfecte nouit rationem formalem: sub qua aliqua cognoscuntur: perfecte cognoscit omnia illa. vnde quamuis visus cognoscat albedinem: et nigredinensub ratione generali: que est color: tamen videt: non tantum rationem coloris in albedine: et nigredine: sed ipsam albedinem et nigredinem. Similiter si aliquis intelligens intellectus perfecte cognosceret rationem certitatis: sub qua cognosci potest ab intellectu: quod licet specieale ens non tantum cognosceret in specieali ente: verbi gratia in homine: generalem rationem entitatis: sed specialem illius entis quiditatem. Inteliectus autem anime christi propter perfectiones supradictas: et in virtute claritatis sue scientie: ita perfecte cognoscit entitatem in rebus: quarum penes se habet species: quod non tantum in illis rebus cognoscit ipsam entitatem generalem: sed cuiuslibet entitatem specialem: sed si ita esset: sequeretur quod per vnam speciem cognosceret quicquid cognoscit in genere proprio: quia per vnam speciem potest perfecte cognoscere ratione entis. Omnis autem creatura continetur sub ente.