Articulus 3

¶ Quaestio I. PRimo ostendo quod in demonibus cadat obliuio: Glo. super illud Ecclesiastes. 4 sene rege et stulto. Exponit hoc de diabolo. Sed si nihil obliuisceretur non esset stultus. Ergo in ipso cadit obliuio.

¶ Item sicut diabolus est spiritus incorruptibilis: ita anima intellectiua est spiritus incorruptibilis. Sed homines multa obliuiscuntur: quorum ante cognitio erat in ipsis per animam intellectiuam. Ergo videtur similiter quod in demonibus cadat obliuio.

¶ Item philosophus. 2 topic. idem est susceptibile contrariorum. Sed obliuisci et proficere in scientia: sunt contraria. Ergo cum demones de nouo possint scientiam acquirere. Uidetur etiam quod obliuiscantur aliquorum prius scitorum.

¶ Item per gratiam reformantur omnes partes imaginis: secundum Glo. super illud pslamum. Signatum est super nos lumen vultus tui. Ergo similiter tota imago per peccatum deformatur. Sed deformatio memorie que est pars imaginis: videtur esse per obliuionem. Ergo videtur quod in demonibus cadat obliuio.

Contra secundum philosophum primo de anima virtutes non deteriorantur: nisi quia deteriorantur organa. Unde dicit quod si senex haberet oculum iuuenis: videret vtique vt iuuenis. Sed memoria dyabolica non est organo alligata: ergo non debilitatur nec deficit in conseruando: ergo nihil deletur ex ea

¶ Item secundum quam habetur ex commentatore super octauam et decimam propositionem de causis. quod recipitur in aliquo est in eo per modum recipientis. Ergo cum memoria diaboli sit incorruptibilis: que in ea recipientur: sunt in ea incorruptibiliter.

Respondeo quo obliuio potest accipi. Uel inquantum opponitur actui memorie tantum. Uel inquantum opponitur actui vel habitui intelligentie conuertentis se super memoriam.

¶ Primo modo obliuio est amissio aliquorum: que ante memoria quasi habitualiter retinebat: quia actus memorie: inquantum est memoria tantum: non est nisi retinere ipsas similitudines.

¶ Secundo modo est ipiam intelligentiam non conuerti vt debet super ea que in memoria retinentur.

¶ Primo modo indemonibus non cadit obliuio: quia species intelligibiles de memoria ipsius angeli non delentur: quia accidens existens in subiecto non corrumpitur: nisi per aliquam corruptionem factam circa subiectum: vel per introductionem alterius accidentis in illud subiectum incompossibilis primo accidenti: vel per subtractionem virtutis conseruantis. Potentia autem memoratiua ipsius dyaboli est incorruptibilis. Species etiam intelligibiles sibi inuicem in eadem potentia non repugnant: et qua ratione possunt esse plures simul: eadem ratione possunt esse simul in numero quantumcumque magno. Quod probatur a simili per philosophum dicentem 4 phy. cap. de vacuo. qua ratione duo corpora possunt esse simul eadem ratione in quantocumque numero. Conseruatio etiam speciei intelligibilis in memoria dyaboli non dependet ab aliqua virtute creata exteriori. Unde patet quod in memoria dyaboli nulla species intelligibilis potest naturaliter deleri.

¶ Loquendo autem de obliuione secundo modo: sic dico: quod in demonibus cadit obliliuio: quia per obstinationem inhabilis factus est ad reminiscendum multa bona: quorum similitudines intelligibiles in sua memoria retinentur.

Ad primum in oppositum dicendum quod stultus dicitur diabolus non propter deletionem aliquarum specierum intelligibilium de sua memoria. Sed quia intelligentia non conuertit ad memoriam ad recolendum actualiter multa bona que recolere tenetur: et quia scienter facit multa mala. secundum enim philosophum 6 ethicorum. ca. 6. magis est imprudens qui peccat scienter: quam quae peccat ignoranter.

¶ Ad secundum dicendum quod etiam species intelligibiles: non delentur de memoria anime intellectiue. Sed quia species imaginabiles delentur de organo: et ille secundum legem communem pro statu praesenti sunt necessarie homini ad intelligendum vt inferius declarabitur: ideo homines multa obliuiscuntur.

¶ Ad tertium cum dicitur quod idem est susceptibile contrariorum etc. Dico quod non quecumque contraria nata sunt fieri circa idem: sed tantummodo illa quorum alterum nec determinate: nec de necessitate illi subiecto inesti. manentia autem specierum intelligibilium in memoria diaboli determinate: et de necessitat. inest ipsi memorie: et ideo oppositum scilicet deletio illarum specierum non potest inesse.

¶ Ad quartum dicendum quod in hoc deformata est memoria diaboli per peccatum: quia non conuertit se ad suam memoriam ad actualiter et debito modo recolendum: multa bona que actualiter recolere tenetur.

¶ Quaestio II. SEcundo quaeritur vtrum tempestatum et pluuiarum et aliarum impressionum naturalium futurarum sit in eis vel esse possit per eorum naturalem virtutem: certa precognitio. Et videtur quod non. Isa. 4i. annunciate que ventura sunt in futurum et sciemus: quia dii estis vos. Sed demones non sunt dii: ergo non nouerunt futura.

¶ Item Dam. lib. 2. cap. 4. futura neque angeli neque demones nouerunt.

¶ Item secundum philosophum id est Periherm. in singularibus et futuris contingentibus non est determinata veritas scilicet nisi per comparationem ad cognitionem dei que futura presentialiter intuetur. Sed diabolus non videt in mente diuina: ergo cum iste pluuie et tempestates contingenter eueniant: quia possunt impediri: videtur quod diabolus talium futurorum certam non habeat precognitionem.

¶ Item non habuit certam precognitionem in statu sue innocentie: futuri a se dependentis: hoc est sue auersionis. ergo multo minus postquam est iam peccato obtenebratus habet precognitionem futurorum a se non dependentiam: cuiusmodi sunt pluule et tempestates et consimilia.

¶ Item tunc magi possent sub certitudine predicere pluuias et tempestates futuras: quia secundum Aug. 3. de trinitate. c. 6 per potestates magice diabolicas artes: possunt quicquid possunt: et tamen frequenter magi decipiuntur in talium predictione.

¶ Item diabolus per suam naturalem virtutem non potest habere certam precognitionem futurorum a casu: quia secundum philosophum. 2. physi. non habent causam determinatam scilicet naturalem. Seinter ea que naturaliter eueniunt multa eueniunt a casu secundum philosophum 2. physi. Ergo diabolus per suam naturalem virtutem: non potest habere certam precognitionem naturalium impressionum.

¶ Item secundum philosophum 6 meta. entis per accidens non est scientia: et commen. super eundem librum dicit: quod non continetur sub cognitione. Sed secundum philosophum eodem libro: et suu commen. ibidem illud quod est a casu est ens per accidens. Cum ergo secundum philosophum eodem libro aliqui effectus naturales sint a casu: sequitur quod talium effectuum naturalium: non potest in demonibus per eorum virtutem naturalem esse certa praecognitio.

Contra potentior est intellectus diaboli in precognoscendo talia: quam sensitiua quoruncumque brutorum Sed quaedam bruta talia precognoscunt. Uidemus enim formicas imminente pluuia: granum portare in cauernam: quia futuram pluuiam precognoscunt: ergo multo fortius diabolus ista potest precognoscere.

¶ Item Aug. 2. de ciui. cap. 24. Refert de quodam qui praedixit futuram victoriam sille: et capitolium arsurum quod hoc demoni preuidere facile fuit. ergo non tantummodo possunt ista futura qua naturaliter eueniunt prescire: sed etiam ea que eueniunt per liberum ar.

¶ Item Auic. 6 naturalium lib. 4. ca. 2. dicit quod omnia que in mundo sunt praesentia: preterita et futura habent esse in sapientia creatoris et angelorum intelligibilium secundum aliquid. Sed diaboli sunt angeli intelligibiles quamuis malibro ergo habent cognitionem futurorum

Ad istam quonem dicunt quidam: quod quamuis demones per sua naturalem virtutem habeant futurorum predictorum valde probabilem coniectu ram: eo quod eorum cause sunt naturales et determinate: et vt in pluribus eueniunt. Tamen quia praedicte causae sunt impedibiles: ideo praedictorum futurorum certam precognitionem per suam naturalem virtutem habere non possunt. Et si dicatur eis quod illud impedi¬ mentum: quando euenit: de necessitate euenit: quia euenit per causam naturalem que de necessitate operatur. Dicunt quod concursus causae impedientis aliquem effectum que quantum erat ex se: erat nata illum effectum producere: quandoque est per accidens et a casu. Unde talis concursus non habet aliquam naturalem causam per se: quamuis enim ens per se: causam habeat per se: ens tamen per accidens non habet naturalem causam per se: quia cum non sit vere vnum: non est vere ens. Unde philosophus. 6 meta. dicit de tali ente: quod est propinquum non enti: et quod talis entis non est generatio neque corruptio. Commen. etiam dicit super eundem librum: quod ista que sunt per accidens non habent artem agentem in virtutem terminatam a qua proueniunt: causae enim eorum que fiunt per accidens: sunt etiam per accidens.

¶ Pro hac etiam opinione videtur esse philosophus: qui in eodem libro reprobat opinionem dicentium: omnes effectus naturales euenire de necessitate. Si enim concursus causarum naturalium semper esset de necessitate: omnes naturales effectus euenirent de necessitate: quod philosophus reputat falsum.

¶ Pro praedicta est opinione videtur facere excommunicatio cuiusdam articuli: qui talis est: quod nihil sit a casu: sed omnia eueniunt de necessitate: et quod omnia futu. ra que erunt de necessitate erunt: et que non erunt: impossibileest esse: et quod nihil euenit contingenter: considerando omnes causas. Et post subiungit excommunicator dominus Stephanus episotmus Paririsiensis. et sacre theologie doctor quod est error: quia concursus causarum est de diffinitione casualis effectus: vt dicit Boeus. lib. de consolatione.

¶ Pro sua etiam opinione adducunt tale exitum quod aliquod corpus terrestre ignitum in superiori parte aeris generetur: et deorsum cadat: habet causam virtutem aliquam celestem. Et similiter etiam quod in superficie terre sit aliqua materia combustibilis: potest reduci in aliquod principium celeste. Sed quod ignis cadens: huic materie occurrat: et comburat eam: non habet causam aliquod celeste corpus: sed est per accidens.

¶ Aliis autem videtur contrarium: quia natura de necessitate operatur. Et ideo omnes effectus naturales nisi impediantur per liberum arbitrium diuinum vel angelicum: vel humanum. De necessitate eueniut praesupposita influentia dei gnaturali: que necessaria est ad conseruationem nature create: et ipsius operationem. Unde si natura disposuerit nubem ad pluuiam: de necessitate resoluetur in pluuiam: nisi superueniat aliqua fortior causa naturalis: qua hoc de necessitate impediatur a causa ergo necessaria eueniunt quando eueniunt: et a causa necessaria impediuntur quando impediuntur. Cum ergo demones sciant: virtutem naturalem elementorum: et corporum celestium: et motum et cursum: et coniunctionem planetarum inter se: et cum stellis fixis: prescire possunt per suam virtutem sub certitudine futurum euentum istarum impressionum naturalium: et futurum impedimentum ne dispotio ad eas reducatur ad actum. Ea tamen que depemdent a liberi arbitrii per suam virtutem naturalem sub certitudine praecogno scere non possunt: sed per signa: et per ea quae frequenter accidere viderunt: de illis communiecturant et multotiens decipiuntur. Qui vult tenere primam opinionem potest respondere ad argumenta in contrarium.

Ad primum dicendum quod formice imminente pluuia de propinquo non portant granum in cauernam: quia futuram pluuiam precognoscant. Sed quia ea que pluuiam de propinquo futuram antecedunt: faciunt quandam immutationem in corporibus formicarum: per quam quodam naturali instinctu mouentur ad portandum granum in cauernam Patet ergo quod illud faciunt propter hoc quod praesens est: non propter illud quod est futurum.

¶ Potest est dici: quod quia sensitiuanatturaliter potest immutari ab influentia celesti. Non sic autem diaboli intellectiua: ideo non est inconueniens quedam brutaper illam immutationem praesentem aliquod futurum precognoscere per extimatiuam: quod intellectiua diaboli per suam virtutem naturalem sub certitudine precognoscere non posset.

¶ Ad secundum dicendum. autem quod diabolus illa non praesciuit sub certitudine. Sed per signa probabiliter communiecturauit: eo quod videbat quedam presentia ad que probabiliter coniecturabat: arsionem capitolii: et victoriam sylle postea seq. Aut sciuit se permissum et licentiatum ad talia faciendum. Et ideo predixit illud quod per suam procurationem erat futurum. Sic enim dicit beatus Aug. 2. super Gen. circa finem: aliquando nephandi spiritus etiam que ipsi facturi suut: velut diuinando praedicunt.

¶ Ad tertium dicendum quod auctoritas Aui. soluitur per hoc quod dicit: quod sutura sunt in cognitione angelorum intelligibilium secundum aliquid. Hoc enim sic debet exponi vt intelligatur: non de omnibus futuris: sed de illis que habent causam naturalem de terminatam non impedibilem per naturam: sicut future eclypses solis et lune et consimiliam.

¶ Uel potest dici. quod illud verbum debet intelligi de angelis sanctis qui plura contingeniia futura intuentur supernaturaliter: per hoc quod sunt a creatore supernaturaliter illustrati.

¶ Qui autem tenet secundam opinionem respondent ad argumenta in contrarium.

Ad primum dicunt quod auctoritas Isa intelligenda est de futuris contingentibus: quia ab aliqua creatura per suam naturam sub certitudine praecognosci non possunt. Impressiones aut naturales de necessitate eueniunt quando eueniunt: et de necessitate non eueniunt quando non eueniunt: supposito quod nullum impedimentum vel promotio apponatur per libero arbitrio diuinum: vel angelicum vel humanum. Unde si vel les instare quod quantuncumque causae naturales concurrant ad hoc quod bladum quod adhuc est in herba: veniat ad profectum: homo potest illud impedire destruendo herbam radicitus: hoc instantia nulla est: quia non est contra illud dictum est in opinione: quia illud impedimentum esset ab agente per libro ar.

¶ Simili modo dicendum ad auctoritatem Dam.

¶ Ad tertium dicendum: quod quamuis aliquando dispositionem ad pluuiam: pluuia non sequitur propter fortiorem dispositionem ad contrarium naturaliter superuenientem: non tamen ex hoc sequitur: quod contingenter eueniat quando euenit: sed sicut quando impeditur de necessitate impeditur: ita quando euenit ex causa necessaria euenit.

¶ Ad quartum dicendum: quod quamuis non habuerit praecognitionem sui casus: tamen potest habere perecognitionem impressionum naturalium: quia hoc est futurum necessarium et suus casus fuit futurum contingens.

¶ Ad quantum dicendum: quod quia diabolus mendax est secundum quod dicit saluator Ioan. 8 ideo tantum amat mendacium: quod si aliquando dicit veritatem: illam dicit: vt postea in mendacio sibi credatur. Unde quandoque scienter ipsis magis ingerit vt aliquod futurum praedicant: quod tamen ipse diabolus scit non esse futu rum: pro illo tempore quod assignat. Et praeterea diabolus non dicit ipsis magis: quicquid praescit: quandoque quia non vult: quandoque quia prohibetur adeo et angelis sanctis. Potest est dici quod quandoque significat magis: et repntat aliquid futurum: et ipsi magi illam significationem vel repntationem non bene intelligunt: et sic decipiuntur.

¶ Ad sextum dicendum: quod quamuis in naturalibus aliqua eueniant a casu per comparationem ad aliquam causam: tamen omnia talia reducuntur in aliquam causam: vel causas aliquas naturales: et determinatas. Unde secundum Auic id est libro phy. c. 14 Unus effectus aliquando est raro per comparationem ad vnam causam: et tamen est de necessitate per comparationem ad aliam. Unde secundum quod potest trahi ex eius doctrina ibidem. effectus naturales si quandoque sunt a casu per comparationem ad vnam causam: semper reducuntur in aliquam causam naturalem determinatam.

¶ Ad 7m cum dicitur quod entis per accidens non est scientia etc. Dicunt quod verum est sub ratione qua est ens per accidens: per comparationem tamen ad causam determinatam ad quam reducuntur est ens per se: et sub hac ratione de illo potest esse scientia.

¶ Ad articulum excommunicatum dicunt quod non est contra istam opinionem. Non enim ponit hoc opinio effectus libero arbitri seu dependentes ex liberi arbitrio diuino vel angelico vel humano de necessitate euenire quando eueniunt: nec de necessitate impediri quando impediuntur. Quioa ponebant illi contra quos ille praedictus articulus fuit excommunicatus. Unde nec ponit haec opinio concursum causarum: quae sunt voluntarie operantes esse necessarium quamuis ponat concursum causarum pure naturalium de necessitate concurre re: quando concurrant: supposito motu celi: sicut modo est. et dei instuentia generali: sine qua nulla creatura esse posset nec agere. Si tamen hoc secunda opinio qualiter cumque incidat in praedictum articulum excommunicatum seu quencumque alium horrenda est et fugienda.

¶ Quomodo autem isti nitantur effugere qui pro prima opinione in corpore quaestionis allegata sunt: quam opinionem vndeer veram sensisse philosophus et commen. eius non recito modo: quia de hoc iterum aliquid tangetur inferius. dist. 37. in illa quaestione vtrum effectus fortuiti vel casuales reducantur in aliquam creatam causa: quae sit eorum causa perse.