Articulus 3

Quaestio I. Rimo ostendo quod filii non teneantur parenti bus indigentibus per primum praeceptum secunde tabule ministrare necessaria quantum ad victum et vestitum filii magis tenetur sibi quam patri¬ sed quandoque filius non habet vltra illud quod est necessarium sibi: ergo tunc non tenetur quantum ad victum et vestitum parentibus sub uenire virtute cuiuscumquam praecepti.

¶ Item ministrare victum et vestitum hominibus malis est eos in sua malitia fouere: quod deus non praecipit: ergo filii non astringuntur per praeceptum pdictum ministrare victum et vestitum parentibus malis.

¶ Item Apostolus 2 ad Cor. 12. Non debere filios parentibus thesaurizare: sed parentes filiis: ergo a simili filii non debent parentibus victum et vestitum ministrare: sed parentes filiis.

Contra Magister in littera parentes sic sunt honorandi: vt eis debita reuerentia exhibeatur et necessaria ministrentur.

¶ Item Apo 1. ad Tmo. 5. Si quis suorum et maxime domesticorum curam non habet fidem negauit: et est infideli deterior: sed parentes sunt filiis maxime iuncti et domestici: ergo filii tenentur in omnibus curam eorum habere si indigent.

Respondeo quod filii per primum praeceptum secunde tabule tenentur parentibus indigentibus necessaria ministrare quantum ad victum et vestitum secundum suam possibilitatem. Ex virtute enim iuris nature tenetur enim homo ipsi benefacienti: ergo magis tenetur illi a quo maiora beneficia recepit: et maxime tenetur illi a quo recepit maxima. Post deum autem filii a parentibus maxima receperunt beneficia: quia secundum philosophum 8. Ethi. c. 11. Ab eis receperunt esse: nutrimentum: et disciplinam: et ideo secundum eundem philosophum eodem libero c. vlti. Non possunt reddere parentibus equale: sed boni sunt si eis inquantum possunt famulantur: ex quo sequitur quod tenentur eis magnam exhibere reuerentiam: et ipsi indigentibus victum et vestitum tenentur ea ministra re vel de suis facultatibus si sufficiunt vel si sufficientes facultates non habent de proprio labore. sicut enim dicit philosophus 8. Ethi. c. 2. Uidebitur vtique nutrimento parentibus oporte re maxime sufficere vt debentes: et causis essendi melius quam sibi ipsis in hoc sufficere quod non est sic intelligendum quod in casu necessitatis: cibum de quo filius: et pater simul non possent viuere teneretur magis dare patri quam sibi: sed hoc intelligendum est praeter articulum necessitatis vltime. Unde filii de bent facere ministrare parentibus fercula meliora et honorabilia quam sibi ipsis: vnde et dominus Matth. 15. Illos reprehendit qui contrarium faciebant.

Ad primum in oppositum dicendum quod si filius non habeat facultates que possint parentibus: et sibi sufficere debet superaddere proprium laborem per quem si potest cum suis facultatibus subueniat eis et sibi. Si autem deuentum esset ad casum extreme necessitatis patet quid faciendum esset in corpore quaestionis.

¶ Ad secundum dicendum quod ministra re homini illud quod est extreme necessitatis: non est ipsum in malitia fouere: vnde propter aliquam malitiam parentum in tali casu filius eis deficere non debet: sed si administrando eis vltra extremam necessitatem bona temporalia videret quod cum illis iuuarent se ad explendas malitias: tunc tamen deberet eis ministrare: quia magis tenetur animas eorum diligere quam eos temporaliter honorare.

¶ Ad tertium dicendum quod aliud est necessaria ministrare: aliud thesaurizare. Thesaurizare enim homini est facultates congregare quibus possit ei prouidere in tempus longinquum: et quia filii superuiuunt parentibus vt in pluribus: ideo dicit apostolus quod filii non debent thesaurizare parentibus: sed econuerso.

Quaeotido II. SEcundo queritur vtrum occidere hominem defendendo se: sit contra secundum praeceptum secunde tabule: et videtur quod non: quia sicut se habet anima hominis ad animam proximi: ita corpus ad corpus: sed homo magis querendo salutem anime sue quam proximi: non facit eota aliquod praeceptum: ergo magis prouidendo salutis corporis sui quam corporis proximi non facit contra aliquod praeceptum: sed occidendo alium ne ab eo occidatur magis prouidet saluti corporis sui quam proximi: ergo non facit contra aliquod praeceptum.

¶ Item grauius est occidere se ipsum quam alium: sed in casu homo potest occidere se ipsum non faciendo contra praeceptum. Sanson enim se ipsum interfecit: qui tamen ad hebtr. xi. Inter sacions numeratur: ergo multo fortius defendendo se potest occidere alium non faciendo contra praeceptum.

¶ Item Exo. 22. Si effringens sur domum: siue suffodiens fuerit inuentus: et accepto vulnere mortuus fuerit percussor non erit reus sanguinis: sed minus licitum videtur occidere hominem pro defensione possessions quamcorporis proprii: ergo qui alium occidit defendendo se: non est reus fanguis: et si sic non facit contra praeceptum quo prohibitur homicidium.

Contra Aug. I l. de libro artro longe ante medium. loquens de illis qui alios occidunt defendendo se: dicit quod isti non sunt peccato liberi apud legem diuinam: qui pro his rebus quas contemni oportet humana cede polluti sunt: sed secundum mentem eius ibidem corpus nasterum est inter res quas contemnioportet: ergo qui defendendo corpus proprium occidit alium peccat contra diuinam legem: sed non est dare aliquod praeceptum contra quod magis sit quam contra secundum secunde tabule.

¶ Item in decre. dist. 50. de his clericis. dicit Nicolaus papa de clerico qui se defendendo paganum occiderat. Scito nos nullam occasionem: nec vllam tribuere lententiam eis quemlibet hominum quomolibet occidendi: sed hoc non diceret papa: nisi occidere quencunque bominem: et per quencumque modum esset contra praeceptum: quo prohibetur homicidium: ergo videtur quod ille qui alium occidit defendendo se facit contra illud praeceptum.

¶ Item grauius est occidere hominem quam fornicari: sed si homo sit in tali infirmitate qua non possit curari: nisi fornicetur magis tenetur permittere se mori: quam formicetur: quia si fornicaretur faceret contra praeceptum prohibens fornicationem: ergo homo magis tenetur permittere se oceidi quam ab eo alius occidatur. Ad istam uoestionem dicunt aliqui quod occidere hominendesendendo se est facere contra secundum praeceptum secunde tabule. Dicit enim Aug. in eplurla ad Publicolam vltra medium de occidendis hominibus ne ab eis quisquam occidatur: non mihi placet consilium: nisi forte sit miles: aut publica functione teneatur: vt pro se non hoc faciat: sed pro aliis vel pro ciuitate: vbi est ipse est accepta legitima potestate si eiuscongruit persone. Ad hoc est est ratio. Plus enim quisque tenetur diligere animam proximi quam corpus proprium. Sed iste qui alium vult occidere iniuste est in mortali peccato: ergo si se defendeneeum in illo statu occidat praeponit salutem corporis sui saluti anime proxim quam in illo statu recedentem de corpore scit esse damnandam.

¶ Alii dicunt quod si aliquis hominem inuadentem se iniuste ad interficiendum defendendo se occidat non motus odio: nec querens vindictam: nec per se intendens illius mortem: sed tantum per accidens inquantum defendere vitam suam non potest nisi occidendo illum non facit contra secundum praeceptum secunde rabule: quod declarant auctoritate: et ratione: et aliquo modo exemplotauceonte sic. C. ad .il.t cor. de sicariis. l. ii. Is qui aggressorem vel quencumque alium in dubio vite discrimine constitutum occiderit nullam ob id secntum calumniam metuere debet et id est seq. Si quio percussorem ad se venientem serro depulerit: non tenes tur homicidii: quia defensor proprior salutis videtur in nullo peccasse: et extra de homicidio. Significasti. ii. vim vi repellere omnes leges et omnia iura permittunt tamen illud debet fieri cum mode ramine inculpate tutele: vbi dicit apparatus: seruatur equunmoderamen. Si illud tantum fiat quo omisso violentia repelli non posset. Si ergo violentum interficis si periculum mortis ab eo vitare non poteris sine pena interficis: et aliqui bus interpositis postea dicit: iniuriam vero iam illatam persone ex interuallo repelli non licet: quia sic esset vindicta: et aic intelligunt contraria.

¶ Raitione sic in hoc omnes conueniunt quod quiinterficit nocentem vt minister legis non est transgressorpraeceptis de non occidendo: sed ille qui vult alium iniusteinterficere nocens est non tantum secundum legem humanam: sed est diuinam: quia propter hoc in peccato mortali est: ergo qui illum intersicit: vt minister legis non est praecepti transgressor: sed qui defendendo se illum occidit eo quod aliter vitare non posset quin occideretur ab eo illum interncit: vt mier legis: quod lenon tantum modo facit aliquo aliquid vt minister legis: quod leges sibi facere praecipiunt: sed est quod lex publica sibi publiceaddtvt facere possit. Sed leges suoperius allegate sunt pu¬ blice concedentes: vt homo in casu supradicto hominem interficere possit: ergo sic interficiens: interficit vt minister legis.

¶ Exemplo sic. Quamuis corruptio aeris sit contra naturam eius: tamen ignis aerem corrumpendo: vt formam suam educat de materia eius naturaliter agit: nec talis actio est contra ordinem nanrc: ergo similiter quamuis occisio hominis sit contra naturam illius qui occiditur: tamen cum occidens: non intendit mortem illius per se: sed per accidens scilicet quia per se intendit conseruationem proprie vite quae atias seruari non posset: non sacit contra naturale rationis dictamen: et ex consequenti: nec contra preceptum secundum secunde tabule. Qui vult tenere opinionem primam potest dicere ad primum contra eam quod quamuis homo magis teneatur diligere corpus suum quam corpus proximi: ex hoc tamen non sequitur quod debeat procurare salutem corporis sui in praeiudicium corporis: et anime proximi sui.

¶ Ad secundum dicendum quod nulli licet seipsum occidere de lege communi. vnde vt dicit Ber. de praecep. et dispen. c. 5 Si secntdum Sansonis quando se cum aliis interfecit defenditur non fuisse peccatum: priuatum habuisse consilium indubitanter credendus est.

¶ Ad 3m difficile videtur mihi soluere cum ibi dicat Aug. glo. quod ideo si fur nocturnus occidatur occidens non est criminis reus: sed si diurnus occidatur occidens est criminis reus: quia de die poterat discerni quod ad furandum non ad occidendum venisset: et ideo non debet occidi: vnde videtur sentire per contrarium quod ideo occidens nocturnum non est reus sanguinis: quia praesumit quod venisset ad occidendum eum: ergo multo minus est reus sanguinis cum desendendo se occidit aliquem: de quo certus est quod iniustevolebat occidere eum Glosa est soper illud in eodem loconon erit reus sanguinis dicit id est nulli culpe subiacebit. Potest tamen dici ad argumentum quod ideo talis non est reus sanguinis: quia hoc facit in casu specieali auctorite diuine legis ein que hoc ordinauit propter vtilitatem reip. et ad malefactorum repressionem

¶ Qui vult tenere secundam opinionem potest dicere ad primum in oppositum quod illud verbum Augu. intelligendum est in casu in quo fugiendo vel adiutorium inuocando posset homo saluari: et non vult propter verecundiam: vel quando per aliam viam posset malefactorem cohibere: vel quando iam accepto vulnere mortis insequitur et occidit recedentem

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis papa de nouo non tribuat lententiam occidendi in illo casu: tamen non prohibet nec reuocat lententiam datam per leges ciuiles quas recipit ecclesia. Nec te moueat quod papa videtur sentire illum irregularem fuisse: quia illa pena aliquotiens incurritur sine mortalipeccato.

¶ Ad tertium dicendum quod non potest homo esse in tali infirmitate quam per coitum posset curari: et non per aliquam aliam viam: potest enim materia spermatica per sudores abstinentias: et per aliquas euacuationes consumi: si tamen ponereiu talis casus per impossibile: ad hoc respondeo ad argumentum quod non est simile de morte quam exspectat homo per infirmitatem: et per gladium: quia enim longe difficilius est patienter sustinere vnam quam aliam: maiora permittit lex fieri pro euitatione vnius quam alterius.

¶ Ad auctoritatem adductam pro prima opinione: in corpore quaestionis dicendum: sicut ad auctoritatem Augu. adductam pro eadem in argumento.

¶ Ad rationem pro eadem opinione dicendum quod quamuis debeam magis diligere animam proximi quam corpus meum non tamen propter hoc oporet quod omittam me defendere: quia si anima eius damnatur non est per actum meum: sed per vactum suum qui voluntarie mortaliter peccat: et in tali statu mortis sue causa est: inquantum ad ipsum occidendum me interpre tatiue. q. compellit. Unde si ratio illa valeret non deberent milites occidere saracenos in bello: cum eos sciant in statu damnationis esse: et minus peccaret homo interficiens innocentemquam sceleratum: quod falsum est.

Quaestio III TErtio operitur virum principes non punientes meretricia publica peccent contra tertium praeceptum secunde tabule: et videtur quod sic Deute 23 Non erit meretrix de filiabus isracineque scortator de filiio israel et hanc legem illi principeo tenebantur facere obseruari: ergo et principes: qui modo sunt non punientes publice meretricantes peccant: nec videtur illud peccatum: ita directe esse contra aliquid praeceptum: sicut contra praeceptum de non mechando.

¶ Item extra de sen. excommu. Quante. Facientes et consentientes pari pena plectendos catholica condemnat auctoritas eos delinquentibus fauere interpetrans qui cum possint manifesto facinori desinunt obuiare: ergo cum principes possint publice meretricantes punire fauent illi crimini: et sic per reductionem peccant contra tertium praeceptum secunde tabule.

¶ Item si principes publice rapientes non punirent participes essent peccati rapine: ergo a simili si publice meretricantes non puniunt meretricii participes fiunt per reductionem.

¶ Item. C. ad .l. iuliam de adul. et stup. li. ii. Crimen lenocinii contrahunt qui deprehensam in adulterio vxorem in matrimonio detinuerunt: sed non magis tenetur homo vxorem fornicantem punire quam princeps meretricantes publice: ergo si non puniunt sunt participes criminis eorum.

Contra C. de concubinis l. legem .§. in posterum Iniusta libidinum desideria nulla decetero venia defendat: nullum subleuabit nouum adminiculum: ergo videtur quod lex non prohibet nisi quod tales libidines non defendantur: ergo subticendo videtur concedere quod permittantur.

Respondeo quod principes non punientes mere tricia est publica non peccant contra tertium praeceptum secunde tabule. Non enim peccant principes in non puniendo vitia: que lex humana recte permittat. Secundum autem beatum Aug. i. li. de libero arbitrio longe ante medium. Lex humana aliqua recte permittit que iuste lege diuina puniuntur: recte ergo permittit aliqua vitia: quia enim lex humana non potest omnia vitia cohibere: ideo illa puniri praecipit que grauiora sunt: et a quibus possibile est malorem partem multitudinis abstinere: et praecipue que sunt in nocumentum aliorum sine quorum prohibltione humana societas in pacis tranquillitate conseruari non posset cuiusimodi sunt furtum homicidium et similia. simplex autem fornicatio cum meretrice quamuis sit graue peccatum: et lege diuina puniendum: tamen quia propter hominum corruptionem difficile est multitudinem a carnis voluptatibus abstinere: ideo ne homines in mala maiora et reipub. magis nociua: sicut in adulterium: et peccata contra naturam inciderent noluit lex humana meretricium prohibere tanquam aliquid per principes puniendum: nec tamen permittendum est quod loco matronarum constituantur. vnde Augu. 2 libro de ordine: inter principium et medium. Aufer meretrices de rebus humanis turbaueris omnia libidinibus: constitue matronarum loco labe ac dedecore de honestaueris.

Ad primum in oppositum dicendum quod cum lex sit ordinata ad bonum commune vitia per legem temporaliter punienda sunt secundum quod expedit vtilitati communi: aliqua autem expediunt vni communitati que non expedirent alii: et eidem communitati quedam expedirent vno tempore que non expedirent alio: et ideo quamuis communitati filiorum israel expediret tunc quod meretritium temporaliter puniretur ne nimis vxores contemnerent ad quas repudiandas pronis erant. vnde in eis permittebatur eas repudiare propter duritiem cordis eorum no tamen esset modo vtile communitati christianorum propter causam dictam in corpore quaestionis.

¶ Item filii israel non regebant se aliqua lege posita: nisi a deo.

¶ Ad secundum dicendum quod illa decretalis loquitur de illis: qui possunt obuiare facinori manifesto: et ad hoc tenentur ex officio: principes autem ad puniendum meretritium non tenentur ex officio: vt visum est: nisi sorte in casu: vbi propter nimiam meretricum importunitatem eas reprimere oporteret.

¶ Ad tertium dicendum quod non est simile de rapina et meretricio: maius enim peccatum est rapina quam simplex fornicatio: et facilius ab illa potest maior pars communitatis abstinere: et eius permissio magis redundat in damnum reipu. quam meretricii permissio ab humana lege.

¶ Ad quartum dicendum quod minor est falsa. Maius enim peccatum est adulterium quam fornicatio simplex: et si temporaliter non puniretur ex hoc magis respu. turbaretur quam permeretricii permissionem ab humana lege.

Quaestio IIII Uarto queritur vtrum in casu necessitatis furari sit contra quartum praeceptum secunde tabule: et videtur quod sic philosophus 2 Eth. c. 6. Dicit quod quedam sunt que confestim nominata conuoluta sunt cum malitia: inter quae numerat furtum: et dicit quod talia non possunt licite fieri: ergo in nullo casu licet furari.

¶ Item extra de furtis. si quis per necessitatem famis: aut nuditatis furatus fuerit cibaria vestem vel pecus peniteat ebdomadas tres: sed poenitentia non imponitur nisi pro peccato: ergo homo in quacunque necessitate faciens furtum est praecepti transgressor.

¶ Item secundum Augu. 2. li. confes. quasi in medio libri. Lex naturalis punit furtum: sed numquam dispensari potest in his que lex nihil prohibet: ergo nulla necessitas dispensat cum homine: vt sit sibi licitum furari.

Contra 12 q. 1. Dilectissimis communis vsus omnium que sunt in hoc mundo omnibus esse hominibus debuit: sed per iniquitatem alius homo dicit esse suum: et alius istud: et sic inter mortales facta est diuisio: sed iniquitas de iure non praeiudicat ordinationi: que est secundum iustam rationem: ergo videtur quod adhuc de iure omnia sint communia: ergo licet vni rem alterius accipere praeter casum necessitatis.

¶ Item. ff. de lege rhodia. l. ii. §. Cum in eadem. dicitur quod in necessitate in naui: quod quisque habet de victualibus in commune debet conferre: vbi dicit glo. Sic forte illud diuinum intelligitur. Omnia sunt communia id est communicanda tempore necessitatis: ergo in tali casu licitum est homini rem alterius accipere clam vel palam.

Respondeo quod tempore necessitatis extreme accipere rem alterius: siue occulte: siue manifestste non est rapina: nec est furtum: quia tunc accipit indigens quod suum est de iure nature in casu illo: de iure enim nature: et de iure diuino: ad hoc sunt res infra hominem: vt de eis hominibus subueniatur in tempore necessitatis: nec aliquod ius positiuum isti viri praeiudicare potest. Nullum enim statutum iuri naturalicontrarium 13. Furari autem importat rem alienam accipere inordinato modo: vnde simpliciter concedo quod numquam furari licet accipiendo furtum secundum veritatem et proprie. Sed accipiendo furtum communiter et secndum vulgarem opinionem. Unde in casu necessitatis accipiens necessarium ad vsum humanum clam vel palam possessore inuito vel ignrante non facit contra praeceptum de non furando.

Ad primum in oppositi dicendum patet responsio ex iam dictis.

¶ Ad secundum dicendum quod illa de cre. non loquitur de extrema necessitate de qua questio intelligenda est.

¶ Ad tertium potest dici: sicut ad primum.

¶ Ad primum ad partem aliam dicendum quod circa ista temporalia ad vsum hominis necessaria duo consideranda sunt scilicet potestas procurandi et dispensandi: et vsus quantum ad primum: proprietas non est contra ius nature: imo ei consona pro statu nature lapse: et quia ex hoc temporalia solicitlus et ordinatius et quietius procurantur. Ex corruptione enim nature homines negligunt communia: et minus ordinate tractant ea: et respectu earum magis habent occasionem rixandi. Quantum tamen ad vsum non debet homo res ita habere: vt proprias quin eas communicet ad vsum indigentium: sibi primitus et domesticis suis retentis que sunt necessaria. Unde philosophus 2. Poli. c. I. Disputans contra Politiam Socratis dicit quod oportet aliquo modo commnes esse possessiones: omnino autem proprias: quod parum vltra exponens: et dicit quod melius est esse proprias possessiones scilicet secundum dominium: vsu autem facere commnes quod non est intelligendum de mulieribus vt videbitur in quarto. Unde ex naturali iure ea que diuitibus superabundant pauperum sunt indigentium quantum ad eorum vsum. Unde dicitur in decre. dist. 47. Sicut esurientium panis est quem tu detines: nudorum indumentum est quod tu recludis miserorum redemptio est: et absolutio pecunia quam tu in terra fodis: vnde non facere res commnes modo praedicto iniquitas est: cum etiam vt dictum est proprietas quantum ad procurationem et dispensationem iuri nature consona sit contra ius nature facit qui preter casum necessitatis clam vel palam rem dispensatoris contra volun¬ tatem eius accipit.

Questio V. QUinto queritur vtrum hypocrisis sit contra praeceptum. 5. secunde tabule: et vetuquod non hypocrisis duplicitas quedam est cum vnum pretendat exterius et aliud contineat interius: sed duplicitas opponitur simplicitati que alia virtus est a veritate: ergo non opponitur veritati: ergo nec illi precepto quo solum prohibentur que sunt contraria veritati.

¶ Item facere contrarium huius quod scriptura reprehendit. non est contra aliquod preceptum: sed scriptura reprehendit illos qui sua peccata manifestant. Unde Isaie. 3. Peccantum suum quasisogdoma praedicauerunt: nec absconderunt: ergo absconde re suum peccatum: non est contra aliquod praeceptum. Sed hypocrisis non videtur esse aliud quam abscondere malitiam eam cooperiendo aliquibus bonis exterioribus: ergo hypocrisis non est contra aliquod preceptum.

¶ Item omne quod est contrapreceptum est peccatum mortale: sed non omnis hyposcrisis est peccatum mortale: sicut enim colligitur ex sententia Grego. 3i. libro moralium. Hypocrisis oritur ex inani gloria: non autem omnis inanis gloria peccatum mortale est: ergo non omnis hypocrisis est contra aliquod preceptum est.

Contra Grego. 31. li. Moralium quasi inter principium et medium: super illud Iob. 39. In altum erigit deridet equitem et ascensorem eius: dicit quod hypocrite inquitas per supposita detrimenta distinguitur: vt dicatur prius bonum se quod non sit ostendere: post modum vero bonos aperte despicere: sed qui ostendit se esse quod non est mentitur: ergo hypocrisis est mendacium: sed mendacium est contra quintum preceptum secunde tabule: ergo et hypocrisis

¶ Item glo. super illud Isaie. 16. In tribus annis: dicit quod in comparatione duorum malorum: leuius est aperte peccare quam saenctitatem simulare: sed hypocrisis est simulatio sanctitatis: ergo omnis hypocrisis est peccatum: sed omne peccatum est contra aliquod preceptum et cum ergo non sit preceptum cui videatur directius opponi quam quintum preceptum secunde tabule: quo prohibetur omne mendacium videtur quod hypocrisis sit contra illud preceptum.

Respondeo hypocrisis dicitur ab hypo quod est sub et chrysos: quod est aurum quasi sub auro aliud habens: in ipso enim hypochryta sub superficie bonorum signorum exteriorum interius latet iniquitas. hypocrita enim parter inanem gloriam significat per facta exteriora: in se esse aliquid bonum: quod in eo non est: et quod sit in se non esse. Mendacium autem consistit in significando: siue per verba: siue per si gna: siue per exteriora facta non esse quod est vel esse quod non est: ergo omnis hypocrisis est aliqua species mendacii: que sic potest describi. Hypocrisis est ab aliquo procedens significatio per exteriora facta existentie alicuius boni in ipso: quod ipse scit non esse ad aliquam inanem gloriam ordinata. omne aut mendacium est contra quintum preceptum secunde tabule: accipiendo esse contra large scilicet prout se extendit adueniale et mortale: ergo et hypocrisis.

Ad primum in oppositum dicendum quod simplicitas realiter est eadem cum virtute veritatis: sed ratione differunt: quia veritas est virtus per quam in homine exteriora facta que sunt signa respondent interioribus que sunt signata. Simplicitas autem dicitur inquantum per ipsam homo non tendit in diuersa: ita quod in vnum exterius: et in aliud interius. Unde hypocrisis realiter opponitur: et simplicitati et veritati.

¶ Ad secundum dicendum quod suam malitiam non manifestare mendacium non est: sed est bonum nisi in casu in quo non manifestare eam esse in praeiudicium equitatis. Unde Augu.contra mendacium longe ante finem: dicit non esse mendacium: vbi tacetur verum: nec dicitur falsum: sed cum homo per exteriora facta vel signa signisicat se non habere malitiam quam habet mentitur: quia mendacium non tantum consistit in verbis sed etiam in factis et signis.

¶ Ad tertium patet solutio ex dictis in corpore quaestionis.