Articulus 4

Questio I

PRimo ostendo quod in corporibus beato rum non erunt dotes: et quia dotes ordinantur ad hoc: vt sponsa sit digna presentia sponsi: sed homo non erit dignus presentia sponsi nisi propter dispositionem anime: ergo beati non habebunt dotes nisi in anima.

¶ Item si essent ibi dotes originarentur ab anime beatitudine: sed sensus propinquiores sunt anime quam corpus. ergo magis essent dotes in sensibus corporis quam in corpore: cum ergo non ponatur quod in sensibus corporis sint dotes future: multo minus erunt in corpore

¶ Item dotes essent in corporibus superflue nisi ordinarentur ad anime operationem: cum corpus sit pro pter animam: sed dispositionis corporis tunc non poterunt coadiuuare ad anime operationem maxime ad illas: qui bus deo coniungitur: quia illas non exercebit per organum corporale. cum ergo in corporibus beatorum nihil sit superfluum futurum: in eis dotes non erunt.

Contra. Sapientia fulgebunt iusti: et tamquam scintille in arundineto discurrent: in fulgore signatur claritas: in igne impassibilitas qui est elementum maxime actiuum: et secundum Augusti. super Gen. lib. tertio. non multum post principium frigescere non potest in subtilitate scintille subtilitas. in discursu eius agilitas. ergo in corporibus beatorum erunt dotes quattuor scilicet claritas: impasbilitas: subtilitas: agilitas.

¶ Item Ansel. in lib. de similitudinibus inter principium et medium dicit quod partes beatitudinis: sunt pulchritudo: agilitas: fortitudo: libertas: sanitas: voluntas: longeuitas ergo septem sunt corporis dotes.

Respondeo quod in corporibus beatorum erunt dotes. sicut enim dispositiones anime beate per quas deo perfecte coniungitur: et ei obedit: perfecte dotes dicuntur propter rationes dictas in que stione precedenti. sic dispositiones corporum beatorum: per quas perfectius suis animabus coniungentur: et eis perfecte obedient dotes dicuntur: et erunt quattuor scilicet impassibilitas: claritas. subtilitas: agilitas. corpus enim abs anima perficitur et mouetur: et ideo erunt dispositiones. in corpore per quas coniungetur ei perfecti us sicut forme: et dispositio per quam ei perfecte obediet vt motori animalaunt inquantum est corporis forma ipsum primo actu vite viuificat: quia per ipsum corpus habet esse viuum et actum entiendi ei communicat. inquantum autem est corporis motor conceptus suos interiores per corpus sensibiliter manifestat. et ipsum localiter mouet. propter primum dabitur corpori impassibili tas per quam vnio eius cum anima indissolubilis permanebit. partsecundum dabitur corpori subtilitas. quanto enim corpora sunt complexionis subtilioris et temperatioris. tanto actus sensuum sunt viuaciores. propter tertium erit in corpore claritas. vnde Gre. libro 18 mora. inter medium et finem: exponens illud Iob 28 Non adequabitur ei aurum vel vitrum. dicit quod beatorum ciuium cordasibi inuicem claritate fulgent et puritate translucent. et parum post ibi. Uniuscuiusque mentem ab alterius oculis membrorum corpulentia non abscondet: sed patebit animus corporalibus oculis. ipsa etiam corporis harmonia sic vnusquisque tunc erit conspicabilis alteri sicut nunc esse non potest conspicabi lis sibi. propter quartum erit in corpore agilitas. vnde Aug. 22. de ciui. c. xi. dicit quod deus a corporibus beatis auferet graue ponedus. et infra. 30. ca. dicit quod vbi volet spiritus ibi eritprotinus corpus. He quattuor dotes ex verbis apostoli. 1. Cor. xv. possunt accipi: vt dicit de corpore. seminatur in corruptione: surget in incorruptione. seminatur in ignobilitate surget in gloria. seminatur in infirmitate surget in virtute. seminatur corpus animale: surget corpus spirituale. ita vt surgere in incorruptione referatur ad impassibilitatem. surgere in gloria ad claritatem. surgere in virtute ad subtilitatem. surgere spirituale ad agilitatem. vnde glo. super illud. Surget corpus spirituale. dicit quod erit agile per dotes autem predictas erit corpus perfecte obediens anime modo suo. vt anima per suas dotes perfecte. obediens deo. Unde Augu. 19 de ciui. ca. 27. imperabit deus animo. animus corpori tanquam obedienti. ibi erit suauitas et facilitas quanta regnandi viuendique felicitas.

¶ Erit autem predictarum dotium origo a deo per creationem: vt quidam non improbabiliter dicunt. vnde protanto dicitur quod predicte dotes erunt in corpore a beatitudine anime per quandam redundantiam: quia deus illas creabit in corporibus beatorum propter meritum animarum: quia in via et sibi et corporibus suis gloriam meruerunt.

¶ Unde potest dici probabiliter quod origo illarum dotium erit a deo: non tamen per creationem: sed mediante beatitudine anime: quia sicut dicit Aug. in epistola ad Dioscorum ante medium. Tam potentem fecit deus animam vt ex plenissima beatitudine que in fine temporum sanctis promittitur redundet in inferiorem naturam que est corpus: non beatitudo que fruentis et intelligentis est propria: sed plenitudo sanitatis et incorruptio nis vigor. Nec erit ista redundantia per modum multiplicationis beatitudiuis anime que in corpus recepta distinguatur in predictas quattuor qualitates corporales. hoc enim dicere est irrationabile: sed anima virtute beatitudinis sue et cooperante sua naturali virtute de potentia corporis predictas qualitates educet in actum. non enim in potentia corporis est illud tantum quod de ipso potest fieri naturaliter: sed etiam quod de ipso potest sieri supernaturaliter creata virtute: secundum quem modum sunt ibi in potentia dotes. et etiam illud quod de seipso fieri potest per virtutem increatam immediate. vnde Augu. lib. 9. super Gen. versus finem. vt lignum de terra excisum aridum perpolitum sine radice vlla: sine terra et aqua repente floreat et fructum gignat: vt per iuuentam sterilis femina in senectute pariat: vt asina loquatur: et si quidem eiusmodi est dedit deus naturis quas creauit: vt ex eis hoc fieri posset: neque enim ex eis ille faceret quod ex eis fieri non posse ipse perficeret: sed talis potentia in corpore est pura possibilitas obedientie: et quamuis autem queliber dos ex tota beatitudine anime originetur: tamen per appropria tionem potest attribui perfectioni securitatis origo impassibilitatis. perfectioni visionis origo claritatis. perfectioni delectationis origo subtilitatis. hic amor enim maxime est penetratiuus: et subtilitatis est penetrare: vt potest trahi ex sententia phlosophi. 2. de gene. perfectioni potentie motiue: quia remanet in anima separata: quia aliter non posset se de loco ad locum mouere: attribui potest origo agilitantis.

¶ Ex dictis patet solutio ad illam quaestionem vtrum dotes beatorum corporum erunt a deo immediate tantum per creationem.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis sponsa non sit digna presentia spon si dignitate essentiali: nisi propter beatitudinem anime directe et per se: tamen quadam dignitate accidentali dignior efficitur presentia sponsi propter gloriam corporis: inquantum per hoc non impeditur anima: sed promouetur in actu sue beatitudinis essentialis: vt patet ex superius dictis in illa questione: vtrum electorum beatitudo erit maior post iudicium quam ante

¶ Ad secundum dicendum quod sicut dicit Augusti. 12 libro de trinita. ca. 1. quicquid habemus in animo commune cum corpore pertinet ad hominem exteriorem. et ideo quia actum sentiendi habemus aliquo modo communem cum pecore: in dotatione corporis dotatiosensuum comprehenditur.

¶ Ad tertium dicendum quod dotes corporis inquantum per eas erit perfectior vnio corporis ad animam: et corpus obedientius anime cooperabuntur ex consequenti ad hoc: vt perfectiores sint actus quibus animi deo coniungitur: inquantum propter predicta anima perfectius habebit esse: ad quod sequitur eam habituram perfectiorem operationem: vt declaratum est superius in hac distin. in illa questione. vtrum electorum beatitudo erit maior post iudicium quam ante: propter etiam dotes predictas reddit corpus tale: vt in nullo aggrauet animam: quamuis eam aggrauet: dum est corruptibile: inquantum etiam per dotes predictas magis vigebunt in actibus suis potentie sensitiue: coadiuuabunt ad illam operationem intellectus qua in telliget quiditates rerum sensibilium in fantasmate: quas quiditates triplici modo intelliget scilicet in verbo: et in proprio genere sine fantasmate: eet cum fantasmate: si placuerit voluntati: cum modus intelligendi cum fantasmate sit homini naturalis.

¶ ¶ Ad secundum argumentum ad partem aliam dicendum quod pulchritudo reducitur ad claritatem. libertas ad agilitatem: fortitudo ad subtilitatem sanitas voluptas longeuitas ad impassibilitatem.

Quaestio II.

SEcundo quaeritur vtrum dos impassibilitatis erit equalis in corporibus omnium beatorum. Et videtur quod sic. secundum philosophum. 3 topi. albius est quod nigro est im permixtius: ergo non est impassibilius nisi quod est impassibilitati impermixtius: sed nullius corporis glorificati impassibilitas est passibilitati per mixta. ergo impassibi litas in omnibus erit equalis.

¶ Item priuationes non recipiunt magis et minus: quia priuatio est ablatio totius habitus: sed impassibilitas est priuatio passibilitatis. ergo vnum corpus glorificatum non erit alio impasibilius.

¶ Item apostolus id est corin. 15 electos in resurrectione comparat stellis: sed impassibilitas equaliter est in omnibus stellis. ergo equaliter erit in omnibus corporibus beatis.

Contra impassibilitas que non excludit necessitatem corruptibilitatis recipit magis et minus: sed talis erit impassibilitas corporum beatorum. corpus enim gloriosum palpabile est. vnde vt habetur Luc. vlti. dominus post resurrectionem suam dixit discipulis suis: palpate et videte etc. sed sicut dicit Grego in quadam homelia super illud Io. 20. cum esset sero die illa. Corrumpi necesse est: quod palpatur. ergo corpora beatorum non erunt equaliter impassibilia. nec in eis vera impassibilitas erit vt videtur.

¶ Item priuatio que non tollit totum habitum recipere potest magis et minus: sed impassibilitas corporum beatorum non tollet totam eorum possibilitatem: quia nihil tollet pertinens ad hominis quiditatem: ad quam pertinet esse mortale: cum in eius diffinitione ponatur. ergo impassibilitas in corporibus beatorum erit secundum maius et minus.

¶ Item claritatis non erit dos equaliter in corporibus omnium beatorum. Unde apostolus pri. corin. 1o stella a stella differt in claritate. sic et resurrectio mortuorum. ergo aisimili nec dos impassibilitatis.

Respondeo in impassibilitate est considerare et set lud quod ponit: et illud quod excludit. quamuis enim significetur negatiuo modo: tamen res per eam significata non est priuatio: sed habitus. est enim qualitas in corpore ex redundantia beatitudinis anime casata corpus prohibens ab omni passione sue perfectioni contraria. vnde proprie loquendo res significata per eam aliquo modo comparari videtur ad rem significatam per passibilitatem: sicut hitudo ad priuationem large dictam passibilitas enim importare videtur defectum virtutis: qua virtute posset prohiberi corpus ab omni passione sue perfectioni contraria. Dico ergo quod quantum ad exclusionem passibilitatis impassibilitas erit equaliter in corporib¬s omnium beatorum: quia in quolibet excludet passibilitatem perfectioicontrariam: quantum autem ad illud quod ponit impassibilitas: dico quod non erit equalis in corporibus omnium beatorum: sed different secundum difterentiam meritorum: et secundum differniam beatitudinis animarum: tamen erit equalis in ominibus partibus eiusdem corporis: quia si esset inequalis inpartibus eiusdem corporis. ex hoc non redderetur perfectior: sed imperfectior impassibilitas totius.

Ad primum in oppositum dicendum quod non tamen intenditur per minorem sui permixtionem cum contrario: sed etiam per accessum ad terminum: sicut patet in charitate que inequalis est in beatis: et tamen in nullo beato est per mixta cupiditati. vnde cum philosophus dicit formam recipere magis et minus per maiorem vel minorem impermixtionem cum suo comtrario: extendit contrarietatem ad illam habitudinem que est inter rem minus perfectam: et magis perfectam: secundum quem modum videtur eam accipere. 5 physi. cum dicit de alteratione quod in minus cum sit in conrium dicetur mutare: in magis autem tamquam ex contrario in ipsum.

¶ Ad secundum dicendum quod impassibilitas et si significet per modum priuationis: tamen res significata est habitus: econtrario autem est res in passibilitate. significat enim per modum habitus: et res significata aliquo modo videtur priuationis rationem habere quia res est passibilis inquantum est in potentia: et sicut dicit Auicema. 4. metaph. c. 2. potentia est imperfectio: et effectus est per fectio: et bonum in omni re non est nisi ipsam esse in effectu ibi accipiens effectum pro actu creato: et loquens de bonitate creature.

¶ Ad 3m dicendum quod quamuis passibilitatis exclusio sit in omnibus stellis equaliter loquendo de passibilitate perfectionicontraria: perfectio tamen contraria qua significatur nomine impassibilitatis non est equaliter in eis.

Ad primum au partem secundam dicendum quod illud verbum Grego. corrumpi necesse est quod palpatur. intelligendum est de eo quod palpatur relicto naturalibus suis et de palpabilitate que est secundum primas qualitates actiuas et passiuas: aut per qualitates causatas ab eis.

¶ Ad secundum dicendum quod mortale non signifieat aliquid pertinens ad hominis qui ditatem. vnde philosophus. 4 topi. Si quis concedat ex mortali aliquem fieri immortalem nullus dicit aliam vitam eum sumere: sed casum aliquem vel passionem huic eidem aggregari: ponitur. ergo mortale in diffinitione hominis non vt essentialis differentia: sed ad circumloquendum essentialem diffentiam.

¶ Uel potest dici quod ibi non debet poninisi secundum opinionem Porphyrii qui estimauit angelos esse animalia rationalia per naturam immortalia: et mortalitatem pertinere ad hominis naturam: ita vt non posset fieri immortalis remanens homo: in quibus Porphyrius turpiter errauit.

Quaestio III.

Tertio queritur vtrum omnes sensus erunt in actibus suis. Et videtur quod non: quia corpora bea torum erunt impassibilia: sed secundum philosophum in libro de plantis. sensus est passio sentientis. ergo in beatis nullus sensus erit in suo actu.

¶ Item secundo de anima dicit de vegetatiua quod maxime communis anime potentia est: secundum quam viuere est in omnibus vinentibus: sed in beatis non erit in actu suo aliqua potentia anime vegetatiue: quia non nutrientur: nec augebuntur: nec generabuntur. ergo nec in eis erit actus alicuius potentie anime sensitiue.

¶ Item immutatio naturalis praecedit ordine nature immutationem animalem: quia esse naturalem ordinem nature praecedit esse intentionale: sed in corporibus beatorum non erit mutatio naturalis: quia illa non potest esse cum impassibilitate. ergo nec immutatio animalis.

¶ Item secundum Aui cea. 6 libro naturalium parte. 5o c. 7. potentiarum anime vna retrahit aliam a sua operatione. ergo si in beatis sensus essent in actibus suis: intellectus et voluntas in eis traherentur a sua operatione: quod falsum est.

¶ Item sensus gustus deseruit virtuti nutritiue sed virtus nutritiua non erit in eis in suo actu. ergo nec sensus gustus.

¶ Item odor apprehenditur cum quadam fumali euaporatione que a corpore odorifero resoluitur: sed tunc in nulla corporali creatura erit talis resolutio: quia non potest stare cum impassibi litate. ergo in beatis odoratus non erit in actu.

¶ Item vox gemratur siue sonus quicunque in aliqua natura pasbili: et cum quodam tremore medii ad auditum pertingit secundum sententiam phlosophi. 2. de anima: sed celum empyreum qui est locus beatorum non est paslbile nec mobile. ergo in ipso nullus poterit generari sonus. ergo non erit auditus in actu.

¶ Item illud quod est in actu lucidum non est receptiuum speciei visibilis. vnde speculum directe positum sub radio solis non representat speciem corporis oppositi: sed pupilla in oculis beato rum erit lucida. ergo non poterit recipere speciem visibilem. ergo visus in beatis non erit in suo actu.

¶ Item sensus tactus propter suam materialitatem non immutatur: nisi cum quadam transmutatione materiali: sed in beatis nulla erit transmutatio talis: quia non posset stare cum impassibilitate. ergo in beatis sensus tactus non erit in suo actu.

Contra. Apoca. c. 5 videbit eum omnis oculus: sed qua ratione sensus visus in beatis erit in suo actu: eadem ratione omnes alii: vt videtur.

¶ Item natura humana erit in beatis in maxima perfectione: sed perfectiores sunt sensus actibus coniuncti quam non coniuncti. er go in beatis omnes sensus erunt in actibus suis.

¶ Item sensus propinquiores sunt anime quam corpus: sed corpus propter beatitudinem anime premiabitur. ergo et sensus premiabitur aliqua delectatione: sed delectatio non potest esse in sensu sine actu. ergo in beatis quilibet sensus erit in suo actu.

Respondeo quod in beatis quilibet sensus erit in suo actu. Ad cuius intelligentiam sciendum quod duplex est immutatio sensus. Quedam quam concomitatur materialis organi tramsmutatio. Quedam quam talis tramsmutatio non concomitatur: sed patitur sensus tantum passione animali. In prima imputatione sensus ita recipit formam sensibilem: quod vere denominatur ab ea: vt cum homo calidus ita sentit calorem quod instrumentum sensus est calidum. In secunda mutatione ita recipit similitudinem forme sensibilis quod non denominatur ab ea. sicut patet in visu: visus enim videndo album non efficitur albus. albedo enim vniuoce non praedicatur de albedine que est in pariete: et de eius similitudine que est in ocu lo. prima immutatio non potest esse sine materiali tramsmutatione que stare non posset cum impassibilitate beatorum: sed secunda immutatio non requirit de necessitate nisi quandam immu tationem seu passionem animalem. sine hac autem esse non potest: quia sensus est quedam passio animalis. Loquendo de actu senti endi modo secundo intelligo quod in beatis quilibet sensus erit in actu: quia passio talis sensus est eius secundaria perfectio. Sed vtrum hoc futurum sit per effluxum a superioribus viribus in sensus: aut per susceptionem a rebus extra animam dubium est quo ad aliquos sensus: maxime quo ad odoratum et gustum: credo tamen quod hoc erit non tantummodo per aliquem influxum ab interiori vt forte a beatitudine anime: sed etiam per susceptionem a rebus que sunt extra animam: vt patebit singilatim in solutione argumentorum.

Ad primum in oppositum dicendum quod beati non erunt impassibiles passione animali: quia talis passio est quedam patientis perfectio secundum philosophum secundo de anima.

¶ Ad secundum dicendum quod non est simile de actibus potentiarum vegetatiue et potentiarum sensitiue: quia primi actus includunt mutationem naturalem et transmutationem materialem in eo in quo sunt: sed talis transmutatio in beatis esse non poterit: actus autem sensuum ta¬ sem transmutationem non requirunt: quia sicut dicit philosophus. secundo de anima. Oportet de omni sensu accipere vniversaiter: quoniam est susceptiuus specierum sensibilium sine materia.

¶ Ad tertium dicendum quod quedam a sensibilibus nata sunt immutari immutatione naturali et non animali: vt corpora corruptibilia inanimata: quedam nata sunt immutari ab aliquo obiecto immuta tione animali et non naturali: sicut visus immutatur ab albedine. videndo enim non efficitur albus: quedam nata sunt immutarivtroque modo: sicut tactus in hac vita corruptibili vtroque modo potest immutari a calido: beati autem immutari non poterunt a sensibus nisi immutatione animali. Cum ergo dicitur quod im mutatio naturalis ordine naturali precedit immutationem animalem. Dicendum hoc non esse verum nisi in re que vtroque modo potest immutari.

¶ Ad quartum dicendum quod actus vnius potentie non retrahit animam a sua operatione: nisi quando actus vnius non est modo debito ordinatus ad actus alterius: vel quando vnus non est regula alterius. actus autem sensuum in beatis regulabuntur per actionem intellectus: et secundum imperium voluntatis ordinabuntur ad cognitionem intellectus qua contemplabitur diuinam essentiam in effectibus suis. Preterea. perfectio glorie prohibebit ne operatio vnius potentie impediat alterius operationem quod non potest facere natura in hoc corruptibili statu.

¶ Ad quintum dicendum quod gustus non erit ibi in aliquo actu deseruiente nutritiue: sed tantummodo inquantum est apprehensiuus saporum: et hoc potest separari ab alio: quia erit immutatio animalis sine mutatione naturali et materiali.

¶ Sed a quo sic immutetur gustus: cum certum sit quod beati non gustabunt aliquid corporaliter saporosum: dubium est: et dicunt quidam quod illa mmutatio in gustum ex vi beatitudinis: sed quia vt aliis videtur hoc modo beatus non saperet: sed videretur sibi saporem apprehendere: sicut homo cuius visus immutatur ab interiori non videt: sed apparet sibi quod videat. ideo dicunt quod erit quedam humiditas in lin gua beatorum habens illum saporem qui maxime competit perfectio ni sensus illius qui in lingua beati seruabitur incorruptibilis in perpetuum.

¶ Sed quia isti non dicunt per quem modum causetur illa humiditas: non adhuc satisfaciunt. Unde mihi videtur dicendum. quod hec huniditas aute fiet a deo in liugua per creationem: aut causabitur in ea ex vi beatitudinis anime: nec ex hoc sequeretur quod gustus non saperet: sed tantum sibi videretur sapere: quia ex vibeatitudinis anime non causabitur in lingua similitudo humidita tis tantum: sed vera huniditas: in qua erit non similitudo saporis: sed verus sapor. Cum autem in somnis apporet homoni quod videat: et tamen non videt: non obiicitur illi virtuti verus color: sed similitudo coloris.

¶ Ad sextum dicendum quod fumalis euaporatio non est per se necessaria ad hoc vt similitudo odoris pertingat vsque ad olfatum: quod patet quia sicut refert Themistius secundo de anima. quedam sunt animalia que a longe currunt ad alimentum: per hoc quod ab odore mouentur. vnde vultures ex odore percepto ad loca tam remota currunt ad cadauera: quod non esset possibile quod euaporatio facta ab illis cadaueribus pertingeret ad loca tam remota: sed quod cum multiplicatione odoris fiat euaporatio aliqua a corpore odorifero hoc prouenit ex hoc: quia corporaodorifera sunt nimia huniditate aspersa: sed in corporibus gloriosis erit odor in sua vltima perfectione: nullo modo per aliquam superfluam huniditatem dispersus. et ideo ab eis multiplicabitur odor ad olfatum sine aliqua euaporatione.

¶ Ad septimum dicendum quod in patria erit sonus: quia ibi erit laus vocalis: vt dicit glo. super illud psal. Exultationes dei in gutture eorum: et immutabit auditum non facta aliqua mutatione naturali et materiali in auditu in medio: et generabitur in ipso medio absque materiali possibilitate vel in aere in loco formationis vocis reseruato qui ibi incorruptibiliter permanebit.

¶ Uel potest dici quod partes celi empyrei diuidi possunt a seinuicem: et iterum vniri: sicut videmus in partibus aeris: potest est secundum partes sui moueri motu tremoris et pati illa passione que necessaria est ad formationem vocis et inspirationem et respirationem. cum enim hic motus sit vitalis dicunt quidam quod erit in beatis. vnde ita se habebit illud corpus ad corpora glorificata: sicut aer ad corpora corruptibilia: et celum aquenm ad eos se habebit aliquo modo: sicut ad nos se hebet terra quo ad hoc quod habebunt pedes suos super conuexitatem illius: quamuis quandocunque placebt eis: ita se sine quacumque difficultate eleuare poterunt: vt illud non tangant: et tamen illud corpus est incorruptibilis nature sicut enim in celo stellato est soliditas et firmitas: ita vt diuidi partes eius non possint abinuicem virtute creata: que tamen soliditas vel firmitas non sunt causate per. 4. primas qualitates contrarias: que sunt caliditas: frigiditas: huiditas: siccitas: sic qualitas per quam celum empyreum est penetrabile et supradicto modo passibile non est aliqua de qualitatibus predictis nec per aliquam illarum creata: quod autem praedicta passibilitas incorruptibilitati illius corporis non repugnet videtur posse persuaderi per Aug. dicentem secundo super Gensm parum vltra medium: quod celo non moto si sola sydera verterentur fieri potuisse omnia que in ipsis syderum versionibus animaduersa atque deprehensa sunt: in quo sentire videtur quod possibile esset stellam incedere de vna parte celi ad alia: quod sine diuisio ne partium celi et reunione fieri naturaliter non posset: et tamen illud celum est incorruptibile est. hoc tamen de celo stellato non approbo: sed pro tanto hoc allegaui: quia sentire videtur quod talis passibilitas incorruptibilitati corporis non repugnat.

¶ Ad octauum dicendum quod maior est falsa. vnde quod in specuio in quo refulget lumen solis non appareat species corporis contrapositi prouenit ex hoc quod visus vincitur a reflexione luminis: ita vt non percipiat se immutari per reflexionem imaginis corporis speculo oppositi: sicut visus non immutatur lumine stellarum in presentia luminis solis.

¶ Ad nonum dicendum quod tramsmutatio materialis accidit tactui ad hoc quod immutetur passione animali: et ideo in beatis immutabitur passione animali sine tramsmutatione materiali: quia est accidens separabile ab animali immutatione.

Questio IIII

QUarto queritur vtrum corpora beatorum subtiliora erunt clementis. Et videtur quod non. In corporibus electorum tantum Rerit de materia sicut modo: quia tota eorum materia resurget in eis: sed corpora in quibus sub equalibus dimensionibus equaliter de materia est: equaliter sunt grossavel subtilia. ergo corpore beatorum non erunt subtiliora quam modo: sed certum est quod modo non sunt subtiliora elementis. ergo nec tunc.

¶ Item alie qualitates non intendentur in corporibus gloriosis: sed magis reducentur ad medium. ergo a simili nec subtilitas: cum ergo modo non sint subtilio ra elementis: nec tunc erunt.

Contra idst ad corin. 15 Seminatur corpus animale surget spirituale: sed res spiritualis subtilior est elementis. ergo corpora gloriosa erunt subtiliora elementis.

¶ Item corpora quanto sunt subtiliora tanto nobiliora: et econuerso. sed corpora beatorum erunt nobiliora elementis. ergo erunt elementis subtiliora.

Respondeo quod subtile dicitur a virtute penetrandi secundum quod potest accipiex verbis phlosophi. 2. de generatioue. res autem triplici de causa est penetratiua scilicet aut propter quantitatis paruitatem maxime secundum latum et profundum. vnde et acus quam. uis longa penetratiua est: aut propter raritatem seu materie paucitatem: et sic aer penetratiuus est: aut peopter actiue virtutis magnitudinem: et sic vinum penetratiuum est multo magis quam simplex aqua: quantuncunque tenuis: quapropter aqua cum modico vino bibita magis refrigerat sanum quam si per se bibatur: quia vinum facit eam ad loca corporis penetrare ad que perse penetrare non posset. Secundum primam causam petrandi non attendi tur subtilitas corporum beatorum: quia in debita quantitate resurgent: nec etiam secundum causam penetrandi secundam: quia materia tota que necessaria est ad esse tiam eorum resurget in eis. vnde quidam errauerunt dicentes quod erunt tenuiora vel rariora aere vel vento. vnde Grego. 14 libro mora. versus finem. Non sicut Eutitius constantinopolitane vrbis episotous scripsit: corpus nostrum in illa resurrectionis glaria erit impalpabile ventis aereque sub tilius. Sed secundum tertiam causam attenditur subtilitas eorum. per virtutem enim beatitudinis anime erit in beatis corporibus tanta magnitudo virtutis actiue quod per eam multo efficacius poterunt penetrare quam ignis vel aer vel quam dimensiones etia si essent separate. vnde Ansel. magnitudinem sue virtutis actiue attendens dicit in lib. de similitudinibus inter prinium et medium de quolibet beato quod in tantum erit fortis: vt est si velit terram commouere possit. vnde Grego. vbi prius. in illa resurrectionis gloria erit est corpus nosterm subtile per effcctum spiritualis potentie: sed palbabile per virtutem nature. Dico ergo quod loquendo de subtilitale secundo modo dicta corpora beatorum non erunt subtiliora aere vel igne: sed econuerso. loquendo autem de subtilitate tertio modo dicta subtiliora erunt quocunque elemento est quam dimensiones: etiam si essent separate: et hec subtilitas erit equaliter in on bus partibus eiusdem corporis. eque enim perfecte et faciliter poterit vna pars corporis glorificati simul esse cum corpore non glorisicato: sicut alia subtilitas: tamen secundo modo dicta non erit equalis in omnibus partibus corporis: quia debita corporis harmonia requirit: vt vna pars corporis sit rarior quam alia: et aliqua densior aliis: erit tamen in partibus corporis densitas et raritas secundum illam proportionem: quam requirit per fecta humani corporis armonia.

Ad primum in oppositum dicendum quod procedit de subtilitate secundo modo dicta¬.

¶ Ad secundum dicendum quod qualitates elementorum erunt in suo esse completissimo in elementis: quamuis per illas non agent vel patientur abinuicem: vt superius visum est. qualitates autem actiue et passiue in corporibus humanis erunt in illa dispositione que maxime conuenit corpori in optimo sui temperamento: neque tamen per eas erit in corporibus illis mutua actio vel passio: et propter illam causam que superius dicta est de qualitati bus elementorum: et est propter virtutem beatitudinis anime: qua potenter continebit corpus: et propter virtutem in corpore. causatam ex anime beatitudine prohibentem corpus ab omni passione contraria perfectioni sue. hominibus autem beatis conueniet magnitudo virtutis actiue: et ex consequenti conueniet eis maior subtilitas quam illa que est in eis maior pro statu vie. Argumenta ad partem secundam procedunt de subtilitate tertio modo dicta. vnde cum dicitur quod surget corpus spirituale: non est intelligendum quod conuertatur in spiritum: sed hoc dictum est ad notandum subtilitatem tertio modo dictam.

Questio I

QUinto queritur vtrum corpus glorio sum possit per suam subtilitatem simul esse cum non glorioso. Et videtur quod non. Boetius primo libro de tri. c. i. dicit quod diuersis corporibus vnum locum fingere nullo modo possumus.

¶ Item Commen. super. 4 physic. dicit quod impossibilitas essendi duo corpora simul est ex terminis eorum mathematicis. terminos mathematicos vocans dimensiones: sed per dotem subtilitatis non remouebuntur dimensiones a corporibus glorificatis. ergo in eis remanebit impossibilitas simul essendi cum quocumque corpore alio.

¶ Item secundum philosophum. 4. phy. c. de vacuo. si vacuum esset dimensiones separate cubus non posset ibi poni: eo quod vacuum non posset cedere: et plures dimensiones simul esse non possunt: sed per dotem subtilitatis non expoliabuntur corpora sanctorum dimensionibus suis. ergo in eis remanebit impossibilitas simul essendi cum quocunque corpore alio.

¶ Item ratio impossibilitatis essendi duo corpora simul: est quod corpus replet locum: quia corpus glorificatum replebit locum: quia corpus substantia replet locum per corpus: quod est quamtitas: corpus autem quantitas remanebit in corporibus beatotum: quia remanebunt dimensionata secundum locum latum et pro¬ fundum. ergo corpus glorificatum non poterit simul esse cum corpore alio.

¶ Item impossibilitas essendi duocorpora simul non est ratione materie: quia partes materie sese penetrare possunt: vt patet cum ex multo aere sit pauca aqua. tunc enim tota materia que prius erat sub magna quantitate efficitur sub parua: nec est ratione substantialis forme: quia parte forme possunt se adinuicem penetrare vt patet cum corpus rarum absque corruptione aliculus partis sue substantie densatur: nec etiam ratione substantie composite ex materia et forma: quia cum corpus densatum est tota substantia que prius erat sub dimensionibus magis efficitur sub paruis: quod esse non posset nisi partes ipsius substantie penetrarent se adinuicem: nec ratione grofficiei: aut duriciei: quia aqua et aer que non sunt dura corpora: neque grossanon possunt simul esse: vt patet cum vas ore verso immergituraque directe: ita vt aer exire non possit: aqua non subintrat. restat ergo quod nulla est causa impossibilitatis efsendi duo corpora simul nisi quantitas: sed hoc remanebit in corporibus glorificatis. ergo idem quod prius.

¶ Item corpus glorificatum per dotem subtilitatis non poterit simul esse in diuersis locis: ergo a simili nec simul esse cum alio corpore in eodem loco.

¶ Item ab eodem puncto ad eum dem punctum non potest trahi nisi vna linea recta: sed sicorpus glorificatum simul posset esse cum non glorificato ab eodem puncto ad eundem punctum. possent: trahi due linee recte: quia linee determinantes superficies illorum corporum terminarentur ad eadem puncta. ergo corpus glorificatum non potest simul esse cum non glorificato.

¶ Item impossibile est imaginari duo puncta esse simul quin fiat vnus punctus. Similiter est de duabus lineis: et de duabus superficiebus. ergo similiter si due soliditates essent simul: non remanerent due: sed fieret vna.

¶ Item que sunt subtiliora magis se possunt simul compati: sed duocorpora gloriosa que inter se sunt subtiliora quam gloriosum et non gloriosum non possunt simul esse in eodem loco. ergo multo fortius nec corpus glliosum cum non glorioso.

Contra. Dam. lib. 4. c. 19 dicit. corpus christi per subtilitatem intrasse ad discipulos ianuis clausis.

¶ Item corpora celestia sunt indiuisibilia. vnde Iob. 37. dicitur quod celi velut ere solidissimi fundati sunt: sed corpora gloriosa transibunt super omnes speras celestes existentes inter ignem et celum empyreum. ergo per suam subtilitatem simul cum illis celestibus speris erunt trant eundo per eas.

¶ Item duo puncta due linee et due superficies possunt esse simul: quia puncta vltima sunt linearum. linee superficierum. superficies corporum: et sicut dicit philosophus. 5 physicorum. Contigua sunt quorum vltima sunt simul. ergo a simili duo corpora simul esse possunt.

Ad istam quaestionem dicunt aliqui quod etiam deus non posset facere quod corpus glorificatum simul esset cum non glorisicato: quia videtur eis quod vnum corpus simul esse cum alio non habet rationem possibilis quantum est ex parte sua: immo vt dicunt ipsi includit contradictionem scilicet duo corpora esse vnum corpus: et remanere duo: quia si simul essent non distinguerentur: et dicunt quod quando Iesus intrauit ad discipulos ianuis clausis ipse fecit suum corpus sub ita modica quantitate quod potuit intrare per foramen valde modicum: quod et facere potest homo purus glorificatus virtute dotis subtilitatis. cum enim natura possit minorare alicuius corporis quantitatem tota essentia illius corporis salua: vt patet in condensatione aeris vel aque per hoc partes sub stantie penetrant se adinuicem et efficiuntur plures simul: Et videtur probabile quod corpus per dotem subtilitatis erit habile ad hoc vt anima beata ipsum informans possit virtute beatitudinis absque vlla difficultate minorare sui corporis quantitatem tota eius essentia salua remanente: faciendo partes substantie illius corporis penetrare se adinuicem: et plures simul esse: vel corpus suum ad tempus in talem siguram conuertere: vt possit intrare per foramen modicissimum: per quod alias per nullam virtutem posset intrare: et vt dicunt aliqui ita intrare possent per vnum porum pesius corporis: et quia in celo nullus porus est. idec dicunt quod quando beati post resurrectionem ascendent in caelum empyreum transeundo alias speras celestes partes celi diuidentur: aut naturaliter: si naturaliter est diuisibile: aut saltem per diuinam virtutem: et postea reunientur.

¶ Sed hec opinio falsa est: et ad sui defensionem plura falsa ponit.

¶ Unum est quod corpora si simul essent non manerent distincta. hoc enim falsum est vt ostendetur in eadem quaestione.

¶ Aliud falsum est quod anima cuiuslibet bea ti poterit quando sibi placuerit tantum minorare quantitatem corporis sui ipsum condensando: vel ipsum in talem figuramtransmutare quod poterit per foramen modicissimum intrare. hoc enim falsum est: quia hoc stare non posset cum corporis impassibilitate. eondensatio enim corporis et rarefactiopresupponunt in ipso corpore quod condensatur vel rare sit passibilitatem.

¶ Preterea. anima requirit determinatam organizationem in corpore ad hoc vt sit ipsius forma: que si corrumperetur desineret ipsum actualiter informare. illa autem organizatio non posset manere si corpus redigeretur ad tanparuam quantitatem vel conuerteretur in talem figuram quod posset transire per foramen quantuncunque parnum non exist endo simul cum alio corpore.

¶ Contra etiam beatitudinem corporis esset quod etiam ad modicum tempus priuaretur seu posset priuari perfectione debite quantitatis vel figure. Ex his patet quod per dotem subtilitatis non remouetur a corpore glorioso necessitas existendi in loco sibi equali: quia illud corpus applicatur ad locum mediante quantitate sua: et circunscriberetur loco. et secundum philosophum. 4. physi. omne quod sic est in loco est in loco sibi equali.

¶ Alii dicunt quod quamuis corpus glorificatum simul esse possit cum non glorificato. hoc tamen non potest virtute dotis subtilitatis: quia per dotem subtilitatis non auferuntur dimensiones per quas corpus de necessitate requirit diuersum situm a corpore alio. impossibile enim est per aliquam creatam virtutem esse distinctionem dimensionum nisi per diuersitatem situum. hoc tamen fieri potest per virtutem increatam que potest conseruare effectum cause secunde: et facere sine causa secunda. vnde in commento super prima propositione de causis. quando remouetur causa se cunda a causato non propter hoc oportet quod remoueatur prima ab eo: et ideo corpus glorificatum potest esse cum non glorisicato per virtutem diuinam. et aliter nullo modo

¶ Sed contra hoc aliqui arguunt: quia secundum illam opinionem ita posset dici corpus glorificatum posse simuls esse cum glorificato: et non glorificatum cum non glorificato: quod tamen non videtur consonum dictis sanctorum: nec conuenit doctrine magistrorum.

¶ Preterea. dimensiones naturales que sunt termini corporum naturalium non tantum distinguuntur per situm: sed per distinctionem corporum quorum sunt termini: quamuis dimensiones mathematice non possint distingui nisi per situm. vnde per existentiam corporis glorificati cum non glorificato non remouetur causa proxima distinctionis dimensionum: quia corpora manent distincta per suas essentias: et maxime per formas: et per earum distinctionem manent distincte dimensiones eorum.

¶ Ideo videtur aliis dicendum quod quamuis vnum corpus glorificatum non possit per dotem si mul esse cum alio corpore glorificato: potest tamen simul esse cum non glorificato: quia impossibilitas essendi simul duo corpora non est ratione materie nec ratione forme: nec ratione dimensionum tantum: sed ratione dimensionum et debilitatis virtutis actiue in vtroque. propter primum non possunt duo corpora non glorificata simul esse naturali virtute: nec est vnum corpus non glorificatum posset esse cum aliis dimensionibus separatis si essent. propter secundum non pos¬ sent duo corpora glorificata simul esse: quia sicut corpus per virtutem naturalem non potest aliud sine diuisione penetrare propter debilitatem virtutis naturalis in agendo: ita corpus gloriosum non potest ab alio corpore penetrari propter sue virtutis actiue magnitudinem: sicut enim penetrare est ex magnitudine virtutis actiue penetrando: ita posse penetrari a quocumque corpore creata virtute repugnarmagnitudini illius virtutis actiue que est in corpore glorificato: sed quia in corpore non glorificato est passibilitas et virtutis debilitas respectu corporis glorificati in corpore glorificato. magnitudo virtutis actiue in penetrando ideo corpus glorificatum per subtilitatem suam potest penetrare non glorificatum sine diuisione. et ita simul esse cum eo. alias minus esset anima libera beata suo corpori glorificato vnitaquam modo id est quam ante corporis resumptionem: cum modo possit quodcunque corpus sine eius diuisione penetrare. Qui vult tenere hanc opionem potest dicere ad primum in oppositum: quod verbum illud Boetii intelligendum est autem de corporibus mathematicis: aut secundum naturalem virtutem.

¶ Et preteres videtur se super hoc fundare: quod pluralitas secundum numerum tantum sit per accidentia: quod non est verum: immo distinctio accidentium secundum numerum tantum est per distinctionem subiectorum naturaliter loquendo.

¶ Ad secundum dicendum quod illud verbum commentatoris intelligendum est per comparationem ad naturalem corporis virtutem quando non est sufficienter actiua in penetrando.

¶ Ad tertium dicendum quod cubus et si virtute naturali non posset alias dimensiones penetrare: tamen penetrari possent a corpore glorificato propter rationem superius dictam.

¶ Ad quartum dicendum quod maior non est vera nisi comparatiue ad virtutem corporis naturalem que debilis est in penetrando.

¶ Ad quintum dicendum quod procedit ab insufficienti. dimittit enim debilitatem virtutis penetratiue.

¶ Ad sextum dicendum secundum aliquos quod non est simile: quia circunscribi determinato loco debetur corpori per naturam contrarietatis sue que ab eo non tollitur per gloriam: sed per dotem subtilitatis tollitur hebetudo per quam vnum corpus non potest natura iter aliud penetrare sine diuisione corporis penetrati. Sed hec solutio est insufficiens: quia non satisfacit intellectui: et falsum includit scilicet vnum corpus non posse esse localiter in diuersis locis est per diuinam potentiam. cuius contrarium probatum est supra. e. libro dist. 10 in soluitione illius quaestionis. vtrum deus posset facere corpus christi posse esse in pluribus locis. Tenendo ergo firmiter quod deus potest facere vnum corpus in diuersis locis simul: et duo corpora in eodem loco: et per dotem subtilitatis vnum corpus non posse simul fieri in locis diuersis. dico tamen quod per dotem subtilitatis beatus poterit facere corpus suu simul esse cum non glorificato: maioris enim difficultatioest vnum corpus esse in diuersis locis simul quam duo in eodem loco: et attestari videtur malori ampliationi virtutis.

¶ Ad septimum dicendum quod duas lineas rectas trahi ab eodem puncto ad eundem puctum: ita quod illa puncta sint termini intrinfeci linearum est impossibile: et est hoc est impossibile del ineis mathematicis siue puncta terminantia intelligantur termini intrinseci linearum siue non: quia mathemathice linee non possunt distingui nisi secundum situm: sed due linee que sunt termini superficierum naturalium possunt trahirecte ab eodem puncto ad eundem punctum: ita quod puncta sunt termini linearum extrinseci.

¶ Ad octauum dicendum quod procedit de punctis: lineis superficiebus: et de soliditatibus mathematicis.

¶ Ad nonum dicendum quod maior non est vera nisi intelligatur ceteris paribus. hic autem non sunt cetera paria: quia quamuis duo corpora gloriosa sint inter se similiora in participatione alicuius tertii: quam gloriosum et non gloriosum: tamen inter gloriosum et non gloriosum est maior proportio ad hoc vt vnum penetret: et aliud penetretur: quia gloriosum est valde penetratiuum: et non gloriosum penetrabile. Qui vulter tenere secundam opinionem que mihi videtur intelligibilior potest dicere ad duo prima in oppositum quod penetratio ianuarum a corpore christi et est penetratio sperarum celestium non sunt per dotensubtilitatis: nec per diuinam potentiam immediate tantum: sed quia ex decreto diuine sententie aderit diuina potentia infallibiliter cuicunque beato ad hoc vt fiat corpus eius simul cum alio corpore non glorioso: sicut beato placuerit. ideo magis dicitur corpus glorificatum simul posse esse cum non glorificato: quam non glorifitatum cum non glorificato: vel glorificatum cum glorificato: quia non sic deceret diuinam virtutem facere corpus glorificatum simul esse cum glorificato: sicut cum non glorificato: quia decet vt eius serue tur ordo locorum et praeterea nunquam aderit necessitas nec congruitas vt vnum transeat per aliud: quia vnum alteri nunquam se opponet

¶ Et sic patet solutio ad illam quaestionem. vtrum corpus glorificatum poterit esse simul cum alio corpore glorificato.

¶ Ad secundum dicendum quod sophisticum est. due enim linee non possunt esse simul per virtutem creatam nisi applicate sibi secundum terminos latitudinis et profunditatis secundum quos dimensione carent: quia non habent nec latitudinem nec pro funditatem: superficies est non possunt esse simul nisi applicate secundum terminos profunditatis: quia per comparationem ad illos dimensionibus carent. in superficie enim non est profunditatis dimensio. corpora autem dimensionata sunt secundum omnes terminos: quia habent longitudinem latitudinem et pro funditatem. et ideo ex nulla parte applitata simul esse possunt per creatam virtutem. Et hec opinio facilior videtur ad intelligendum quam prima.

Questio II

SExto queritur vtrum corpora beatorum erunt clara. Et videtur quod non. Corpus clarum abscondit illud quod est post se. vnde homo non videt illud quod est post flammam: sed corpora gloriosa non abscondent illud quod erit post se: quia est vt habitum est superius. mentem vniuscuiusque corpulentia ab alio non abscondet. ergo corpora gloriosa non erunt clara.

¶ Item secundum philosophum in libro de senso et sensato. color est in extremitate perpicui terminati per opacum. sed secundum Aug. 21. de ci. c. 19. in corporibus beatorum erit coloris suauitas. ergo ibi erit opacitas: sed opacitas repugnat claritati. ergo corpora gloriosa non erunt clara.

¶ Item corporis claritas obiecta oculis de necessitate videtur: sed discipuli post resurre ctionem christum viderunt: nec tamen refert scriptura quod in corpore eius aliquam claritatem viderint. ergo eorpora gloriosa non sunt clara.

Contra Math. 13. Tunc fuligebunt iuiti sicut iortin regno patris eorum.

¶ Item Apostolus ad philip. 3. Saluatorem expectamus dominum nostrum Iesum christum qui reformabit corpus humilitatis nostre configuratum corpori claritatis sue.

Respondeo quod corpora beatorum erunt ciara: sicut testantur auctositates ad secundam partem inducte: sed quia claritas illa causabitur a beatitudine anime: quam inequaliter beati participant. ideo illa corpora non erunt equalia in claritate: quod expresse significat Apostolus prima Cor. 15. comparando beatos stellis differentibus in claritate.

¶ Et dicunt aliqui quod predicta claritas causabitur a claritate beatitudinis anime per eius multitudinem: cuius claritatis similitudo recepta in corpore fiet corporalis: quia quod recipitur in aliquo recipitur secundum modum recipientis. vnde fantasma cum recipitur in intellectu efficitur species intelligibilis.

¶ Sed contra hos arguitur sic. anima beata illam corporis claritatem non poterit facere de nihilo: quia creatu ra creare non potest: sed secundum praedictam opinionem sequeretur quod anima beata illam corporis claritatem de nihilo faceret eam de tota sua claritate nec de parte eius. vnde illi secundum opinionem suam rationem reddere non possunt de quo predicta clartas corporis fiet.

¶ Preterea. sicut spiritus non potest effice¬ corpus. nec econuerso. sic nec similitudo spiritualis potest fieri forma corporalis: nec econuerso. quamuis de potentia forme corporalis educi posset similitudo spiritualis. vnde illa eadem similitudo que est fantasma nunquam sit species intelligibilis: nec efficitur in intellectu sicut in subiecto. accidens enim non mutat subiectum: sed de potentia fantasmatis educitur per virtutem intellectus agentis species intelligibilis que in intellectu possibili recipitur sicut in subiecto: vel vtme lius dicam: educitur de potentia intellectus possibilis pervirtutem intellectus agentis mediante fantasmate vt instrumentali agente: quia fantasma illam actionem agit in virtute luminis intellectus agentis.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum quod supradicta corporis claritas causabitur a claritate anime beatitudinis: non per multiplicationem vt dicebat opinio praedicta. sed per hoc quod educitur de potentia corporis per virtutem beatitudinis anime. non tantum enim in potentia corporis qualitates que de ipso possunt educi per virtutem naturalis agentis: sed etiam alique de ipso educi non possunt nisi per virtutem supernaturalis agentis. ideo non obstante quod claritas beatitudinis anime sit supernaturalis: per ipsam educi potest predicti corporis claritas de potentia eiusdem corporis. Uel vt dicunt aliqui erit a deo immedia te tantum per creationem: et quia pulchritudo humani corporis requirit vt quedam eius partes sint clariores quam alie. ideo non erunt omnes partes corporis equaliter clare. erunt tamen clare secundum illam proportionem quam magis requiret corporis pulchritudo.

Ad primum in oppositum dicendum quod corpus clarum non abscondit illud quod est post se nisi ratione densitatis partium luminosarum. densitas autem repugnat peruietati: nec semper consequitur maior densitas. maiorem duritiem. vnde quamuis in crystallo maior sit durities quam in flamma: non tamen est densitas tanta: nec mirum. multa enim mollia videmus densiora quibusdam duris. alia enim qualitas est densitas a duritie: et raritas a mollitie.

¶ Ad secundum dicendum quod gloria non tollet naturam. sed perficiet. vnde color qui debetur corpori ex natura suarum partium remanebit in eo: sed superaddetur claritas ex redundantia glorie anime: sicut videmus corpora colorata ex sui natura lumine solis resplendere.

¶ Ad tertium dicendum quod claritas corporis gloriosi est in eo ex merito voluntatis. et ideo eius occultatio et manifestatio imperio voluntatis subdetur. christus autem cum se manise. stauit discipulis suis noluit eis manifestare sui corporis claritatem: quia sicut dicit Augu. 22 de ci. c. 19. eam non sustinuisset humanus atque infirmus aspectus quando ille a suis ita debebat attendi vt posset agnoscin. Argumenta ad partem aliam concedenda sunt.

¶ Ad intellectum tamen illius verbi fulgebunt iusti sicut sol in regno. sciendum quod lux elementaris et lux corporis glorificati eiusdem speciei non sunt: sed lux elementaris est quasi quedam imitatio illius: sicut lux spiritualis naturalis anime non est eiusdem speciei cum spiritualiluce glorie: sed est quedam imitatio illius. lux etiam solaris non est eiusdem speciei cum luce corporis glorificati: sed vna est quedam similitudo seu imitatio alterius. lux tamen corporis christi eiusdem speciei est cum luce que post resurre. ctionem erit in aliis corporibus glorificatis. differunt tamen luces corporum glorificatorum a luce corporis christi et in ter se secundum magis et minus: quod notat Apostolus prima Cor. 15 dicens quod alia est claritas solis: alia est claritas lune: alia claritas stellarum: stella enim a stella differt in claritate: sicut et resurrectio mortuorum. sicut enim dicit magister in littera erit claritas corporum differens secundum differentiam glorie animarum. et hoc est rationabile: quia ex claritate beatitudinis anime redundabit in corpus: vt visum est. vnde secundum proportionem qua bea titudo anime christi excedit beatitudinem cuiuslibet alterius anime. sic lux corporis christi excedit lucem futuram in quocunque alio corpore glorificato. vnde in verbo Apo. stoli supra allegato per claritatem solis conuenienter potest intelligi claritas corporis christi: et per claritatem stellarum futura claritas corporum aliorum: nec est intelligendum quod lux cuiuscunque corporis glorificati tanta sit extensiuequanta lux solis propter corporis solaris magnitudinem: quamuis concedamus quod in corpore christi maior sit intensiue: ita vt fortius et intensius luceat quam luceret sol si esset equalis quantitatis: tamen aliqui volunt hoc concedere de luce aliorum corporum glorificatorum. vnde dicunt quod in illo verbo. Fulgebunt iusti sicut sol ly sicut non est nota equa litatis sed similitudinis: quia lux corporum glorificatorum aliorum a corpore christi erit quedam similitudo seu imitatio lucis solaris: sed cum sol et omnia corporalia sint propter electos. probabilius videtur quod lux solis sit quedam imitatio lucis illius que erit in corporibus glorificatis: et quod quodlibet corpus glorificatum fortius lucebit et intensius quam luceret sol si esset equalis quantitatis: et quia lux videtur per boc quod agit in visum et in potestate anime erit glorificate prohibere lucem corporis sui ne agat in visum: sicut et quelibet alia actio corporis in potestate eius erit. ideo si esset hic presens anima que iam corpus glorificatum resumpsit: vt anima christi: vel anima Beate Uirgiunis posset occultare pro sua voluntate lucem corporis sui ne videretur.

¶ Sed vtrum si non prohiberet posset videriab oculo non glorificato sine miraculo dubium est: et dicunt aliqui quod sic: quia sicut illud quod non est audibile non posset dici sonus nisi pure equiuoce: sic claritas que non esset visibilis non posset dici claritas nisi equiuoce. claritas autem non dicitur equiuoce de ista claritate quam videmus: et de claritate corporis gloriosi: quia et si claritas corporis gloriosi sit alterius generis quam ista. quantum ad causam: non tamen ad sui naturam seu speciem. vnde sicut claritas naturalis ratione sue speciei est pioportionata visui. ita et claritas corporis gloriosi. Nec est dicendum vt videtur istis quod pro pter sui excellentiam visum offenderet: quia sicut corpus gloriosum pati non potest nisi passione animali: ita et lux eius non aget in visum nisi passionem animalem. claritas autem intensa non offendit visum ratione talis actionis: sed magis delectat. excessus enim claritatis non offendit visum: nisi in quantum agit in ipsum naturalem actionem seu materialem: et calefaciendo et dissoluendo organum visus: et disgregando visibiles species. dato est quod predicta claritas non sit eiusdem speciei cum ista claritate quam videmus: non propter hoc debet dici ab oculo non glorificato inuisibilis: quia vnitas obiecti potentie non est vnitas secundum speciem sed secundum genus: nec ni eiusdem speciei sunt lux elementaris et solaris: vt in lib. 2. ostensum est. et tamen vtraque est a nobis visibilis: nec omnes odores sunt eiusdem speciei: nec omnes sapores: nec omnia que intelligit intellectus.

¶ Sed contra predictam opinionem sic potest arguii. vt enim habitum est superius. dicit Augu. 22 de ci. c. 19 quod claritas in christi corpore cum resurrexit ab oculis discipulorum potius abscondita fuisse quam defuisse credenda est. non enim eam humanus ferret atque infirmus aspectus quando ille a suis ita de bet attendi vt posset cognosci. hinc patet expresse Aug. velle quod si christus non abscondisset claritatem corporis sui discipulis suis eam non potuissent intueri: nec christum cognouisse.

¶ Preterea. cum discipulis suis ostendit claritatem similem future immortalitatis in transfiguratione. vt habetur Matth. 17. et in glosa ibidem. et eisdem etiam ostendit sui corporis subtilitatem ad eos ianuis clausis intram do: et eius agilitatem in ascendendo in celum: ita probabile est quod si potuissent videre sui corporis claritatem per naturam quod eam eis ostendisset in signum dilectionis: et in argumentum gloriose resurectionis. vnde claritas quameis ostendit in transfiguratione longe fuit inferior ista: nec fuit dos: sed aliqualis similitudo dotis claritatis.

¶ Et preterea ex natura lucis corporalis excellentis et intense non videtur esse quod agere possit in visum passibilem et corruptibilem animalem actionem sine naturali. Ratio autem adducta pro alia opinione parum valet. Bene enim concedo quod si claritas corporis gloriosi non esset visibilis quantum est ex parte sua non esset claritas nisi equiuoce. vnde concedo quod quantum est ex parte sua visibilis est: sed ex hoc non sequitur quod sit visibilis in virtute sua naturaaiter ab oculo de bili et infirmo: sicut videmus quod multa sunt possibilia quam tum est ex parte sua: que tamen non sunt possibilia infirme potentie.

¶ Unde mihi videtur dicendum quod lux corporis gloriosi in sua virtute et plenitudine videri non posset sine miraculo ab oculo non glorificato: nec ipse oculus eam absque sui obtusione eius radios in sua fortitudine et plenitudiue recipere posset: sicut tamen oculus noster intueri potest lucem solis in suo fonte mediante aliqua nube illam lucem non penitus abscondente: sed reddente radios eius proportionales. visui nostro. sic dico aliquo modo a simili quod beatus sic potest radios corporis sui contemperare et reddere proportionales visui nostro: quod possemus illam lucem videre in corpore suo: sed non videremus eam in sua plenitudine: nec vt refulgentem in sua perfecta virtute.

Questio. VII

SEptimo quaeritur vtrum corpora beatorum erunt agilia. Et videtur quod non philosophus 2. celi et mun. dicit quod si essent in vnoquoque orbium hesitantium stelle multe: esset orbis viti mus in labore et pena cum ipse moueret orbes qui sunt post ipsum motu diuerso. in quo patet quod laboriosum est rem mouere contra suam inclinationem maxime quando fortis est inclinatio. sed corpora beatorum si mouerentur ab anima mouerentur contra suam inclinationem fortem: quia inclinabuntur deorsum cum in corpore humano dominetur terra quantum ad quantitatem molis ergo in beatis non erit aliqua motus agilitas.

¶ Item secundum philosophum vbi prius. Res bona completa est existens bona absque operatione: sed quilibet beatus erit res bona completa. ergo non mouebunt se: sed corporum agilitas ordinatur ad motum et go nulla erit agilitas in corporibus eorum.

¶ Item quod de se est agile non indiget aliquo deferente: sed beati rapieni in nubibussobuiam christo in aera. prima Thessa. 4. ergo corpora beatorum non erunt agilia.

¶ Item locus cuiuslibet beati erit in determinata propinquitate ad christum secundum meritorum cuiuslibet exigentiam: sed nullus beatus volet elon gari a christo. cum ergo mouendo se aut elongarentur a christo: aut appropinquarent ei: non mouebunt se. ergo in corporibus eorum non erit agilitas cum agilitas ordinetur ad motum.

Contra Sap. 3. dicitur quod tanquam scintille in arundi neto discurrent. discursus autem scintillarum agilis est.

¶ Item Isa. 40. Qui sperant in domino mutabunt fortitudinem. assument penas sicut aquile. current et non laborabunt. ambulabunt et non deficient.

Respondeo quod corpora beatorum erunt agilia: quod satis innuit Apostolus prima Cor. 15. vbi dicit quod surget corpus spirituale: quia tarditas repugnat spiritualitati: et glo. ibidem dicit quod erit agibile. ad agilitatem enim motus tria concurrunt scilicet fortitudo virtutis motiue: habilitas mobilis ad motum: et istorum duorum per fecta coniunctio qui requiritur inter mobile et motorem primum erit in beatis per gloriam anime. secundum erit in corpore per quandam qualitatem qua erit habile moueri secundum voluntatem anime in nullo penitus resistens que qualitas dos agilitatis dicitur. tertium erit perista duo simul. per illa enim duo erit perfecta coniunctio inter corpus et animam. que requiritur inter mobile et motorem: sicut per impassibilitatem perfecte vnietur anime vt forme danti complementum primi esse. et ideo ita anima velociter potert corpus suum mouere: sicut potest seipsam sine corpore: quod satis innuit Aug. 22. de ci. c. 3. dicens. Ubi volet spiritus ibi erit protinus corpus. Nec ex hoc vut dicere quod in instanti ipsum moueat: quia nec seipsam sine corpore posset mouere de loco ad locum in instanti: quod satis patet per hoc quod probatum est de angelo lib 1 di. 37. in illa quaestione. vtrum angelus possit pertransire in instanti medium inter duo loca: et credoquod omnes partes eiusdem corporit equaliter erunt agiles: quia minior agilitas in vna parte quam in alia redderet minus perfectam agilitatem totius.

Ad primum in oppositi dicendum quod anima ad quamcumque partem moueat corpus suum non mouebit ipsum contra suam inclinationem: quia sicut dicit Aug. 22 de ci. c. 11. Omnipotens qui omnia creauit elta: terreno corpori graue poedus auferet. vt in eodem elto habitet viuificatum corpus vbi voluerit viuisicans spiritus.

¶ Ad secundum dicendum quod corpora gloriosa non acquirent. aliquam perfectionem per suum motum localem: mouebuntur tamen: vt id quod habent in virtute actu exercentes diuinam sapientiam in omnibus commendabilem ostendant: et vt reficiatur visus eorum pulchritudine diuersarum creaturarum: in quibus dei sapientia et potentia et bonitas eminenter relucebunt: nec per illum motum in aliquo minuetur eorum contemplatio: quia quocunque vadant deum semper presentem habebunt

¶ Ad tertium dicendum quod corpora bea torum non deferentur in nubibus: quia eis indigeant: sed ad eorum reuerentiam ostendendum.

¶ Ad 4m dicendum quod procedit ac si christus nuquam moueret se: quod falsum est. Et praeterea virtute supernaturali humanitatem christi oculis corporalibus videbunt in quocumque loco celiempyrei fuerunt.

¶ Ex dictis patet solutio ad illam quaestionem. vtrum beti vtentur agilitate corporum suorum.

Quaestio VIII

Etauo queritur vtrum anima possit mouere corpus suum in instanti ratione agilitatis sue. Sed solutioni huius quaestionis non est hic imorandum. quia ex dictis in praecedenti quaestione. et libro primo. di. 30. patet quod anima beata non poterit corpus suum de loco ad locum in instanti mouere. hoc est patet per aliqua dicta in lib. 3. dist. 22 in illa quaestione vtrum christus ascendit in celum per mutationem successiuam vel instantaneam.