Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 5
Quaestio 1
Rimo ostendo quod supra sacerdotalem ordinem non sit aliqua potestas in ecclesia: quia in cena omnes discipuli immediate a christo acceperunt sacerdotalem potestatem quantum ad eius principalem actum: et post resurrectionem quantum ad secundarium: ergo sacerdotalis potestas quantum ad vtrumque actum suum: nullam potestatem habet supra se nisi diuinam.
¶ Item sacerdos gerit personam christi: qui se pro nobis patri hostiam obtulit: sed uullus est maior in ecclesia illo qui caput ecclesie representat: ergo in ecclesia nullus est maior sacerdote.
Contra magister huius di. c. 8. dicit de ordine praesbytera tus quod a filiis Aaron sumpsit exordium: sed filii Aaron fuerunt minores sacerdotes. Aarto summus pon tifex: ergo supra potestatem presbyteri est potestas pontisicis.
¶ Item secundum magistrum eo. c. Uices apostolorum in ecclesia gerunt pontifices. 7. autem discipulorum vices gerunt presbyteri: sed apostoli maiores fuerunt quam alii discipuli: ergo maioris potestatis sunt episcoi quam presbyteri.
Respondeo quod potestate sacerdotalis ordinis respectu sui actum principalis: qui est transubstantiare panem in corpus christi verum: et vinum in eius sanguinem: non est aliqua potestas superior nisi diuina: sed respectu act sui secundarii: qui est ligando et soluendo disponere sideles ad dignam corporis christi susceptionem: est potestas episcoi superior: indirecte tamen: quia secundum dispositionem vicarii christi mediante quo a christo deriuatur in alios iurisdictionis potestas sic ordinatum est vt pauciores et in paucioribus casibus sint sub iurisdictione sacerdotum: tam in foro exteriori: quam in foro poenitentie quam sub iurisdictione episcorum Unde sunt multi sacerdotes nullam penitus super aliquem iurisdi ctionem habentes excepto casu necessitatis: et ideo quia actus potesta tis requirit debitam materiam in quam transeat: et debita materia respectu actus ligandi et soluendi non sit nisi homines super quo aliquam iurisdictionem habet saltem in foro poenitentie habens ligandi et soluendi potestatem: ideo nec tot: uec in tot casibus possunt ligare et soluere presbyteri sicut episcopi.
Ad primum in oppositum dicendum quo pertantem ligandi et soluendi in foro poenitentie acceperunt tam apostoli quam alii discipulisa christo immediate. Unde potestatem absoluendi in foro poenitentie quantum est ex parte habentis eam non potest epsatus minuere: quia sic equalis est in omni sacerdote: vt concludebat argumentum: ex parte tamen materie super quam maiorem habet potestatem episaotmum quam simplex sacerdos: potuit rationabiliter actus illius potestatis quantum ad simplices sacerdotes restringi: et quantum ad episcos ampliari.
¶ Ad secundum dicendum: quod quilibet minister ecclesie quantum ad aliquid gerit figuram christi: quia vt superius habitum est christus ordinum omnium officia in semetipso exhibuit: sicut magister exemplifcat in littera: tamen ille est superior qui secundum maiorem perfectionem repraesentat christum: sacerdos autem christum repraesentat in hoc quod per seipsum aliquod ministerium impleuerit: episcomum autem etiam inhoc quod alios ministros instituit et ecclesiam fundauit. Unde ad epm pertinet alios ordinare ad diuinum cultum. Quapert sponsus ecclesie dicitur ad similitudinem christi.
Quaestio 2
SEcundo queritur vtrum episctatus sit ordo. Et videtur quod sic. ab Isido. li. 7. Ety. mologiarum. c. 12 et magistro huius di. c. vlti. Epistatus dicitur ordo.
¶ Item Dio. c. 5 eccliastice hierarchie assignat tres ordines scilicet episcoatum: sacerdotium: et diaconatum: diaconum vocans ministrum.
¶ Item omnis spiritualis potestas est potestas ordis vel iurisdictionis: sed epistoalis potestas non est potestas iurisdi¬
Respondeo quod ordo dupliter potest accipi. Uno modo ctionis: quia non potest committi non sacerdoti: ergo est potestas ordinis. esset verum si episctus esset ordo.
¶ Item sacri ordines non conferuntur nisi diebus sabbatorum: sed vt habetur di. 75 quod die ordinationes episcorum celebrantur die dominico: per sacerdo. tes enim ibi intelliguntur episcoi secundum glo. ergo epistoatus non est sacer ordo: et constat quod non est ordo non sacer. ergo non est ordo. pro gradu potestatis ordinate mediate vel immediate ad consecrationem corporis vel sanguinis christi. Alio modo pro quolibet gradu potestatis respectu quarumlibet actionum sacrarum. Primo modo ordo est sacramentum: et sic episcoatus non est ordo. Unde nec characterem imprimit proprie loquendo de charactere: vt quidam dicunt. Et praeterea vnus ordo non dependet a praecedenti quantum ad necessitatem sacramenti quamuis sequens de iure recipi non debeat priori praetermisso: sed si non praesbyter ordinaretur in episcopum nihil esset factum. Secundo modo episcopatus est ordo non sacramentum: sed sacramentale: et hoc modo episcoatus ab Isi. et Dion. et a magistro dicitur ordo. dicendum: quod potestas episctalis ton tantum est potestas iurisdictionis: sed potestas ordinis: qui tamen non est sacramentum. dine primo modo dicto. Uidetur tamen aliquibus quod episctatus magis sit ordo quam aliquis ordo praeter praesbyteratum: quia potest quod nullus alius potest nec de facto nec deiure: et hi etiam dicunt quod characterem imprimit. vnde consecratio episcopalis iterari non potest.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum omnium episctorum sit aliquis in ecclesia superior. Et videtur quod non. quia si aliquis esset: ille esset papa: sed papa non est omnium superior: quia vt dicitur ad Hebre. 7. Absque nulla contradictione minor a maiore bedicitur: sed dominus papa consecratur ab hostiensi episco: ergo hostiensis est eo maior.
¶ Item imperator habet ius et potestatem eligendi pontificem et ordinandi apstolicam sedem: vt habetur decre. 63 Adrianus papa Ro. ergo papa non est imperatore superior: ergo nec aliis episois: vt videtur.
¶ Item vt habetur eadem di. I. synodo. Papa Leo Ottoni primo regi Teutonicorum eiusque successoribus concessit facultatem eligendi successorem: et se dis apostolice ordinandi pontificem: ergo idem quod prius.
¶ Item episcoi sunt successores apitulorum: sed inter apitulos nullus fuit sui alios: quia omnes suam ptatem immediate a christo acceperunt: ero nullus episcotmusm omnibus aliis superior est.
¶ Item Moyses qui fuit princeps superior fuit quam Aaron qui erat summus pontifer iudeorum: ergo dignior est principatus quam epistoatus: sed nullus princeps est omnibus episcois superior: ergo multo fortius nullus eps. ius luminare potestati spirituali: et maxime potestati pape: et minus luminare potestati temporali: ergo sicut maius luminare: quod est sol est omnibus aliis stellis potentior: ita potestas papalis est omnibus aliis potestatibus in ecclesia superior.
¶ Item 9. q. 3. Conquestus. §. Sola. Sola romana ecclstia sua auctoritate valet iudicare de omnibus. De ea nulli iudicare permittitur. perior qui sub christo totius ecclesie caput est. Cuius ratio est. In omni re vna ex diuersis rebus integrata oportet esse aliquid praeminens quo diuerse partes teneantur in vnum: sicut est anima in humano corpore: et corpus super contrarie tatem eleuatum: quod est caelum in machina mundi: per virtutem enim celestem conciliantur elaeienta que contraria sunt: vnde cum ecclesia sit vnum corpus christi mysticum ex diuersis statibus et membris constitutum ad obseruationem huius vnitatis opetet esse vnum caput omnium statuum ecclsie et membrorum vniversali regimine regitiuum: sub quo diuersi status ecclesie et membra diuersa conueniant secundum debitanproportionem in vnum: vt sic conformetur ecclesia militans suoexemplari in celo. Unde Ber 3 libro de consi. c. 13. Sicut seraphin et cherubin ac ceteri ordinantur sub vno capite deo: ita hic sub vno summo potestifice primates vel patriarche: archiepesi: episctoi: praesbyteri: vel abbates: et reliqui in hunc modum. Ille autem episatmus quie praeest toti ecclesie est episctus Romanus. Unde 9. q. 3. Cuncta primo. Cuncta per mundum nouit ecclesia quod sacrosancta romana ecclesia sas de omnibus habet iudicandi: neque cuique de eius licet iudicare iudicio. Et sicut dicitur decre. di. 21. quamuis nullis synodicis constitutis supple tantum ceteris ecclesiis prelata est: sed euangelica voce domini et saluatoris nostri Iesuchristi prima tum obtinuit.
Ad primum in oppositum dicendum quod sicutvidem in naturalibus vnum ese virtuosis alio simpliciter: et tamen secundum quid: est econtrario: ignis enim simpliciter est virtuosior terra: et tamen inquantum est in potentia ratione sue materie est inferior terra inquantum est actu per suam formam: alias enim agens in terram non pateretur ab ea. Asimili dico quod quamuis papa sit simpliciter superior omnibus aliis episcois: tamen inquantum est in potentia ad recipiendum consecrationem antequam eam hebeat: est inferior episco hostiensi: qui iam actu consecratus est: non sic autem posset dici de sacerdote respectum episcoi: quia potestas sacerdotis exceditur a potestate episcopo quasi a potestate alterius generis: sed potestas episcoi a potestate pape quisia potestate eiusdem generis: quia omnem actum hierarchicum: quempotest facere papa in ministratione sacramentorum potest facere eps: quia quantum ad ea quae sunt epristalis ordis omnes sunt equales.
¶ Ad secundum dicendum quod potestati date imperatori in ordinando apostolicam sedem resignauit Lodouicus imperator: vt habetur. 63. di. Ego Lodouicus. Otto etiam resignauit illi potestati sibi confirma te per Leonem papam. eadem di. Tibi. et de vtriusque resignatione simul habetur. c. sequenti. §. Ex his. vbi sic dicitur. Ex his constitutionibus et pacto Lodouici imperatoris deprehenduntur imperatores illis renunciasse praieuilegiis quae de electione summi pontificis Adrianus papa Carolo imperatori: et ad imitationem eius Leo papa Ottoni primo regi Teutonicorum fecerat. Et merito resignare debuerunt: tum quia talis potestas eis non conueniebat: sicut nec decet corpus habere potestatem in ordinatione anime: sed econuerso: tum quia ecclesia necessitate compulsa: et a persecutoribus oppressa talem potestatem eis concesserat: vt ecclesie subuenirent: quod alias facere tenebantur.
¶ Ad 4m dicendum quod minorest falsa. Petrus enim summus fuit inter alios apitulos: quia quamuis potestatem clauium omnes immediate receperint a christo: tamen potestatem iurisdictionis acceperunt mediante Petro: vt patet ex superioribus dictis: et quia iurisdictio ministrat materiam que est subditus habentis iurisdictionem: que requiritur ad hoc quod potestas clauium exeat in actum. Ideo vsus illius potestatis: quemomnes immediate acceperunt a christo: indirecte dependebat a Petro: sic dico de potestate episcorum per comparationem ad papam.
¶ Ad quantum dicendum quod Moyses non tantum fuit princeps: sed sacerdos iuxta illud palsmus 98 Moyses et Aaron in sacerdotibus eius: et decre. di. 22. Sacro sancta in glo. Unde Moyses expressius quam Aaro figurauit christum qui suit summus rex: et summus pontifex: et ex consequenti vicarium eius in terris in quo simul sub christo est vtraque potestas.