Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 1
¶ Quarto vtrum appetitus sensibilis in aliquo discordauerit a voluntate rationis siue naturali siue deliberatiua.
Quaestio 1
Quaestio PRimo ostendendo quod in christo non fuerunt plures voluntates. Damas. li. iii. c. 14. Quorum substantia est eadem: horum et voluntas et actio: sed christi non est nisi vna substantia prima: quia in christo non est suppositum nisi vnum: ergo in ipso non est voluntas nisi vna.
¶ Item voluntas in homine habet dominium: sed in vno homine non possunt esse plura dominia: ergo cum christus sit vnus homo in ipso non est voluntas nisi vna.
¶ Item volutas facit volentem: ergo plures voluntates: plures volentes: sed christus non est plures volentes: sed vnus volens: ergo in ipso non est nisi voluntas vna.
Contra Damas. li. ii. c. xii. Dicit esse in christo duas voluntates naturales diuina et humana: et duolibera arbitria naturalia diuinum et humanum.
Respondeo quod in christo sunt plures voluntates: et sinumerentur secundum naturas due sunt: secent diuina et humana: si secundum potentias tres sunt scilicet voluntas diuina et voluntas anime rationalis et appetitiua sensitiua que extenso omine voluntatis voluntas dicitur: quia mouetur post apprehensionem tamen proprie loquendo de nomine voluntatis: volutas non inuenitur nisi in parte anime rationalis secundum philosophum. iii. de ala. Si autem numerentur: non tantum secundum differtiuam realem: sed secundum modos volendi sic sunt quatuor: quia sic voluntas rationalis diuiditur in duas scilicet in naturalem et deliberatiuam secundum diuersos volendi modos: et secundum diuersas rationes.
Ad primum In oppositum dicendum: quod ibi Damas. accipit subiectum non praesupposito sed proessentia: quamuis autem in christo non sit nisi vnum suppositum: inipso tamen due sunt essentie: diuima scilicet et humana secundum quas sunt in christo due voluntates: vnde Damas. li. iii. c. xiii. Namles et non hyposticas id est personales aimus voluntates.
¶ Ad secundum dicendum quod in puro homine voluntas humana habet dominium: sed in christo qui est deus et homo: voluntas diuina habet dominium: et per illam regitur humana.
¶ Ad rertium dicendum: quod natura primo est volens per volutatem: et exconsequenti h ypostasis: et ideo quamuis in christo non sit nisi vna hypostasis: tamen quia in ipso sunt plures nature in ipso sunt plures voluntates: et ita vnus est qui vult: et tamen due nature sunt volentes. Uel potest dici quod forma argumenti non valet sicut non valet: homo est equalis per qualitatem: ergo per plures qualitates: est plules quales quia hoc plures quales plurificat: et suppositum et qualitatem.
Quaestio 2
Quaestio II. SEcundo Queritur vtrum in christo voluntas rationis deliberatiua in aliquo discordauerit a voluntate diuina. Et videtur quod sic. Matth. 26 dicit saluator ad patrem. Non sicut ego volo: sed sicut tu vis: ergo videtur quod vnum volebat voluntas diuina et aliud voluntas rationis deliberatiua.
¶ Item magis excedit voluntas diuina voluntatem rationis deliberatiuam quam voluntas rationis deliberatiua sensualitatem. Sed sensualitas in aliquo discordauit a voluntate deliberatiua: quia refugiebat mortem quam voluntas deliberatiua acceptabat: ergo multo fortius voluntas rationis deliberatiua in aliquo discordauit a voluntate diuina.
Contra secundum rectum ordinem voluntas rationis deliberatiua: plene debet esse subiecta voluntati diuine: sed sivoluntas rationis deliberatiua fuisset disco:s in aliquo a voluntate diuina: non fuisset ei plene subiecta: et sic non fuisset in christo seruatus rectus ordo. Restat ergo quod voluntas rationis deliberatiua nunquam in aliquo discordauit a diuina.
Respondeo quod in christus voluntus rationis deliberatiua nunquam in aliquo discordauit a diuina voluntate: immo concordauit cum ea: et in volito: quia volebat quicquid videbat diuinam voluntatem velle: et in forma volendi: quia quicquid volebat: volebat ex charitate: et sic volebat: sicut de us volebat eam velle.
Ad primum in oppositum dicendum quod per illud verbum volo non significatur velle procedens a voluntate deliberatiua sed naturali: quasi dicat volo deliberatiue quod siat sicut tu visret non sicut volo naturali voluntate. Uel secundum quandam glosam ibidem: ibi transfigurat in se suas. q. d. fiat sicut tu vis et non sicut volunt discipuli mei.
¶ Ad 2m dicendum quod voluntas deliberatiua non est ad vnam partem determinatam: sicut appetitus sensitiuus: et ideo deus magis volebat eam conformari diuine voluntati inuolito quam sensualitatem voluntati deliberatiue: nec propter hoc debet dici sensualitas discors fuisse a deliberatiua voluntate: quia illud quod volebat appetitus sensitiuus voluntas deliberatiua volebat ipsum velle.
Quaestio 3
Quaestio III. TErtio Queritur vtrum naturalis voluntas rationis in christo discordauerit in aliquo a voluntate deliberatiua. Et videtur quod sic: illa inter se discordant: quorum vnum includit alterius negationem: sed natura le includit negationem deliberationi: ergo volutas naturalis discordabat a voluntate deliberatiua.
¶ Item motus ad terminos oppositos sunt discordantes. vnde dealbatio et denigratio sunt discordantes motus: sed motus voluntatis deliberatiue et naturalis in christo fuerunt ad oppositos terminos: quia naturali voluntate refugiebat mortem inquantum est malum nature voluntate deliberatiua volebat eam pro generis humani redemptione: ergo iste voluntates in christo in aliquo suerunt discordantes.
Contra discordantia non sunt simul in eodem: sed motus voluntatis naturalis et voluntatis deliberati ue simul erant in eadem potentia: ergo in nullo discordabant.
Respondeo quod in christo naturalis voluntas rationis in aliquo no discordauit a voluntate deliberatiua: quia discordantia siue repugnantia motuum voluntatis non est sine discordantia seu repugnantia formalium rationum ipsorum obiectorum: sed formalis ratio sub qua voluntas naturalis in christo resurgebat mortem: et illa sub qua voluntas deliberatiua volebat mortem non discordabant: quia voluntas naturalis refugiebat mortem inquantum secundum se erat quoddam malum nature: voluntas autem deliberatiua volebat eam inquantum apprehendebatur: vt vtilis ad redemptionem generis humani secundum ordinationem diuinam. Esse autem aliquid secundum se malum nature: et illud esse bonum in ordine ad aliquem finem nullam importat discordiam seu repugnantiam. Preterea qui vult quod alius vult eum velle ab eo non discordet in volendo: sed illud quod volebat voluntas naturalis in christo voluntas deliberatiua volebat eam velle: quia volebat quod secundum suum naturalem motum moueretur: ergo in volendo voluntas naturalis non discordabat a deliberatiua.
Ad primum in oppositum dicendum quod vnum inciudere alterius negationem dupliciter potest intelligi: aute quod vnum sit aliud aut quod vnum non possit esse cum alio. Primo modo maior propositio falsa est. Sic enim quelibet res alterius includit negationem: nec tamen propter hoc sequitur quod que libet due res sint inter se discordantes. Secundo modo maior propositio vera est sed minor falsa. Simul enim erant in christo naturalis motus voluntatis et deliberatiuus.
¶ Ad secundum dicitur quod motus ad terminos oppositos sunt discordantes etc. dico quod non opetet nisi formales rationes terminorum discordantes sint: sed sicut dictum est formalis ratio sub qua naturalis voluntas volebat non mori et illa sub qua voluntas deliberatiua volebat corpus mori non discordabant 3
Quaestio 4
Questio. IIII QUarto Queritur vtrum in christo appetitus sensibilis in aliquo discorda uerit a voluntate rationis deliberatiua: et videtur Qquod obiectum appetitus sensitiui est bonum delectabile: sensibile: obiectu voluntatis deliberatiue est bonum bonestum: sed bonum sensibile et honestum repugnant: quia vnum diligi praecipit aliud prohibetur. Unde Io id est c. 7. Nolite diligere mundum: nec ea quae in mundo sunt: cum ergo repugnantia sit in motibus voluntatis secundum repugnantiam obiectorum. Uidetur quod in christo appetitus sensitiuus et deliberatiuus repugnabant.
¶ Item volutati deliberatiue placebat mors corporis appetitui sensiti uo displicebat: quia aliter non fuisset in ipso passio tristitie promorte corporis imminere ergo videtur quod ab appetitu deliberatiuo discordabat.
Contra sic fuit natura humana instituta: vt sensualitas obediret rationi quamdiu ratio obediret deo. Sed rectitudo nature humane in christo non fuit corrupta: ergo sicut ratioin christo semper obediebat deo: ita appetitus sensitiuus semper obediebat rationi. eteo icordauit in aliquo a voluntate ratio nis deliberatiua: quia quamuis non appeteret illud: quod voluntas deliberatiua volebat refugiendo mortem corporis quam illa volebat: tamen illud quod appetebat et refugiebat ad imperium voluntatis appetebat vel refugiebat: nec per motum suum appetitum voluntatis deliberatiue retardabat: vel impediebat: et ideo illi concordabant.