Articulus 1

Quaestio I

PRimo ostendo quod extrema vnctio non fit sacramentum: quia sicut infirmi inunguntur oleo per episcopum consecrato: sic et cathecumini: sed vnctio cathecuminorum non est sacramentum: ergo a simili nec vnctio infirmorum.

¶ Item ipsum oleum per episctum consecratum est sacramentum: quia sicut dicit Hug. I1 libro de sacra. parte. 9. cap. 2. Sacramentum est materiale elementum: sed ipsum oleum non est ipsa vnctio: cum vnum sit substantia: et aliud accidens: ergo ipsa vnctio non est sacramentum.

¶ Item in vna collatione sacramenti verba non repetuntur: sed in vna collatione extreme vnctionis pluries verba repetuntur scilicet in vnctione cuiuslibet membri: ergo talis vnctio non est sacramentum.

¶ Item sacramentum vna collatione non confertur nisi ab vno mnistro: sed extrema vnctio confertur a pluribus sacerdotibus. Unde dicitur Ia. 5. Inducat praesoyteros: ergo talis vnctio non est sacramentum.

Contra. Magister dicit in littera huius distin. ca. i. quod est sacramentum.

¶ Item Hug. secundo libro de facra. parte. 15 cap. 2. dicit idem.

Respondeo quod extrema vnctio est sacramentum. Illud enim quod est sacre rei signum: et causa per se ordinata ad efficiendum rem sacram: non tantum est sacramentum: sed est sacramentum no l. vt superius habitum est: sed extremavnctio signum est per se: et causa spiritualis vnctionis interioris que est res sacra: quia sacrans: et ideo extrema vnctio sacramentum est noue legis.

Ad primum in oppositum dicendum: quod non est simile de vnctione cathecuminorum et infirmorum: quia illa non ordinatur per se ad remissionem peccatorum: sed per aliud scilicet per baptismum: hec vero per se ordinatur ad interiorem vnctionem significandum: et causandum eo modo quo sacramenta sunt suorum effectuum causa.

¶ Ad secundum dicendum: quod ipsum oleum per episctum consecratum non dicitur sacramentum nisi in predicatione que est per causam: quia est huius sacramenti materialis causa: sed ipsa vnctio per essentiam est sacramentum. Uerbum autem Hug. aut intelligitur de quolibet sensibili signo: aut secundum predicationem causalem.

¶ Ad tertium dicendum: quod sicut plures vnctiones constituunt vnam integram vnctionem: ita verba que dicuntur in vnctione cuiuslibet membri constituunt vnam integram verborum prolationem: que est integra sacramenti forma: eo modo quo verba dicuntur forma sacramenti: nec repetuntur verba penitus eadem: quia in vnctione oculorum dicitur: quod per oculos: in vnctione aurium dicitur: per aures: et sic de aliis: quamuis alia verba repetantur eadem.

¶ Ad quartum dicendum: quod Ia. ibi posuit plurale pro singulari: vnus enim perficit sacramentum qui si deficerent: alius deberet supplere non factum iterare.

Questio. II.

SEcundo querendum eset a quo hoc sacramentum fuerit institutum: nisi quia superius dis. 2. in illa. q. vtrum omnia sacramenta no .l. fuerit instituta a deo immediate: sufficienter patet quid dicendum ad hanc quaestionem. Et ideo de eius solutione hic supersedeo.

Questio. III

TErtio quaeritur vtrum materia huius sacramenti sit oleum de oliuis per episcopum consecratum. Et videtur quod non. hoc sacramentum est necessitatis: dicit enim magister huius dist. cap. 2. quod si ex contemptu vel negligentia sacramentum praetermittatur periculo fum est et damnabile: sed sacramentum necessitatis debet celebrari in mam valde communi: quapropter baptismus celebrari potest in qualibet naturali aqua: ergo cum oleum de oliuis per episcotum consecratum sit materia non multum communis: sed specialis non est huius sacramenti materia.

¶ Item sacerdos simplex potest sanctificare materiam baptismi: quod est maius sacramentum quam extrema vnctio: ergo multo fortius materiam extreme vnctionis: ergo non opoet quod sit per episctum consecrata.

Contra. Magister huius di. ca. 1 dicit quod hec vnctio fit oleo per episcotum consecrato: sed cum dicitur oleum simplici nomine intelligitur oleum de oliuis: quia anthonoma fice dicitur oleum: vt superius habitum est. dist. 7.

Respondeo quod mam det coresponde principali effectui sacramenti: effectus autem principalis huius sacramenti est peccatorum venialium curatio immediate introducens nisi sit aliud: quod obstet ad supereminentem sanitatem vite eterne: ad cuius ingressum sufficit conscientia pura: et quia oleum multum valet ad curationem plage: vt imnuitur Isa. primo. vbi dicitur. Plaga tumens: quia non est circumligata: nec curata medicamine: nec fota oleo: et maxime oleum de oliuis: in quo perfectius inueniuntur proprietates oleiquam in alio oleo: ideo materiam huius sacramenti est oleum de oliuis: et quia balsamum repraesentat bonam famam: ideo non est mixtum cum balsamo ad significandum quod ad ingrediendum sanitatem vite eterne sufficeret sine fama puritas conscientie: et nitor qui i oleum designatur. extra de sacra vnctione. cap. I. Oleu enim lucet in aqua: et ad significandum illius sanitatis supereminentiam debet esse confecratum per sacerdotem supereminentis dignitatis. idest per episcopum.

Ad primum in oppositum dicendum: quod hoc sacramentum non est necessitatis absolute sicut baptismus: quamuis mortaliter peccaret qui ipsum ex contemptu praetermitteret: contemnere enim quodcumque sacramentum ecclesie peccatum est mortale.

¶ Ad secundum dicendum quod non est simile: quia christus qui est maximus in dignitate tactu mundissime carnis sue quando a Io. baptizatus fuit vim regeneratiuam contulit aquis: intelligendo hoc: vt superius expositum est in tractatum de baptismo: et ideo non indiget per episcopum sanctificari.

¶ Et praeterea sacramentum baptismi est sacramentum necessita tis absolute: non sic autem hoc sacramentum.

Questio. IIII

QUarto queritur vtrum huius sacramenti sit aliqua determinata verborum forma. Et videtur quod non. quia nulla inuenitur eius forma determina ta ab institutore.

¶ Item determinata forma verborum sacramenti est eadem apud omnes: sed forma verborum huius sacramenti non est eadem apud omnes: quaedam enim ecclesie vtuntur forma indicatiua: quedam forma deprecatiua: ergo istius sacramenti non est determinata forma verborum.

Contra. Romana ecclesia vtitur in hoc sacramento determinata verborum forma: quae est hec. Per istam sanctam vnctionem et suam piissimam misericordiam percat tibi dominus quicquid oculorum vitio deliquisti: sed cum inunguntur aures dicitur: vitio aurium: cum nares dicitur: vitio narium: quando os dicitur: vitio lingue vel oris: quando manus dicitur: vitio tactus: quando pedes dicitur: vitio incessus quando lumbi dicitur: vitio lumborum seu carnis vitio: et debet fieri quelibet inunctio cum signo crucis.

Respondeo quod ex determinata materia et determinata forma sit determinatum compositum. aliter non. Cum ergo hoc sacramentum sit determinatum sacramentum ab aliis sacramentis distinctum: oportet quod habeat determinatam materiam et determinatam formam: etiam accipiendo formam secundum quod per quandam similitudinem principalior pars inter integrales forma dicitur totius integralis: secundum quam similitudinem verba sunt forme in sacramentis. Quod autem proprie forma sit ibi: videri potest per illud quod superius dictum est dist. 3. in illa quaestione. vtrum ordinatio ad sanctificandum sit forma baptismi: et est conuenientior forma deprecatiua quam indicatiua: quod innuit beatus Ia. in cano. sua. capi. 5. dicens. Infirmatur quis ex vobis inducat presoyteros ecclesie: et orent super eum vngentes eum oleo in nomine domini.

Ad primum in oppositum dicitur quod et si non sit scripta forma determinata expresse: tamen posuit eam beatus Iaco. implicite in verbis praedictis quam beatus Petrus explicite creditur romane ecclesie tradidisse: sicut et plura alia que explicite in scriptura sacra scripta non sunt.

¶ Ad 2m dicendum quod si sint alique ecclesie vtentes forma indicatiua: pie credendum est quod modus exprimendi per modum imperatiuum determinate vel indicati. uum non sit de necessitate sacramenti sicut superius dictum fuit de modo exprimendi actum baptizandi quem greci exprimunt hoc verbo. Baptizetur. et Romana ecclesia hoc verbo. Baptizo.

Questio V QUinto queritur vtrum effectus huius sacramenti sit denialium peccatorum remissio. Et videtur quod non. quia vbi sufficit vnum remedium non debent poni plura: sed ad remissionem venialium sufficit sola penitentia interior: quam facilius possunt habere infirmi quam sani: infirmitas enim inclinat ad detestandum vanitatem mundi: ergo aliud remedium non est necessarium infirmis ad venialium remissionem.

¶ Item sacramentum ad illud finaliter ordinatur propter quod principaliter administratur: sed non administratur principaliter propter venialium remissionem: sed propter corporis sanationem: quia sani magis implicantur venialibus quam infirmi: et tamen non administratur sanis: sed infirmis: ergo venialium remissionon est huius sacramenti effectus saltem principalis.

Contra. Iaco. 5. Postquam dictum est vngentes eum oleo etc. paucis interpositis sequitur. Et si in peccatis sit dimittentur ei.

Ad istam quaestionem dixerunt quidam quod hoc sacramentum non confertur contra peccata venialia: sed contra sequelas relictas tam ex originali quam ex actualibus peccatis.

¶ Sed contra hanc opinionem est auctoritas beati Iacobi preallegata.

¶ Dicen dum ergo ad questionem quod in hoc sacramento tria sunt scilicet vnum quod est sacramentum tantum: quod est vnctio exterior: aliud quod est res: et sacramentum scilicet spiritualis alacritas mentis: que est res signata et causata per exteriorem vnctionem: de qua alacrita te: vt habetur extra de sacra vnctione. cap. I. intelligitur illud quod dicit Ioan. apostolus. Unctio quam accepistis maneat in vobis: et est sacramentum principaliter remissionis venialium peccatorum: quia si digne sumatur per eam remissiovenialium non tantum significatur: sed etiam causatur. Unde in decretali praedicta dicitur: vnctio imisibilis: interior non solum est signum: sed est sacramentum: quia si digne sumatur vel agit vel auget absquam dubio quod designat: et sic patet quod remissio venialium est in hoc sacramento principalis res: et non est sacramentum.

Ad primum in oppositum dicunt aliqui quod quamuis penitentia interior ad remissionem venialium sufficiat: tamen propter statum infirmi qui non potest ita perfecte illo remedio vti: sicut sanus requiritur aliud.

¶ Sed contra hoc est quod frequenter inunguntur infirmi in tali statu: quod facilius possit interius penitere quam sani.

¶ Ideo videtur dicendum: quod sicut per sacramentum penitentie ex vi sacramenti formatur attritio prius informis: sic ex vi huius sacramenti confortatur mens ad habendum sufficientiam penitentie venialia delentis: que quandoque ante sacramenti susceptionem tam debilis est vt non sufficiat ad plenam venialium remissionem. Per huius etiam sacramenti susceptionem pars pene pro venialibus debite remittitur si digne suscipiatur.

¶ Ad secundum dicendum: quod non datur infirmis tantum: quia sit principaliter ordinatum ad corporalis infirmitatis alleuiationem. Sed propter hoc quia appropiquat egressui in quo venialia perfecte possunt curari: absque hoc quod eis homo iterum implicetur.

Quaestio VI

SExto queritur vtrum effectus huius sacramenti sit infirmitatis corporalis alleuiatio. Et videtur quod non. quia sacramenta noue legis efficiunt quod figurant si suscipiantur digne: sed huius sacramenti susceptio quantuncum quod suscipiatur digne non liberat communter ab infirmitate incurabili per naturam: ergo effectus eius non est alleuiatio corporalis infirmitatis.

¶ Item viri quanto sunt perfectiores tato magis desiderant dissolui: et esse cum christo: sicut patet per Pau. ad Phili. I. Sed huius sacramenti effectus non est contra desiderium perfectorum: ergo effectus eius: non est infirmitatis corporalis alleuiatio.

¶ Item medicine spiritualis non est effectus corporalis: sed hoc sacramentum sicut et alia: est medicina spiritualis: ergo effectus eius non est alleuinatioinfirmitatis corporalis.

Contra. Mar. 6 dicitur de discipulis christi quod vngebant oleo multos egros et sanabantur: sed hoc intelligitur de vnctione que est sacramentum. Unde Glo. ibidem. Patet ab apostolis hunc morem traditum esse vt energumini et alii egroti vngantur oleo a pontifice consecrato: ergo effectus huius sacramenti est alleuiatio infirmitatis corporalis.

¶ Item Iaco. 5. Postquam dictum est: vngentes cum oleo in nomine domini: immediate subiungitur: et oratio fider saluabit infirmum: et alleuiabit eum dominus.

Respondeo quod alleuiatio corporalis infirmitatis est huius sacramenti effectus non principalis: quapropter neque exprimitur in forma sacramenti: sed secundarius: et ideo numquam causatur per hoc sacramentum: nisi secundum quod expedit principali effectui: qui est remissio venialium peccatorum: sed si digne suscipiatur semper causat istum secundarium effectum: quando expedit effectui principali.

Ad primum in oppositum dicendum: quod secundarius effectus huius sacramenti non est cuiusset infirmitatis totalis amotio: etiam si hoc expediret effectui principali: sed alleuinatio: quam dupliciter causat. Uno modo mediante opere nature: inquantum mentis alacritas interior naturaliter per quandam redundantiam operatur ad corporis meliorem dispositionem vel male dispositionis eius mitigationem. Alio modo pure supernaturaliter: et hunc effectum semper consequitur respectu cuiuscumque infirmitatis: quando expedit esfectui principali: et digne suscipitur.

¶ Ad secundum dicendum: quod euadere ab infirmitate: non est contra desiderium virorum perfectorum quando eredunt hoc expedire ad salutem animarum suarum. Unde dicit beatus Marti. Domine si adhuc pplulotuo sum necessarius non recuso laborem: siat voluntas tua.

¶ Ad tertium dicendum: quod et si medicina spiritualis non sit totalis effectus principalis: potest tamen eius esse effectus secundarius: et magis quam medicine corporalis spiritualis effectus: quia plus potest anima super corpus: quam corpus super animam: et quamuis assignare vni sacramento duos principales effectus: vnum principalem spiritualem: et alium corporalem esset inconueniens: tamen hoc sacramentum quamuis sit vnum habere duos effectus: vnum spiritualem: et alium corporalem: ita quod spiritualem primo et principaliter: et corporalem secundario conueniens est: vt patet ex superioribus dictis.